ΜΟΣΧΑ (ανταπόκριση Οδ. ΡΟΥΣΣΟΥ). -

Την πρώτη ανοιχτή συγκέντρωση του 1995 ενάντια στον πόλεμο στην Τσετσενία πραγματοποίησε την Κυριακή, 8 Γενάρη, το κίνημα "Εργαζόμενη Ρωσία" στην Πλατεία Τεατράλναγια της Μόσχας, στην οποία, παρά το δριμύτατο κρύο, συμμετείχαν περίπου 5.000 Μοσχοβίτες. Τα κύρια συνθήματα στρέφονταν ενάντια στον πόλεμο και τον Μπορίς Γιέλτσιν και υπέρ της ειρήνης και της ανασύστασης της Σοβιετικής Ενωσης. Τη συγκέντρωση άνοιξαν οι πρώην βουλευτές της ΕΣΣΔ Ιβάν Σασιασβίλι και Σαζί Ουμαλάτοβα (ο πατέρας της σκοτώθηκε από τους βομβαρδισμούς των ρωσικών αεροσκαφών στην πρωτεύουσα της Τσετσενίας Γκρόζνι). Κατηγόρησαν τόσο το καθεστώς Γιέλτσιν, όσο και κείνο του Τζοχάρ Ντουντάγεφ για την αιματοχυσία στον Καύκασο, που εγκυμονούν οι εχθροπραξίες για ένα μακροχρόνιο και αιματηρό πόλεμο ανάμεσα στους Ρώσους και τους λαούς του Καυκάσου. Η Ουμαλάτοβα κάλεσε τις Ρωσίδες μάνες, που τα παιδιά τους υπηρετούν στο στρατό και τα σώματα ασφαλείας, να πρωτοστατήσουν στον αγώνα για ειρήνη στην περιοχή. Δήλωσε πως θεωρεί παθητική τη στάση της ηγεσίας του ΚΚΡΟ και της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του στα γεγονότα της Τσετσενίας και γι' αυτό αποχωρεί απ' αυτό το κόμμα. Ο πρόεδρος της "Εργαζόμενης Ρωσίας" και γραμματέας της ΚΕ του ΚΕΚΡ Βίκτορ Ανπίλοφ σημείωσε: "Από τη στιγμή που άρχισαν να πέφτουν βόμβες στο Γκρόζνι, έπαψαν να έχουν και οι δυο πλευρές την ίδια ευθύνη. Υπάρχει επιτιθέμενος και αμυνόμενος. Πρέπει να ταχθούμε αποφασιστικά υπέρ της ήττας του καθεστώτος Γιέλτσιν σ' αυτό τον πόλεμο. Πρέπει να απαιτήσουμε, για το αίμα που χύνεται, η συμμορία του Γιέλτσιν να δικαστεί". Ο Ανπίλοφ υπενθύμισε ότι ο Ντουντάγεφ από τότε που άρχισαν οι σκληρές μάχες πρότεινε κατάπαυση του πυρός και συνομιλίες, αλλά το Κρεμλίνο αγνόησε αυτή την πρόταση. Κάλεσε τους συγκεντρωμένους να μαζέψουν ζεστά ρούχα, τρόφιμα και φάρμακα, τα οποία θα παραλάβει μια επιτροπή από εκπροσώπους της "Εργαζόμενης Ρωσίας" και του Συνεδρίου των Λαών της ΕΣΣΔ και του Διαρκούς Προεδρείου των Λαϊκών Βουλευτών της ΕΣΣΔ, θα τα μεταφέρει στην Τσετσενία και θα τα δώσει στον τσετσενικό λαό.

Ο Ολέγκ Σένιν, πρόεδρος του Πολιτικού Συμβουλίου της Ενωσης Κομμουνιστικών Κόμματων - ΚΚΣΕ, επισήμανε στην ομιλία του ότι αυτά που συμβαίνουν σήμερα στην Τσετσενία είναι αποτέλεσμα της προδοτικής πολιτικής δύο ανθρώπων - του Γκορμπατσόφ και του Γιέλτσιν - της πολιτικής διάλυσης της ΕΣΣΔ. Κατηγόρησε του σημερινό καθεστώς για τη συνολική πολιτική που ακολουθεί και πρόσθεσε ότι αν συνεχιστεί, όλες οι χώρες στο έδαφος της ΕΣΣΔ θα μετατραπούν σε αποικίες της Δύσης. Η μόνη διέξοδος, είπε ο Σένιν, είναι η ανασύσταση της ΕΣΣΔ, η επιστροφή στο σοβιετικό σύστημα και το σοσιαλισμό. "Θα κάνουμε ό,τι είναι δυνατό για να αναπτυχθεί η διεθνιστική αλληλεγγύη. Δε θα επιτρέψουμε να σπείρουν την έχθρα στους 100 και πλέον λαούς της ΕΣΣΔ", τόνισε ο Σένιν.

Στη συγκέντρωση μίλησαν επίσης εκπρόσωποι του κόμματος "Ενωση Κομμουνιστών", του Πανενωσιακού Κομμουνιστικού Κόμματος Μπολσεβίκων, των Τσετσένων της Μόσχας, Ρώσοι πρόσφυγες από το Γκρόζνι και συγγενείς στρατιωτικών, που εξαναγκάζονται να πολεμήσουν στην Τσετσενία. Οι τελευταίοι ζήτησαν να δημιουργηθεί επιτροπή από νομικούς για να βοηθήσουν όσους στρατιώτες και αξιωματικούς αρνήθηκαν να στρέψουν τα όπλα ενάντια στον τσετσενικό λαό και θα αντιμετωπίσουν δίκες. Χτες, συγγενείς, κυρίως μανάδες των στρατευμένων που πολεμούν στην Τσετσενία πραγματοποίησαν πικετοφορία διαμαρτυρίας έξω από το υπουργείο Αμυνας της Ρωσίας, ζητώντας την άμεση κατάπαυση του πυρός, την έναρξη συνομιλιών για την επίλυση της κρίσης με ειρηνικό τρόπο και την παραίτηση του υπουργού Αμυνας Πάβελ Γκρατσόφ.

Στο μεταξύ, σύμφωνα με δημοσιογραφικές πηγές από το Γκρόζνι, χτες όλη την ημέρα διεξάγονταν σφοδρές μάχες. Οι ρωσικές ομοσπονδιακές δυνάμεις εξακολουθούν να σφυροκοπούν το προεδρικό μέγαρο και τα γύρω κτίρια στην πρωτεύουσα και σιγά σιγά, αλλά με σιγουριά κινούνται προς το προεδρικό μέγαρο, από το οποίο απέχουν μόλις μερικές εκατοντάδες μέτρα. Οι Τσετσένοι αυτονομιστές υποστηρίζουν ότι το κτίριο βρίσκεται υπό τον έλεγχό τους. Επίσης, οι ομοσπονδιακές αρχές ανακοίνωσαν πως έχουν καταλάβει τα 2/3 της πόλης, αλλά δέχονται επιθέσεις από τους υποστηρικτές του Ντουντάγεφ, που βρίσκονται στα νώτα των ρωσικών δυνάμεων. Νέες ομοσπονδιακές δυνάμεις κατέφτασαν στην Τσετσενία. Το Πρακτορείο ΙΤΑΡ - ΤΑΣΣ μετέδωσε ότι ρωσικές μονάδες διέσπασαν τις γραμμές των Τσετσένων και εισήλθαν στο υπουργείο Ασφαλείας της Τσετσενίας, φτάνοντας μέχρι το δεύτερο όροφο. Το Πρακτορείο ΙΝΤΕΡΦΑΞ ανέφερε ότι στις συγκρούσεις στην Τσετσενία έχουν χάσει τη ζωή τους 256 Ρώσοι στρατιωτικοί και 2.500 Τσετσένοι και χαρακτήρισε την κατάσταση στο Γκρόζνι "δραματική". Μεταξύ των θυμάτων είναι και οαντιστράτηγος Βίκτορ Βοριμπιόφ, διοικητής της δύναμης του υπουργείου Εσωτερικών, ο οποίος σκοτώθηκε από έκρηξη νάρκης στο Γκρόζνι. Σημειώνουμε ότι ο Βορομπιόφ είχε ταχθεί κατά της επέμβασης στην Τσετσενία. Σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες, ο Πρόεδρος της Τσετσενίας, πτέραρχος Τζοχάρ Ντουντάγεφ, έχει ήδη εγκαταλείψει το Γκρόζνι και βρίσκεται στην πόλη Αργκούν ή σε κάποια άλλη στρατιωτική βάση, που έχουν ετοιμάσει οι ένοπλες δυνάμεις του στη Νότια Τσετσενία.

Από την άλλη μεριά, παρά τις μεγάλες απώλειες, οι υποστηρικτές του Γιέλτσιν εξακολουθούν να υπεραμύνονται της στρατιωτικής επιχείρησης. Αλλά κλιμακώνονται και οι επικρίσεις κατά του Γιέλτσιν. Η κρατική τηλεόραση έδειξε αρκετά πτώματα Ρώσων στρατιωτών στους δρόμους του Γκρόζνι και ο συγγραφέας Ανατόλι Πριστάβκιν χαρακτήρισε την κατάσταση στην Τσετσενία "εθνική τραγωδία". Επίσης, στη Μόσχα έχει ξεσπάσει πόλεμος δηλώσεων για το ποιος εξόπλισε ως τα δόντια τον Ντουντάγεφ. Ο πρόεδρος της ΚΕΕ του ΚΚΡΟ Γκενάντι Ζιουγκάνοφ κατηγόρησε σχετικά μ' αυτό τον πρώην πρωθυπουργό και σημερινό πρόεδρο του κόμματος "Δημοκρατική Επιλογή της Ρωσίας" Γεγκόρ Γκαϊντάρ, ο οποίος, όμως, απέρριψε αυτές τις κατηγορίες. Με δηλώσεις του στο δεύτερο κανάλι της ρωσικής τηλεόρασης, ο πρώην υπουργός Αμυνας της Ρωσίας Γεβγκένι Σάποσνικοφ, παρουσιάζοντας φωτοτυπία σχετικού ντοκουμέντου, αποκάλυψε πως ο Γκρατσόφ, με διαταγή του την άνοιξη 1992, παρέδωσε στον Ντουντάγεφ το 50% του εξοπλισμού των σοβιετικών δυνάμεων στην Τσετσενία. "Εγκληματική και βλακώδη", χαρακτήρισε και πάλι την επέμβαση στην Τσετσενία ο στρατηγός Αλεξάντρ Λέμπεντ, διοικητής της 14ης Στρατιάς, που εδρεύει στη Μολδαβία και προειδοποίησε ότι η σύγκρουση αυτή μπορεί να πυροδοτήσει ανάφλεξη σε ολόκληρο τον Καύκασο.

Σε σχέση με τις ξένες αντιδράσεις στις εξελίξεις στην Τσετσενία, ο Γερμανός Καγκελάριος Χέλμουτ Κολ αντιτάχθηκε στο ενδεχόμενο οικονομικών κυρώσεων κατά της Ρωσίας, όπως ζήτησαν μερικοί Δυτικοί ηγέτες. Από τη μεριά της, η αμερικανική κυβέρνηση, αν και διαπιστώνει ότι Γιέλτσιν χάνει λίγο λίγο από τα χέρια του το πηδάλιο της εξουσίας, εξακολουθεί να τον στηρίζει, γιατί προς το παρόν δεν έχει άλλη επιλογή, παρά τις αυξανόμενες εσωτερικές και διεθνείς επικρίσεις εναντίον του. Παράλληλα, καταστρώνει σχέδια για την αντιμετώπιση μιας Ρωσίας χωρίς τον Γιέλτσιν. "Θα ήμασταν τρελοί, αν δεν κάναμε τέτοια σχέδια", δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Ουόρεν Κρίστοφερ. Από την άλλη μεριά, ο υπουργός Εξωτερικών της Δανίας Νιλς Χέλβεγκ Πέτερσεν δήλωσε χτες ότι η "Δανία δεν πρόκειται να επικύρωσει τη συμφωνία οικονομικής συνεργασίας μεταξύ Ευρωπαϊκής Ενωσης και Ρωσίας, λόγω της καταπάτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τσετσενία από τα ρωσικά στρατεύματα".

• Την ειρηνική και δίκαιη λύση του προβλήματος της Τσετσενίας, με τρόπο που θα εμποδίζει γενικότερες περιπλοκές στην περιοχή, ζητούν οι Επιτροπές Ειρήνης Βόλου και πλατείας Ατταλείας Ταύρου.

ΣΕΡΑΓΕΒΟ.-

Στάσιμη είναι η κατάσταση στη Βοσνία, αφού οι μάχες στο Μπίχατς συνεχίζονται, οι Σέρβοι της Κράινα δεν έχουν ακόμη αποσυρθεί από τη χώρα και οι "Μπλε Δρόμοι" που εξασφαλίζουν την επικοινωνία μεταξύ των διαφόρων περιοχών της χώρας, παρά τη σχετική συμφωνία, δεν έχουν ανοίξει.

Το ότι η συμφωνία εκεχειρίας τηρείται σε γενικές γραμμές σε όλη την υπόλοιπη χώρα είναι βέβαια θετικό, αλλά δεν αρκεί για να κατασιγάσει τις έντονες ανησυχίες σχετικά με την επιβίωση ή όχι της κατάπαυσης του πυρός. Οι συγκρούσεις συνεχίζονται, μολονότι σποραδικά, στη "θερμή" περιοχή Μπίχατς - Βελίκα Κλάντουσα - Μποσάνσκα Κρούπα, με μεγάλους πρωταγωνιστές τους Σέρβους της Κράινα, που, παρά τις έντονες προσπάθειες των αξιωματούχων του ΟΗΕ, αρνούνται να αποσυρθούν από τη Βοσνία.

Οι Σέρβοι της Κράινα μπήκαν στη Βοσνία πριν έναν περίπου μήνα για να βοηθήσουν τους Σέρβους της Βοσνίας στην πολιορκία του Μπίχατς και δεν έχουν υπογράψει τη συμφωνία εκεχειρίας.

Δυστοκία εμφανίζεται και στις προσπάθειες για την εφαρμογή των όρων της συμφωνίας εκεχειρίας, αφού οι σερβικές δυνάμεις εξακολουθούν να κρατούν κλειστούς τους "Μπλε Δρόμους", δηλαδή τις κεντρικές αρτηρίες που διατρέχουν τη χώρα κι επιτρέπουν το ανεφοδιασμό των πόλεων σε τρόφιμα και άλλα είδη ανάγκης.

Το Πάλε είχε ζητήσει πριν μια βδομάδα από τη μουσουλμανική κυβέρνηση να αποσύρει τις δυνάμεις από την αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη του Σεράγεβο, ως προϋπόθεση για το άνοιγμα των δρόμων. Αλλά μόλις η αποχώρηση ολοκληρώθηκε, ο στρατιωτικός αρχηγός των Σέρβων Ράτκο Μπλάντιτς πρόβαλε νέους όρους, ζητώντας την απομάκρυνση των μουσουλμάνων στρατιωτών από δύο ακόμη θέσεις ανατολικά της αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης. Η μουσουλμανική κυβέρνηση αρνήθηκε κατηγορηματικά να ικανοποιήσει τους νέους όρους του Μπλάντιτς και ζήτησε από τους Σέρβους να εφαρμόσουν τη συμφωνία ανοίγοντας τους μπλε δρόμους, αλλά παρά την παρέμβαση του ΟΗΕ, μέχρι χτες δεν είχε γίνει τίποτα προς την κατεύθυνση αυτή.

ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ.-

Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Μπούτρος Γκάλι προσφέρθηκε το Σάββατο να επαναλάβει τις συνομιλίες του με το Ιράκ, με στόχο τη μερική άρση των εμπορικών κυρώσεων, που ισχύουν μέχρι σήμερα σε βάρος της χώρας αυτής.

Ο Γκάλι αποφάσισε να επαναλάβει την πρότασή του αυτή, παρά τις προηγούμενες απορρίψεις εκ μέρους της ιρακινής πλευράς, μετά τις τελευταίες θετικές εξελίξεις. Στο πλευρό της επιλογής Γκάλι, φαίνεται ότι είναι η Γαλλία, η οποία έχει ξεκάθαρα υποστηρίξει μια σταδιακή άρση του εμπάργκο ως ένδειξη ανταμοιβής για την αναγνώριση του Κουβέιτ από το Ιράκ.

Αλλωστε, ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Αλέν Ζιπέ, αφού δέχτηκε τον Ιρακινό αντιπρόεδρο Ταρέκ Αζίζ, ανακοίνωσε τα εγκαίνια διπλωματικού γραφείου της Γαλλίας στη Βαγδάτη, απόφαση που προκάλεσε την έντονη δυσαρέσκεια, τόσο της Ουάσιγκτον, όσο και του Λονδίνου.

Ενδειξη της στενής "πολιορκίας" του Προέδρου Γιέλτσιν είναι και το σκίτσο της εφημερίδας "Ιζβέστια", όπου ο Πρόεδρος παρουσιάζεται σαν ένας δυσοίωνος Αγιος Βασίλειος