Από παλιότερη κινητοποίηση σπουδαστών και σπουδαστριών στα ΕΠΑΣ

Η ίδια μένει στο Αιγάλεω, κάνει πρακτική στον Αγιο Δημήτριο και στη συνέχεια πηγαίνει για μάθημα στο Ρέντη. «Οι περισσότερες σπουδάστριες δεν προλαβαίνουν να γυρίσουν σπίτι, πηγαίνουν κατευθείαν στη σχολή», συμπληρώνει η Αλεξάνδρα από την ίδια σχολή. Το αποτέλεσμα είναι να βρίσκονται όλη μέρα στο δρόμο. Ακόμα μεγαλύτερο είναι το καθημερινό δρομολόγιο για το Στέφανο, από την ειδικότητα των ηλεκτρολόγων. Μένει στη Καισαριανή, η πρακτική του είναι στη Βάρη και η σχολή στον Αλιμο. «Ξεκινάω στις 6 το πρωί από το σπίτι και γυρίζω μετά τις 8 το βράδυ που τελειώνουν τα μαθήματα», λέει χαρακτηριστικά.

Στον παιδικό σταθμό που κάνουν πρακτική η Ολγα και η Αλεξάνδρα, το προσωπικό είναι ελάχιστο και ο σταθμός λειτουργεί σε μεγάλο βαθμό από τις σπουδάστριες. «Κανονικά, η πρακτική θα πρέπει να γίνεται για να μάθουμε», τονίζουν και εξηγούν πως στην πράξη αυτό δε συμβαίνει. Σε ορισμένες περιπτώσεις, σπουδάστριες βρίσκονται καθημερινά μόνες τους σε τμήματα με 20 βρέφη και νήπια. Προβλήματα όμως υπάρχουν και σε ό,τι αφορά τις συνθήκες που κάνουν μάθημα: «Φτιάχνουν τμήματα με 28 και 30 παιδιά σε κάθε τάξη», λέει ο Μιχάλης από τους ηλεκτρολόγους στην ΕΠΑΣ στο Καλαμάκι και εξηγεί πόσο δύσκολο, αν όχι αδύνατο, είναι να γίνει εργαστήριο με τόσους σπουδαστές.

«Πάσο δεν έχουμε πάρει», συνεχίζει η Ιωάννα και προσθέτει πως από τους δευτεροετείς έμαθαν πως ούτε πέρσι δόθηκε. Το αποτέλεσμα είναι να ξοδεύουν καθημερινά ένα σημαντικό μέρος από το μικρό τους μεροκάματο στα εισιτήρια, ή να κινδυνεύουν να τους επιβληθεί πρόστιμο όταν δεν έχουν να πληρώσουν το εισιτήριό τους, όπως έχει συμβεί σε αρκετές περιπτώσεις.

Τα έξοδα όμως δεν περιορίζονται στις μετακινήσεις. Επεκτείνονται στην αγορά εργαλείων και αναλώσιμων για τη σχολή. «Το κόστος πέρσι που ήμασταν στο Α' έτος ήταν τουλάχιστον 70 ευρώ μόνο για τα εργαλεία για το εργαστήριο, χώρια τα υλικά για το σχέδιο», λέει ο Μιχάλης από τους ηλεκτρολόγους της ΕΠΑΣ του Καλαμακίου. Μια σειρά αναλώσιμα για κατασκευές και χειροτεχνίες καλούνται αντίστοιχα να αγοράσουν οι σπουδάστριες της βρεφοκομίας. Οσον αφορά τα διαθέσιμα -προφανώς από την περσινή χρονιά- υλικά, «πρέπει να προσέχουμε να μην πετάμε ούτε ένα εκατοστό χαρτόνι» σημειώνει η Εβίτα.

Στο κόστος για υλικά, εργαλεία και αναλώσιμα, προστίθενται φυσικά τα έξοδα διαβίωσης, που είναι δυσβάσταχτα για τους σπουδαστές και τις σπουδάστριες από την επαρχία. Για παράδειγμα, η Εβίτα και η Ξανθή έχουν έρθει από τα Τρίκαλα, όπου ζουν οι οικογένειές τους, για να παρακολουθήσουν την ΕΠΑΣ στο Ρέντη. «Οι μισές σπουδάστριες στο τμήμα μας είναι από την επαρχία», τονίζουν. «Παίρνουμε 289 ευρώ μισθό από την πρακτική και συντηρούμε σπίτι», υπογραμμίζει η Ιωάννα που κι αυτή έχει έχει έρθει στην Αθήνα για τη σχολή.

Αν και προβλέπεται η καταβολή επιδόματος στέγασης και σίτισης από τον ΟΑΕΔ, οι προϋποθέσεις που μπαίνουν αποκλείουν τους περισσότερους σπουδαστές. «Επίδομα στέγασης δεν μπορώ να πάρω επειδή το σπίτι το νοικιάσαμε πριν 4 χρόνια, όταν ήρθε η αδερφή μου στην Αθήνα», λέει η Ιωάννα, ενώ ο ΟΑΕΔ ζητά πρόσφατο ενοικιαστήριο, στο όνομα του σπουδαστή ή της σπουδάστριας. Η Ιωάννα προσθέτει ότι «και όσοι μένουν με τους γονείς τους συχνά χρειάζεται να βοηθήσουν να πληρωθεί το νοίκι, ένας λογαριασμός», αφού στα σπίτια των περισσότερων σπουδαστών υπάρχουν άνεργοι γονείς.

Το μεροκάματο της μαθητείας είναι περίπου 16 ευρώ, από τα οποία τα 11 καταβάλλονται από τον ΟΑΕΔ. Δεν είναι όμως «χαρτζιλίκι», όσο κι αν μοιάζει με τέτοιο. «Ο μισθός μας είναι στήριγμα για τις οικογένειές μας», εξηγούν σπουδαστές και σπουδάστριες.

Κι όμως, ούτε και αυτός ο μισθός δεν ξεφεύγει από περικοπές, που τον ροκανίζουν ακόμα περισσότερο. Με περσινή εγκύκλιο, καταργήθηκαν τα δώρα Χριστουγέννων και Πάσχα για τους σπουδαστές που έκαναν πρακτική σε φορείς του δημοσίου. «Γίνονται κρατήσεις για να μας πάρουν πίσω το δώρο Πάσχα που αρχικά μας είχαν καταβάλλει για το 2013», λέει ο Μιχάλης που κάνει πρακτική σε Δήμο της Αττικής: «Τους τελευταίους μήνες μου γίνονται κρατήσεις της τάξης των 42 ευρώ το μήνα», οι οποίες θα τελειώσουν όταν «ξεχρεώσει» το περσινό δώρο Πάσχα!

Το πρόγραμμα επαγγελματικής εκπαίδευσης που ξεκίνησε φέτος με πρωτοβουλία του, παρουσίασε πρόσφατα σε εκδήλωση το Ελληνογερμανικό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο. Το πρόγραμμα υλοποιείται σε συνεργασία με τον ΟΑΕΔ και έχει τη στήριξη επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον κλάδο του τουρισμού. Η πρωτοβουλία υποστηρίζεται από τα υπουργεία Παιδείας της Ελλάδας και της Γερμανίας και εντάσσεται στην προσπάθεια εισαγωγής στοιχείων του «γερμανικού μοντέλου» στην επαγγελματική εκπαίδευση της Ελλάδας.

Η γενική κατεύθυνση αφορά την επέκταση της μαθητείας στο χώρο δουλειάς και την ενίσχυση του ρόλου των επιχειρήσεων στην επαγγελματική εκπαίδευση. Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία αποτυπώνει το αυξανόμενο ενδιαφέρον των επιχειρηματικών ομίλων να αναλάβουν πιο ενεργό ρόλο στην επαγγελματική εκπαίδευση. Ο τουριστικός όμιλος «TUI», η επιχείρηση «Robinson», που διαθέτει ξενοδοχειακές δομές και στην Κρήτη, και το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο, έχουν ήδη δηλώσει τη στήριξή τους στο πρόγραμμα.

Στο έδαφος της μεγάλης ανεργίας, η μαθητεία αξιοποιείται ως «δόλωμα», προβάλλεται ως ο πιο σίγουρος τρόπος για να εξασφαλίσει η νεολαία μια θέση δουλειάς και ένα μισθό. Μέσα από αυτή, οι σπουδαστές και οι σπουδάστριες αξιοποιούνται ως πάμφθηνο εργατικό δυναμικό από τις επιχειρήσεις, οι οποίες αποβλέπουν και στην ανάληψη αναβαθμισμένου ρόλου όσον αφορά τις ειδικότητες και το περιεχόμενο των σπουδών στις επαγγελματικές σχολές.

Το πιλοτικό πρόγραμμα του Ελληνογερμανικού Επιμελητηρίου, εστιάζει στον τομέα του Τουρισμού. Συγκεκριμένα, αφορά τη λειτουργία δυο Πειραματικών Σχολών Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΣΕΚ), μία στην Αθήνα και μία στο Ηράκλειο της Κρήτης, με τριετή φοίτηση και τρεις συνολικά ειδικότητες (Μαγειρικής Τέχνης, Εστιατορίου - Επισιτισμού και Ξενοδοχοϋπαλλήλων). Το πρόγραμμα απευθύνεται σε αποφοίτους υποχρεωτικής τουλάχιστον εκπαίδευσης, ηλικίας 18-20 ετών. Περιλαμβάνει ενδοσχολική εκπαίδευση διάρκειας 4 μηνών κάθε έτος, η οποία θα γίνεται κατά τη διάρκεια της χαμηλής τουριστικής περιόδου και μαθητεία σε εργασιακό χώρο διάρκειας 8 μηνών ετησίως, κατά τη διάρκεια της υψηλής τουριστικής περιόδου, σε επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα.

Μιλώντας για τα χαρακτηριστικά του συστήματος «διττής εκπαίδευσης» που εφαρμόζει η Γερμανία, ο υφυπουργός του γερμανικού ομοσπονδιακού υπουργείου Παιδείας, Τόμας Ράχελ προσδιόρισε ως ζητούμενο τον εκσυγχρονισμό της επαγγελματικής εκπαίδευσης, ώστε να συμβάλλει στην «ανταγωνιστικότητα» τόσο των νέων, όσο και του μελλοντικού τους εργοδότη. Ομοίως, δίνοντας το στίγμα του περιεχομένου που θα έχει η (καπιταλιστική) ανάκαμψη μετά την κρίση, ο υπουργός Παιδείας, Κ. Αρβανιτόπουλος, χαρακτήρισε το θεσμό της μαθητείας «θεμέλιο λίθο για την μεταμνημονιακή Ελλάδα» και πρόσθεσε ότι «με αυτόν τον τρόπο, τροφοδοτούμε την ανάπτυξη».