Η καλή μέρα από το πρωί φαίνεται: Σταθμός Μετρό, αποβάθρα. Από τα μεγάφωνα αναγγέλλεται η παράταση των βραδινών δρομολογίων κατά μία ώρα, «για την εξυπηρέτηση των θεατών της συναυλίας στο Καλλιμάρμαρο».

«Μα καλά, τι έχει σήμερα στο Καλλιμάρμαρο;», αναρωτιέται μια επιβάτης στην διπλανή της, που περιμένουν μαζί τον συρμό. «Είναι η συναυλία του ΚΚΕ για τον Θεοδωράκη», της απαντάει η άλλη αφοπλιστικά.

«Α, μάλιστα! Το είδα στη γειτονιά. Εχει γεμίσει αφίσες», αποκρίνεται ξανά η πρώτη και συμπληρώνει: «Τυχεροί όσοι πάνε!».

«Θα πάω κι εγώ», επανέρχεται με ενθουσιασμό η φίλη της, «μαζί με την τάδε και την τάδε». «Φαντάσου κόσμο που θα έχει για να ανακοινώνουν παράταση των δρομολογίων», έκλεισε τον διάλογο η πρώτη. Και έπεσε διάνα!

Ο κόσμος άρχισε να καταφτάνει στο Στάδιο από νωρίς. Ολες οι ηλικίες συναντιούνται στο μεγάλο αφιέρωμα. «Τι σημαίνει για εσάς αυτή η συναυλία;», ρωτάμε έναν από το μπουλούκι που περνάει μπροστά μας λίγο πριν την είσοδο.

«Η ζωή μας, οι αγώνες μας, η πολιτιστική κληρονομιά μας και αυτό που θέλουμε να δώσουμε στα παιδιά μας», απαντάει. «Ιστορία, αναμνήσεις...», συμπληρώνει μια κοπέλα από την ίδια παρέα, φανερά συγκινημένη και ανυπόμονη να βρεθεί στο Στάδιο.

Νέοι άνθρωποι κοντοστέκονται και μας λένε πως τον Μίκη τον άκουγαν στο σπίτι από την οικογένειά τους. «Σημαντικός συνθέτης για όλους, μεγάλη κληρονομιά...».

Λέμε σε μια παρέα να μας περιγράψει με λίγες λέξεις το πρώτο πράγμα που τους έρχεται στο μυαλό για το έργο του Μίκη. Οι απαντήσεις: Επανάσταση, ελευθερία, ζωή, αγώνας, μελοποιημένη ποίηση.

Μια ομάδα γυναικών ήρθε από την Κύπρο για μόλις δύο μέρες ειδικά για τη συναυλία - αφιέρωμα, και ένα ζευγάρι νέων ταξίδεψε από τη Θεσσαλονίκη, γιατί όπως είπαν δεν μπορούσαν να χάσουν «το καλλιτεχνικό γεγονός της χρονιάς».

Στη σειρά περιμένει ένα ζευγάρι Βρετανών, οι οποίοι όπως λένε ήρθαν στην Ελλάδα για διακοπές, είδαν σε μια κολόνα του δρόμου την αφίσα για τη σημερινή συναυλία και προμηθεύτηκαν αμέσως εισιτήρια!

Ο άνδρας μας λέει πως η επαφή με το έργο του Μίκη έγινε στα παιδικά του χρόνια, όταν ο πατέρας του γυρνώντας από ένα ταξίδι στη χώρα μας έφερε μαζί του ένα βινύλιο με τον «Επιτάφιο». Δεν καταλάβαινε τα λόγια, όμως ένιωθε τη μουσική να τον αγγίζει.

Μεγαλώνοντας κατάλαβε την ερμηνεία των στίχων, που όπως μας είπε μιλούν στις καρδιές του λαού σε όλο τον κόσμο. Οντως, στο διεθνές, στο πανανθρώπινο έργο του Μίκη όλοι οι λαοί αντικρίζουν το πρόσωπό τους.

Μαθητές από την Κύπρο μάς είπαν πως στο σχολείο δεν μαθαίνουν πολλά για τον Θεοδωράκη, αλλά η αγάπη τους για τη μουσική του και ο θαυμασμός για τους αγώνες του τους έφεραν στη συναυλία.

«Τα εκατοντάδες χιλιόμετρα και το πολύωρο ταξίδι πήγαινε - έλα δεν θα μπορούσε να σταθεί εμπόδιο για να χάσω τη συναυλία», μας λέει ο Χρήστος, εργάτης στις ιχθυοκαλλιέργειες, από το Ευπάλιο Φωκίδας. Ξεκίνησε - όπως είπε - από τις 12 το μεσημέρι για την Αμφισσα και από κει, με λεωφορείο που δρομολόγησε η ΚΟ του ΚΚΕ για τη συναυλία, έφτασε στις 6 το απόγευμα στο Στάδιο.

Δεν ήταν ο μόνος... Η ιστορική συναυλία έκανε πολλούς απ' όλη την Ελλάδα να αναζητήσουν τρόπο, οργανωμένα ή «κατά μόνας» να είναι παρόντες χτες στο Στάδιο. Οι Οργανώσεις Περιοχής του Κόμματος, ειδικά από τις πιο κοντινές στην Αττική περιοχές, φρόντισαν να διευκολύνουν με οργανωμένη μετακίνηση...

Κοσμοσυρροή! Από κάθε μεριά και με όλα τα μέσα ο κόσμος προσεγγίζει το Καλλιμάρμαρο. Από το Σύνταγμα καταφτάνουν διαρκώς παρέες όλων των ηλικιών, μέσα από τον Εθνικό Κήπο και το Ζάππειο. Σε λίγο εμφανίζονται και τα πρώτα πούλμαν που δρομολόγησαν οι Κομματικές Οργανώσεις του ΚΚΕ από όλη την Αττική και όχι μόνο. Οι θέσεις έγιναν ανάρπαστες!

Κάποιοι νέοι που βρίσκονται μπροστά από το περίπτερο του ΚΚΕ έξω από το Στάδιο έχουν ανοίξει τον «Ριζοσπάστη» και συζητούν. Ενθουσιώδη είναι τα σχόλια για το ένθετο στο χθεσινό φύλλο της εφημερίδας, με ολόκληρο το πρόγραμμα της συναυλίας, που έγινε ανάρπαστο.

Πυκνή κίνηση σε όλες τις πύλες, με ανθρώπινα ρυάκια να πλημμυρίζουν σιγά σιγά τις κερκίδες. Και λίγο πριν ανέβει στο βήμα ο Δ. Κουτσούμπας, μια μοναδική πανοραμική λήψη του drone στις γιγαντοοθόνες του Σταδίου κάνει τη μεγάλη αποκάλυψη: Οι κερκίδες του Σταδίου γέμισαν! Οι χιλιάδες λαού είναι στη θέση τους. Ωρα να ξεκινήσει η ιστορική συναυλία...

Οσο προχωρά η ώρα το κατάμεστο Καλλιμάρμαρο ζει στιγμές μοναδικές, συγκλονιστικές, ανεπανάληπτες. Ο μεγάλος μουσικοσυνθέτης, ο Μίκης του λαού μας, συνεχίζει να γεμίζει στάδια με τις μελωδίες του! Οι φακοί των κινητών τηλεφώνων, που ανάβουν συγχρονισμένα στις εξέδρες, μοιάζουν με αστέρια που προσγειώθηκαν μέσα στο πλήθος.

Από τις πρώτες νότες τα τραγούδια αναγνωρίζονται, και πολύ γρήγορα την ορχήστρα συνοδεύει το κοινό από τις κερκίδες! Ρυθμικά παλαμάκια και η «χορωδία» του πλήθους που κατέκλυσε το Στάδιο τραγουδά μαζί με τους ερμηνευτές! Η Κατερίνα, η Ζωή, το Αντιγονάκι και η Ζηνοβία...

Μια μάνα εξηγεί στο παιδί της τους στίχους του Ανδρέα Κάλβου «θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία». Μια παρέα από κοπέλες σηκώνονται από τις θέσεις τους και χορεύουν τη Μυρτιά, με τις διπλανές παρέες να επευφημούν: «Μπράβο σας, κορίτσια».

«Μοσχοβολούν οι γειτονιές βασιλικό κι ασβέστη»... Στο ρεφρέν ακούγεται από όλα τα στόματα με μια φωνή: «Από Δευτέρα πάλι πίκρα και σκοτάδι, αχ να 'ταν η ζωή μας Σαββατόβραδο». Είναι η φωνή όλων των ανθρώπων του μόχθου, της βιοπάλης, του αγώνα.

Κι εσύ λαέ βασανισμένες μην ξεχνάς τον Ωρωπό... Το βίωμα γίνεται τραγούδι και το τραγούδι βίωμα. Η τέχνη του Μίκη βγαλμένη μέσα από το λαό, επιστραφεί σε αυτόν. Κι όταν ακούγεται από τη σκηνή το «Ηταν κάποτε δύο φίλοι», αφιερωμένο στο δοκιμαζόμενο λαό της Παλαιστίνης, ο κόσμος στις κερκίδες σηκώνει σημαίες της Παλαιστίνης.

Στην οθόνη ο Μίκης με την παλαιστινιακή μαντήλα στους ώμους. «Λευτεριά στην Παλαιστίνη» ακούγεται από παντού, το στάδιο σείεται. Το πλήθος ξεσηκώνεται, η ατμόσφαιρα ζεσταίνεται κι άλλο, η συναυλία κορυφώνεται. «Στείλε ουρανέ μου ένα πουλί, να πάει στη μάνα υπομονή...». Και μετά, «Ενας αιώνας αγώνας και θυσία, το ΚΚΕ στην πρωτοπορία!».

(Συνέχεια των στιγμιότυπων στη σελίδα 20)

Φτάνοντας στο Στάδιο, ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δ. Κουτσούμπας, συνομίλησε με συντελεστές της συναυλίας και αντάλλαξε θερμό χαιρετισμό με την κόρη του Μίκη Θεοδωράκη, Μαργαρίτα, και τον εγγονό του, Αγγελο. Λίγο πριν ξεκινήσει η μεγάλη συναυλία, συνομίλησε μεταξύ άλλων με τους πρέσβεις της Παλαιστίνης, της Κούβας και του Βιετνάμ, με την Μάγδα Φύσσα και πολλούς ακόμα από τους προσκεκλημένους στη συναυλία.

Μια συγκλονιστική στιγμή έλαβε χώρα όταν τα φώτα άναψαν και οι κερκίδες φωτίστηκαν: Εκατοντάδες σημαίες της Παλαιστίνης υψώθηκαν από το κοινό στις κερκίδες. Δυνάμωσαν στις καρδιές τη φλόγα της ελπίδας.

Χιλιάδες άνθρωποι, που εδώ και καιρό σφίγγουν τα δόντια αντικρίζοντας τους νεκρούς στα χαλάσματα της Γάζας και υψώνουν τις γροθιές τους στους δρόμους σε έκφραση αλληλεγγύης στην πάλη του ηρωικού παλαιστινιακού λαού, φώναξαν: «Λευτεριά στη Παλαιστίνη».

Ο παλμός του συνθήματος έγινε ένα με τον ρυθμό των μουσικών και των ερμηνευτών. Ο Διονύσης Τσακνής πήρε θέση στη σκηνή δίπλα στον Παντελή Θαλασσινό και τραγούδησαν το «Ηταν κάποτε δυο φίλοι», ένα τραγούδι του οποίου τη μουσική ο Μίκης παραχώρησε για να γίνει ο μελλοντικός ύμνος της ελεύθερης, ανεξάρτητης Παλαιστίνης.

Και τα συνθήματα έγιναν τραγούδι, με το πλήθος να τραγουδά γι' αυτούς που «κάθε βραδιά όρθιοι στην πλαγιά με τον θάνατό τους υψώνουν κάστρα». Με τη σιγουριά της φωνής που γεμίζει τους ανθρώπους όταν όλοι μαζί τραγουδάνε τις μουσικές και τους στίχους που φωτίζουν το βήμα του λαού προς τα εμπρός.

Το Στάδιο χειροκρότησε όρθιο, με τις παλαιστινιακές σημαίες και τις μαντίλες στα χέρια, φωνάζοντας ρυθμικά τα συνθήματα για τη λευτεριά του λαού της Παλαιστίνης.

Μετά την προβολή του βίντεο, από το βήμα της συναυλίας η Μαργαρίτα Θεοδωράκη συγκινημένη ευχαρίστησε τον κόσμο για την παρουσία του και είπε ότι αν ο Μίκης Θεοδωράκης «ήταν εδώ, θα τραγουδούσε για την Παλαιστίνη, γι' αυτό κι εμείς θα αφιερώσουμε τη συναυλία μας στην Παλαιστίνη», φωνάζοντας μαζί με το Στάδιο «Λευτεριά στην Παλαιστίνη»!