Δημόσια έκκληση στους μεγαλοεπιχειρηματίες να κινητοποιηθούν και οι ίδιοι για τον εκσυγχρονισμό των επιχειρήσεών τους και τη μείωση του κόστους παραγωγής, ώστε να γίνουν πιο ανταγωνιστικές, έκανε χτες ο επικεφαλής του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, Ν. Χριστοδουλάκης. Με δηλώσεις του, αμέσως μετά τη συνεδρίαση του «Εθνικού Συμβουλίου Εξαγωγών», ο υπουργός Οικονομίας: Πρώτον, ανέλυσε το νέο, αδυσώπητο, πλαίσιο ανταγωνισμού του κεφαλαίου στις συνθήκες της ΟΝΕ και του ευρώ. Δεύτερον, προσδιόρισε το ρόλο του κράτους, ως μηχανισμού στήριξης του «εθνικού» κεφαλαίου στις νέες συνθήκες. Τρίτον, ζήτησε και από τους επιχειρηματίες να κινητοποιηθούν - παράλληλα με την κυβέρνηση - και να εκσυγχρονιστούν... για να μειώσουν το κόστος παραγωγής και να γίνουν ανταγωνιστικοί... Οι δηλώσεις αυτές - που έγιναν με αφορμή το κλείσιμο επιχειρήσεων τις τελευταίες μέρες, που συνοδεύτηκε με αθρόες απολύσεις εργαζομένων - θα μπορούσαν στην ουσία να εκληφθούν και σαν κραυγή αγωνίας για το μέλλον του ελληνικού καπιταλισμού.

Με τις χτεσινές του δηλώσεις ο υπουργός Οικονομίας:

• Ξεκαθάρισε ότι για την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ «κύρια προτεραιότητα της οικονομικής πολιτικής είναι η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας και ιδιαίτερα των εξαγωγών». Δηλαδή, του «ελληνικού» κεφαλαίου και δη του εξαγωγικού
• Υπενθύμισε ότι στο παρελθόν προβλήματα ανταγωνιστικότητας διορθώνονταν με διολίσθηση ή υποτίμηση του εθνικού νομίσματος, για να προσθέσει ότι στο νέο περιβάλλον του ευρώ «οι πρακτικές αυτές είναι πια ξεπερασμένες και αδύνατες»
• Αναφερόμενος στο σημερινό, αντιφατικό, όπως είπε, οικονομικό περιβάλλον, έκανε λόγο για «πιέσεις που αναπτύσσονται σε αρκετές ελληνικές επιχειρήσεις, και ορισμένες από αυτές επιλέγουν την πτώχευση, επειδή δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν μία σειρά από θέματα και δε φρόντισαν να τα αντιμετωπίσουν όταν έπρεπε»
• Δεν έκρυψε (έχοντας υπόψη του τους μηχανισμούς στήριξης του κεφαλαίου στις συνθήκες της ΟΝΕ), ότι «οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν πολλές ευκαιρίες και δυνατότητες, μέσα από τον αναπτυξιακό νόμο και τα προγράμματα του Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης», να προχωρήσουν σε τεχνολογικό εκσυγχρονισμό.

Κατά τον υπουργό «το κόστος εργασίας στην Ελλάδα δεν αποτελεί παράγοντα μειωμένης παραγωγικότητας. Είναι γνωστό ότι στη χώρα μας η μέση παραγωγικότητα εργασίας αυξήθηκε σημαντικά τα προηγούμενα χρόνια και σίγουρα η ανάπτυξη του εργατικού κόστους, η αύξησή του, υπολείπεται σημαντικά του πληθωρισμού». Εχουμε δηλαδή επίσημη κυβερνητική ομολογία ότι οι μισθοί εργασίας τα προηγούμενα χρόνια συμπιέστηκαν, καθώς δεν ακολούθησαν την άνοδο του επίσημου πληθωρισμού, εξέλιξη η οποία ώθησε ανοδικά τα καπιταλιστικά κέρδη.

Αφού, λοιπόν, το κράτος, σε ρόλο συλλογικού κεφαλαιοκράτη, έχει διαμορφώσει όλο εκείνο το θεσμικό πλαίσιο, με προκλητικές και συνεχείς παροχές και κίνητρα για τη στήριξη της ανταγωνιστικότητας του κεφαλαίου, ο υπουργός μέμφθηκε τους επιχειρηματίες για την ασυδοσία τους και την επενδυτική τους αποχή, υποστηρίζοντας: «Σήμερα, δεν υπάρχει καμιά δικαιολογία για να απολύονται μαζικά οι εργαζόμενοι, επειδή οι επιχειρήσεις δεν μπόρεσαν να αντιμετωπίσουν έγκαιρα τα προβλήματα τα οποία είχαν και δεν αξιοποίησαν έγκαιρα τα κίνητρα, τις δυνατότητες και τις πολιτικές, με τις οποίες μπορούν να υποστηριχθούν»!

Οσο για τους εργαζόμενους, τσάι και συμπάθεια... χωρίς καμιά ρητή δέσμευση για το πώς θα αντιμετωπίσουν το ζοφερό μέλλον που τους επιφυλάσσει η βίαιη ένταξή τους στον εφεδρικό στρατό εργασίας. «Η πολιτεία είναι προφανώς με το μέρος των εργαζομένων και θα κάνει ό,τι μπορεί, έτσι ώστε και τα οποιαδήποτε προβλήματα παρουσιάζονται να αντιμετωπιστούν...», υποστήριξε υποκριτικά ο Ν. Χριστοδουλάκης. Ομως, και οι ανέξοδες κορόνες ήταν στην ημερήσια διάταξη. Ετσι, ισχυρίστηκε ότι «εμείς δε θα ακολουθήσουμε μία πολιτική συμπίεσης του εργατικού κόστους προκειμένου να εξισωθεί με τις γειτονικές χώρες». Ισως και να το ήθελαν, γνωρίζουν όμως ότι δεν μπορούν...

Κλιμακώνουν προκλητικά τους εκβιασμούς οι βιομήχανοι ζητώντας κι άλλα προνόμια, παραπέρα εντατικοποίηση της ελαστικοποίησης των εργασιακών σχέσεων, ζητώντας περισσότερα προνόμια, από αυτά που τους έχει εξασφαλίσει μέχρι τώρα η κυβερνητική πολιτική. Αξιοποιώντας την προκλητική απόφαση της «Σίσσερ Πάλκο» να μεταφέρει στη Βουλγαρία την παραγωγική της δραστηριότητα αφήνοντας χωρίς δουλιά τις 500 εργάτριες και το μπαράζ κλεισιμάτων μεγάλων κυρίως επιχειρήσεων με μαζικές απολύσεις εργαζομένων (οι πληροφορίες που διαχέονται για επερχόμενα λουκέτα επιχειρήσεων τόσο από το χώρο της βιομηχανίας όσο και από το χώρο του λιανεμπορίου διαδέχονται η μια την άλλη) οι φαρμακοβιομήχανοι έσπευσαν να δείξουν το... ανάστημά τους.

Διοχετεύοντας στον Τύπο εκβιασμούς εν είδει κινδυνολογιών του τύπου «την τύχη της άλλοτε κραταιάς και τώρα ανύπαρκτης ελληνικής κλωστοϋφαντουργίας θα έχει σύντομα και η ελληνική φαρμακοβιομηχανία», οι φαρμακοβιομήχανοι:

• Εκαναν λόγο για εταιρίες που «εξετάζουν σοβαρά το ενδεχόμενο να "μεταναστεύσουν" σε όμορες με την Ελλάδα χώρες» όπου υπάρχει «λιγότερη γραφειοκρατία στην παραγωγική διαδικασία και φθηνότερο κόστος».
• Δράττοντας την ευκαιρία, επανέλαβαν την αξίωσή τους για απελευθέρωση της τιμής του φαρμάκου, κάνοντας λόγο για «επαχθές τιμολογιακό και κοστολογικό σύστημα που καθιστά ασύμφορο το ελληνικό φάρμακο και ευνοεί σαφώς το έτοιμο φάρμακο».

Οι «γενικόλογες» απειλές έγιναν πιο συγκεκριμένες από στέλεχος του κλάδου ο οποίος μιλώντας «ανεπίσημα» σε δημοσιογράφους ισχυρίστηκε ότι πρόκειται για δύο βιομηχανίες του κλάδου που έχουν ήδη αγοράσει την απαιτούμενη έκταση στην Τουρκία η οποία κατά τον ίδιο έχει το 1/3 του κόστους παραγωγής σε σύγκριση με την Ελλάδα. Σύμφωνα με τον ίδιο συνδικαλιστικό εκπρόσωπο των φαρμακοβιομηχάνων - και δεν έχουμε λόγο να αμφισβητήσουμε τα λεγόμενά του - στην Ελλάδα τα τελευταία πέντε - έξι χρόνια έχουν μειωθεί οι εργαζόμενοι στον κλάδο κατά 5.000 - 7.000 άτομα. Ολα τα παραπάνω προκλητικά ενισχύουν τα επίσημα αστρονομικά ποσά στα οποία ανέρχονται τα επίσημα κέρδη του κλάδου.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που δημοσιεύει η ICAP, το 2001 τη στιγμή που το σύνολο της βιομηχανίας εμφάνιζε πτώση κερδών και δεκαέξι κλάδοι είχαν ζημιές, ο κλάδος «φάρμακο - καλλυντικά - απορρυπαντικά» εμφάνιζε κέρδη της τάξης του 12%. Επιπλέον, τα κέρδη της ομάδας αυτής αυξήθηκαν το 2001 σε σχέση με το 1998 κατά 50%, καθώς το '98 ανέρχονταν σε 40 δισ. και το 2001 σε 60 δισ. δρχ. Με δεδομένο ότι ο αριθμός των επιχειρήσεων αυτών όπως εμφανίζονται στους πίνακες της ICAP είναι 105, μιλάμε για καθαρό επίσημο κέρδος της τάξης των 600 εκατ. για την κάθε μία. Φαίνεται ότι για τους βιομηχάνους το ποσό αυτό είναι πολύ χαμηλό για τις αδηφάγες κερδοσκοπικές τους ορέξεις και απειλούν να κλείσουν βιομηχανίες και να πετάξουν στο δρόμο τους εργαζόμενους μεταφέροντας σε χώρες με ακόμα φτηνότερα μεροκάματα και εξευτελιστικές εργασιακές σχέσεις την παραγωγή τους.

Ενα βήμα πιο πέρα, προχώρησε ο πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Λιανικών Πωλήσεων Ελλάδας (ΣΕΛΠΕ) Αντ. Μακρής ο οποίος αναφέρθηκε στο κλίμα που δημιουργείται στο χώρο του λιανεμπορίου με το κλείσιμο και τις σχετικές φήμες για επερχόμενα κλεισίματα μεγάλων επιχειρήσεων, αποτέλεσμα και αυτό της έντασης του λεγόμενου ανταγωνισμού, της συρρίκνωσης της αγοραστικής δύναμης και της συγκέντρωσης των κερδών σε όλο και λιγότερα χέρια που περιορίζει τις δυνατότητες δραστηριοποίησης σε όλο και λιγότερες μεγάλες επιχειρήσεις.

Ο Αντ. Μακρής εκπροσωπώντας τους μεγαλοεργοδότες του λιανεμπορίου, έθεσε ωμά τους τρεις άξονες στους οποίους κινούνται οι αξιώσεις τους. Οπως είπε χαρακτηριστικά: «το επιχειρηματικό κλίμα μπορεί να επιβαρυνθεί περαιτέρω, και αναφερόμαστε σε όλους τους κλάδους της οικονομίας, εάν η κυβέρνηση δεν αντιμετωπίσει αποτελεσματικά καίρια προβλήματα όπως η μείωση της φορολογίας, το ωράριο και τα εργασιακά θέματα». Ο ίδιος ισχυρίστηκε ότι η «αποχώρηση από την αγορά ορισμένων επιχειρήσεων» δημιουργεί «ιδιαίτερα βεβαρημένο κλίμα» αλλά ισχυρίστηκε πως πρόκειται για «ευκαιριακό φαινόμενο». «Δε βρίσκονται όλες οι επιχειρήσεις του λιανικού εμπορίου σε κρίση και ούτε όλες κινδυνεύουν να "κατεβάσουν ρολά"», συμπλήρωσε «καθησυχαστικά». Κάλεσε, τέλος, την κυβέρνηση να μην είναι «απλώς παρεμβατική, αλλά να διευκολύνει τη λειτουργία της αγοράς».

Τη γενική τάση της διάρθρωσης των κερδών που παρουσιάζουν τα κέρδη του τραπεζικού κεφαλαίου στο σύνολό του ακολούθησε στο α΄ τρίμηνο του 2003 και η «Εμπορική Τράπεζα». Κύριο χαρακτηριστικό είναι η ραγδαία αύξηση των κερδών από τόκους, που προέρχεται από την αφαίμαξη των λαϊκών καταθέσεων και από τα τοκογλυφικά επιτόκια στα δάνεια. Στο πλαίσιο αυτό τα προ φόρων κέρδη του Ομίλου της Εμπορικής έφτασαν σε 34,45 εκατ. ευρώ με αύξηση 4% σε σύγκριση με το α΄ τρίμηνο του 2003. Τα καθαρά έσοδα από τόκους του Ομίλου αυξήθηκαν σε ποσοστό 7,8%, φτάνοντας στα 142,2 εκατ. ευρώ. Προκύπτει δηλαδή ότι το ημερήσιο κέρδος τους από τόκους διαμορφώνεται σε 1,7 εκατ. ευρώ ή σε 580 εκατ. δρχ.