Δεν το λησμονήσαμε, όχι βέβαια, αντίθετα η ευγενική φυσιογνωμία του είναι βαθιά χαραγμένη στη μνήμη μας και δεν αλλοιώθηκε από το χρόνο. Αλλωστε, δεν πέρασε και τόσος καιρός από εκείνο το χάραμα του Δεκέμβρη του 1996, που ο Μαρτσέλο Μαστρογιάνι άφησε την τελευταία του πνοή στο Παρίσι, νικημένος από την επάρατο νόσο. Οχι, τον θυμόμαστε πάντα ως ένα άριστο ηθοποιό χαμηλών τόνων, ζωντανό, χαμογελαστό, ερωτικό, γοητευτικό ως την τελευταία του στιγμή. Την Τετάρτη στις 22.00 η ΝΕΤ τιμά τη μνήμη του με το ντοκιμαντέρ "Μαρτσέλο Μαστρογιάνι, θυμάμαι".Γιατί τώρα; Διότι ίσως να θυμήθηκαν την επέτειο των γενεθλίων του, που θα ήταν, αν ζούσε ακόμη, στις 19 Σεπτέμβρη. Η ταινία που θα δούμε γυρίστηκε λίγο πριν από το θάνατο του καλλιτέχνη και φιλοδοξεί να σκιαγραφήσει το προφίλ του με την προσωπική του κατάθεση, με τις μνήμες από την παιδική του ηλικία, τις απόψεις του για τη ζωή και τον έρωτα, τις εντυπώσεις από τις πόλεις που έζησε, τα αισθήματα που ένιωσε για τους σκηνοθέτες και τους ηθοποιούς με τους οποίους συνεργάστηκε και την ιδιαίτερη αγάπη του για τον Φρεντερίκο Φελίνι. Χωρίς σενάριο, χωρίς καμιά προετοιμασία, ο Μαστρογιάνι, θυμάται και μιλά, σιγανά, αργά - πράγμα σπάνιο για Ιταλό - αυθόρμητα και ευγενικά. Κάποια στιγμή θα πει: "Πιστεύω στη φύση, στον έρωτα, στην αγάπη, στη φιλία, στη δουλιά και στους φίλους μου. Αγαπώ τους ανθρώπους και αγαπώ τη ζωή. Ισως για αυτό η ζωή μου το ανταπέδωσε. Νομίζω ότι υπήρξα ένας πολύ τυχερός άνθρωπος. Δε μου αρέσει η ιδέα να πεθάνω. Η αλήθεια είναι ότι κατά βάθος νιώθω όχι μόνο νέος, αλλά σαν παιδί. Δεν υπήρξα πάντα πιστός, το παραδέχομαι. Θα μπορούσα να είχα κάνει καλύτερα πράγματα. Ομως...".

Πάντα υπάρχει ένα "όμως", ένα "εάν", ένα "αλλά" στη ζωή κάθε ανθρώπου.Ο Μαστρογιάνι είναι ευγνώμων στη ζωή, που στάθηκε καλή μαζί του και νιώθει τυχερός για τους ανθρώπους που τον αγάπησαν και αγάπησε. Και ευχαριστεί το αστέρι του. Με λίγα λόγια το ένα "αστέρι" ευχαριστεί το άλλο...

Ο Μαρτσέλο Μαστρογιάνι γεννήθηκε το 1924 στη Φοντάνα Λίρι, ένα χωριό μικρό και ασήμαντο έξω από τη Ρώμη. Οι γονείς του ήταν αγρότες. Οταν ήταν ακόμη παιδί οι οικογένειά του μετακόμισε στο Τορίνο και μετά στη Ρώμη, όπου ο νεαρός Μαρτσέλο αποφοίτησε από τη Σχολή Τοπογράφων με την ελπίδα ότι θα γίνει αρχιτέκτονας. Μα, οι Ναζί τον συνέλαβαν - κύριος οίδε - για ποιον λόγο και έστειλαν σε στρατόπεδο εργασίας. Μια μέρα ο Μαστρογιάνι κατάφερε να αποδράσει και κατέφυγε στη Βενετία όπου ζωγράφιζε τα αξιοθέατα και τα πουλούσε στους τουρίστες για να βγάλει το ψωμί του. Αρχιτέκτονας δεν έγινε ποτέ, έγινε όμως λογιστής. Μετά τον πόλεμο δούλεψε σε μια κινηματογραφική βρετανική εταιρία ως λογιστής, ενώ τα απογεύματα συμμετείχε στις πρόβες μιας θεατρική ομάδας του Πανεπιστημίου της Ρώμης. Η επίσημη είσοδός του στο μαγικό χώρο του κινηματογράφου έγινε στα 1947, καθώς του δόθηκε ένας ρόλος στην ιταλική εκδοχή των Αθλίων.Μετά το "Χρονικό των φτωχών εραστών" (1954) και την αλησμόνητη ταινία "Ο κλέψας του κλέψαντος" έρχεται η "Ντόλτσε βίτα" το 1960, που τον καθιερώνει. Από τότε η μια επιτυχία διαδέχεται την άλλη, και δεν είναι μόνον το καλό του "αστέρι" δεν είναι μόνον τυχερός, είναι ένας εξαιρετικός ηθοποιός, ένας ευσυνείδητος επαγγελματίας. Ο γνωστός παραγωγός Ντάνιελ Τοσκάν ντι Πλαντιέ είχε δηλώσει αμέσως μετά το θάνατο του Μαστρογιάνι ότι κατά τη γνώμη του ήταν ο μεγαλύτερος ηθοποιός των τελευταίων 50 χρόνων. Ισως η εκτίμηση του Πλαντιέ να είναι κάπως υπερβολική, όμως σίγουρα ο Μαρτσέλο Μαστρογιάνι ήταν ένα από τα φαινόμενα της εποχής μας.

Καλοκαιρινά χαμόγελα, ζεστά, ερωτικά, φιλικά, ειρωνικά, παραλλαγές αισθηματικές, φόβοι, ανασφάλειες, ποίηση, αφοσίωση, απιστία, χάρη, γοητεία και η καταλυτική επέμβαση της φύσης συνυπάρχουν στη δημιουργία του Ινγκμαρ Μπέργκμαν "Χαμόγελα καλοκαιρινής νύχτας",που θα δούμε την Τετάρτη από την ΕΤ-1 στις 23.30. Η ερωτική αυτή κομεντί, που μοιάζει σαν μίμηση του Μαριβό, γυρίστηκε το 1955 και μας ταξιδεύει στη Σουηδία του 1900. Ενας δικηγόρος με πουριτανικές αντιλήψεις παντρεύεται, σε δεύτερο γάμο, μια κοπέλα που έχει την ηλικία του γιου του. Μια μέρα επισκέπτεται την παλιά ερωμένη του Ντεζιρέ για να ξεφύγει από τα πικρόχολα πειράγματα. Ο νέος εραστής της όμως τον πετάει στο δρόμο. Η ζωή παίζει με τους ήρωες της παιχνίδια παράξενα, ευχάριστα αλλά και πικρά, παιχνίδια γεμάτα απρόοπτα και ανατροπές και προκαλούν, οτιδήποτε άλλο εκτός από πλήξη, σε εκείνους που επέλεξε ο τρομερός Σουηδός να "παίξουν" στο "δράμα" του. Αυτή η ταινία έκανε γνωστό το σκηνοθέτη στην Ευρώπη. Κάτω από ένα πέπλο ηθογραφικής κομεντί εποχής, εκτίθεται μια ολόκληρη κοινωνία με τις νευρώσεις της, τις προκαταλήψεις και τους φόβους της. Τα αφεντικά είναι πιο αδύναμα και ανώριμα από τους υπηρέτες τους. Και ο θάνατος, αυτή η τρομακτική εμπειρία, - όταν έρχεται σε κοντινά μας πρόσωπα - αυτή η τρομερή απειλή που κρέμεται απάνω από το κεφάλι των ηρώων, αλλά και όλων των ανθρώπων, μας κάνει πληρέστερους, ηρεμότερους και σοφότερους.

Ο Ινγκμαρ Μπέργκμαν γεννήθηκε το 1918 και ερωτεύτηκε το θέατρο στα πέντε του χρόνια, όταν είδε την πρώτη θεατρική παράσταση της ζωής του, ενώ, μόλις έγινε εννιά ετών έφτιαξε ένα θέατρο - παιχνίδι στο δωμάτιό του. Σπούδασε φιλολογία και καλές τέχνες στο πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης και άρχισε να σκηνοθετεί φοιτητικές θεατρικές παραστάσεις. Το 1940-42 εργάστηκε ως βοηθός σκηνοθέτης στη Βασιλική Οπερα της Στοκχόλμης. Στα 1945 γύρισε την πρώτη του κινηματογραφική ταινία "Κρίση" και από τότε κάθε χρόνο γύριζε και από μια σημαντική ταινία που έφερνε μια άλλη πνοή στο Σουηδικό και όχι μόνον, κινηματογράφο. Δουλεύοντας ακατάπαυστα ο Μπέργκμαν δημιουργεί ένα δικό του κινηματογραφικό στιλ, άμεσο και διαυγές, άλλοτε με συμβολισμούς και αλληγορίες και άλλοτε λιτό και εσωτερικό. Ο Μπέργκμαν δουλεύει πάντα με τους ίδιους συνεργάτες. Ηθοποιοί, ηχολήπτες, σκηνογράφοι, σεναριογράφοι είναι κάτω από τον απόλυτο έλεγχό του και τον υπακούουν τυφλά, γιατί γνωρίζουν, ιδίως οι ηθοποιοί, ότι αυτός ο μάγος είναι ικανός να τους μεταφυτέψει την ψυχή του ήρωα που υποδύονται τους και έπειτα να τους τη βγάλει μπροστά στο φακό. Ο Μπέργκμαν, έζησε πολύ στενά με τους ανθρώπους του, τόσο στενά που παντρεύτηκε πολλές από τις πρωταγωνίστριές του ή είχε πολλούς δεσμούς με τις υπόλοιπες. Την "ευρύτερη οικογένειά" του τη μετέφερε στην οθόνη, ενώ ταυτόχρονα προκαλούσε θύελλες για να... θερίσει αριστουργήματα. Δημιουργούσε ψυχοδράματα, για να τα μελετήσει αργότερα και να τα καταγράψει με κάθε λεπτομέρεια. Ανάμεσα στα εξαιρετικά κινηματογραφικά έργα του Μπέργκμαν, που ποτέ δεν εγκατέλειψε την πρώτη του αγάπη, το θέατρο, ήταν οι ταινίες: "Αγριες φράουλες", "Εβδομη σφραγίδα", "Καλοκαίρι με τη Μόνικα" "Κραυγές και ψίθυροι", "Φθινοπωρινή σονάτα".

Αφιέρωμα στον Μαρτσέλο Μαστρογιάνι την Τετάρτη από τη ΝΕΤ