Ομως, σε ό,τι αφορά στην αντιμετώπιση της τοξικομανίας, ως μείζονος κοινωνικού φαινομένου, πρέπει να δούμε τα βαθύτερα αίτια που σπρώχνουν τους νέους στους τεχνητούς παραδείσους, καθώς και ποιες κοινωνικές δομές καλλιεργούν το έδαφος για να γεννηθεί η «ανάγκη» για χρήση ψυχοτρόπων ουσιών.

Στην ιστορία της διάδοσης και της χρήσης των τοξικών ουσιών χαράζεται μια διαχωριστική γραμμή με τον ερχομό του 19ου αιώνα. Ο 19ος αιώνας είναι ουσιαστικά ο αιώνας της γέννησης της τοξικομανίας. Με την ανάπτυξη του καπιταλισμού το 19ο αιώνα αλλάζουν τελείως οι διαστάσεις της παραγωγής, της διάθεσης και της κατανάλωσης των ναρκωτικών ουσιών. Είναι η αρχή της τεράστιας επιχείρησης με την ονομασία «συνειδητή και μεθοδευμένη δημιουργία τοξικομανών». Οι λόγοι που το όπιο από «λατρευτικό - θεραπευτικό» φάρμακο, σπάνια αιτία τοξικομανίας, έγινε αντικείμενο τεράστιων οικονομικών συμφερόντων είναι κυρίως τρεις: Η εξαγωγή προϊόντων οπίου σε χώρες με περιορισμένη παραγωγή (διά μέσου της αποικιοκρατίας), η βιομηχανοποίηση του φαρμάκου (άρα αυξημένη παραγωγή) και η γέννηση της εργατικής τάξης (μετά τη βιομηχανική επανάσταση) κάτω από ανυπόφορες συνθήκες.

Η βιομηχανική επανάσταση προκάλεσε τη μαζική προλεταριοποίηση του αγροτικού πληθυσμού (εξαναγκάζοντας εκατομμύρια ανθρώπους να μετακινηθούν από τις μικρές αγροτικές κοινότητες στις νέες βιομηχανικές τερατουπόλεις) μεταβάλλοντας ριζικά τις συνθήκες δουλιάς, επιβάλλοντας στους εργαζόμενους να καταβάλλουν πολύ περισσότερη σωματική ενέργεια σε μια εργάσιμη μέρα με μεγαλύτερη διάρκεια. Οπως ήταν φυσικό, η εξέλιξη αυτή οδήγησε στην αύξηση της κατανάλωσης ευφορικών και ηρεμιστικών μέσων από τους νέους προλετάριους, οι οποίοι μπορούσαν γρήγορα, φθηνά και αποτελεσματικά να διαφύγουν έστω και για λίγο από τις άθλιες συνθήκες ζωής και δουλιάς. «Το όπιο ήταν η ασπιρίνη, το valium και το Lexotanil της Βικτοριανής περιόδου»¹ αναφέρει ο Τ. Parssinen. «...Οπως οι δικοί μας Γερμανοί αγρότες αφήνουν να τους εκμεταλλεύονται και να τους απομυζούν, έτσι και οι Αγγλοι εργάτες, παίρνοντας φάρμακα για όλες τις αρρώστιες, ζημιώνουν τον εαυτό τους και αφήνουν τα λεφτά τους στις τσέπες του εργοστασιάρχη...», λέει ο Ενγκελς στο βιβλίο του «Η κατάσταση της εργατικής τάξης στην Αγγλία», και συμπληρώνει: «...Το χειρότερο από όλα αυτά τα φάρμακα ήταν ένα ποτό που παρασκευαζόταν από όπιο και λάβδανο και πουλιόταν με την ονομασία Godfrey's Cordial» (Πρόκειται για το θαυματουργό σιρόπι που στην Αγγλία οι χονδρέμποροι και οι φαρμακοποιοί «έσπρωχναν» περισσότερο.

• Τα ναρκωτικά αποτελούν έναν από τους πιο προσοδοφόρους οικονομικά τομείς αφού 500 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο (μεγαλύτερο από το ΑΕΠ των 7 πλουσιότερων χωρών του κόσμου) είναι ο τζίρος από τη διακίνηση των ναρκωτικών (Economist «The world in figures», 1994), το 80% του οποίου ξεπλένεται για να χρησιμοποιηθεί νόμιμα στις διεθνείς κεφαλαιαγορές και το χρηματοπιστωτικό σύστημα². Η παγκόσμια παραγωγή παράνομου οπίου το 2004 εκτιμάται σε περίπου 4.850 τόνους (4.766 τόνους το 2003), εκ των οποίων 87% προερχόταν από το Αφγανιστάν και 8% από τη Μιανμάρ. Η παγκόσμια παραγωγή οπίου παρέμεινε σταθερή κατά την τελευταία πενταετία, με εξαίρεση το 2001, όταν η απαγόρευση της καλλιέργειας της οπιούχου παπαρούνας, που επέβαλε το καθεστώς των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν, είχε ως αποτέλεσμα εντυπωσιακή, αλλά βραχύβια, πτώση της παραγωγής (Ετήσια έκθεση του ΟΗΕ για τα ναρκωτικά, 2005). Σύμφωνα με όσα ανέφερε από έκθεση του αμερικανικού Κογκρέσου ο αντιπρόεδρος της Βουλής Γ. Σούρλας σε πρόσφατη συζήτηση για τα ναρκωτικά, «το ζήτημα της καλλιέργειας και εμπορίας ηρωίνης στο Αφγανιστάν έχει λάβει εφιαλτικές διαστάσεις, ιδιαίτερα από την εισβολή των ΝΑΤΟικών δυνάμεων και εντεύθεν, αφού πολλαπλασιάστηκε η καλλιέργεια και παραγωγή (356.000 οικογένειες Αφγανών ασχολούνται σε χιλιάδες εκτάρια)». Στο Αφγανιστάν πριν το χτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου 1 κιλό οπίου στοίχιζε 500 δολάρια ενώ μετά τον πόλεμο 100 δολάρια και φτάνει στην αγορά με την τιμή των 200.000 δολαρίων
• Η φαρμακευτική βιομηχανία παίζει στον πόλεμο τον κυριότερο ρόλο μετά την πολεμική βιομηχανία. Τα ναρκωτικά γίνονται στα πεδία της μάχης το πιο καταναλώσιμο εμπόρευμα μετά τις σφαίρες. Η διακίνησή τους μέσα στα στρατόπεδα εν καιρώ πολέμου γινόταν και γίνεται είτε για να απαλύνουν το σωματικό πόνο από τα τραύματα είτε για τον ψυχικό πόνο
• Τα ναρκωτικά αποτελούν στρατηγικό χρηματοδότη πολεμικών επιχειρήσεων. Π.χ., η έκθεση της επιτροπής Kerry³ επιβεβαίωσε με επίσημο τρόπο στην αμερικανική Γερουσία την ύπαρξη του δικτύου Κόντρας - ναρκωτικών όταν με κυνισμό αποκάλυψε πως αυτοί διέθεταν έναν πακτωλό χρημάτων που προέρχονταν από ναρκωτικά αλλά και συμμετείχαν άμεσα στη διακίνηση των ναρκωτικών με τη βοήθεια των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών
• Τα ναρκωτικά χρησιμοποιούνται ως άλλοθι για την επιβολή της «νέας τάξης πραγμάτων».

Τρανταχτό παράδειγμα είναι ο πόλεμος του οπίου, όπου οι Αγγλοι μ' αυτό τον τρόπο κατάφεραν να καταλάβουν το Χονγκ-Κονγκ, να διεισδύσουν και να πάρουν τον έλεγχο των μεγαλύτερων λιμανιών της Κίνας, να επιβάλουν για πρώτη φορά την ετεροδικία και τη νομιμοποίηση του δουλεμπορίου. Καθώς επίσης δεν πρέπει να ξεχάσουμε τις επεμβάσεις στη Λατινική Αμερική (Χιλή, Κολομβία, Περού, Χιλή, Αργεντινή). Το 1974 ο Αμερικανός πρεσβευτής στην Αργεντινή σε διάγγελμά του στην τηλεόραση είπε τα εξής: «Στην Αργεντινή, κυριότεροι χρήστες ναρκωτικών ουσιών είναι οι αντάρτες. Γι' αυτό ο αγώνας κατά των ναρκωτικών είναι αυτομάτως και αγώνας κατά των ανταρτών». Κατά τη διάρκεια του ψυχρού πολέμου 1950-'60 η ηρωίνη συνδέθηκε με τους κομμουνιστές, οι οποίοι, κατά τον Theodore Klump^4, «επιδίωκαν να υπονομεύσουν το ηθικό των εχθρών τους με τα ναρκωτικά» και με αυτό ως πρόσχημα εξουδετέρωσαν κομμουνιστές στις ΗΠΑ. Η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ απέδωσε τη διακίνηση ηρωίνης σε «συνωμοσία κατά του ελεύθερου κόσμου» με συνεργούς αρχικά την κομμουνιστική Κίνα, κατόπιν την Κούβα και, τέλος, την Μπολσεβίκικη Ρωσία.

• Τα ναρκωτικά αποτελούν μέσο κοινωνικού ελέγχου. Η συνταγή που μας προτείνεται είναι η απόλυτη «νάρκωση». Μια νάρκωση που ηρεμεί τους πληθυσμούς, ησυχάζει τους ανήσυχους, τους συμφιλιώνει και τους υποτάσσει με την αλλοτριωμένη ζωή και τους προτρέπει σε μια «εικονική», γαλήνια και αδιαμαρτύρητη ύπαρξη. Είναι το «φάρμακο της πρόληψης» και της αποτροπής για οποιαδήποτε μορφή αντίστασης των λαών. Ετσι οδηγούμαστε στην ομαλοποίηση των συμπεριφορών και στον κοινωνικό έλεγχο. Μ' αυτόν ακριβώς τον τρόπο κατακρεούργησαν το αντιπολεμικό κίνημα που αναπτύχθηκε το 1974 στην Ολλανδία και στην Αμερική, γέμισαν με ναρκωτικά τους στρατιώτες στο Βιετνάμ, «εφοδίασαν» με «ψυχαγωγικά χάπια» και «ηρεμιστικά» τους στρατιώτες στην εισβολή του Ιράκ (378.000 στρατιώτες που έλαβαν μέρος ή πέρασαν από Αφγανιστάν και Ιράκ εμφάνισαν νοσήματα σχετιζόμενα με μετατραυματικό στρες⁵). Σήμερα που οι φοιτητικές και εργατικές κινητοποιήσεις σε Ευρώπη και Ελλάδα ανοίγουν ένα δρόμο πάλης δεν είναι τυχαίο πως η «ναρκωκουλτούρα», τα «μαλακά-σκληρά», η αποποινικοποίηση του χασίς έρχονται ως δήθεν καινοτόμες και ριζοσπαστικές προτάσεις από πλειάδα ανθρώπων και πολιτικών.

Τα κοινωνικά αίτια που γεννούν την εξάρτηση με ανάγλυφο τρόπο αποτυπώνονται στους δείκτες ανεργίας και υποαπασχόλησης, στην κοινωνική ανασφάλεια, στην εμπορευματοποίηση των σχέσεων, στην αποξένωση και την αλλοτρίωση της ανθρώπινης προσωπικότητας, στην ολοένα αυξανόμενη περιθωριοποίηση και τον κοινωνικό αποκλεισμό συγκεκριμένων ομάδων πληθυσμού, στην κυριαρχία των πολιτιστικών υποπροϊόντων και της ναρκωκουλτούρας που συνεχίζουν να διαβρώνουν τον κοινωνικό ιστό και απλώνουν ένα αόρατο πλέγμα δεσμών στη νεολαία. Πολλά από τα νέα παιδιά, ευάλωτα και ανίκανα να αντιμετωπίσουν τη «δυσβάσταχτη» πραγματικότητα που βιώνουν, μέσα σε μια οικογένεια αδύναμη και χωρίς εφόδια να συνδράμει, ανατρέχουν στη δημιουργία μιας δικής τους ονειρικής, «εικονικής», μέσω των ψυχοτρόπων ουσιών που κάποιοι ψυχοσωματέμποροι των ανθρωπίνων αναγκών «φροντίζουν» να υπάρχουν συνεχώς δίπλα τους. Πιο απλά, δηλαδή, η ανάγκη για «φυγή» των νέων μέσα από ουσίες καλλιεργείται από το ίδιο το σύστημα και αποτελεί μία έκφραση των αξεπέραστων εσωτερικών του αντιθέσεων. Η αστική τάξη καταδικάζει πρώτα τα παιδιά των εργατών σε απαίσιες συνθήκες και ύστερα δε διστάζει να εκμεταλλευτεί αυτές τις απαίσιες συνθήκες προς όφελός της. Το σημερινό της έγκλημα το δικαιολογεί με το έγκλημα που διέπραξε χτες.

Θυμίζουμε - συνοπτικά - τις θέσεις των κομμάτων για τα ναρκωτικά:

• Το Μάη του 1992 παρουσιάστηκε - ενόψει της κατάθεσης στη Βουλή νομοσχεδίου για τα ναρκωτικά απ' την τότε κυβέρνηση της ΝΔ - η κοινή πρόταση νόμου πέντε βουλευτών του ΠΑΣΟΚ(Κατσανέβας, Λαλιώτης, Μπένος, Λιάνης, Παπανδρέου) και δύο του ΣΥΝ (Κωνσταντόπουλος, Κουβέλης), με την οποία συμφώνησαν και οι Αδραχτάς και Τατούλης της ΝΔ για το διαχωρισμό των ναρκωτικών σε σκληρά και μαλακά
• Το Μάη του 1997 ο Γ. Παπανδρέου ζήτησε «να δοθεί η δυνατότητα στο χρήστη κάνναβης να καλλιεργεί σπίτι του μια μικρή ποσότητα χασίς για δική του χρήση...»
• Τη θέση αυτή ο Γ. Παπανδρέου τη συμπλήρωσε το Νοέμβρη του 1999 με την πρόταση «υπέρ της χορήγησης των ουσιών που χρειάζεται ένας εξαρτημένος επισήμως και νομίμως μέσα από το δημόσιο σύστημα Υγείας». Κι ήρθε με «ανθρώπινη ευαισθησία» - κατά την έκφρασή του - να την υιοθετήσει ο τότε υφυπουργός Υγείας Θ. Κοτσώνης για τους «χρήστες του τελικού σταδίου»
• Το θέμα συζητήθηκε στη Διακομματική Επιτροπή της Βουλής στις 15/12/1999, όπου σφυροκοπήθηκαν οι απόψεις του Γ. Παπανδρέου από τον τότε βουλευτή του ΚΚΕ Απ. Τασούλα, ο οποίος τόνισε ότι αυτές οι προτάσεις απορρίφτηκαν απ' την κοινωνία
• «Τα παιδιά οδηγούνται στα ναρκωτικά ύστερα από κάποιο στρες, κάτι δεν τους πήγε καλά, κάτι τέλος πάντων...» (πρώην υφ. Υγείας κα Σπυράκη, «Ελευθ/πια» 11/9/00)
• Σύσσωμη η Κοινοβουλευτική Ομάδα του Συνασπισμού με τους βουλευτές του ΠΑΣΟΚ Στ. Μπένο και Σπ. Βούγια και τον Π. Τατούλη της ΝΔ έφεραν πρόταση νόμου για την ελεγχόμενη χορήγηση ναρκωτικών από ιατρικές μονάδες - όπως ακριβώς πρότειναν πριν δύο χρόνια υπουργοί της κυβέρνησης -, το διαχωρισμό των «σκληρών» ναρκωτικών και την αποποινικοποίηση της χρήσης (24-5-2001)
• Θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ: Αποποινικοποίηση της χρήσης, της προμήθειας και κατοχής μικρών ποσοτήτων όλων των ουσιών, για προσωπική χρήση. Νομιμοποίηση της κάνναβης για θεραπευτική, βιομηχανική και ευφορική χρήση. Χορήγηση των εξαρτησιογόνων ουσιών. Τα υποκατάστατα (μεθαδόνη, κ.ά.) με ελεγχόμενη ιατρική συνταγή. Τα οπιούχα (ηρωίνη) με νοσοκομειακή κάλυψη» (Προεκλογικό τετρασέλιδο του τότε υποψήφιου βουλευτή κ. Γρίβα)
• «Οταν η χρήση των μαλακών, όπως συνηθίζουμε να τα αποκαλούμε, ναρκωτικών έχει τέτοιο βαθμό διάδοσης, ανάμεσα σε ανήλικους χρήστες, θεωρώ πως πρέπει να τους πείσουμε, πως αν πρόκειται έτσι κι αλλιώς να δοκιμάσουν κάποιο ναρκωτικό, είτε για να γίνουν αρεστοί και αποδεκτοί στη μικροκοινωνία τους, είτε για να γνωρίσουν την εμπειρία, ας επιλέξουν το λιγότερο επικίνδυνο, το λιγότερο εθιστικό...» (Ευαγγελία Τζαμπάζη, ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ, 20/5/2005, σε ημερίδα που οργάνωσε στην Αθήνα το Ιδρυμα «Ανδρέας Παπανδρέου» για τα ναρκωτικά)
• «Η πρόταση στο θέμα διαχωρισμού μαλακών και σκληρών ναρκωτικών παραμένει σταθερή, η ελληνική κοινωνία πρέπει να είναι έτοιμη να την υιοθετήσει» (www.papandreou.gr)
• Ωστόσο, οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ επέμειναν στη λογική της διαχείρισης του προβλήματος των ναρκωτικών με κατάληξη τον απολογισμό του υπουργείου Υγείας που έδωσε στη δημοσιότητα στις 13.1.2004: «Κάναμε, αναφέρει, σημαντικά βήματα προς την κατεύθυνση της αναγνώρισης της φύσης της εξάρτησης - ως μιας χρόνιας υποτροπιάζουσας ασθένειας, για την οποία η πολιτεία οφείλει να προσφέρει άμεσα την ενδεδειγμένη θεραπευτική αντιμετώπιση - καθώς και της αναγνώρισης του γεγονότος ότι το εξαρτημένο άτομο είναι ασθενής που χρήζει θεραπείας και όχι τιμωρίας»
• Η τοξικομανία αποτελεί «αυτοπροκαλούμενη νόσο με χαρακτηριστικά χρονιότητας και υποτροπής...» (κ. Κιλτίδης, βουλευτής της ΝΔ, πρόεδρος της διακομματικής επιτροπής για τα ναρκωτικά)
• Σχέδιο προεδρικού διατάγματος (υπ. Υγείας Νικ. Κακλαμάνης - ΝΔ) για τα ναρκωτικά όπου ιατρικοποιείται η τοξικοεξάρτηση και ανοίγει διάπλατα ο δρόμος για την ιδιωτικοποίηση της πρόληψης, θεραπείας και απεξάρτησης.

Η τοξικομανία δεν είναι χρόνια εγκεφαλική νόσος, ούτε βιολογική ανεπάρκεια χημικών ουσιών, αλλά ένα πολύπλοκο φαινόμενο με παραμέτρους βιολογικές, κοινωνικές, οικονομικές, ψυχολογικές, πολιτιστικές και άλλες. Σε αυτό το πλαίσιο η θεραπευτική αντιμετώπιση του τοξικομανούς επιβάλλει μια σφαιρική πολυδιάστατη προσέγγιση και δεν μπορεί να εξαντλείται μόνο στα στερητικά φαινόμενα ή την αντιμετώπιση των κινδύνων από τη χρήση ουσιών. Ενα μέρος της θεραπείας απεξάρτησης, το μικρότερο, αφορά στην αποτοξίνωση, και το άλλο, το μεγαλύτερο, αφορά στην ψυχολογική απεξάρτηση, που αποβλέπει στην ανασυγκρότηση της προσωπικότητας του χρήστη και την ισότιμη κοινωνική του επανένταξη. Καμιά θεραπεία απεξάρτησης δεν μπορεί να είναι αποτελεσματική αν οδηγεί σε μια καινούρια περιθωριοποίηση του τοξικομανούς, έστω και «θεσμοθετημένη», αν αποβλέπει απλώς και μόνο στην «ομαλοποίηση» της συμπεριφοράς του. Μιας συμπεριφοράς που υποκριτικά «εκμεταλλεύονται» οι υπέρμαχοι της υποκατάστασης για να πριμοδοτήσουν τα σχέδιά τους. Για όλους αυτούς η αντιμετώπισή της εξαντλείται στην προσπάθεια «ελέγχου» αυτής της συμπεριφοράς, μέσα από την υποκατάσταση της ανάγκης της παράνομης ουσίας από μια νέα, ιατρικοποιημένη, νομιμοποιημένη ανάγκη μιας νόμιμης ουσίας (μεθαδόνης, ναλτρεξόνης, βουπρενορφίνης, κ.ά.), χωρίς κατ' ουσίαν να θίγονται οι άλλες παράμετροι του προβλήματος.

Η εξάρτηση είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο κρίσης με την έννοια της πολυαιτιότητας με πολλές παραμέτρους, κοινωνική, οικονομική, πολιτιστική, ιστορική, κλπ., που παράγεται και αναπαράγεται από τη βασική αντίθεση κεφαλαίου-εργασίας. Η ανεργία, η πολιτιστική και οικονομική φτώχεια, οι ταξικοί φραγμοί στη μόρφωση και τη ζωή καθορίζουν σε τελευταία ανάλυση το χαρακτήρα της τραγωδίας των ναρκωτικών. Είναι λοιπόν σαφές ότι η τοξικομανία ως κοινωνικό φαινόμενο θα αντιμετωπιστεί με την ανατροπή των αιτιών που τη γεννούν.

Κάθε προσπάθεια λύσης του προβλήματος ξεκομμένη από την κοινωνική διάστασή του και τα αίτια που το γεννούν και το αναπαράγουν είναι καταδικασμένη σε αποτυχία. Δυστυχώς η επίσημη αντιναρκωτική πολιτική της ΝΔ με τη συναίνεση του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΝ δε λαμβάνει ή δε θέλει να λάβει υπόψη της την πολύπλοκη αιτιοπαθογένεση της τοξικομανίας και αναλώνεται σε μια απλή διαχείριση των συνεπειών του προβλήματος.

Μόνο η πρόληψη είναι αυτή που θα δώσει σίγουρη και μόνιμη λύση στην τοξικομανία και ειδικά η λεγόμενη «πρωτογενής», η οποία έχει ως κύριο στόχο να ανατρέψει τους παθογενετικούς μηχανισμούς που δημιουργούν και συντηρούν το πρόβλημα με τελικό στόχο να μειώσει τη ζήτηση, να σταματήσουν οι νέοι να θέλουν να χαθούν στους ονειρικούς παραδείσους των ναρκωτικών.

Δεν μπορεί να μιλάμε για αντιναρκωτικό σχέδιο δράσης όταν αυτό δε συνδέεται με τα υπόλοιπα σχέδια δράσης ενάντια στην ανεργία, στην υποβάθμιση του περιβάλλοντος, στην κατάρρευση του ασφαλιστικού συστήματος, στην ανατροπή των εργασιακών σχέσεων, στην υποβάθμιση της Υγείας, στο στραγγαλισμό των στοιχειωδών δημοκρατικών ελευθεριών.

Το συνεπές αντιναρκωτικό κίνημα μαζί με το ταξικό συνδικαλιστικό και το ριζοσπαστικό μαζικό λαϊκό κίνημα, με απόλυτα ξεκάθαρες θέσεις απέναντι στο πρόβλημα της τοξικοεξάρτησης απαιτεί:

• ΟΧΙ σε όλα τα ναρκωτικά
• Αρνηση του διαχωρισμού «μαλακών-σκληρών»
• ΟΧΙ αποποινικοποίηση του χασίς
• Πολιτική «μείωσης της ζήτησης» και όχι «μείωσης της βλάβης»
• Αύξηση των κονδυλίων του προϋπολογισμού για κοινωνική πολιτική και εφαρμογή πανελλαδικού αντιναρκωτικού σχεδίου δράσης (πρόληψη, απεξάρτηση, κοινωνική επανένταξη)
• Αποκλειστικά δημόσιες, δωρεάν, σύγχρονες υπηρεσίες πρόληψης, απεξάρτησης, κοινωνικής επανένταξης
• Θέσπιση προγράμματος για την εφαρμογή πρωτογενούς πρόληψης που θα στοχεύει τα αίτια και όχι τα αποτελέσματα της τοξικομανίας (εκπαίδευση, εργασία, οικογένεια, πολιτισμός, ασφαλιστικά και κοινωνικά δικαιώματα, ΜΜΕ, στρατός, ψυχαγωγία-ελεύθερος χρόνος)
• Καμία επιχειρηματική δραστηριότητα στο χώρο της πρόληψης, απεξάρτησης και κοινωνικής επανένταξης
• ΟΧΙ στα προγράμματα υποκατάστασης, που συντηρούν και δε θεραπεύουν
• Αποκλειστικά δημόσιες, δωρεάν, σύγχρονες θεραπευτικές κοινότητες «στεγνών» προγραμμάτων σε όλη την επικράτεια ανάλογα με τις ανάγκες. Πλήρης εργασιακή και κοινωνική επανένταξη των απεξαρτημένων
• Εξοντωτικές ποινές για τους εμπόρους. Ειδικό σώμα δικαστών για τα ναρκωτικά.

Στην αντίπερα όχθη οι διαχειριστές του συστήματος, ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΣΥΝ, που επίμονα και με κάθε τρόπο σπεύδουν να στηρίξουν τη λογική «ζήσε με το πρόβλημά σου, μην παλεύεις να το λύσεις» και δεν αρθρώνουν λέξη για την πρωτογενή πρόληψη.

«Δε θα ασχοληθούμε με τους α΄ ή β΄ λόγους που οδήγησαν τους νέους στη χρήση ουσιών», είπε ο Γιώργος Παπανδρέου στις 4/2/04 σε συνέντευξη στη ΝΕΤ, δείχνοντας την πίστη του στη «συμμετοχική» δημοκρατία του.

Το εθνικό σχέδιο δράσης του ΠΑΣΟΚ σε ό,τι αφορά στην πρόληψη θεσπίζει κέντρα πρόληψης τα οποία δεν έχουν ξεκάθαρο ρόλο, παρά μόνο συμβουλευτικό, χωρίς ειδικά εκπαιδευμένο και μόνιμο προσωπικό, και χωρίς κανένα στήριγμα στην τοπική κοινωνία, μια επιλογή που ο ίδιος ο ΟΚΑΝΑ ομολογεί πως οδήγησε τα ήδη υπάρχοντα κέντρα στον εκφυλισμό της λειτουργίας τους (σελ. 21 σχέδιο δράσης ΟΚΑΝΑ 2001-2003). Επίσης, προβλέπεται η θεσμοθέτηση Ινστιτούτου Ουσιοεξαρτήσεων και Τοξικομανίας το οποίο εκτός των άλλων «...θα πιστοποιεί τα θεραπευτικά προγράμματα που λειτουργούν ή θα λειτουργήσουν από κρατικούς ή ιδιωτικούς φορείς...» (σελ. 45 σχέδιο δράσης ΟΚΑΝΑ 2001-2003).

«Ενιαίο πρόγραμμα αγωγής υγείας σε όλα τα σχολεία, πρόγραμμα ενημέρωσης, εκπαίδευση εκπαιδευτικών και μαζική εκπαίδευση στελεχών», είναι τα τρία μοναδικά σημεία του σχεδιασμού της ΝΔ για την πρόληψη (Κυβερνητικό πρόγραμμα για την Υγεία, σελ. 75). Σε άλλο σημείο επισημαίνεται ξεκάθαρα: «Δημιουργία θεσμικού πλαισίου δραστηριοποίησης του ιδιωτικού τομέα στη θεραπεία εξαρτημένων ατόμων υπό την εποπτεία του ΟΚΑΝΑ».

«Αποποινικοποίηση της χρήσης των ναρκωτικών, άμεσο διαχωρισμό σκληρών- μαλακών...», λέει στο πρόγραμμά του ο ΣΥΝ για τα ναρκωτικά (Ιούνης 2002) και η μόνη αναφορά στην πρόληψη είναι η «ενίσχυση των προγραμμάτων ενημέρωσης και πρόληψης ενταγμένα μέσα στην εκπαιδευτική διαδικασία καθώς και άμεσα προγράμματα πρόληψης των φαντάρων».

Είναι σαφές πως κανένα από τα τρία κόμματα δεν κάνει λόγο για την «ταμπακέρα» του προβλήματος και τα κοινωνικά αίτια που το γεννούν αφού και τα τρία υπηρετούν το σύστημα, το καθένα από την πλευρά του, και πασχίζουν για την ολοκληρωτική επικράτησή του.

Είναι λοιπόν μονόδρομος η ενεργοποίηση όλων μας σε ένα πλατύ αντιναρκωτικό μέτωπο με καθαρούς στόχους και προσανατολισμούς. Με ένα πλαίσιο πάλης που βάζει στρατηγικά ζήτημα αλλαγής συσχετισμών, για να ανατραπεί η καπιταλιστική βαρβαρότητα, και ταυτόχρονα διεκδικεί και μέτρα ανακούφισης που όμως δεν είναι ξεκομμένα από την παραπάνω κεντρική στρατηγική επιλογή, αλλά, τουναντίον, την υπηρετούν.

Οι άνθρωποι που νοιάζονται όμως για το μέλλον αυτού του τόπου και καθημερινά αγωνίζονται για ένα καλύτερο αύριο, οργίζονται με τα κυβερνητικά σενάρια λύσης του προβλήματος και απαιτούν λύσεις ριζικές, ανθρωποκεντρικές, χωρίς «λογιστικές» λογικές, με πρώτο στόχο την ανατροπή όλων των γενεσιουργών αιτιών, τη δημιουργία νέων «στεγνών» προγραμμάτων σε όλη την επικράτεια ανάλογα με τις ανάγκες των εξαρτημένων και όχι ανάλογα με τις ανάγκες των φαρμακευτικών εταιριών, πρέπει μπροστά στην κάλπη να κάνουν τις επιλογές τους.

Σε μια προεκλογική περίοδο που το ΠΑΣΟΚ είναι λίγο ΝΔ, η ΝΔ είναι λίγο σοσιαλιστική και ο ΣΥΝ λίγο «αριστερά» ας συνταχτούμε με τη μόνη σταθερή φωνή αντίστασης που έχει απομείνει όρθια, αυτή των αγωνιστικών συνδυασμών που στηρίζει το ΚΚΕ.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. T. Parssinen, secret passions, secret remedies: Narcotic drugs in British society, 1820-1930: 1983, σελ. 35-36

2. Εκθεση «Ερευνητικής Επιτροπής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την εξάπλωση του οργανωμένου εγκλήματος, που σχετίζεται με το λαθρεμπόριο ναρκωτικών στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Κοινότητας». 1992

3. Senate Committee on Foreign Relations. Subcommittee on Terrorism, Narcotics and International Operations, report, Drugs, Law Enforcement and Foreign Policy 1989

4. Δήλωση του Τheοdοre Klumpp 2/12/1954, αρχείο DEA

5. Terry J. Allen «The Iraq war bon drugs» 31/5/2006