Για τις εξελίξεις στον κλάδο και τη δράση της Ομοσπονδίας, ο «Ριζοσπάστης» συζήτησε με τον πρόεδρο της Ομοσπονδίας Εργατοϋπαλλήλων Γάλακτος - Τροφίμων - Ποτών, Μανώλη Καραντούσα.

-- Στον κλάδο υπάρχει κινητικότητα τα τελευταία χρόνια. Ποιο είναι το τοπίο που διαμορφώνεται;

-- Ο κλάδος συγκεντροποιείται. Κλείνουν μικρότερες επιχειρήσεις, που δεν μπορούν να αντέξουν τον ανταγωνισμό, αλλά και μεταξύ τους οι μεγάλες επιχειρήσεις δε μένουν αλώβητες. Τέτοιο είναι το παράδειγμα του ΚΑΤΣΕΛΗ, που πτώχευσε το προηγούμενο διάστημα. Οφελος - απ' ό,τι φαίνεται - έχουν δύο άλλες μεγάλες εταιρείες: Ο ΚΑΡΑΜΟΛΕΓΚΟΣ, ο οποίος κάνει και αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, ύψους 3 εκατ. ευρώ, και ο ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ (Μπισκότα).

Σε άλλες περιπτώσεις, έχουμε αλλαγή έδρας εταιρειών. Η «Coca - Cola» μετέφερε την έδρα της στην Ελβετία, «παίζει» στα χρηματιστήρια της Αθήνας και του Λονδίνου, επενδύει σε χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, μεταφέρει λογιστήρια και γραφεία στη Βουλγαρία. Η ΦΑΓΕ, του ομίλου Φιλίππου, μετέφερε την έδρα της στο Λουξεμβούργο, είναι στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης, επενδύει στις ΗΠΑ, σχεδιάζοντας και δεύτερο εργοστάσιο.

Αλλο παράδειγμα είναι το κλείσιμο των παραρτημάτων της ΜΕΒΓΑΛ πανελλαδικά, με απολύσεις σε όλα τα υποκαταστήματα. Η τάση να γίνεται η διανομή με ιδιώτες εργολάβους δείχνει ότι το επόμενο διάστημα οι εταιρείες μικρότερης εμβέλειας θα πιεστούν κι άλλο στον ανταγωνισμό. Η ΑΓΝΟ είναι ένα άλλο παράδειγμα, όπου το εργοστάσιο είναι εκτός παραγωγής. Απ' αυτές τις δύο περιπτώσεις, ένας μεγάλος όμιλος, αυτός της ΔΕΛΤΑ (VIVARTIA), έχει επωφεληθεί.

Ο όμιλος ΣΑΡΑΝΤΗ (ΟΛΥΜΠΟΣ κ.λπ.) διεκδικεί επίσης σημαντικό μερίδιο στην αγορά και φαίνεται ότι τα επόμενα χρόνια θα «χτυπηθεί» και με τη ΔΕΛΤΑ. Ηδη έχει μια μεγάλη επένδυση στη Ρουμανία, ύψους 50 εκατ. ευρώ, ενώ έκανε και συμφωνία με τους κτηνοτρόφους της Ρουμανίας και της Βουλγαρίας.

-- Τι σημαίνουν όλα αυτά για τους εργαζόμενους;

-- Απολύσεις, όπως έχουμε για παράδειγμα στην «Coca - Cola», ή στην PEPSICO, μέσω εθελούσιων εξόδων. Εργολαβοποιήσεις, ιδιαίτερα στα τμήματα διακίνησης. Εφαρμογή των αντεργατικών νόμων, που ψήφισαν οι κυβερνήσεις και η ΕΕ από το 1992 και πιο εντατικά τα χρόνια της κρίσης, για μειώσεις μισθών, αλλαγές εργασιακών σχέσεων κ.λπ.

Εχουμε το παράδειγμα του ΣΑΡΑΝΤΗ. Πριν από ενάμιση χρόνο, μέσα από Ενωση Προσώπων, προχώρησε σε μειώσεις μισθών 25% - 45%, με το ψευτοδίλημμα «υπογράψτε για να σώσουμε τη δουλειά μας». Απ' το φετινό Μάη, όμως, απολύει αυτούς τους ίδιους που είχαν τότε βάλει την υπογραφή τους. Στη ΔΕΛΤΑ, τις προηγούμενες μέρες κάλεσαν τους εργάτες να υπογράψουν μείωση μισθών. Το Δεκέμβρη του 2013 και το Δεκέμβρη του 2014, ο μισθός θα κοπεί στο μισό και δύο ακόμη μήνες του 2014 θα είναι κατά 1/3 μειωμένος. Μέσα σε ένα χρόνο, οι εργαζόμενοι θα χάσουν ένα μισθό και τα 7/10 του δεύτερου. Στην ΕΒΓΑ, η εργοδοσία επιβάλλει μειώσεις μισθών μέχρι και 15%.

-- Τι δυσκολίες αντιμετωπίζει η Ομοσπονδία στην προσπάθεια να οργανώσει την πάλη των εργαζομένων;

-- Τα προβλήματα οργάνωσης είναι αυτά που κατά κύριο λόγο μάς απασχολούν και μπορούμε να τα συνοψίσουμε ως εξής: Πρώτο, έχουμε πολυκερματισμό του κλάδου, με μεγάλη ευθύνη τα προηγούμενα χρόνια του κυβερνητικού και εργοδοτικού συνδικαλισμού. Υπάρχουν 11 Ομοσπονδίες, απ' τις οποίες μόλις τρεις - τέσσερις αναπτύσσουν δράση. Η μεγαλύτερη απ' αυτές, είναι η Γάλακτος - Τροφίμων - Ποτών. Δεύτερο, είναι ο έλεγχος των πρωτοβάθμιων σωματείων από την εργοδοσία σε μεγάλους ομίλους, στρατηγικής σημασίας για τους βιομήχανους του κλάδου.

Τρίτο, χιλιάδες εργαζόμενοι είναι έξω απ' τα συνδικάτα. Επιδρά ο εφησυχασμός, η μη συμμετοχή στη ζωή των συνδικάτων, η επανάπαυση ότι κάποιος άλλος θα λύσει το δικό μου πρόβλημα. Τέταρτο, είναι ότι στα εργοστάσια του κλάδου μπαίνουν νέοι εργαζόμενοι με χειρότερους όρους, που δε γνωρίζουν τι είναι συνδικάτο, τι σημαίνει η οργανωμένη συμμετοχή μέσα σ' αυτό, δε γνωρίζουν για τους αγώνες. Επίσης, πολλοί εργαζόμενοι, που είχαν εμπειρία από αγώνες, έφυγαν «πρόωρα» στη σύνταξη, εξαιτίας των αντιασφαλιστικών νόμων που έρχονταν, και αυτό δυσκολεύει να μεταφερθεί η πείρα στους νέους.

Ταυτόχρονα, η εργοδοσία στον κλάδο έχει περάσει συνολικά σε αντεπίθεση. Πρόσφατα, στο ΝΙΚΑ, απέλυσε το σύνολο των μελών της Εργοστασιακής Επιτροπής του Συνδικάτου και άλλους πρωτοπόρους εργάτες, μια μέρα μετά την απεργία στις 6 Νοέμβρη. Στην ΕΒΓΑ, παρά και τους αγώνες που έγιναν, η εργοδοσία τρομοκρατεί και λέει «ή θα δεχθείτε τις μειώσεις, ή θα γίνουν απολύσεις». Στη ΝΟΥΝΟΥ, το προηγούμενο διάστημα έγινε απόλυση συνδικαλιστή. Η εργοδοσία έσπασε την απεργία επιστρατεύοντας τα ΜΑΤ. Τώρα, η μητρική εταιρεία στην Ολλανδία ξεκινάει το κλείσιμο εργοστασίων και απολύσεις.

Γενικότερα, η εργοδοσία προσπαθεί να τσακίσει κάθε συνδικαλιστική οργάνωση ή επιδιώκει να τη χειραγωγήσει. Παρεμβαίνει ακόμα για να ενισχύσει αντιλήψεις στους εργαζόμενους, που λένε «να σώσουμε την εταιρεία μας», ή «κοιτάξτε τι γίνεται έξω, εμείς είμαστε καλά». Στόχος αυτής της παρέμβασης είναι να εμποδίσει τους εργαζόμενους να καταλάβουν ποιος ουσιαστικά είναι ο αντίπαλος, ο εκμεταλλευτής τους, δηλαδή οι βιομήχανοι και η τάξη τους.

Από την άλλη, εντείνονται οι απειλές. Λένε ότι «θα κλείσει η επιχείρηση» ή «θα γίνουν απολύσεις αν δεν κάτσετε καλά» κ.λπ. Τέτοια «επιχειρήματα» έπιασαν τόπο και στην απεργία στον ΝΙΚΑ. Επιδρούν και τα ιδεολογήματα που βάζει συνεχώς η εργοδοσία, όπως ότι «τα εργοστάσια τα κλείνουν οι αγώνες». Ωστόσο, μπορούμε να πούμε πολύ συγκεκριμένα παραδείγματα και απ' τον κλάδο, που καταρρίπτουν τα παραπάνω, όπως είναι το κλείσιμο του ΚΑΤΣΕΛΗ, της ΜΕΒΓΑΛ (υποκαταστήματα), της ΑΓΝΟ κ.λπ.

-- Με αφορμή την «Coca - Cola» και τον όμιλο Φιλίππου, είδαμε μια προσπάθεια από την πλευρά της Ομοσπονδίας να συντονιστούν οι εργαζόμενοι σε επίπεδο ομίλου. Γιατί πήρατε αυτή την πρωτοβουλία;

-- Το προηγούμενο διάστημα, η Ομοσπονδία μας με την Ομοσπονδία Εμφιαλωμένων Ποτών (ΠΟΕΕΠ) πήραμε πρωτοβουλίες συντονισμού στον όμιλο «Coca - Cola», για τις 33 απολύσεις στο εργοστάσιο της Θεσσαλονίκης και την εργολαβοποίηση της διακίνησης. Αυτό το παράδειγμα πρέπει να το πάμε παραπέρα. Παρά τις όποιες διαφορετικές αντιλήψεις, τα σωματεία συζήτησαν και αποφάσισαν το συντονισμό τους. Η εργοδοσία θορυβήθηκε και αυτό θα καταγραφεί στις κατακτήσεις των εργαζομένων.

Στον όμιλο Φιλίππου, γίνεται κι εκεί μια αντίστοιχη προσπάθεια. Ξεκίνησε πέρσι, όταν η εργοδοσία χτύπαγε τους εργαζόμενους στο εργοστάσιο ΜΟΡΝΟΣ, στη Θήβα. Τότε έγινε μια ανάλογη πρωτοβουλία, αλλά δεν προχώρησε παρακάτω. Πάρθηκε και τώρα μια ανάλογη πρωτοβουλία, με αφορμή τις μειώσεις μισθών στην ΕΒΓΑ.

Υπάρχουν εμπόδια να προχωρήσει αυτή η δουλειά και για να γίνει αυτό πρέπει οι ίδιοι οι εργαζόμενοι απ' τα κάτω να βαδίσουν σε αυτήν την κατεύθυνση. Ανά όμιλο να εκφράζεται η συμπαράσταση και η αλληλεγγύη με αγωνιστικές κινητοποιήσεις. Δηλαδή, όταν χτυπιέται το ένα εργοστάσιο, τα υπόλοιπα να συνδράμουν. Χωρίς αυτό, θα παραμένει η λογική του εργοδοτικού - κυβερνητικού συνδικαλισμού και της εργοδοσίας, «να κοιτάξουμε το δικό μας μαγαζί». Κάτι που είναι βούτυρο στο ψωμί των βιομηχάνων και της κυβέρνησης.

Συνειδητά είναι και τα εμπόδια που μπαίνουν από άλλες δυνάμεις. Εμείς, τους βάζουμε ένα ερώτημα: Τι συμφέρον έχουν οι εργαζόμενοι σε έναν όμιλο, ή στον κλάδο, να μην προχωρήσει η ενότητα, η ενιαία δράση; Αυτά που συμβαίνουν σήμερα στην ΕΒΓΑ, συνέβησαν πριν και θα συμβούν σε όλα τα εργοστάσια του ομίλου ΦΙΛΙΠΠΟΥ. Γι' αυτό καλούμε να πάρουν όλοι οι συνδικαλιστές, στον κάθε όμιλο, την ευθύνη. Αλλά, και οι ίδιοι οι εργαζόμενοι απ' τα κάτω να πάρουν τη δική τους ευθύνη, ώστε να «σπρώξουν» τα Διοικητικά τους Συμβούλια, για να πετύχει αυτή η σοβαρή και αναγκαία προσπάθεια.

-- Με αφορμή τις εξελίξεις στη ΔΩΔΩΝΗ, εκφράσατε την αλληλεγγύη σας στον αγώνα των κτηνοτρόφων, που ήταν απλήρωτοι από την εταιρεία. Προσβλέπετε σε κοινό μέτωπο πάλης;

-- Αναδεικνύουμε το διατροφικό ζήτημα ως υπόθεση που δεν αφορά μόνο τους εργαζόμενους στα εργοστάσια της μεταποίησης, αλλά και τους μικρούς παραγωγούς, κτηνοτρόφους και αγρότες, οι οποίοι συνθλίβονται από τα μονοπώλια του κλάδου και μέσω της αντιαγροτικής πολιτικής, εξαθλιώνονται και εξαναγκάζονται να φύγουν απ' το χωράφι τους, να εγκαταλείψουν την κτηνοτροφία. Αρα, είναι ζήτημα - «κρίκος» για το συντονισμό της πάλης και συνδέεται γενικά με την ποιότητα και την επάρκεια στα τρόφιμα που έχει ανάγκη ο λαός.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό των μικρών και μεσαίων κτηνοτρόφων στην Ηπειρο, που παράγουν και παραδίδουν γάλα στη ΔΩΔΩΝΗ, η οποία, μετά την ιδιωτικοποίησή της, αποφάσισε μείωση της τιμής αγοράς του αιγοπρόβειου γάλακτος κατά 10%. Αυτό σημαίνει νέα αφαίμαξη απ' το εισόδημά τους. Σε συνδυασμό με την άνοδο των τιμών στις ζωοτροφές, στα φάρμακα, στην καλλιέργεια της γης και τη γενικότερη φορολογία, το επόμενο διάστημα κι άλλοι μικροί και μεσαίοι παραγωγοί θα φύγουν απ' το χωράφι, θα παρατήσουν τα ζώα τους.

Αυτό θα έχει αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση της γης και της ζωικής παραγωγής στα χέρια επιχειρηματικών ομίλων, που κυριαρχούν ήδη στη μεταποίηση και επεκτείνονται στη γεωργία και την κτηνοτροφία, με καθετοποιημένες μονάδες. Από αυτήν την εξέλιξη οι αγρότες, οι κτηνοτρόφοι πρέπει να βγάλουν συμπεράσματα. Να συμμαχήσουν με την εργατική τάξη και τους αυτοαπασχολούμενους του κλάδου, συνειδητοποιώντας ότι τα μονοπώλια που εμπλέκονται στην παραγωγή τροφίμων είναι και δικός τους αντίπαλος. Μέσα σ' αυτή την προοπτική, να ωριμάζουν οι προϋποθέσεις για να καρπωθούν τον πλούτο που οι ίδιοι παράγουν.