ΡΟΥΜΠΑΝΗΣ («ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ»): Κυρία Παπαρήγα, σας άκουγα προηγουμένως που λέγατε ότι κύριος στόχος του κόμματός σας είναι ο δικομματισμός, και βεβαίως κρατάτε την επιφύλαξη και απέναντι στα άλλα κόμματα της ελάσσονος αντιπολιτεύσεως για να κάνετε την κριτική σας. Περίπου ίδιος ήταν και ο τόνος που χρησιμοποίησε ο κ. Κωνσταντόπουλος προχθές εδώ. «Κύριος στόχος - είπε - του Συνασπισμού είναι ο δικομματισμός και βεβαίως οι επιμέρους κριτικές για άλλα ζητήματα με τα άλλα κόμματα, σε χαμηλότερα επίπεδα». Δε θα ήταν πιο εύκολο να πετύχετε καλύτερο αποτέλεσμα στο δικομματισμό, καλύτερο χτύπημα στο δικομματισμό, αν είχατε καταφέρει να βρείτε έναν κώδικα συνεννόησης μεταξύ σας τα κόμματα της αριστερής αντιπολίτευσης, παρά τώρα που, όπως και να το κάνουμε, είσαστε κάπως σκόρπιοι;

ΑΛ.ΠΑΠΑΡΗΓΑ: Οι κώδικες συνεννόησης δε βρίσκονται προεκλογικά, όταν δεν υπάρχουν κώδικες συνεννόησης αντικειμενικά όλη την προηγούμενη περίοδο. Γιατί για να πολεμήσει κανείς το δικομματισμό, δεν μπορεί να τον πολεμήσει μόνο στην εκλογική διάσταση του προβλήματος, πρέπει να τον πολεμήσει και στην ουσία, γιατί ο δικομματισμός παίρνει πάρα πολλές μορφές και είναι πολιτική. Και η παρατήρηση που κάνουμε εμείς ή να πάρω την τελευταία συνέντευξη του κ. Κωνσταντόπουλου που την παρακολούθησα, μου έμεινε η εντύπωση ότι το πρόβλημα το οποίο θέτει είναι ότι έχουμε μια μονοκομματική κυβέρνηση που γίνεται αλαζονική, η οποία δεν έχει πρόγραμμα, η οποία δεν αξιοποιεί τις προτάσεις των άλλων κομμάτων. Αυτή η τοποθέτηση είναι μια κριτική τοποθέτηση, να μου επιτραπεί, που μπορεί να γίνεται ανάμεσα σε κόμματα που έχουν κοινά σημεία, έχουν και κάποιες διαφορές. `Η εκφράζει και το παράπονο ενός κόμματος που στο κάτω - κάτω δε χρησιμοποιείται κατά τον κατάλληλο τρόπο από το κυβερνητικό. Αυτό δεν είναι ουσιαστική πάλη κατά του δικομματισμού. Τι είναι ο δικομματισμός; Είναι δύο κόμματα στην Ελλάδα, τα οποία εγκλωβίζουν λαϊκά στρώματα σε μια νεοφιλελεύθερη πολιτική. Στις αναδιαρθρώσεις που προωθεί η Ευρωπαϊκή Ενωση, στη συγκέντρωση του πλούτου σε λίγα χέρια, στο νέο δόγμα του ΝΑΤΟ, που προβλέπει αλλαγή συνόρων, διείσδυση κεφαλαίων και εκμετάλλευση των λαών των πρώην σοσιαλιστικών χωρών κλπ. Αμφισβητεί σύνορα. Επομένως δεν μπορεί ο ελληνικός λαός να φανταστεί ότι το πρόβλημά μας είναι γιατί έχουμε δυο μεγάλα κόμματα και 3-4 ή 5 μικρά. Γιατί αν τα δύο μεγάλα κόμματα είχαν καλή πολιτική, πολύ καλό θα ήταν, η καλή πολιτική να συνδέεται με δύο μεγάλα κόμματα. Επομένως το ζήτημα είναι πάρα πολύ ουσιαστικό.

Και το δεύτερο. Κύριε Ρουμπάνη, και το λέμε με κάθε ειλικρίνεια, με ποια έννοια; Γιατί εμείς θα θέλαμε πραγματικά, έστω και από διαφορετικούς δρόμους, να χτυπάγαμε την πολιτική των δύο κομμάτων πάρα πολύ έντονα. Οταν βάζεις ζήτημα μετεκλογικής συνεργασίας, σημαίνει ότι οι διαφορές σου δεν είναι τόσο πολύ ουσιαστικές. Διότι ένα κόμμα δεν αλλάζει μετά τις εκλογές. Μιλάμε για ένα κόμμα αποκρυσταλλωμένο. Δεν είναι ένα καινούριο κόμμα το ΠΑΣΟΚ, υπό εξέλιξη, που ταλαντεύεται δεξιά - αριστερά και πραγματικά ένα εκλογικό αποτέλεσμα μπορεί να του ενισχύσει την αριστερή ταλάντευση. Το ΠΑΣΟΚ είναι ένα διαμορφωμένο κόμμα, το οποίο έχει κάνει τεράστια ζημιά στην Ελλάδα. Οχι περισσότερη στον τομέα της οικονομίας από αυτήν που έκανε η Νέα Δημοκρατία. Εχει κάνει μεγάλη ζημιά στη λαϊκή συνείδηση. Μέσα στο ΠΑΣΟΚ βρίσκεται ο κύριος όγκος ανθρώπων με ριζοσπαστική συνείδηση και σ' αυτόν έχει κάνει πάρα πολύ μεγάλη ζημιά. Γι' αυτό σας λέω, βεβαίως οικονομικά - κοινωνικά το ίδιο θα έκανε και η Νέα Δημοκρατία, δεν έχω καμία αμφιβολία. Δυο σταγόνες νερό είναι. Γι' αυτό το μέτωπο κατά του δικομματισμού δεν μπορεί να ανοίξει το δρόμο στην κεντροαριστερά. Εμείς τουλάχιστον δε συναινούμε σε αυτή την κατεύθυνση. Δηλαδή να συγκεντρωθούν περισσότερα κόμματα και να αδυνατίσει η αντιπολίτευση!

ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΗ («ΕΡΤ»): Θα ήθελα να πάω την ερώτηση του κ.Ρουμπάνη πιο πέρα. Εχετε θέσει ως βασικό στόχο, εκτός από την ενίσχυση του κόμματος στις εκλογές, τη μείωση των δυνάμεων του δικομματισμού και κατ' επέκταση τη δημιουργία του μετώπου. Και μάλιστα, είπατε και σήμερα, με προοπτική εξουσίας. Με δεδομένο ότι ο στόχος είναι στόχος που έχει μπει από πάρα πολλά χρόνια για το κόμμα σας, στην περίπτωση που οι εκλογές δεν αναδείξουν μείωση των δυνάμεων του δικομματισμού, θα ήθελα να μου πείτε εάν θα επανεξετάσετε την τακτική σας για τη δημιουργία του μετώπου και τη συνεργασία με τα άλλα κόμματα.

ΑΛ.ΠΑΠΑΡΗΓΑ: Η διαδικασία συγκρότησης του μετώπου μη φανταστείτε ότι βρίσκεται σε άμεση και στενή συνάρτηση με μια συγκεκριμένη εκλογική μάχη. Γι' αυτό σας είπα, η δική μας αντίληψη για το τι σημαίνει μέτωπο και ποια θα είναι η δράση του μετώπου δεν είναι κλεισμένη σε μια κονσέρβα των εκλογικών διαδικασιών και του Κοινοβουλίου. Αμα είναι να χτιστεί ένα μέτωπο, το οποίο απλώς να είναι άλλος ένας φορέας συμμαχικός, που θα δρα με συνηθισμένους όρους, τέτοιο μέτωπο δε χρειάζεται. Εμείς λέμε βεβαίως ότι το ρήγμα στο δικομματισμό σημαίνει ότι οι λαϊκές μάζες, τα εργατικά λαϊκά στρώματα, εγκαταλείπουν αυτή την πολιτική. Αυτό είναι. Επομένως ή είναι «ετοιμοπόλεμα», να το πω έτσι, ή είναι σχεδόν έτοιμα να προσχωρήσουν σε έναν αγώνα αντίθετο από αυτή την πολιτική. Θα μπουν στον αγώνα και αυτοί που θα ψηφίσουν το ΠΑΣΟΚ και τη Νέα Δημοκρατία, αλλά είναι διαφορετικό πράγμα να ψηφίζεις και την άλλη μέρα να αγωνίζεσαι και είναι διαφορετικό πράγμα να κάνεις αυτή την πολιτική επιλογή και να επιδρά στην κάλπη. Αναμφισβήτητα η διαδικασία συγκρότησης του μετώπου θα είναι πιο εύκολη με ένα ρήγμα στο δικομματισμό σήμερα, αλλά το μέτωπο θα χτιστεί, ανεξάρτητα από το εκλογικό αποτέλεσμα που θα υπάρξει. Η αναθεώρηση της τακτικής μας. Το θέμα που θίξατε, κυρία Ρουμελιώτη, δεν είναι θέμα τακτικής. Το μέτωπο θα χτιστεί για ποιο σκοπό; Πρώτα - πρώτα για να θωρακίσει το λαό στην άμυνα που πρέπει να κάνει σε αυτή την επίθεση που δέχεται. Για να οργανώσει την πάλη του λαού, όχι μόνο απέναντι στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ ή την ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας, αλλά και απέναντι στην πλουτοκρατία του τόπου, στο μεγάλο κεφάλαιο. Να, μια βασική διαφορά μας από τα άλλα κόμματα. Εμείς, πέρα από τη μάχη που δίνουμε στο καθαρά πολιτικό επίπεδο, αυτό που έχει μεγάλη σημασία είναι η μάχη στο κοινωνικό επίπεδο, σε κάθε τόπο δουλιάς, οργάνωση των εργατοϋπαλλήλων, ασυμφιλίωτη πάλη κατά της μεγάλης εργοδοσίας. Τι μέτωπο θα είναι αυτό, αν πριν από όλα δε δώσει ώθηση στην ταξική πάλη;

Και με την ευκαιρία, αναμφισβήτητα - και το εννοώ έτσι, ελπίζω να μην παραφραστεί - μετά από κάθε μεγάλη μάχη όχι μόνο εκλογική, αλλά μετά από μεγάλο κύκλο κινητοποιήσεων, το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας βγάζει τα συμπεράσματά του. Και όπου χρειάζεται να βελτιωθούμε, να γίνουμε πιο επαρκείς, πιο ικανοί, πιο αποτελεσματικοί, αλίμονο αν δεν πρέπει να το κάνουμε και αλίμονο αν δεν αξιοποιήσουμε και δεν αποτιμήσουμε το πώς δώσαμε κι αυτή την εκλογική μάχη. Και μια άλλη πλευρά. Καμιά φορά μας γίνεται η ερώτηση: «Θα αλλάξετε πολιτική μετά τις εκλογές;». Καλά, είναι δυνατόν να πηγαίνουμε στην κάλπη και να λέμε ότι η πολιτική μας έχει επιβεβαιωθεί, η κοινωνική πραγματικότητα στην Ελλάδα επιβεβαιώνει τις θέσεις μας για τη φτώχεια - είπαμε ότι θα υπάρξει και θα αυξηθεί - και άλλα ζητήματα, τον πόλεμο κ.λ.π., είναι δυνατόν να αλλάξει μέσα σε ένα βράδυ μόνο από το εκλογικό αποτέλεσμα; Το εκλογικό αποτέλεσμα επιβεβαιώνει, αν θέλετε, την ικανότητα του Κόμματος τη δοσμένη στιγμή να επιταχύνει τις διεργασίες, τη δύναμή του, την ικανότητα, την αποτελεσματικότητά του. Αλλά αλίμονο αν η πολιτική μέχρι την κάλπη θεωρείται σωστή και την άλλη μέρα το πρωί αλλάζει. Εγώ σας λέω, πέστε ότι θα πάρουμε ένα πάρα πολύ μεγάλο ποσοστό. Αυτό τι σημαίνει; Να σας πω κάτι; Οσο πιο μεγάλο είναι το ποσοστό του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας, τόσο πιο μεγάλες ευθύνες παίρνουμε στην πλάτη μας και τότε πρέπει να είμαστε πάρα πολύ αυστηροί με τον εαυτό μας. Και τότε πρέπει να εξετάσουμε καλύτερα το Κόμμα, τη λειτουργία του, τους δεσμούς του με τις λαϊκές μάζες. Διότι αναλαμβάνουμε μεγάλες ευθύνες, μαζί βεβαίως με τους φίλους, συμμάχους. Δεν αισθανόμαστε μόνοι μας, αυτό να το πούμε. Αλλά μιλώντας για το Κόμμα, βεβαίως αναλαμβάνουμε μεγάλες ευθύνες. Και θα πρέπει να ανταποκριθούμε. Διότι ξέρετε καλά, τα λόγια είναι εύκολα, αλλά πρέπει να ανταποκριθούμε και στην πράξη.

ΜΑΖΑΡΑΚΗΣ («ΑΚΡΟΠΟΛΗ»): Κυρία Παπαρήγα έχετε πει επανειλημμένα ότι στόχος σας είναι η αποδυνάμωση του δικομματισμού. Στην απίθανη περίπτωση που κανένα κόμμα δεν αποκτήσει αυτοδυναμία, και λέω απίθανη γιατί ο εκλογικός νόμος αποκλείει σχεδόν ένα παρόμοιο ενδεχόμενο, τι στάση θα τηρήσει το ΚΚΕ; Δηλαδή με ποιους θα συνεργαστείτε και επί τη βάσει ποίου προγράμματος, δεδομένης και της ένταξής μας στην ΟΝΕ πλέον; Και επιμένω ιδιαίτερα σ' αυτό το ζήτημα του προγράμματος, γιατί τα υπόλοιπα κόμματα και οι ψηφοφόροι που τους ακολουθούν σας κατηγορούν ότι είστε διαπιστωτικοί, εξαντλείστε σε καταγγελίες της υπάρχουσας κατάστασης χωρίς να προσφέρετε σοβαρές, λένε, ή ρεαλιστικές εναλλακτικές λύσεις.

ΑΛ. ΠΑΠΑΡΗΓΑ: Να ξεκινήσω από το τελευταίο. Ο κ. Σημίτης έχει δώσει την απάντηση, λέει ότι το ΚΚΕ έχει προτάσεις. Μόνο που αυτές είναι έξω από την πολιτική που ακολουθείται σήμερα, είναι σε άλλη κατεύθυνση. Εμείς έχουμε προτάσεις και πιστεύω ότι και όλα τα κόμματα έχουν προτάσεις. Κόμμα που μόνο διαπιστώνει, δεν μπορεί να υπάρξει. Δεν μπορεί να λειτουργήσει ένα κόμμα που διαπιστώνει. Αυτά τα κάνουν οι μελετητικές επιτροπές. Εμείς έχουμε προτάσεις, και τώρα προεκλογικά ενδεικτικά, πέρα από την εκλογική διακήρυξη που έχει το πλαίσιο που καθορίζει και τις επιμέρους προτάσεις, καταθέσαμε για την ανεργία, για την κοινωνική ασφάλιση, για την ιμπεριαλιστική τάξη πραγμάτων στην περιοχή, για το νέο δόγμα του ΝΑΤΟ. Και ήταν συγκεκριμένες οι προτάσεις. Δεν ήταν μόνο πλαίσιο θεωρητικών ιδεών. Οταν κάποιος δε γνωρίζει τις προτάσεις μας, κατά τη γνώμη μου δεν επιτρέπεται να λέει ότι δεν υπάρχουν. Και αυτό ισχύει και για μας. Γι' αυτό εμείς ποτέ δεν έχουμε κατηγορήσει ότι δεν έχουν προτάσεις οι άλλοι. Κάνουμε κριτική στις προτάσεις τους. Και το ζήτημα αν θέλετε τώρα στις εκλογές και μετεκλογικά είναι η γενική γραμμή πλεύσης. Προτάσεις για ανεργία είχε και η κυβέρνηση. Τι μοιράζει; Μετατρέπει την εργασία σε μερική απασχόληση! Εχει πρόταση που λέει ότι άνεργος θεωρείται αυτός ο οποίος είναι ένα δυο χρόνια άνεργος. Αύριο, αυτοί που δεν έχουν βρει ποτέ δουλιά και αυτοί οι οποίοι μόνιμα είναι άνεργοι, δε θα θεωρούνται άνεργοι! Επομένως όλα τα κόμματα έχουμε προτάσεις. Τι προτάσεις είναι αυτές, έχει σημασία.

Μετεκλογικά, πραγματικά, ο εκλογικός νόμος, αυτός ο εκλογικός νόμος, που τον έκανε η Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ τον ασπάστηκε και που τον υπερασπίζεται, αυτός ο νόμος μπορεί να αποδυναμώσει θα έλεγα τη δύναμη της ψήφου του λαού. Ο λαός δεν πρέπει να παρασυρθεί απ' αυτό. Εγώ σας λέω και αυτό το απίθανο. Γιατί να μη γίνει και το απίθανο; Στην πολιτική, όταν παρεμβαίνει ο λαός, γίνονται και τα απίθανα. Ο λαός παρεμβαίνει, 8.000.000 άνθρωποι θα ψηφίσουν την Κυριακή το βράδυ. Εμείς δεν έχουμε αυταπάτες, να πούμε ότι π.χ. ΠΑΣΟΚ και Νέα Δημοκρατία θα πάρουν από 10% ο καθένας, γιατί τόσο τους αξίζει. Αλλά εν πάση περιπτώσει, αν τα 8.000.000 ανθρώπων που θα ψηφίσουν, κρίνουν τα πράγματα με βάση τα ταξικά τους συμφέροντα, τότε λογικά ΠΑΣΟΚ και Νέα Δημοκρατία πρέπει να τα ψηφίσουν βιομήχανοι, εφοπλιστές, τραπεζίτες, διάφορα χρηματιστηριακά γραφεία, ανώτερα μεσαία στρώματα, επίσης οι διάφοροι παρατρεχάμενοι... κακά τα ψέματα, υπάρχει ένας ολόκληρος μηχανισμός που αρχίζει από ψηλά, φτάνει και μέσα στην εργατική τάξη, οι άνθρωποι εκείνοι οι οποίοι τρώνε, όχι πολλά, άλλος τρώει πολλά, άλλος λιγότερα και επιβιώνουν σαν συνδαιτυμόνες ή παρατρεχάμενοι της πλουτοκρατίας της χώρας και των κομμάτων της. Αυτοί όλοι καλώς να πάνε να ψηφίσουν τα δυο κόμματα, οι άλλοι τι θέλουν; Αυτό έχει σημασία.

Εάν συμβεί και δεν μπορεί να σχηματιστεί κυβέρνηση και έχουν δυσκολίες, αυτό θα είναι μια πρώτη νίκη του λαού μας. Μπορεί να μην μπόρεσε να σχηματίσει δική του κυβέρνηση, αλλά τους βάζει εμπόδια. Είναι πολιτική νίκη αυτή. Δεύτερον, ε, θα βρουν και θα φτιάξουν κυβέρνηση. Θα σας κάνω μια πρόβλεψη. Ισως, αν προκύψει μονοκομματική κυβέρνηση, θα είναι, ίσως, και η τελευταία μονοκομματική κυβέρνηση. ΠΑΣΟΚ και Νέα Δημοκρατία θα τα βρούνε με ανακατατάξεις κλπ. Γι' αυτό λέω, νομίζει τώρα το ΔΗΚΚΙ και ο Συνασπισμός, ότι θα αποτελέσουν το μοχλό πίεσης αυτών των κυβερνήσεων και θα μπουν μέσα και θα πιέζουν υπέρ του λαού; Οχι μόνο δε θα πιέζουν υπέρ του λαού, αλλά θα συναινούν τελικά σ' αυτή την πολιτική και μετά δε θα βγαίνουν από την κυβέρνηση για να μην έρθει η πιο Δεξιά. Φαύλος - κύκλος, γνωστός.

Τι θα κάνουμε εμείς; Ακόμα πιο γρήγορα να συγκροτήσουμε το λαϊκό Μέτωπο. Το παιχνίδι δεν παίζεται σ' αυτό το διάστημα μέσα στο Κοινοβούλιο. Θα παιχτεί μέσα στο λαό. Ισα - ίσα πρέπει να φανεί ο άλλος δρόμος, η άλλη λύση. Κυβέρνηση θα φτιάξουν, μην ανησυχείτε, δεν πρόκειται να αφήσουν τώρα ούτε οι Βρυξέλλες, ούτε η Ουάσιγκτον την Ελλάδα έτσι... Αλλά ο λαός να μην φοβηθεί. Να τους παρεμποδίζει και αυτή η κυβέρνηση να μην μπορεί να σταθεί. Αδύναμη κυβέρνηση θέλουμε και ισχυρό κίνημα. Αλλιώς δεν κάνουμε τίποτα. Τι κάνουμε, που όλα αυτά τα χρόνια, έχουμε σταθερές κυβερνήσεις;

ΜΑΖΑΡΑΚΗΣ («ΑΚΡΟΠΟΛΗ»): Αν μου επιτρέπετε δεδομένης της ένταξής μας στην ΟΝΕ, εσείς τι λέτε, εάν υπάρξει περίπτωση να φύγουμε; Να μείνουμε; Να διεκδικήσουμε καλύτερους όρους;

ΑΛ. ΠΑΠΑΡΗΓΑ: Βρε πατριώτη, που είσαι και Κεφαλονίτης, δεν μπορεί ένα πολιτικό κόμμα, εγώ θα έλεγα και όλα τα πολιτικά κόμματα, ανεξάρτητα από τα συμφέροντα που υπηρετούν, δεν μπορούν να ξεκινάνε και να λένε, με δεδομένο εκείνο τι κάνω. Τι θα πει «με δεδομένο»; Το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας δεν μπορεί να λέει με δεδομένο εκείνο τι κάνω. Εμείς λέμε ότι βεβαίως έχουμε μία σημερινή πραγματικότητα που διαμορφώθηκε ανεξάρτητα και από τις δικές μας επιθυμίες και εμείς παλεύουμε αυτή την πραγματικότητα να την αντιμετωπίσουμε μέσα από μια σειρά διαδοχικές μάχες.

Εμείς λέμε στο λαό, πολέμησε την ΟΝΕ. Πώς θα την πολεμήσει; Ο εργάτης και η εργάτρια, ο υπάλληλος και η υπάλληλος να παλέψουν όχι μόνο κατά των συνεπειών, αλλά και κατά της ανατροπής των εργασιακών σχέσεων. Να παλέψουν για το γνήσιο 35ωρο, να παλέψουν για αυξήσεις, να παλέψουν για αλλαγή του κοινωνικού συστήματος ασφάλισης, για να γίνει σύγχρονο, φιλολαϊκό και πραγματικά ριζοσπαστικό και προοδευτικό. Δηλαδή μέσα από την πάλη συγκρούεσαι μ' αυτή την πολιτική. Και αν θέλεις αδυνατίζεις τους από πάνω και τους βάζεις εμπόδια και αποσπάς κάποιες κατακτήσεις, μικρές ή μεγάλες εξαρτάται από τη δύναμη του λαού και από την όλη κατάσταση. Πώς δεν έχουμε προτάσεις; Δηλαδή όλα αυτά τα χρόνια, για να πάρουμε τη δεκαετία αυτή, το ΚΚΕ τι έκανε όλο αυτό τον καιρό; Εκανε ομιλίες μέσα στη Βουλή μόνο; Για ρωτήστε τους εργαζόμενους στους κλάδους, στα Συνδικάτα, στους τόπους δουλιάς. Πώς δεν έχουμε προτάσεις;.. Και πάρα πολλές από τις προτάσεις μας δεν τις βγάλαμε από το κεφάλι μας. Υιοθετούμε αν θέλετε και ολόκληρες δέσμες προτάσεων που κάνουν ταξικές συνδικαλιστικές οργανώσεις. Βεβαίως τις εντάσσουμε και μέσα στο γενικό πολιτικό μας πλαίσιο. Στην Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν είχαμε προτάσεις; Για την υγεία δεν έχουμε προτάσεις και θέσεις; Ε, τώρα, επειδή δεν αρέσουν στην πλουτοκρατία του τόπου, δεν αρέσουν στο Σύνδεσμο Ελλήνων Βιομηχάνων, στον κ. Σημίτη και στον κ. Καραμανλή δε σημαίνει ότι δεν έχουμε προτάσεις. Σύγκρουση -ας το πω έτσι- στο επίπεδο της μάχης των προτάσεων θα γίνεται, ποιος θα κερδίσει, ποιος θα επιβάλλει τις σωστές, τις φιλολαϊκές. Αυτό δεν είναι πρόταση; Τι να κάνουμε; Να σταυρώσουμε τα χέρια και να κλαίμε τη μοίρα μας; Αυτό δεν πρόκειται να το κάνουμε ποτέ.

ΒΟΣΔΟΓΑΝΗΣ («ΕΞΟΥΣΙΑ»): Κυρία Παπαρήγα, αναφέρατε ότι νίκη του λαού θα είναι να μειωθεί κατά πολύ το συνολικό ποσοστό του ΠΑΣΟΚ.

ΑΛ. ΠΑΠΑΡΗΓΑ: Και της Νέας Δημοκρατίας.

ΒΟΣΔΟΓΑΝΗΣ: Και της Νέας Δημοκρατίας, ναι. Δεν ξέρω αν θα θεωρήσετε θετικό στο πλαίσιο αυτού του στόχου, πέρα από την άνοδο του δικού σας ποσοστού και την άνοδο των άλλων μικρότερων κομμάτων, όλων των άλλων κομμάτων. Και ένα δεύτερο: Μιλήσατε για κηρύγματα ψευτοανανέωσης. Φυσικά, περιγράψατε γεγονότα που συνέβησαν παλιά. Δεν ξέρω αν σημειολογικά σημαίνει κάτι η συνεργασία με την Κομμουνιστική Ανανέωση, αν κάτι θέλει να περάσει το ΚΚΕ με αυτό.

ΑΛ. ΠΑΠΑΡΗΓΑ: Για το πρώτο ζήτημα. Τη γνώμη μας για τα άλλα κόμματα την ξέρετε. Στην πολιτική υπάρχει γνώμη, δεν μπορεί κανείς να τα βλέπει τα πράγματα έξω από την πολιτική με έναν απλό συναισθηματισμό. Να σας πω, όμως. Οσο πιο κάτω πέσουν τα δύο μεγάλα κόμματα, εξ αντικειμένου όλα τα κόμματα θα πάρουν ψήφους, γιατί ξέρουμε την κατάσταση, δεν είμαστε και τόσο υπερφίαλοι. Βεβαίως, αν αυτά τα δύο κόμματα έχαναν μεγάλα κομμάτια από τους ψηφοφόρους τους και εμείς και το ΔΗΚΚΙ και ο Συνασπισμός θα είχαμε αντίστοιχη άνοδο. Δεν μπορώ να ξέρω τον καταμερισμό ανάμεσα στα κόμματα, αυτό είναι αντικειμενικό. Δεν είναι τι μου αρέσει, τι δε μου αρέσει, είναι αντικειμενικό και φυσιολογικό. Να το πω και αλλιώς, με έναν τρόπο το είπα. Εμείς θα θέλαμε και τα άλλα κόμματα, παράλληλα με εμάς, να δίνουν συνεπή μάχη κατά του δικομματισμού. Γι' αυτό τους κάνουμε κριτική. Μα δε δίνουν. Οταν ανοίγουν «πορτοπαράθυρα» να συνεργαστούν με το ΠΑΣΟΚ, βοηθάνε το ΠΑΣΟΚ να οξύνει τα αντιδεξιά σύνδρομα, προβάλλουν ουτοπικές θέσεις -για να το πω λίγο πιο μαλακά- και δυσκολεύουν τη λαϊκή συνειδητοποίηση. Βλέπετε, ένα κόμμα, είτε μεγάλο είναι, είτε μικρό, μπορεί να κάνει ζημιά στη λαϊκή συνείδηση και ιδιαίτερα σε αριστερούς και προοδευτικούς ανθρώπους.

Για το θέμα της ψευτοανανέωσης. Η ανανέωση είναι ένας όρος θετικός ή τουλάχιστον πρέπει να έχει ένα θετικό περιεχόμενο. Ετσι έχω μάθει εγώ τουλάχιστον στα θρανία που έκατσα, ότι η ανανέωση είναι ένα θετικό στοιχείο, ανανέωση της ζωής, μέχρι και ανανέωση προσώπου. Ανανέωση γενικά. Για αυτό λέμε ψευτοανανέωση. Τώρα δεν ξέρω πόσο ανανεωτικές είναι ορισμένες θέσεις. Δε θέλω τώρα να μπω σε λεπτομέρειες, τις οποίες και στις αρχές του αιώνα μας τις ακούγαμε. Και η ανανέωση έχει περιθώρια και όρια. Οταν συνεχώς ψάχνεις και αναζητάς, ψάχνεις, ψάχνεις, 5 - 10 χρόνια ψάχνεις, στο μεταξύ δίπλα σου υπάρχει μια συγκεκριμένη πραγματικότητα που αναπτύσσεται, ο ιμπεριαλισμός, η εξουσία των μονοπωλίων και εσύ ψάχνεις, ψάχνεις, ψάχνεις και συνεχώς ψάχνεις να ανανεωθείς και να ανανεωθείς, τότε μου φαίνεται μένεις πολύ πίσω. Να ψάχνεις και να ανανεώνεσαι μέσα στη δράση και στην πάλη. Νομίζω ότι δεν το καταλαβαίνουν. Τώρα το τι είναι ψεύτικη ανανέωση, νομίζω ότι το ξέρετε. Και μόνο το γεγονός το να τρέχεις πίσω από τη σοσιαλδημοκρατία, είτε στην Ελλάδα ή αλλού, δεν το θεωρώ και πολύ ανανεωτικό εγχείρημα στις μέρες μας. Δεν είναι καν ανανεωτικό, είναι πισωγύρισμα. Με αυτή την έννοια μιλάμε για την ψευτοανανέωση. Αυτή είναι η γνώμη μας.