Την περασμένη Τετάρτη η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ πήρε ήδη τη στήριξη της ΝΔ και του ΛΑ.Ο.Σ. για τις σαρωτικές ανατροπές στο Ασφαλιστικό και τη δημιουργία του νέου συστήματος, με το οποίο μπαίνει «ταφόπλακα» σε ό,τι έχει μείνει από τη Δημόσια Κοινωνική Ασφάλιση και το κράτος παύει να δίνει την παραμικρή εγγύηση για τις συντάξεις, τις παροχές Υγείας και την Πρόνοια.

Ο ρόλος που αναλαμβάνει το κράτος στο νέο σύστημα προκαθορίζει και το βάθος των ανατροπών, «εγγυάται» ότι αυτές θα είναι ριζικές και επώδυνες για όλους τους εργαζόμενους, αλλά και τους ήδη συνταξιούχους. Στο κείμενο του υπουργείου Εργασίας, που κατατέθηκε στην αρμόδια Επιτροπή της Βουλής και προϊδεάζει για το τελικό σχέδιο νόμου, το οποίο θα έλθει αμέσως μετά το Πάσχα, ρητά ομολογείται πως η κρατική χρηματοδότηση συρρικνώνεται στο μίνιμουμ και υπακούει στο «δημοσιονομικό ζήτημα» της χώρας. «Με το σύνολο των αλλαγών που προωθούμε - σημειώνεται στο κείμενο που δόθηκε για διαβούλευση - στόχευσή μας είναι το 2030 το επίπεδο της συνολικής κρατικής χρηματοδότησης να παραμείνει σταθερό, όπως ήταν το 2008, δηλαδή στο 4,8% του ΑΕΠ».

Και μόνο ο καθορισμός των δαπανών του κράτους για το σύστημα το έτος 2030, στο ύψος των δαπανών του 2008, ανεξάρτητα από τον αριθμό των συνταξιούχων και των ασφαλισμένων γενικότερα, ανεξάρτητα από το ύψος της απασχόλησης, αλλά και τις αυξημένες ανάγκες των ασφαλισμένων, δείχνει ότι το νέο σύστημα σημαίνει άρνηση και των πιο στοιχειωδών αναγκών των ασφαλισμένων.

Σημαίνει ταυτόχρονα ότι οδηγούμαστε σε ένα νέο μοντέλο, που προϋποθέτει την αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, την κατακόρυφη μείωση των συντάξεων, τις δραστικές περικοπές όλων των παροχών, τον εκμηδενισμό των αποθεματικών και της περιουσίας των Ταμείων.

Οσον αφορά τα όρια ηλικίας, το υπουργείο Εργασίας ξεκάθαρα διατυπώνει τη θέση του ότι για μια πλήρη σύνταξη θα χρειάζονται 40 ολόκληρα χρόνια εργασίας. Συγκεκριμένα στο σημείο που αναφέρεται στους νέους συντελεστές αναπλήρωσης με τους οποίους θα υπολογίζεται η σύνταξη γράφει: «Κλιμακούμενοι συντελεστές, από τα 15 έως τα 40 χρόνια. Ο νομοθετικός προσδιορισμός των συντελεστών έχει μεν πολιτικό χαρακτήρα, ωστόσο δεν μπορεί να αγνοεί την οικονομική κατάσταση των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης και το γεγονός ότι το σύστημα πρέπει να είναι βιώσιμο και να μην εξαντλεί τις δυνατότητες της εθνικής οικονομίας...».

Ετσι σαφώς προκύπτει ότι τα χρόνια εργασίας για μια πλήρη σύνταξη αυξάνονται στα 40, από τα 35 χρόνια με όριο ηλικίας ή τα 37 χρόνια χωρίς όριο ηλικίας που ισχύει σήμερα. Πρακτικά, και με δεδομένη την κατάσταση που επικρατεί στην αγορά εργασίας (υψηλά ποσοστά ανεργίας, καθυστερημένη είσοδο στην εργασία, υποαπασχόληση), αυτό σημαίνει ότι τα όρια ηλικίας «τραβάνε» προς το 70ό έτος και πέρα απ' αυτό..! Αλλωστε, οι ίδιοι ομολογούν ότι οι συντελεστές αναπλήρωσης θα διαμορφωθούν ανάλογα με την οικονομική τους κατάσταση, που σημαίνει ότι τα 40 χρόνια εργασίας θα αποτελούν προϋπόθεση για κάποια υποφερτή σύνταξη. Στην πραγματικότητα, η νέα γενιά καταδικάζεται σε δουλειά μέχρι τα βαθιά γεράματα, αν βεβαίως αυτή μπορεί να εξασφαλιστεί, σε αντίθετη περίπτωση καταδικάζεται σε συντάξεις πείνας, χειρότερες και απ' αυτές που δίνονται σήμερα.

Ριζική τομή με το νέο σύστημα είναι το σπάσιμο της σύνταξης σε δύο τμήματα, τη λεγόμενη «βασική» και την «ανταποδοτική». Ομως το άθροισμα και των δύο σαφώς θα οδηγούν σε σύνταξη κατά πολύ μικρότερη απ' αυτή που δίνεται με τους κανονισμούς που ισχύουν μέχρι τώρα.

Αυτό γιατί η λεγόμενη «βασική» σύνταξη θα «έχει προνοιακό χαρακτήρα» και σε σημερινές τιμές θα αντιστοιχεί στα 360 ευρώ (σύνταξη ΟΓΑ), θα δίνεται τουλάχιστον στο 65ο έτος της ηλικίας και σε κάθε περίπτωση το ύψος της «θα εξαρτάται από τη σχετική πολιτική απόφαση εκάστης κυβέρνησης και προφανώς από τον αριθμό των δικαιούχων...». Δηλαδή, ούτε η «βασική» προνοιακή σύνταξη θα είναι σταθερή, αλλά θα εξαρτάται κάθε φορά από τη θέληση και την οικονομική πολιτική της κυβέρνησης. Επιπλέον η «βασική» σύνταξη θα είναι κλιμακούμενη, που σημαίνει ότι δε θα αναλογεί σε όλους το ίδιο ποσό, αφού σύμφωνα με το κείμενο του υπουργείου αυτή «θα καταβάλλεται με εισοδηματικά κριτήρια, ανεξαρτήτως αν ο δικαιούχος έχει θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα, ή αν θα έχει έστω και ένα ένσημο...».

Η παραπάνω διατύπωση κρύβει άκρως επικίνδυνες πλευρές του νέου συστήματος. Καταρχήν είναι φανερό ότι όσοι δεν έχουν θεμελιώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης ή δεν έχουν εργαστεί, δε θα λαμβάνουν τη βασική σύνταξη στο 65ο έτος της ηλικίας τους, αλλά αυτό θα εξαρτάται από εισοδηματικά κριτήρια. Δηλαδή η κυβέρνηση κάθε φορά θα καθορίζει σε ποιους θα δίνει ή δε θα δίνει την προνοιακή σύνταξη.

Δεύτερον, ακόμα όμως και οι εργαζόμενοι που έχουν κατοχυρώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης και αυτοί δεν είναι σίγουρο ότι θα λαμβάνουν τη «βασική» σύνταξη, αφού αυτό θα εξαρτάται πάλι από εισοδηματικά κριτήρια, δηλαδή και από το ύψος της λεγόμενης «ανταποδοτικής σύνταξης». Καταρρέει έτσι ο μύθος που αρχικά επιχείρησε να καλλιεργήσει η κυβέρνηση, ότι κάθε ασφαλισμένος «θα χτίζει» πάνω στη βασική σύνταξη το ανταποδοτικό τμήμα, ανάλογα με τα χρόνια εργασίας και το ύψος των εισφορών του. Τώρα φαίνεται ότι και η «βασική» σύνταξη θα είναι και αυτή κλιμακούμενη και θα δίνεται ανάλογα με το πού θα θέτει κάθε φορά τον πήχη η κυβέρνηση. Ενδέχεται λοιπόν κάποιος εργαζόμενος με πολλά χρόνια ασφάλισης και υψηλές εισφορές να μη λαμβάνει τη «βασική» ή να παίρνει ένα μόνο τμήμα της, αφού θα θεωρείται «ρετιρέ».

Ετσι ούτε η «ανταποδοτική σύνταξη» θα οδηγεί σε μια πραγματικά καλύτερη σύνταξη. Και αυτό δεν περιορίζεται στο αν η «βασική» θα προστίθεται ή όχι στην ανταποδοτική. Οπως είδαμε παραπάνω, η ανταποδοτική σύνταξη θα υπονομεύεται από τους συντελεστές αναπλήρωσης, που το υπουργείο Εργασίας ρητά ομολογεί ότι θα τους διαμορφώνει ανάλογα με τη βιωσιμότητα του συστήματος. Επιπλέον μείωση του ανταποδοτικού τμήματος θα προέλθει και από τον τρόπο υπολογισμού του συντάξιμου μισθού. Και αυτό γιατί, με το νέο σύστημα, ο συντάξιμος μισθός από το μέσο όρο της καλύτερης πενταετίας που ισχύει σήμερα, αρχικά θα βγαίνει από το μέσο όρο της δεκαετίας ή της δεκαπενταετίας και στη συνέχεια θα υπολογίζεται σε όλο τον εργάσιμο βίο.

Με δυο λόγια, ναρκοθετείται όλο το σύστημα απονομής συντάξεων και όλες οι αλλαγές οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια σε ένα σύστημα που θα απονέμει συντάξεις όσο γίνεται πιο αργά και όσο γίνεται πιο μικρές. Και αυτή η αρχή αφορά όλους τους ασφαλισμένους σε όλα τα Ταμεία. Στο ίδιο συμπέρασμα οδηγεί και το γεγονός ότι επί της ουσίας καταργείται και η λεγόμενη «τριμερής χρηματοδότηση» που έτσι και αλλιώς δεν τηρούνταν από κράτος και εργοδότες. Και αυτό γιατί η χρηματοδότηση του κράτους περιορίζεται μόνο στη «βασική σύνταξη», που σημαίνει ότι το ανταποδοτικό τμήμα δε θα λαμβάνει ούτε ένα ευρώ ενίσχυση από τους κρατικούς προϋπολογισμούς. Αρα, αν μέχρι σήμερα οι συντάξεις στη συντριπτική τους πλειοψηφία κινούνταν κάτω από τα όρια της φτώχειας, στις οποίες κατά ένα μέρος συμμετείχε η κρατική χρηματοδότηση, γίνεται φανερό πώς θα διαμορφώνονται τώρα, όταν δεν προβλέπεται ούτε ευρώ από τον προϋπολογισμό του κράτους.

Την ανατροπή στις συντάξεις έρχεται να συμπληρώσει το ισχυρό χτύπημα που σχεδιάζει η κυβέρνηση και στους κλάδους της Υγείας. Στο σχέδιο της κυβέρνησης είναι η απόσπαση των κλάδων αυτών από το ασφαλιστικό σύστημα και η υπαγωγή των φορέων του στο ΕΣΥ, με «απαλλοτρίωση» της περιουσίας τους (π.χ. ΙΚΑ) για την οποία οι ασφαλισμένοι πλήρωναν από το υστέρημά τους. Μια ένταξη που μέσω της «ενοποίησης» θα οδηγήσει στο πετσόκομμα παροχών, όπως άλλωστε γίνεται όλα τα τελευταία χρόνια με αλλεπάλληλες νομοθετικές παρεμβάσεις και με πρόσχημα το υψηλό κόστος των παροχών αυτών.