Επιταχύνει η κυβέρνηση το ξεπούλημα των λιμανιών Πειραιά και Θεσσαλονίκης. Σειρά παίρνουν τα λιμάνια Βόλου, Πάτρας, Ηρακλείου
Στα χέρια των ιδιωτών ετοιμάζεται η κυβέρνηση να παραδώσει τα δυο μεγάλα - σε πρώτη φάση - λιμάνια της χώρας, αυτά του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης.Αφού έστρωσε το δρόμο με τη μετατροπή των δημόσιων Οργανισμών Λιμένος Πειραιώς και Λιμένος Θεσσαλονίκης σε ανώνυμες εταιρίες, τώρα βάζει μπροστά τον κατακερματισμό των δραστηριοτήτων τους και τη δημιουργία αντίστοιχων θυγατρικών εταιριών που θα αναλάβουν ιδιώτες. Το ίδιο μέλλον επιφυλάσσει και για τα άλλα λιμάνια της χώρας και κυρίως τα "στρατηγικής σημασίας", όπως αυτό του Βόλου.
Η αρχή έγινε με το νόμο 2286/99, που μετέτρεψε ΟΛΠ και ΟΛΘ σε ανώνυμες εταιρίες και ο οποίος δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως την 1η του περασμένου Μάρτη. Αμέσως μετά ξεκίνησαν και οι διαδικασίες για την εκπόνηση μελετών τόσο για τα επιχειρησιακά σχέδια των ανωνύμων πλέον εταιριών, όσο και για τη μετοχοποίησή τους. Τις μελέτες αυτές ανέλαβε η BANK OF AMERICA,που ήδη έχει παραδώσει τη μελέτη για το λιμάνι του Πειραιά. Το θέμα συζητήθηκε σε δυο αλλεπάλληλες συσκέψεις των συναρμόδιων υπουργείων και οι τελικές αποφάσεις παραπέμφθηκαν σε νέα σύσκεψη το Σεπτέμβρη, όπως επίσης και η δημιουργία του θεσμικού πλαισίου που είναι απαραίτητο για την υλοποίησή τους.
Σύμφωνα με πληροφορίες, στη μελέτη προκρίνεται η σύσταση θυγατρικών εταιριών στις οποίες θα συμμετέχουν ιδιώτες, που θα αναλάβουν σημαντικές δραστηριότητες του "ΟΛΠ ΑΕ". Στην πρώτη γραμμή του ξεπουλήματος βρίσκονται οι δραστηριότητες εκείνες που αφορούν τη διαχείριση των σταθμών εμπορευματοκιβωτίων, τα κρουαζιερόπλοια, την επιβατική κίνηση κ.ά., οι οποίες αποτελούν και τις πιο κερδοφόρες.
Στο στόχαστρο μπαίνει η Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη Περάματος, που είναι και από τις σημαντικότερες παραγωγικές δραστηριότητες στο λιμάνι. Στη μελέτη- με βάση πληροφορίες - η Ζώνη χαρακτηρίζεται "το προβληματικότερο κομμάτι", ενώ όλες οι μέχρι τώρα κυβερνητικές ενέργειες έρχονται να ενισχύσουν αυτούς τους φόβους. Ταυτόχρονα ετοιμάζεται και η εισαγωγή στο χρηματιστήριο του 49% των μετοχών του "ΟΛΠ ΑΕ", αλλά και του "ΟΛΘ ΑΕ".
Εκτός από το ότι ιδιωτικοποιεί λιμάνια που είναι κερδοφόρα, η κυβέρνηση φροντίζει να δώσει και επιπλέον "προίκα" στους επίδοξους μνηστήρες. Σύμφωνα με πληροφορίες θα δοθούν 129 δισ. δρχ. από το τρίτο κοινοτικό πακέτο συνοχής για έργα σε 21 λιμάνια, με τη πλειοψηφία των χρημάτων να κατευθύνεται σε αυτά που δρομολογείται η ιδιωτικοποίησή τους.
Ο ΟΛΠ, που είναι και ο πρώτος στον κατάλογο του ξεπουλήματος, μόνο το '98 είχε αύξηση των κερδών του κατά 24,73% και έσοδα 41.804.321.000 δραχμές. Εκτός όμως απ' αυτά, στη διάθεση των ιδιωτών τίθενται και 12 δισ. δραχμές που η κυβέρνηση δέσμευσε από το τρίτο κοινοτικό πακέτο συνοχής. Επιπλέον, τα χρήματα αυτά διοχετεύονται σε αντιπαραγωγικές εργασίες και ουσιαστικά αποβλέπουν στο να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για την υποδοχή των τουριστικών πλοίων των πολυεθνικών, που θα κατακλύσουν τις ελληνικές θάλασσες, καθώς από 1η Γενάρη '99 έχει τεθεί σε ισχύ ο κανονισμός 3577/92 της Ευρωπαϊκής Ενωσης που καταργεί το καμποτάζ.
Ετσι, οι εργασίες στις οποίες θα διοχετευτούν τα 12 δισ. δρχ., αφορούν λιμενικά έργα, στην περιοχή του λιμανιού Παλατάκι, όπου ελλιμενίζονται κρουαζιερόπλοια, δημιουργία εσωτερικού δρόμου και έργων ανάπλασης στο Παλατάκι, δημιουργία αυτοκινούμενης γέφυρας και επιβατικού σταθμού για κρουαζιερόπλοια...
Πριν λίγες μέρες, στην τελευταία συνεδρίαση του απερχόμενου ΔΣ του ΟΛΠ, αποφασίστηκε να δοθούν άλλα 4 δισ. δραχμές για μετατροπή του κεντρικού λιμανιού σε επιβατικό (μέχρι τώρα ήταν και εμπορικό). Στη διαχείριση αυτών των χρημάτων, όπως και του προηγούμενου πακέτου των 12 δισ. δρχ., θα έχουν λόγο και οι ιδιώτες.
Παράλληλα με τις παραπάνω κινήσεις, η κυβέρνηση ήδη έχει αρχίσει να στρώνει το έδαφος και για τα υπόλοιπα. Ο ίδιος ο υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας, Στ Σουμάκης,δήλωσε ότι όλα τα "στρατηγικής σημασίας" λιμάνια θα μετατραπούν σε ανώνυμες εταιρίες και αναφέρθηκε συγκεκριμένα στο λιμάνι του Βόλου.
Κάνοντας ακόμα πιο σαφείς τις κυβερνητικές προθέσεις ο γ. γραμματέας του ΥΕΝ, Θ. Τσουροπλής,δήλωσε ότι "τα μεγάλα λιμάνια θα γίνουν ΑΕ, κάτι παρόμοιο με ΟΛΠ - ΟΛΘ" και ότι αυτά τα σχέδια συζητούνται στην κυβέρνηση εδώ και ένα χρόνο! Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, εκτός από το Βόλο, σχεδιάζεται η μετατροπή σε ΑΕ και η ιδιωτικοποίηση των λιμανιών της Πάτρας, του Ηρακλείου, της Αλεξανδρούπολης και της Ηγουμενίτσας.
Στο μεταξύ, η κυβέρνηση με τροπολογία που συμπεριλήφθηκε πρόσφατα στο νόμο "Συλλογικές διαπραγματεύσεις στη δημόσια διοίκηση, μονιμοποιήσεις συμβασιούχων αορίστου χρόνου και άλλες διατάξεις", δίνει τη δυνατότητα μεταφοράς των λιμανιών στους Οργανισμούς Τοπικής ή Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης.
Ειδικότερα, αναφέρεται ότι με προεδρικά διατάγματα και μετά από σύμφωνη γνώμη του δημοτικού ή νομαρχιακού συμβουλίου, μπορούν να μεταφέρονται είτε όλες οι αρμοδιότητες των οικείων λιμενικών Ταμείων, είτε μέρος αυτών, στους αντίστοιχους δήμους ή νομαρχίες. Στην πρώτη περίπτωση οι αρμοδιότητες θα ασκούνται από δημοτικά ή νομαρχιακά Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου. Στη δεύτερη περίπτωση της μεταφοράς μέρους των δραστηριοτήτων, αυτές θα ασκούνται από δημοτικές ή νομαρχιακές υπηρεσίες που θα δημιουργηθούν.
Ο τρόπος διοίκησης, διαχείρισης και λειτουργίας των δημοτικών ή νομαρχιακών λιμενικών Ταμείων θα ρυθμίζεται με άλλα προεδρικά διατάγματα.
Αν και στην τροπολογία γίνεται λόγος για δημοτικά ή νομαρχιακά λιμενικά Ταμεία που θα είναι Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, ωστόσο αφήνεται ανοιχτό το ενδεχόμενο στη συνέχεια οι δήμοι ή οι νομαρχίες να παραχωρούν σε ιδιώτες δραστηριότητες. Το ενδεχόμενο αυτό ενισχύεται και από την αναφορά στην παράγραφο 12 της τροπολογίας ότι "για την παραχώρηση χρήσης χώρων στα λιμάνια αρμοδιότητας των συνιστώμενων ΝΠΔΔ,καθώς και για την εκτέλεση λιμενικών έργων που σχετίζονται με την εξυπηρέτηση πλοίων, φορτίων και επιβατών, απαιτείται η σύμφωνη γνώμη του υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας".
Πολλαπλές και βαρύτατες οι επιπτώσεις από την ιδιωτικοποίηση των "πυλών" της χώρας
Σοβαρές θα είναι οι επιπτώσεις από την προωθούμενη ιδιωτικοποίηση των λιμανιών, τόσο για την εθνική οικονομία, όσο και για την ίδια την εθνική άμυνα και ασφάλεια, αφού τα λιμάνια αποτελούν τις "πύλες" της χώρας. Ταυτόχρονα, χτυπιούνται εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα των εργαζομένων στα λιμάνια, ενώ προωθείται ένα αντιπαραγωγικό μοντέλο λειτουργίας τους. Ο νόμος 2286/99 με τον οποίο ΟΛΠ και ΟΛΘ μετατράπηκαν σε ανώνυμες εταιρίες, δε διασφαλίζει καμιά παραγωγική δραστηριότητα στα λιμάνια και ιδιαίτερα στη Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη Περάματος.Αντίθετα, η κυβέρνηση επιδιώκει την ανάπτυξη μόνο δραστηριοτήτων διαμετακόμισης, σε βάρος όλων των άλλων, κινούμενη πάνω στις κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης και με στόχο την εξυπηρέτηση πολυεθνικών συμφερόντων.
Είναι χαρακτηριστικό ότι την ίδια ώρα που η Ζώνη "σβήνει", γιατί δε δίνεται δραχμή για τον εκσυγχρονισμό και την ανάπτυξή της, μεγάλα ποσά διοχετεύονται σε αντιπαραγωγικές εργασίες. Ετσι, από το Τρίτο Κοινοτικό Πακέτο Συνοχής θα δοθούν 12 δισ. δραχμές για έργα ανάπτυξης που αφορούν κυρίως την υποδοχή κρουαζιερόπλοιων στο λιμάνι του Πειραιά και άλλα 4 δισ. δραχμές για τη μετατροπή του κεντρικού λιμανιού αποκλειστικά σε επιβατικό. Παράλληλα από τον ΟΛΠ, πριν ακόμα μετατραπεί σε ΑΕ, εκδηλώθηκαν προσπάθειες για περιορισμό των ναυπηγοεπισκευαστικών δραστηριοτήτων και την αξιοποίηση χώρων της Ζώνης για στάθμευση εμπορευματοκιβωτίων. Στο στόχαστρο είναι και άλλες παραγωγικές δραστηριότητες, σχετικά με τους χώρους αποθήκευσης προϊόντων, τους μηχανισμούς εκφόρτωσης των χύδην (ασυσκεύαστων) φορτίων κ. ά. Ηδη, αρκετοί από τους χώρους αποθήκευσης προϊόντων του ΟΛΠ δε λειτουργούν πλέον.
Η ανάληψη δραστηριοτήτων των λιμανιών από ιδιώτες δημιουργεί τον κίνδυνο να εκτιναχτούν στα ύψη τα τιμολόγια παροχής υπηρεσιών, κάτι που θα έχει πολλαπλές συνέπειες. Οπως το να μετακυλιστούν, από τους εφοπλιστές, οι αυξήσεις στα εισιτήρια και επομένως να λειτουργήσουν σε βάρος των επιβατών. Να καταργηθούν δρομολόγια των άγονων γραμμών (κυρίως των μικρών νησιών) που θα γίνουν εξαιρετικά ασύμφορα. Να εκδιωχθούν οι μικρομεσαίοι χρήστες του λιμανιού που δε θα μπορούν να επωφεληθούν των υπηρεσιών εξαιτίας των αυξημένων τιμολογίων. Σίγουρο είναι ότι η ιδιωτικοποίηση σε συνδυασμό με την άρση του "καμποτάζ" θα επεκτείνει τη "μαύρη εργασία" και μέσα στο λιμάνι του Πειραιά. Σοβαρά προβλήματα θα δημιουργηθούν στο νησιώτικο σύμπλεγμα, που η σύνδεσή του με την υπόλοιπη Ελλάδα θα στοιχίζει ακριβά. Παράλληλα η ιδιωτικοποίηση θα επιφέρει απουσία ελέγχου και ένταση της ασυδοσίας των πολυεθνικών, ενώ η απουσία τελωνειακού ελέγχου θα οδηγήσει σε έξαρση του λαθρεμπορίου και της δασμοφοροδιαφυγής και στην απώλεια εσόδων για το δημόσιο.
Μια "πρώτη γεύση" για τις επιπτώσεις σε εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα των 3.000 περίπου εργαζομένων στα λιμάνια Πειραιά και Θεσσαλονίκης δόθηκε με τη μετατροπή σε ΑΕ. Οι δημόσιοι υπάλληλοι που απασχολούνταν στους δυο Οργανισμούς έχασαν τη δημοσιοϋπαλληλική τους ιδιότητα και την απορρέουσα από αυτήν μονιμότητα και εντάχθηκαν στις ΑΕ σε μόνιμες προσωποπαγείς θέσεις. Επιπλέον υπάγονται πλέον στο συνταξιοδοτικό καθεστώς του ΙΚΑ και τα επικουρικά τους Ταμεία συγχωνεύονται στο ΙΚΑ - ΤΕΑΜ. Στο ΙΚΑ μεταφέρονται επίσης και οι συνταξιούχοι πρώην υπάλληλοι των ΟΛΠ - ΟΛΘ, γεγονός που επιβαρύνει (σύμφωνα με επίσημα στοιχεία) προοπτικά το Ιδρυμα με 120 δισ. δραχμές. Οι κλάδοι Πρόνοιας μεταφέρονται στο Ταμείο Ασφάλισης Πρόνοιας και Ασθενείας εργαζομένων στα λιμάνια.
Ταυτόχρονα, ο νόμος δίνει τη δυνατότητα να προσλαμβάνονται νέοι εργαζόμενοι ακόμα και με τρίμηνες συμβάσεις. Η ιδιωτικοποίηση σε συνδυασμό με την άρση του καμποτάζ, δηλαδή την ελεύθερη κίνηση πλοίων, με σημαίες ευκαιρίας, στις ελληνικές θάλασσες και ανασφάλιστους, συνεπάγεται επέκταση της "μαύρης εργασίας" και στα λιμάνια.
Ντίνα ΝΤΑΒΟΥ
Το μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας, ο Πειραιάς, οδηγείται πρώτο στο ξεπούλημα
Στο στόχαστρο κυβέρνησης - ιδιωτών είχε μπει η Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη Περάματος