Την πίεση που δημιουργεί στο αμερικανικό μεγάλο κεφάλαιο το υψηλό εμπορικό έλλειμμα που διατηρεί με πολλούς εταίρους του επιβεβαίωσε η δήλωση του Προέδρου των ΗΠΑ Ντ. Τραμπ ότι «η προθεσμία της 1ης Αυγούστου παραμένει σταθερή και δεν θα δοθεί καμία παράταση», καταλήγοντας σε σχετική του ανάρτηση να κάνει λόγο για «ΜΕΓΑΛΗ ΜΕΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗ!!!», με κεφαλαία γράμματα... Πρόκειται για την προθεσμία στην εκπνοή της οποίας οι ΗΠΑ είχαν ανακοινώσει ότι θα θέσουν σε ισχύ δασμούς για εισαγωγές από χώρες με τις οποίες δεν επιτεύχθηκαν εμπορικές συμφωνίες.

Χτες ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε ότι τίθενται σε εφαρμογή πρόσθετοι δασμοί 40% στη Βραζιλία, «ανεβάζοντας το συνολικό τους επίπεδο στο 50%, για να αντιμετωπιστούν οι πρόσθετες πολιτικές, πρακτικές και δράσεις της κυβέρνησης της Βραζιλίας που συνιστούν ασυνήθιστη και εξαιρετική απειλή για την εθνική ασφάλεια, την εξωτερική πολιτική και την οικονομία των ΗΠΑ».

Μεταξύ μιας σειράς άλλων νέων ανακοινώσεων του Λευκού Οίκου, έγινε γνωστή και η δασμολόγηση κατά 50% και εισαγωγών σε προϊόντα χαλκού.

Νωρίτερα η Ουάσιγκτον είχε ανακοινώσει ότι από αύριο θα επιβληθεί και δασμός 25% σε προϊόντα που εισάγονται από την Ινδία, παρά τη σημαντική ενίσχυση της διμερούς συνεργασίας σε μια σειρά τομείς. Οπως ανέφερε ο Αμερικανός Πρόεδρος, «παρότι η Ινδία είναι φίλη χώρα, έχουμε κάνει σχετικά λίγες εμπορικές συναλλαγές μαζί της όλα αυτά τα χρόνια, καθώς οι δασμοί της είναι υπερβολικά υψηλοί - από τους υψηλότερους στον κόσμο - και εφαρμόζει τα πιο αυστηρά και ενοχλητικά μη νομισματικά εμπόδια στο εμπόριο από οποιαδήποτε άλλη χώρα».

Στο Νέο Δελχί η πρώτη αντίδραση ήρθε από το υπουργείο Εμπορίου και Βιομηχανίας, που δήλωσε ότι «η κυβέρνηση θα λάβει όλα τα απαραίτητα βήματα για να διαφυλάξει τα εθνικά μας συμφέροντα», επικαλούμενο «την ύψιστη σημασία της προστασίας και προώθησης της ευημερίας των αγροτών, των επιχειρηματιών και των μικρομεσαίων μας εταιρειών». Πρόσθεσε δε ότι «Ινδία και ΗΠΑ τους τελευταίους μήνες έχουν δεσμευτεί σε διαπραγματεύσεις για να καταλήξουν σε μια διμερή εμπορική συμφωνία δίκαιη, ισορροπημένη και αμοιβαία επωφελή. Εμείς παραμένουμε δεσμευμένοι σε αυτόν τον στόχο».

Την ίδια στιγμή, επιστρέφοντας από τη Σουηδία, όπου προχτές ολοκληρώθηκε νέος γύρος επαφών ΗΠΑ - Κίνας για μια διμερή εμπορική συμφωνία, ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ δεν επιβεβαίωσε από τη μεριά του αν όντως συμφωνήθηκε παράταση της «δασμολογικής εκεχειρίας», όπως είχε δηλώσει μέλος της κινεζικής διαπραγματευτικής ομάδας. Ο Μπέσεντ χαρακτήρισε τις συνομιλίες «εποικοδομητικές», αλλά είπε ότι «τίποτα δεν συμφωνείται αν δεν μιλήσουμε με τον Πρόεδρο Τραμπ».

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, η Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) διατήρησε το βασικό της επιτόκιο στο 4,25% με 4,50%, παραμένοντας σε στάση αναμονής, καθώς συγκεντρώνει περισσότερα στοιχεία για τις συνέπειες των νέων επιπέδων των δασμών και τον πληθωρισμό. Η ανακοίνωση έγινε αφού γνωστοποιήθηκαν στοιχεία που προβλέπουν ανάπτυξη 3% του αμερικανικού ΑΕΠ για το β' τρίμηνο του 2025, μετά από συρρίκνωση κατά 0,5% το α' τρίμηνο, αν και ήδη εκφράζονται επιφυλάξεις για τη βιασύνη με την οποία δόθηκαν στη δημοσιότητα οι εκτιμήσεις.

Στην Ευρώπη, η δυσαρέσκεια για τη συμφωνία στην οποία κατέληξαν ΕΕ - ΗΠΑ συνεχίζεται. Ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, μιλώντας σε συνεδρίαση υπουργικού συμβουλίου, είπε ότι «για να είσαι ελεύθερος, πρέπει να σε φοβούνται. Δεν μας φοβήθηκαν αρκετά». Πρόσθεσε δε ότι οι διαπραγματεύσεις πρέπει να συνεχιστούν και ότι «τώρα, περισσότερο από ποτέ, είναι σημαντικό να επισπεύσουμε την ευρωπαϊκή ατζέντα κυριαρχίας και ανταγωνιστικότητας».

Στο μεταξύ, ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικού Εμπορίου Λορέν Σεν Μαρτέν είπε ότι «αυτό το οποίο επιδιώκουμε πολύ ξεκάθαρα είναι μια εξαίρεση για τον κλάδο των οίνων και των οινοπνευματωδών ποτών, πέραν του τομέα της αεροναυπηγικής».

Ερντογάν και Τοκάγεφ κατά την υπογραφή των διμερών συμφωνιών

Οι δύο ηγέτες συμπροέδρευσαν στη συνεδρίαση του Ανώτατου Συμβουλίου Στρατηγικής Συνεργασίας των δύο χωρών και - σύμφωνα με επίσημη ανακοίνωση - συζήτησαν «θέματα συνεργασίας στον ενεργειακό τομέα, όπως η προοπτική αύξησης των εξαγωγών μέσω του αγωγού πετρελαίου Μπακού - Τιφλίδας - Τσεϊχάν» (Baku - Tiblisi - Ceyhan, TBC). Δηλαδή του αγωγού που ξεκινώντας από την αζέρικη πρωτεύουσα, στα παράλια της Κασπίας, διασχίζει τη Γεωργία περνώντας από την πρωτεύουσά της και έπειτα πολύ μεγάλο μέρος της τουρκικής ενδοχώρας, για να καταλήξει στα νότια τουρκικά παράλια, στον κόλπο του Ισκεντερούν. Ο αγωγός τέθηκε σε λειτουργία το 2006 και θεωρήθηκε σημαντική δίοδος για τη μεταφορά αζέρικων υδρογονανθράκων από την Κασπία.

Σήμερα που εντείνονται οι διεργασίες για τη διάνοιξη νέων ενεργειακών διαύλων Ανατολής - Δύσης, αλλά και για τη «διαφοροποίηση διαδρομών» με «απεξάρτηση από το ρωσικό πετρέλαιο και αέριο», η Τουρκία διευρύνει τις προσπάθειές της να εξελιχθεί σε διαμετακομιστικό κόμβο, αξιοποιώντας και σχέσεις της με διάφορα κράτη της Κεντρικής Ασίας, όπως το Καζακστάν.

Το Καζακστάν είναι μέλος του Οργανισμού Τουρκικών Κρατών (Organisation of Turkic States), ενός σχήματος συντονισμού τουρκόφωνων χωρών της περιφέρειας, το οποίο συγκρότησε η Τουρκία μαζί με Αζερμπαϊτζάν, Κιργιστάν και Ουζμπεκιστάν, ενώ τα τελευταία χρόνια Τουρκμενιστάν και Ουγγαρία συμμετέχουν ως «παρατηρητές», μαζί και με το ψευδοκράτος της κατεχόμενης Κύπρου.

Σύμφωνα με ρεπορτάζ για τη συνάντηση Ερντογάν - Τοκάγεφ, στο πλαίσιο ευρύτερου «αναπτυξιακού σχεδίου μέχρι το 2029» η Αστάνα εξετάζει τη συμμετοχή της στην κατασκευή υποθαλάσσιου αγωγού που θα διασχίζει την Κασπία, όπως και τερματικών σταθμών στις αζέρικες και καζάκικες όχθες της Κασπίας. Η ολοκλήρωση τέτοιων υποδομών εκτιμάται ότι θα συμβάλει σημαντικά στην αύξηση των εξαγωγών καζάκικου πετρελαίου προς την Τουρκία και γενικά προς τα δυτικά, οι οποίες το α' εξάμηνο του 2025 αυξήθηκαν κατά 12% (φτάνοντας τους 785.000 τόνους ή τα 34.000 βαρέλια πετρελαίου τη μέρα), σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα.

Σημειωτέον, σήμερα οι εξαγωγές πετρελαίου είναι ένα από τα βασικότερα έσοδα για το Καζακστάν, για την ενίσχυση των οποίων εκτιμάται ότι χρειάζεται καταρχάς αναβάθμιση των λιμενικών υποδομών στο Ακτάου (από όπου δεξαμενόπλοια μεταφέρουν καζάκικο πετρέλαιο μέχρι το Μπακού), αλλά και προσαρμογές με βάση τις ποιοτικές προδιαγραφές που υπάρχουν για τη μεταφορά ακατέργαστου πετρελαίου από τον αγωγό BTC. Προς το παρόν η βασική οδός εξαγωγής του καζάκικου πετρελαίου περνά από τη Ρωσία και τα δικά της λιμάνια σε Μαύρη και Βαλτική Θάλασσα.

Αναφερόμενος στις ενεργειακές συμφωνίες που υπέγραψαν οι δύο χώρες, ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας και Φυσικών Πόρων, Αρπασλάν Μπαϊρακτάρ, είπε ότι αυτές αφορούν «την ανάπτυξη σχεδίων σε ένα ευρύ φάσμα» που περιλαμβάνει την από κοινού εξερεύνηση και παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου, την αποθήκευση και τη μεταφορά τους, καθώς επίσης την από κοινού παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και την ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Προτάσσεται ακόμα η προώθηση κοινών εταιρικών σχέσεων στην εξερεύνηση και εξόρυξη ορυκτών.

Μεταξύ άλλων υπέγραψαν συμφωνίες και η τουρκική πετρελαϊκή εταιρεία TPAO με την αντίστοιχη κρατική καζάκικη «KazMunayGas» (KMG), με θέμα την κατάρτιση μελετών για την τεχνική και εμπορική αξιολόγηση διαφόρων ενεργειακών οικοπέδων.

Το Καζακστάν διαθέτει από τα μεγαλύτερα αποθέματα παγκοσμίως σε κρίσιμα μεταλλεύματα όπως ουράνιο (για το οποίο πολλοί το κατατάσσουν στην πρώτη θέση διεθνώς), χρώμιο, χαλκός και άνθρακας. Ο φυσικός του πλούτος απλώνεται σε μια έκταση που το κατατάσσει 9η σε μέγεθος χώρα στον κόσμο. Λόγω δε της γεωγραφικής του θέσης έχει κρίσιμο ρόλο στην υλοποίηση σημαντικών επενδυτικών σχεδίων, μεταξύ τους και των «Δρόμων του Μεταξιού», ενώ Κίνα και Ρωσία διαγκωνίζονται για το εύρος των εμπορικών σχέσεων που αναπτύσσουν μαζί του.