Η στήλη δε λέει να χειμωνιάσει, όπως άλλωστε και ο καιρός μέχρι πρόσφατα. Μας αρέσουν οι έστω αδύναμες ακτίνες που λούζουν τον τόπο μας και προτιμάμε να γνωρίζουμε μέρη, σαν τα δικά μας, που παραπέμπουν σε ήλιο και θάλασσα. Στην καρδιά αυτού του παράξενου χειμώνα, θα επισκεφτούμε δύο νησιά, με τη ματιά του πολυταξιδεμένου συγγραφέα Βασίλη Λιόγκαρη. Με πρώτη στάση τη Σαρδηνία και δεύτερη την Κορσική, πάμε για «βουτιές» στο απέραντο γαλάζιο της Μεσογείου...

Κατά τη μεριά της δύσης, αφού πέρασες μια φανταστική βραδιά στη Ρώμη και διασχίζοντας 75 χιλιόμετρα, βγαίνεις στη μικρή πόλη Τσιβιτσαβένια κατάφατσα στην Τυρρηνική Θάλασσα. Απέναντί σου στα 175 χιλ. που διασχίζει το φέρι μποτ σε 4 ώρες, βρίσκεται το δεύτερο μεγαλύτερο νησί της Ιταλίας, η ξακουστή Σαρδηνία.

Η Σαρδηνία βρίσκεται στο μέσο της Δυτικής Μεσογειακής Λεκάνης με έκταση 24.000τ.μ. κι ένα ξηρό πανέμορφο κλίμα, σχεδόν όλο το χρόνο. Οι πυκνοί μεσογειακοί θάμνοι, τα ρείκια, τα περίφημα φελλόδεντρα και η γύρω καταγάλανη θάλασσα την κάνουν όλο και πιο προσιτή και δημοφιλή στον τουρίστα.

Η πρωτεύουσά της, το Κάλιαρι, με πληθυσμό περίπου 250.000, είναι αρχαιότερη ακόμα κι από τη Ρώμη.

Υπάρχουν προϊστορικά οχυρά, σπίτια που είναι σκορπισμένα σ' ολόκληρο το νησί, αλλά οι αρχαιολόγοι δεν μπόρεσαν να προσδιορίσουν σε ποια εποχή ανήκουν ή ποιοι τα κατοίκησαν.

Η Σαρδηνία είναι αυτόνομη περιοχή και μια από τις πλουσιότερες σε ορυκτά περιοχές της Ιταλίας. Ψευδάργυρος, μόλυβδος, λιγνίτης, χαλκός, σίδηρος και αλάτι, βγαίνουν από τα ορυχεία της και συμπληρώνονται από φρούτα και δημητριακά.

Η απομονωμένη θέση του νησιού, διαμόρφωσε ένα μοναδικό ύφος. Εδώ κι εκατοντάδες χρόνια η Σαρδηνία βρίσκεται στο περιθώριο των ιστορικών γεγονότων της Μεσογείου, αποτελούσε έναν κόσμο ξεχωριστό. Ακόμα και οι Ρωμαίοι δυσκολεύτηκαν να την κατακτήσουν. Οι δρόμοι της έχουν την τάση ν' ακολουθούν την κοιλάδα της ενδοχώρας, αντί να προτιμούν τη γραφική διαδρομή των ακτών. Η Σαρδηνία δεν υπήρξε ποτέ κατ' ουσία ναυτικό νησί. Το 1848 έγινε μέρος του κράτους της Ιταλίας.

Λέγεται, ότι οι πρώτοι άνθρωποι πού εγκαταστάθηκαν στο νησί, διέσχισαν τη θάλασσα από έναν φυσικό υπερυψωμένο δρόμο που κάποτε ένωνε την Τοσκάνη με τη Σαρδηνία. Ισως πριν από 150 έως 450 χιλιάδες χρόνια. Ακολούθησε μια διαδοχή διαφορετικών πολιτισμών που τελικά κατέληξε στο νουραγκικό πολιτισμό. Ηταν φυλές βοσκών και πολεμιστών που ζούσαν σε στρογγυλές πέτρινες κατοικίες που ονομάζονταν νουρίγκε. Προστατεύονταν δε από πέτρινα φρούρια και κάστρα. Μερικά σώζονται σε καλή κατάσταση.

Οι Φοίνικες έφτασαν στο νησί το 1.000 π.Χ. κι εγκαταστάθηκαν κατά μήκος των ακτών. Αργότερα στον Καρχηδονικό πόλεμο το νησί το κατέκτησαν οι Ρωμαίοι. Η κυριαρχία τους κράτησε 700 χρόνια αν και οι Σαρδήνιοι προέβαλαν πάντα ισχυρή αντίσταση. Μετά ήρθαν οι Βάνδαλοι, οι Βυζαντινοί, οι Αραβες και οι Γενοβέζοι.

Οι λευκές παραλίες και η βαθυγάλανη θάλασσα αποτελούν πόλο έλξης για τους τουρίστες. Το τοπίο παρουσιάζει εξαιρετική ποικιλία που είναι αρκετά έντονη. Πάντα υπάρχει ένας παφλασμός κυμάτων. Το εσωτερικό του νησιού είναι γεμάτο από ίχνη αρχαίων πολιτισμών που έκτιζαν εκεί ψηλά από τον φόβο της εισβολής των εχθρών.

Μιλιούνται δε παρά πολλοί διαφορετικοί διάλεκτοι με βάση πάντα τη λατινική γλώσσα.

Είναι ζωντανός και γλεντζέδικος λαός και στις πολλές τους γιορτές η μουσική, κατά κανόνα χαρούμενη και πολυφωνική, έχει κυρίαρχο ρόλο. Σήμερα ο τουρισμός είναι πολύ ανεπτυγμένος με αξιόλογα καλοκαιρινά θέρετρα, όπως είναι το πασίγνωστο κοσμοπολίτικο κέντρο της Κόστα Εσμεράλδα, το Πόρτο Τσέρβο που όλη η αφρόκρεμα της Ευρώπης έχει τις βίλες της. Οι κυριότερες πόλεις της Σαρδηνίας είναι το λιμάνι της Ολμπιας που την ενώνει με τη μητροπολιτική Ιταλία, το Σάσαρι, η πρωτεύουσα του βορρά, το πανέμορφο καταλάνικο - με ισπανικό χρώμα - Αλγκέρο με την έντονη νυχτερινή ζωή, η αρχαία και ιστορική Θάρρος και φυσικά η πρωτεύουσα του νησιού, το μεγάλο εμπορικό λιμάνι, το Κάλιαρι.

Σε τελευταία ανάλυση αξίζει τον κόπο να επισκεφθεί και να απολαύσει κανείς το νησί!

Τέθηκε πρόσφατα σε κυκλοφορία το βιβλίο του διδάκτορα Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Νικολάου Θ. Γεωργιάδη με θέμα «Οι αγώνες της Αριστεράς στην περιοχή της Δράμας (1941 - 1949)». Στη δραμινή βιβλιογραφία εμφανές ήταν το κενό σε ό,τι αφορά τους αγώνες του λαού της Δράμας και της ευρύτερης περιοχής κατά των ξένων κατακτητών, των ημετέρων τυραννικών καθεστώτων και γενικά της πάλης για ελευθερία, κοινωνική πρόοδο και ευημερία κατά τη διάρκεια της Κατοχής (9141 - 1944) και του Εμφυλίου Πολέμου (1946 - 1949). Το κενό αυτό έρχεται να καλύψει, σε σημαντικό βαθμό, το συγκεκριμένο βιβλίο. Παρά την ευρύτητά του, το πλούσιο υλικό του, τον τρόπο συλλογής και επεξεργασίας των στοιχείων που παρατίθενται, τη σωστή μεθοδολογία που χρησιμοποιείται και τα συμπεράσματα που συνάγονται από την ανάλυση και τη σύνθεση της ύλης του, το θεματολόγιο του βιβλίου δεν εξαντλείται. Το έργο αυτό επαφίεται στους νυν και μέλλοντες γηγενείς, και όχι μόνο, ιστορικούς.

Το βιβλίο αποτελείται από δύο μέρη: Στο πρώτο μέρος, αρχικά γίνεται αναφορά στην Εξέγερση του Σεπτέμβρη του 1941 στη Δράμα και αποκαθίσταται - μεταξύ των άλλων - και η αλήθεια σε ό,τι αφορά τους ηγέτες της, τους καθοδηγητές του ΚΚΕ στην περιοχή μας, οι οποίοι συκοφαντήθηκαν ως ενεργήσαντες σε συνεννόηση με τους Βούλγαρους φασίστες κατακτητές. Στη συνέχεια, αναφέρονται οι δραστηριότητες του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου - ΕΑΜ και του Ελληνικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού - ΕΛΑΣ στην περιοχή μας, οι οργανώσεις τους, τα ένοπλα τμήματά τους και πολλές από τις μάχες που έδωσαν αυτά αλλά και οι εφημερίδες της Αριστεράς στην Ανατολική Μακεδονία. Ακολουθούν κεφάλαια στα οποία περιγράφονται η απελευθέρωση της Ανατολικής Μακεδονίας από τον ΕΛΑΣ, η συνεργασία των Βούλγαρων φασιστών με τους Ελληνες εθνικιστές (τα ένοπλα τμήματα των Αντών Τσαούσηδων) αλλά και ο αγώνας του ΕΛΑΣ κατά των εθνικιστών. Το πρώτο μέρος κλείνει με την ανάλυση του έργου της Λαϊκής Αυτοδιοίκησης του ΕΑΜ στη Δράμα και την περιοχή της.

Το δεύτερο μέρος του βιβλίου αφιερώνεται στον αγώνα του ΔΣΕ, στην οργάνωση και τις δραστηριότητές του στην περιοχή μας, αλλά και στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη. Στο κείμενο αναφέρονται τα ονόματα της πλειοψηφίας των στελεχών της Αριστεράς και ακολουθούν κατάλογος με τα ονόματα των αντιστασιακών της Αριστεράς του νομού μας αλλά και ένας χρονολογικός πίνακας των γεγονότων, σε πανελλήνιο επίπεδο, της περιόδου 1941 - 1949.

Το βιβλίο αφιερώνεται στους αριστερούς αγωνιστές της περιοχής της Δράμας, σε αυτούς που κατηγορήθηκαν, καταδικάστηκαν και εκτελέστηκαν, φυλακίστηκαν, εξορίστηκαν και βασανίστηκαν για τον ηρωισμό τους. Επειδή αγωνίστηκαν κατά των ξένων κατακτητών. Επειδή στάθηκαν περήφανοι μπροστά στα εκτελεστικά αποσπάσματα των ξένων κατακτητών και των Ελλήνων φασιστών και δεν έσκυψαν το κεφάλι.

Ενας μαθηματικός βρίσκεται νεκρός στο φτωχικό δωμάτιό του. Ο αστυνόμος Αντωνίου καλεί τον επιστήθιο φίλο του, επίσης μαθηματικό, για να αναγνωρίσει το πτώμα. Ο Τεύκρος Μιχαηλίδης, στο καινούριο του βιβλίο «Πυθαγόρεια Εγκλήματα» (εκδόσεις «Πόλις»), καινοτομεί, δίνοντας μια άλλη διάσταση στο έγκλημα. Πιθανή ή όχι, δεν είμαι σίγουρη, γεγονός είναι ότι μοιάζει διαφορετική. Ο δολοφόνος διαπράττει ένα φόνο χωρίς τύψεις, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι πρόκειται για ένα φόνο «εν ψυχρώ». Αντίθετα, θα το χαρακτηρίζαμε ως ένα οδυνηρό έγκλημα που γίνεται εν βρασμώ ψυχής, απαλλαγμένο όμως από κάθε ερωτικό πάθος ή φθόνο.

Κι αυτό γιατί, ο θύτης πιστεύει πως ο άνθρωπος αυτός και οι ανακαλύψεις του πρέπει να εξαφανιστούν από προσώπου γης. Το χέρι του οπλίζει η πίστη του για την επιστημονική θεία πρόνοια - αν υπάρχει τέτοιος όρος. Ομως, αφού ο αφηγητής διατείνεται ότι υπάρχει κάτι τέτοιο, εμείς οι αναγνώστες οφείλουμε να τον αποδεχτούμε, τουλάχιστον όση ώρα κρατά η ανάγνωση.

Ο συγγραφέας αφηγείται αποσπασματικά την ιστορία της ευρωπαϊκής διανόησης των αρχών του 20ού αιώνα. Μας ξεναγεί στον αινιγματικό κόσμο των αριθμών, μας γνωρίζει τις κουλτουριάρικες παρέες της αβάν γκαρντ της παρισινής Μπελ Επόκ, μας εξιστορεί τους Βαλκανικούς Πολέμους, το Διχασμό, τη Μικρασιατική Καταστροφή. Επίσης, μιλά με πάθος για τις θυελλώδεις μαθηματικές διαφωνίες των ηρώων του, για τους έρωτές τους και τις πολεμικές τους περιπέτειες. Η αλήθεια είναι ότι, εάν διαβάσει κανείς προσεκτικά τις γραμμές του βιβλίου, ασφαλώς και δεν πρόκειται να ξαφνιαστεί στο τέλος με την ταυτότητα του δολοφόνου, αλλά για τα κίνητρα που τον οδήγησαν μέχρι τα άκρα. Εκείνο που κάνει πραγματική εντύπωση είναι ότι ο δολοφόνος δε νιώθει καμιά ενοχή, όσο νομίζει ότι την πράξη του υπαγόρευσαν «ανώτεροι επιστημονικοί λόγοι», αλλά αισθάνεται βαθιά λύπη για την απώλεια. Οταν, όμως, πειστεί πως οι αποκαλύψεις ήταν λαθεμένες και πως ήταν άνθρακας ο θησαυρός τότε δε θα διστάσει να ομολογήσει το έγκλημά του. Είναι άραγε ένα ακόμη αστυνομικό μυθιστόρημα; Δεν είμαι σίγουρη. Είναι ένα καλό μυθιστόρημα και είναι σίγουρο ότι η αφηγηματική ικανότητα του Τεύκρου Μιχαηλίδη εντυπωσιάζει. Εν ολίγοις, πρόκειται για ένα βιβλίο που διαβάζεται με ενδιαφέρον ακόμα και από εκείνους που δεν έχουν ιδέα από μαθηματικά.

Από τις εκδόσεις «Printa», στη σειρά «Οι κλασικοί», κυκλοφορεί το βιβλίο «Η ζωή του Λαθαρίγιο ντε Τόρμες», ανώνυμου συγγραφέα, σε μετάφραση Ισμήνης Κανσή.

Ο ήρωας είναι ένας απλός ντελάλης στο Τολέδο της Ισπανίας του 16ου αιώνα, ο οποίος καλείται να απολογηθεί γιατί ανέχεται να μοιράζεται τη γυναίκα του με τον αρχιπρεσβύτερο της ενορίας. Για να προκαλέσει την εύνοια των αρχών, εξιστορεί σ' ένα γράμμα πώς κατάφερε από μικρό παιδί να επιβιώσει παρά τη φτώχεια και τους άσπλαχνους αφέντες του. Ο αφηγητής είναι ένα παιδί του δρόμου που διηγείται τα βάσανά του και τις πονηριές που σκαρώνει για να ζήσει. Πολλές φορές πεθαίνει σχεδόν από την πείνα και ανασταίνεται. Μέχρι που, τέλος, έχοντας πάρει σκληρά μαθήματα από τη ζωή, δεν ανέχεται την κακομεταχείριση από τα αφεντικά, και μαθαίνει το συμφέρον του... Ο Λαθαρίγιο είναι πανέξυπνος, διαθέτει διαβολεμένο χιούμορ και μια διεισδυτική ματιά που στηλιτεύει την κοινωνία. Η Εκκλησία και οι εκπρόσωποι της εξουσίας παρουσιάζονται με εξαιρετική γλαφυρότητα που αποκαλύπτει την υποκρισία, τη φιλαργυρία και τη ματαιοδοξία της εποχής.

Γραμμένο γύρω στα 1554, από συγγραφέα με εμφανώς αντικληρικές ιδέες, που θέλησε όμως να παραμείνει ανώνυμος καθώς είχε επίγνωση του κινδύνου που διέτρεχε, το σατιρικό αυτό κείμενο γνώρισε τεράστια επιτυχία, και πολύ γρήγορα καταδικάστηκε από την Ιερά Εξέταση. Η χιουμοριστική αυτή αφήγηση είναι ένα από τα σημαντικότερα έργα των ισπανικών Γραμμάτων και της παγκόσμιας λογοτεχνίας, καθώς διαφοροποιείται από τη μεσαιωνική λογοτεχνία της εποχής και ανοίγει το δρόμο για το σύγχρονο μυθιστόρημα.

Στην έκδοση περιλαμβάνεται και χρονολόγιο με τα σημαντικότερα ιστορικά και πολιτιστικά γεγονότα της εποχής εκείνης.

Ο Μάκης Τσίτας «ξαναχτύπησε» ευχάριστα. Με το καινούριο του βιβλίο «Οι φίλοι» δίνει στα παιδιά την ευκαιρία να αποκτήσουν τα πρώτα τους κριτήρια για το αγαθό της φιλίας. Με τον αφοπλιστικά λιτό τρόπο του, ο συγγραφέας βαθαίνει στην «υπόθεση» της φιλίας μέσα από την τρυφερή ιστορία του, τόσο απλά και κατανοητά, δίνοντας ταυτόχρονα ένα «μάθημα» και σε μας τους μεγάλους. Που πολλές φορές, απαξιώνοντας τα απλά, καθημερινά λόγια και καταστάσεις, προκειμένου να εξηγήσουμε και να απαντήσουμε στα πολλά «γιατί» των παιδιών μας, νομίζουμε ότι καταφέρνουμε να απαντήσουμε, αλλά πολλές φορές τα έχουμε μπερδέψει - ίσως - περισσότερο. Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Ψυχογιός», στη σειρά Φραουλίτσα (για παιδιά από 4 ετών).