Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία αποτέλεσε σημαντική παρακαταθήκη γνωριμίας με την Ιστορία του λαϊκού κινήματος και του Κόμματος στην περιοχή, αφήνοντας θετικό αποτύπωμα στους συμμετέχοντες, «προοίμιο» αντίστοιχων πρωτοβουλιών, καθώς στη χρονιά που έρχεται (2026) συμπληρώνονται 80 χρόνια από την ίδρυση του ΔΣΕ.

Οι εκδηλώσεις έλαβαν χώρα στο δάσος της Χαϊντού, όπου στη γύρω περιοχή από τον χειμώνα του 1947 είχε μεταφερθεί το Αρχηγείο Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης και αργότερα η έδρα της 7ης Μεραρχίας του ΔΣΕ.

Συγκεκριμένα, οι διήμερες εκδηλώσεις ξεκίνησαν το Σάββατο 23 Αυγούστου με ιστορική περιήγηση σε χωριά της περιοχής όπου δόθηκαν μάχες του ΔΣΕ (Λυκοδρόμιο, Σταυρούπολη, Νεοχώρι...). Οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να μάθουν για τα ιστορικά γεγονότα, με μαρτυρίες και αναλυτικές αναφορές σε συγκεκριμένες μάχες που ανέδειξαν πλευρές του ηρωικού και μεγαλειώδους τρίχρονου ταξικού αγώνα του ΔΣΕ, σε συνθήκες άνισης ταξικής αναμέτρησης, γεγονός που καθιστά ακόμα μεγαλύτερη την ηθική, πολιτική αξία του.

Αργότερα, τα μέλη και οι φίλοι του Κόμματος και της ΚΝΕ έκαναν στάση στο Καρυόφυτο αποτίοντας φόρο τιμής με κατάθεση λουλουδιών στο μνημείο εκτελεσμένων, στηρίζοντας το αίτημα των κατοίκων να αναγνωριστεί το χωριό ως μαρτυρικός τόπος, όπου τον Σεπτέμβρη του 1944 οι Βούλγαροι κατακτητές φεύγοντας προχώρησαν σε μαζική σφαγή κατοίκων, ακόμη και μικρών παιδιών.

Στη συνέχεια έγινε εκδήλωση - παρουσίαση της συγκρότησης και δράσης του ΔΣΕ στα βουνά της Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης, από τη συγκρότηση των πρώτων ανταρτοομάδων το 1946 έως την ανάπτυξη των δυνάμεων του ΔΣΕ σε οργανωμένες μονάδες, και, από εκεί, στις ανταρτοομάδες που έμειναν συγκροτημένες στην περιοχή μέχρι το 1951. Η παρουσίαση ανέδειξε τη σημαντική συμβολή όλης της περιοχής στην εποποιία του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας.

Για τη συγκέντρωση των στοιχείων χρησιμοποιήθηκε πρωτογενές αρχειακό υλικό, μελέτες από τις εκδόσεις της «Σύγχρονης Εποχής», μεταπτυχιακές και διδακτορικές διατριβές, δημοσιευμένες μαρτυρίες μαχητών και μαχητριών του ΔΣΕ, εκδόσεις του αστικού στρατού και της Χωροφυλακής.

Η πρώτη μέρα ολοκληρώθηκε με λαϊκό γλέντι αλλά και μουσικό αφιέρωμα στο αντάρτικο τραγούδι, όπου ακούστηκαν και πάλι εκεί τα αντάρτικα.

Οι εκδηλώσεις συνεχίστηκαν την Κυριακή 24 Αυγούστου, με πεζοπορία στον Λόφο Χαϊντού, όπου μέλη και φίλοι του ΚΚΕ και της ΚΝΕ περπάτησαν με υπερηφάνεια στα ίδια χώματα που βάδισαν οι μαχητές και οι μαχήτριες του ΔΣΕ.

Συγκίνηση και δέος προκάλεσε η σκέψη και μόνο πως οι ηρωικοί μαχητές έχοντας ελάχιστο εξοπλισμό και μέσα από απίστευτες δυσκολίες έφτασαν με τα πόδια μέσα στο καταχείμωνο από τον Εβρο στο Βίτσι και στον Γράμμο για να πάρουν μέρος στις μάχες εκεί!

Οι συμμετέχοντες στην πεζοπορία είχαν επίσης την ευκαιρία να ακούσουν και συγκεκριμένα στοιχεία για τη μάχη της 23ης Αυγούστου του 1947, κατά τη διάρκεια της οποίας από βλήμα σκοτώθηκε η διοίκηση των δυνάμεων του ΔΣΕ (Παναγιώτης Αρελάκης - Νιόνιος, Βαγγέλης Κατμερίδης - Φλέσσας, Νίκος Αλεπούλιας - Σαράφης) που βρίσκονταν στην πρώτη γραμμή της μάχης.

Το διήμερο κορυφώθηκε με την κεντρική εκδήλωση, όπου πραγματοποιήθηκε ομιλία από τον Διονύση Κλάδη, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και Γραμματέα της Επιτροπής Περιοχής Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης του Κόμματος. Μεταξύ άλλων σημείωσε:

«Τιμάμε τον ΔΣΕ, την προσφορά του και εμπνεόμαστε από τον τιτάνιο αγώνα του. Μελετάμε, διδασκόμαστε, συνεχίζουμε. Αυτή είναι η καλύτερη και μεγαλύτερη τιμή για τους χιλιάδες μαχητές και μαχήτριες του ΔΣΕ που "έπεσαν σε άνιση μάχη κι αγώνα". Οπως οι 80 από την Ξάνθη, οι 115 από την Καβάλα και τη Θάσο, οι 160 από τη Δράμα, οι 340 από τη Ροδόπη και οι 2.529 από τον Εβρο. Συνολικά 3.224 μαχητές και μαχήτριες από την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη.

Ο αγώνας του ΔΣΕ ήταν πέρα για πέρα δίκαιος. Αποτέλεσε τη μαζική, λαϊκή, ένοπλη απάντηση στην αδίστακτη επιχείρηση της αστικής τάξης να υποδουλώσει ή να εξοντώσει το μεγάλο ΕΑΜικό κίνημα, προκειμένου να στερεώσει την αντιλαϊκή της εξουσία. Για να το πετύχει, χρησιμοποίησε κυριολεκτικά όλα τα μέσα με κύριο όπλο τη δολοφονική βία και την ωμή μαζική τρομοκρατία, έχοντας την καθοριστική στρατιωτική και οικονομική βοήθεια και στήριξη αρχικά από τον βρετανικό και στη συνέχεια από τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό.

(...) Οι δύο εντελώς αντίθετοι και εχθρικοί κόσμοι που αναμετρήθηκαν τότε, παραμένουν το ίδιο εχθρικοί και ασυμφιλίωτοι και σήμερα.

Σ' έναν κόσμο που βράζει και φλέγεται, σ' έναν κόσμο που ορθώνονται νέα αδιέξοδα στη ζωή μας, στη ζωή των εργαζομένων, της νεολαίας, του λαού, της συντριπτικής πλειοψηφίας, δεν τους κάνουμε τη χάρη να καταπίνουμε αμάσητα τα παραμύθια τους, δεν τους κάνουμε τη χάρη να σκύψουμε το κεφάλι, να αποδεχτούμε τη βαρβαρότητα της κανονικότητάς τους σαν το μέλλον μας.

(...) Ετσι και σήμερα είμαστε στην πρώτη γραμμή του αγώνα, μαζί με όλο τον λαό για να μην περάσει το 13ωρο, για αυξήσεις στους μισθούς και Συλλογικές Συμβάσεις, για να καταργηθούν όλοι οι αντεργατικοί - αντιλαϊκοί νόμοι. Για να σταματήσει η συμμετοχή της χώρας μας στα πολεμικά σφαγεία, πάντα στη σωστή πλευρά της Ιστορίας για τους λαούς. Ειδικά εδώ στην περιοχή μας στα μπλόκα των ΝΑΤΟικών τρένων και στις υπόλοιπες δράσεις αλληλεγγύης στους λαούς που αγωνίζονται (...) πίσω από τους απολογητές των δολοφόνων για τη γενοκτονία στη μαρτυρική Γάζα, κρύβονται τα ιμπεριαλιστικά εγκλήματα, τα γιγάντια συμφέροντα, οι σχεδιασμοί με το αίμα των λαών για το ποιος θα βγει κερδισμένος από το αδυσώπητο κυνήγι των ανταγωνισμών, ποιος θα έχει προβάδισμα στην κούρσα για την πρωτοκαθεδρία στο σύστημα της εκμετάλλευσης, της φτώχειας και των πολέμων. Αυτά είναι σε εξέλιξη και στο παζάρι των ληστών που διεξάγεται αυτές τις μέρες για την Ουκρανία.

(...) Ο λαός βάζει στο στόχαστρο την κυβέρνηση και τις ευθύνες της στο ξέπλυμα της σφαγής. Καταδικάζει την όλο και βαθύτερη, επικίνδυνη εμπλοκή της χώρας. 800 δισεκατομμύρια ευρώ βγαλμένα από την εκμετάλλευση και τη φορολογία των εργαζομένων δεν πάνε για να απολαμβάνουν οι λαοί της Ευρώπης σύγχρονες υποδομές προστασίας από φυσικές καταστροφές, ασφαλή Μέσα Μαζικής Μεταφοράς κ.λπ. (...) Η ανάπτυξη που έχουμε ανάγκη αφορά τις σύγχρονες δυνατότητες της επιστήμης και της τεχνολογίας, της γης και των πόρων μας, των δυνατοτήτων πάνω από όλα του ίδιου του λαού, των εργατών, των αγροτών, των βιοπαλαιστών, των επιστημόνων, από τη σκοπιά των σύγχρονων αναγκών μας. Από την ανάπτυξή τους, από την καπιταλιστική ανάπτυξη, μόνα κερδισμένα είναι τα μονοπώλια.

(...) Δίκαια αντιδρά σύσσωμος ο λαός στο νέο σχεδιαζόμενο έγκλημα στην περιοχή, με τα σχέδια για την αποθήκευση CO2 στον Πρίνο, σχέδια που τελικά υπονομεύουν το περιβάλλον, αφορούν μόνο την εξασφάλιση της κερδοφορίας της εταιρείας, που πρωταγωνίστησε στα θαλασσοδάνεια, στην τρομοκρατία και στις απολύσεις όλο το προηγούμενο διάστημα και σήμερα. Δίκαια αντιδρά στην άναρχη τοποθέτηση ανεμογεννητριών είτε στα καμένα του Εβρου είτε σε περιοχές φυσικού κάλλους, όπως εδώ στην Ξάνθη κ.α. Δίκαια αντιδρά στη δημιουργία κέντρου καύσης απορριμμάτων, όπου και αν προσπαθήσουν να το κάνουν τελικά, σε Ξάνθη ή σε Ροδόπη.

Τα οφέλη είναι στη μετακίνηση πόρων προς την πολεμική οικονομία και τις προτεραιότητές της και όχι για τις απαραίτητες υποδομές για τη ζωή, την Υγεία, την Παιδεία, την ασφάλεια, την παραγωγή μας. Γι' αυτό καιγόμαστε άλλη μια χρονιά. 2 χρόνια άλλωστε μετά τη μεγάλη πυρκαγιά στον Εβρο και μόνο το γεγονός ότι ακόμα παραμένουν καλλιεργητές που δεν έχουν αποζημιωθεί, και μάλιστα πρόσφατα βγήκαν και στους δρόμους της Αλεξανδρούπολης σε μια μαζική κινητοποίηση, δείχνει την "ευαισθησία" και τη "φροντίδα" του αστικού κράτους.

(...) Η επίθεση στη ζωή και στα δικαιώματα του λαού είναι εφ' όλης της ύλης, χωρίς ημερομηνία λήξης, ανεξαρτήτως αντιλαϊκού διαχειριστή, όσα χρώματα και αν αλλάξει, όσες προβιές και αν φορέσει.

Τους δίνουμε απάντηση, όπως τους έδωσε το εργατικό και το λαϊκό κίνημα όλο το προηγούμενο διάστημα. Εκεί κρινόμαστε όλοι. Οι κομμουνιστές, τα μέλη και τα στελέχη του ΚΚΕ πρωτοστατούμε και θα δώσουμε τον καλύτερο εαυτό μας για να πάρουν ηχηρό μήνυμα απόρριψης αυτών των σχεδιασμών στις 6 Σεπτέμβρη στη ΔΕΘ, αλλά και κάθε μέρα στους χώρους δουλειάς.

(...) Κρατάμε το νήμα από το παρελθόν, βαδίζουμε τον δρόμο του σύγχρονου ηρωισμού που απαιτεί δουλειά μυρμηγκιού, μελέτη των συμπερασμάτων και της θεωρίας μας, δουλειά με τις Αποφάσεις και το Πρόγραμμα του Κόμματος, προετοιμασία για δράση σε όλες τις συνθήκες με την επαναστατική στρατηγική του ΚΚΕ».

Στις εκδηλώσεις παρευρέθηκε και ο Ζήσης Λυμπερίδης, μέλος της Γραμματείας της ΚΕ του ΚΚΕ.

Οι συμμετέχοντες στις εκδηλώσεις επέστρεψαν με πλούσιες εμπειρίες, αλλά και αρκετά «εφόδια» που μπορούν να διευρυνθούν με τη μελέτη των Δοκιμίων Ιστορίας του Κόμματος, αλλά και των νέων εκδόσεων της «Σύγχρονης Εποχής», όπως για τον πολιτικό επίτροπο στον ΔΣΕ, τον πρόλογο του ΠΓ στην έκδοση «Ντοκουμέντα Συμμαχικών Διασκέψεων του Β' ΠΠ», κ.ά. που δεν έλειψαν από τον χώρο των εκδηλώσεων.

Ταυτόχρονα, καθ' όλη τη διάρκεια του διημέρου λειτούργησαν δραστηριότητες και για παιδιά.