γΤ\ρίτη βράδυ. Η "Ροτόντα", το υπό αναστήλωση ρωμαϊκό μνημείο και Βυζαντινό Μουσείο της Θεσσαλονίκης, έγινε στόχος του εθνικιστικού και θρησκευτικού φανατισμού... που πάνε χέρι χέρι με την ασκούμενη από το δικομματισμό πολιτική. Το μνημείο καταλήφθηκε από χριστιανούς και οι εργαζόμενοι σ' αυτό υπάλληλοι του υπουργείου Πολιτισμού υπήρξαν θύματα θλιβερών φαινομένων (απειλών, χειροδικίας, ύβρεων), που "ευλογούν" εκκλησιαστικοί και παραεκκλησιαστικοί κύκλοι. Φαινομένων σκοταδισμού, παραλογισμού, επικίνδυνων - ακόμη και για τη σωματική ακεραιότητα ανθρώπων - ψυχώσεων και βεβαίως οικονομικών και εξουσιαστικών επιδιώξεων. Φαινομένων συχνών και κλιμακούμενων, με τα οποία φρίττει κάθε λογικά σκεπτόμενος, αλλά και λογικά θρησκευόμενος άνθρωπος. Φαινομένων, που αν δε χτυπηθούν, έγκαιρα στη ρίζα τους, μόνο κακό θα φέρουν.

* * *

γ\Ι\διαίτερα ανησυχητικά είναι και τα εξής γεγονότα: Το ΥΠΠΟ ζήτησε να επέμβει η Αστυνομία για να εμποδιστεί η κατάληψη του μνημείου. Η Αστυνομία διατάχθηκε από τον αναρμόδιο για τα μνημεία κ. Παπαθεμελή και να μην επέμβει, και να κάνει "τα στραβά μάτια". Ο, εν ομοψυχία με τους "αγρυπνούντες" χριστιανούς, υπουργός Δημόσιας Τάξης προώθησε προκλητικά την αναρμοδιότητά του, μέχρι του σημείου να δηλώνει χτες ότι η "Ροτόντα" πρέπει να γίνει εκκλησία (!), συμφωνώντας ουσιαστικά με την αχαρακτήριστη απαίτηση της Εκκλησίας να έχει αυτή αρμοδιότητα για το μνημείο. Εμμέσως, δηλαδή, θέλει να προκαταλάβει την απόφαση του ΥΠΠΟ (την ερχόμενη Τρίτη) και υποδηλώνει ότι μια άρνηση του ΥΠΠΟ θα τον βρει και πάλι με το μέρος των "πιστών" (!). Το χειρότερο είναι ότι το ΥΠΠΟ δεν αντέδρασε, ως όφειλε, με τη στάση και τη δήλωση του αναρμόδιου Παπαθεμελή.

* * *

γ\Κ\αι δεν αντέδρασε, γιατί έχει προϊστορία στην παραχώρηση μνημείων, ιδιαίτερα του μακεδονικού χώρου, στην Εκκλησία. Η περίπτωση των μνημείων του Αγίου Ορους είναι η πιο... χοντρή. Η περίπτωση του Αγ. Δημητρίου της Θεσσαλονίκης είναι μια ακόμη χαρακτηριστική περίπτωση. Η χρόνια ανοχή του ΥΠΠΟ στις αυθαιρεσίες (χρήσης, ελέγχου, εξαμβλωματικών αναστηλώσεων) της Εκκλησίας σε βάρος βυζαντινών μνημείων, η κωλυσιεργία του στις αναστηλώσεις, η ανοχή του σε λογής λογής "θρησκευτικές" υστερίες κατά του πολιτισμού αποθράσυναν τις ορέξεις, μέχρι του σημείου να διεκδικείται η χρήση ενός ρωμαϊκού μνημείου ως σύγχρονου ναού. Αν δείξει κι άλλη ανοχή, ο θρησκευτικός σκοταδισμός θα φτάσει μέχρι την Ακρόπολη...

Αρ. ΕΛΛΗΝΟΥΔΗ

Αλλη μια ΝΑΤΟική εγκατάσταση ραντάρ,στην ήδη βεβαρημένη από ΝΑΤΟικές εγκαταστάσεις Κρήτη,γίνεται πραγματικότητα σε βάρος της αρχαιολογικής κληρονομιάς μας και μάλιστα χωρίς όρους, ή εναλλακτικές προτάσεις από το κράτος.Αλλη μια παρουσία του ΝΑΤΟ στην Κρήτη βάζει σε κίνδυνο το περιβάλλον, πιθανόν την ασφάλεια της χώρας, αλλά και ανεξερεύνητες αρχαιότητες.

Συγκεκριμένα, ύστερα από αίτημα του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού,πριν δύο χρόνια, να εγκατασταθεί ραντάρ του ΝΑΤΟ στη θέση Τραγόσταλος Ζάκρου Σητείας του νομού Λασηθίου,η τοπική Εφορεία Αρχαιοτήτων απάντησε θετικά,παραχωρώντας τον έναν από τους δύο λόφους, που βρίσκονται σε αυτή τη θέση. Μάλιστα, η Εφορεία "μπέρδεψε" τους λόφους και παραχώρησε εκείνον που έχει επιφανειακά ευρήματα μινωικής εποχής,τα οποία περισυλλέχτηκαν το 1963. Αυτή η εγκατάσταση συζητήθηκε στην προχθεσινή συνεδρίαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου,ύστερα από την "ανακάλυψη" του λάθους. Μόνο που, η επιλογή και τελική έγκριση της θέσης έγινε από το ΝΑΤΟ και γι' αυτό... δεν αλλάζει (!), όπως πολύ αποκαλυπτικά αναφέρθηκε στη συνεδρίαση, αναγάγοντας με αυτόν τον τρόπο τις επιθυμίες του ΝΑΤΟ σε... νόμο!

Είναι χαρακτηριστικό ότι αποφασίστηκε μεν, να διακοπούν προσωρινά οι εργασίες εγκατάστασης και να μη δοθεί κατασκευαστική άδεια, προκειμένου να γίνουν αρχαιολογικές έρευνες, θεωρήθηκε, όμως, δεδομένη η τοποθέτηση του ραντάρ στην κορυφή του λόφου.Το μόνο που συζητήθηκε ήταν η πιθανή τοποθέτηση των συνοδευτικών εγκαταστάσεων στην πλαγιά του λόφου. Εκεί, όμως, υπάρχουν αποθήκες μινωικών ιερών κορυφής.Για να αμβλυνθούν οι εντυπώσεις, ο εκπρόσωπος του Πολεμικού Ναυτικού, που παρευρέθηκε στη συνεδρίαση, υποσχέθηκε ότι "τα σημεία που έχουν αρχαιολογικό ενδιαφέρον θα είναι επισκέψιμα", ενώ είναι παγκοίνως γνωστό ότι οι εγκαταστάσεις του ΝΑΤΟ και ο σε μεγάλη ακτίνα περιβάλλων χώρος τους είναι απαγορευμένη ζώνη.

• Την εξαίρεση, από το πακέτο των απαλλοτριώσεων δύο διατηρητέων κτιρίων, που βρίσκονται στο χώρο του Νέου Μουσείου Ακρόπολης και προς το τμήμα της οδού Διονυσίου Αρεοπαγίτου,αποφάσισε το προχτεσινό ΚΑΣ, αφού, όπως τονίστηκε, όταν υπάρχει απόφαση κήρυξης και ταυτόχρονα απόφαση απαλλοτρίωσης, υπερισχύει η πρώτη. Πάντως, το ΥΠΠΟ προτίθεται να ανακαλέσει και να επαναπροσδιορίζει τις απαλλοτριώσεις.Ετσι, για καθένα από τα 147 περίπου κτίρια, που θα απαλλοτριωθούν θα συνταχτεί ξεχωριστός φάκελος αντί του συνολικού,που υπήρχε μέχρι τώρα. Εξάλλου, η διαδικασία ανάκλησης θα προκαλέσει καθυστέρηση της συζήτησης από το ΣτΕ - έχει προγραμματιστεί στις 20/1 - του αιτήματος των ιδιοκτητών για ακύρωση της απαλλοτρίωσης, που εγκρίθηκε το 1992.

Τέλος, μια ιταλική πατέντα για τον ακριβή προσδιορισμό της προέλευσης των χάλκινων αγαλμάτων του Riace θα υιοθετήσει το ΥΠΠΟ, ύστερα από απόφαση του ΚΑΣ. Πρόκειται για πρόγραμμα, χρηματοδοτούμενο από το Δεύτερο Πακέτο Ντελόρ,σύμφωνα με το οποίο κάμερες,που θα μπαίνουν στις οπές των αγαλμάτων και δείγμα αργίλου θα βοηθούν ώστε να προσδιορίζεται με βεβαιότητα η προέλευσή τους.

Οι "Γελοίοι" του Κώστα Γεωργουσόπουλου,η παράσταση με την οποία ο Θύμιος Καρακατσάνης εγκαινίασε την καινούρια του θεατρική στέγη, στο θέατρο "Μπουρνέλη",αποχαιρετούν πια το κοινό τους. Μετά από 50 και πλέον παραστάσεις οι "Γελοίοι" σταματούν το τελευταίο δεκαήμερο του Γενάρη και παραχωρούν τη θέση τους - όπως είχε προγραμματιστεί - στην "Ούρσουλα",το έργο του Μπάμπη Τσικληρόπουλου,με το οποίο ο Θύμιος Καρακατσάνης ετοιμάζει τη νέα του "εξόρμηση" για το φετινό χειμώνα.

Ποιο είναι το πλέον αναγνωρισμένο πρόσωπο κύρους, στην Ελλάδα, που έχει διακριθεί στο χώρο του θεάτρου και επομένως "δικαιωματικά" μπορεί να είναι ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου; Ο υπουργός Πολιτισμού απεφάνθη: Ο Νίκος Κούρκουλος.Ο άνθρωπος που θ' αποφασίζει και θα διατάσσει τις κατευθυντήριες γραμμές της οικονομικής και πολιτιστικής πολιτικής του θεάτρου.

Ο υπουργός Πολιτισμού διόρισε χθες τους καλλιτεχνικούς διευθυντές των δύο θεάτρων, που θα λειτουργούν πλέον με το νέο νόμο και ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, εξαιτίας του οποίου συνεχίζουν την κατάληψή τους οι εργαζόμενοι στο Εθνικό και το ΚΘΒΕ. Καλλιτεχνικός διευθυντής, λοιπόν, του Εθνικού Θεάτρου διορίζεται ο Νίκος Κούρκουλος και του ΚΘΒΕ ο Βασίλης Παπαβασιλείου.Το ΣΕΗ εξέλεξε αντιπρόσωπό του στο ΔΣ του Εθνικού την Μπέττυ Βαλάση και στο ΚΘΒΕ τον Κώστα Μπάλλα,ενώ για την έβδομη θέση από τα προτεινόμενα από το ΣΕΗ μέλη, ο υπουργός επέλεξε τον Τάσο Χαλκιά για το Εθνικό και τον Γιώργο Λέφα για το ΚΘΒΕ. Ετσι, το ΔΣ του Εθνικού απαρτίζουν οι Γιώργος Χειμωνάς (πρόεδρος), Γιώργος Πάτσας (αντιπρόεδρος) και μέλη οι: Ελένη Αρβελέρ, Γιάννης Χουβαρδάς, Μανόλης Κορρές, Μπέττυ Βαλάση, Τάσος Χαλκιάς.Το ΔΣ του ΚΘΒΕ οι: Δημήτρης Φατούρος (πρόεδρος), Απόστολος Βέττας (αντιπρόεδρος) και μέλη οι Ανδρέας Βουτσινάς, Δημήτρης Παπαϊωάννου, Ανδρέας Στάικος, Κώστας Μπάλλας, Γιώργος Λέφας.

Παρά τις δηλώσεις Παπαθεμελή, Κοσμόπουλου, Χατζηφώτη να γίνει το μνημείο ναός, ο υπουργός Πολιτισμού δεν απάντησε, αφήνοντας το θέμα να εκκρεμεί για μία βδομάδα ακόμα και αναμένοντας την απόφαση του ΚΑΣ, την ερχόμενη Τρίτη, για τη χρήση του μνημείου.Χρήση που θα έπρεπε να είναι ασυζητητί δεδομένη, ως μουσειακή. Πάντως, ο υφυπουργός Πολιτισμού, Νίκος Σηφουνάκης,ζήτησε προχτές από το ΚΑΣ την παρέμβαση και επαγρύπνησή του, για να "μη καταντήσει, η "Ροτόντα" σαν τον Αγιο Δημήτριο".Αλλωστε, το ΚΑΣ με έγγραφό του απάντησε, προχτές, αρνητικά στο αίτημα της Μητρόπολης να χρησιμοποιήσει το μνημείο για αγρυπνία.

Μόνο ο υφυπουργός Πολιτισμού Ν. Σηφουνάκης τοποθετήθηκε στο θέμα με δηλώσεις του στον FLASH 9,61, απαντώντας και στον ισχυρισμό του εκπροσώπου της Ιεράς Συνόδου Γ. Χατζηφώτη. Ο υφυπουργός επισήμανε ότι τα γεγονότα ήταν "απρόβλεπτα, κάπου υπάρχει μια υπερβολή" και ότι "το θέμα έχει λυθεί εδώ και εκατονταετίες". Στους σκόπιμους και ανιστόρητους ισχυρισμούς του Γ. Χατζηφώτη ότι "η "Ροτόντα" δεν είναι μνημείο, είναι εκκλησία" (!) και πως "η Μ. Μερκούρη είχε πει ότι θα είναι και ναός", ο Ν. Σηφουνάκης μεταξύ άλλων είπε: "Δεν υπάρχει τέτοια απόφαση. Η "Ροτόντα" είναι ρωμαϊκό κτίριο. Οι χριστιανοί τον μετέτρεψαν σε εκκλησία. Στην τουρκοκρατία μετατράπηκε σε τζαμί. Αρα εκ των πραγμάτων είναι μνημείο. Είναι δεδομένη η λειτουργία του μνημείου τα τελευταία 80 χρόνια. Και ο Παρθενώνας λειτούργησε ως εκκλησία με την έναρξη του Χριστιανισμού. Ο κ. Χατζηφώτης είπε ότι "ελπίζει να μην γίνουμε Τουρκία". Εγώ ελπίζω να μην αποκτήσουμε μουσουλμανικό φανατισμό όπως στο Ιράν".