Κατ' αρχήν, για τους εργάτες βοηθούς, οδηγούς ανατρεπόμενων αυτοκινήτων, υπαλλήλους γραφείου και νέους τεχνικούς (τεχνολόγους, μηχανικούς, στην αρχή της εργασίας τους) στο επίπεδο των 200.000 δρχ. καθαρών μηνιαίων αποδοχών. Κατόπιν, για τους τεχνίτες οικοδομικών εργασιών, λογιστικό προσωπικό, συντηρητές, λιπαντές, κλπ. στο επίπεδο των 250.000 δρχ. καθαρού μηνιαίου μισθού.

Στη συνέχεια, για τους χειριστές δομικών μηχανημάτων (τσαπαδόρους, μπουλντοζιέρηδες, γκρεϊντερίστες κλπ.) με πλήρη προϋπηρεσία 5 τριετιών, καθώς και για τους μηχανοτεχνίτες, όπως και για τους τεχνικούς μέσης εμπειρίας κλπ. στο επίπεδο των 300.000 δρχ. μηνιαίων καθαρών απολαβών.

Τέλος για τους τεχνικούς, (μηχανικούς, εργοδηγούς) πλήρους εμπειρίας χωρίς ένταξη στη διευθυντική εξουσία, με απασχόληση στην κατασκευαστική παραγωγή και τεχνικούς επιστήμονες (πολιτικούς μηχανικούς, γεωλόγους, τοπογράφους, μηχανολόγους κ. α.), στο επίπεδο οριακά των 400.000 δρχ. καθαρών μηνιαίων αποδοχών.

Από τα επίπεδα αυτά των αμοιβών των μισθωτών εργαζομένων στα τεχνικά εργοτάξια χρειάζεται να αφαιρεθεί ένα μηνιαίο μέρος του καταβαλλόμενου καθαρού μισθού που αντιστοιχεί στη μετάβαση - επιστροφή τους στο κάθε φορά εργοτάξιο (συνήθως ένα δίωρο καθημερινής απλήρωτης απασχόλησης) όπως επίσης και τα έξοδα που πραγματοποιούν γι' αυτό το σκοπό (καύσιμα, συντήρηση αυτοκινήτων κλπ.) που μειώνουν σταθερά και συστηματικά το μηνιαίο καθαρό μισθό κατά τουλάχιστον 50 χιλιάδες δρχ. μηνιαίως. Κατά συνέπεια όλη η προηγούμενη μισθολογική διαβάθμιση που έχει αποκρυσταλλωθεί στον κατασκευαστικό τομέα εμφανίζεται στην πραγματικότητα μειωμένη κατά ένα ποσό ίσο τουλάχιστον με 50.000 δρχ. μηνιαίως, πράγμα που δίνει ακόμη χαμηλότερες μισθολογικές αμοιβές. Πρόκειται δηλαδή τελικά, εξετάζοντας την οικονομική κατάσταση της εργατικής τάξης στις κατασκευές, σε συνάρτηση με τις εξειδικεύσεις της και την επαγγελματική της εμπειρία, για ένα φάσμα μισθολογικών αμοιβών για την κανονική διάρκεια της εργασίας, εξαιρετικά χαμηλών αποδοχών, εντελώς ανεπαρκές να διασφαλίσει ένα αξιοπρεπές οικονομικό επίπεδο διαβίωσης των εργαζομένων.

Οι αποδοχές αυτές σχετικής λιτότητας για την εργατική τάξη των τεχνικών κατασκευών, όπως και ευρύτερα, έχουν προκύψει ως αποτέλεσμα:

• Της μακρόχρονης (υπερδωδεκαετούς) οικονομικής περιοριστικής πολιτικής μονεταριστικής και νεοφιλελεύθερης κατεύθυνσης.
• Της διαδικασίας παραφθοράς και αποδιάρθρωσης του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος, με αποτέλεσμα την περιθωριοποίηση και την απουσία παρέμβασής του στα τεχνικά εργοτάξια.
• Της υποχώρησης του ευρύτερου αριστερού κινήματος και του αρνητικού συσχετισμού σε βάρος της εργατικής τάξης.

Με δεδομένο το γεγονός ότι ο μισθωτός εργαζόμενος κόσμος αρνούνταν έμπρακτα την παραπέρα υποβάθμιση του επιπέδου ζωής του από την άποψη των οικονομικών της όρων, χρειαζόταν η ανάδειξη πρακτικών αντιμετώπισης της εισοδηματικής λιτότητας, η οποία χρησιμοποιήθηκε ως βασική παράμετρος για την ενίσχυση της επιχειρηματικής κερδοφορίας των τεχνικών εταιριών και συνολικότερος μοχλός της υπέρβασης της καπιταλιστικής κρίσης. Με τους δεδομένους δυσμενείς ταξικούς συσχετισμούς και την ανεπάρκεια διεκδικητικής αγωνιστικής παρέμβασης των συνδικαλιστικών και κοινωνικών συλλογικοτήτων των εργαζομένων, η εργατική τάξη οδηγήθηκε σ' ένα μεγάλο της μέρος στην επιμήκυνση του ημερήσιου και εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας της, με την υπερωριακή απασχόληση. Κατ' αυτό τον τρόπο ενεργώντας ο εργαζόμενος κόσμος στις τεχνικές κατασκευές, επιμηκύνοντας την ημερήσια εργασία σε 10 ώρες και την εβδομαδιαία εργασία στις 6 και 7 κατά περίπτωση ημέρες (εβδομάδα των 6 ημερών και των 60 ωρών), επιτυγχάνει την προσαύξηση του καθαρού μηνιαίου μισθού του κατά περίπου 100 - 150.000 δρχ., προκειμένου να προσεγγίσει αθροιστικά (βασικός μισθός και υπεραπασχόληση) το επίπεδο ενός αξιοπρεπούς εισοδηματικού μισθού.

Η πρώτη κοινωνική συνέπεια είναι η πλήρης επικράτηση της εργοδοτικής λογικής, για την ουσιαστική κατάργηση των όποιων αυξήσεων των εργατικών αμοιβών και η επιβολή της αστικής οικονομικής κατεύθυνσης ότι η όποια εισοδηματική βελτίωση της εργατικής τάξης δεν μπορεί παρά να προέλθει από την προσαύξηση του χρόνου απασχόλησης με υπερεργασία των εργαζομένων. Η κοινωνική αυτή κατάσταση διατηρεί την καπιταλιστική κερδοφορία των τεχνικών εταιριών στο απυρόβλητο και επιχειρεί να μονιμοποιήσει έναν δυσμενέστατο συσχετισμό, σε βάρος της μισθωτής εργασίας στο διηνεκές.

Η δεύτερη σημαντική συνέπεια είναι η όξυνση της κοινωνικής αλλοτρίωσης της εργατικής τάξης, της καθολικής της διάλυσης ως στοιχειώδους ακόμη κοινωνικής συλλογικότητας. Της έμπρακτης αποκοπής της από οποιαδήποτε χειραφετητική, κοινωνική, πολιτική και μορφωτική δραστηριότητα, διά μέσου του εκμηδενισμού του ελεύθερου χρόνου. Μέσα απ' αυτούς τους όρους απασχόλησης στις τεχνικές κατασκευές επέρχεται η κοινωνική εξουδετέρωση του κόσμου της μισθωτής εργασίας σ' όλα τα επίπεδα, πράγμα που αφήνει εντελώς ελεύθερο το πεδίο στην ανεμπόδιστη επιχειρηματική δράση της εργοληπτικής εργοδοτικής εξουσίας.

Εξίσου και ταυτόχρονα επέρχεται η εγκατάλειψη και παντελής εξουδετέρωση κάθε μορφής συνδικαλιστικής συγκρότησης και ενεργού παρέμβασης των εργαζομένων, πέραν των εργοδοτικών - κυβερνητικών ή συντεχνιακών σωματείων - σφραγίδων (λ.χ. ΣΤΥΕ) που κρατιούνται τεχνητά σε μια τυπική γραφειοκρατική υπόσταση (άμαζη και ουδέτερη), προκειμένου να νομιμοποιούν, διά μέσου των υπογραφομένων ΣΣΕ, την εργοδοτική και κυβερνητική πολιτική μακροπρόθεσμης καθήλωσης των βασικών εργατικών αποδοχών. Κι αυτό επιτυγχάνεται με δυο τρόπους: Αφ' ενός η παραγωγική εξουθένωση των εργαζομένων με την επικράτηση της υπεραπασχόλησης (10ωρο - 6ήμερο - 60ωρο) δεν αφήνει ζωτικά περιθώρια κοινωνικής αντοχής στην εργατική τάξη να ενεργοποιηθεί συλλογικά σε αντιπαλότητα προς την κυριαρχία της εργοδοτικής εξουσίας στις τεχνικές κατασκευές. Αφ' ετέρου, μ' αυτά τα δεδομένα του συσχετισμού των δυνάμεων εξανεμίζεται το ίδιο το διεκδικητικό οικονομικό περιεχόμενο της όποιας εν δυνάμει εργατικής συνδικαλιστικής συγκρότησης, εφ' όσον αυτή στοιχειοθετείται στην ταξική διεκδίκηση μείωσης της εκμετάλλευσης, αύξησης των πραγματικών αμοιβών της εργασίας, περιορισμού του διευθυντικού δικαιώματος του κεφαλαίου. Στην προκειμένη περίπτωση εφ' όσον επικρατεί η εργασιακή πρακτική της εισοδηματικής βελτίωσης διά μέσου της επιδίωξης της υπεραπασχόλησης, εξοβελίζεται η δυνατότητα του συνδικαλισμού.

Στο άμεσο παραγωγικό επίπεδο (κατασκευαστικών εργοταξίων, εταιριών, επιχειρήσεων μελετών κλπ.), χρειάζεται η προβολή και προώθηση ενός τριπλού στόχου που συμπυκνώνει τις άμεσες προτεραιότητες του συνόλου των μισθωτών εργαζομένων στις κατασκευές:

Κατ' αρχήν, κατοχύρωση (επανακατάκτηση) του 8ωρου - 5νθήμερου - 40ωρου, που σ' ολόκληρη την τρέχουσα 10ετία του 1990 έχει συστηματικά καταστρατηγηθεί, κατάργηση κάθε μορφής υπεραπασχόλησης (υπερωριών και εργασίας τα Σαββατοκύριακα) πρόσληψη ανέργων τεχνικών - χειριστών - τεχνιτών κλπ. για την κάλυψη των πρόσθετων παραγωγικών αναγκών.

Κατόπιν, είναι φανερό ότι η κατάργηση της υπεραπασχόλησης στις Τεχνικές Κατασκευές επαναφέρει τα εργατικά εισοδήματα στα επίπεδα έσχατης λιτότητας των κατώτατων ορίων των ΣΣΕ που ιστορικά έχουν επιβληθεί στην τελευταία 12ετία. Ως εκ τούτου η επανακατάκτηση του 8ωρου - 5νθήμερου - 40ωρου στις κατασκευές, με το δεδομένο επίπεδο εργατικών αμοιβών, οδηγεί σε μια οικονομική κατάσταση αφόρητης κοινωνικής δυσπραγίας για την εργατική τάξη στα τεχνικά εργοτάξια. Κατά συνέπεια, παράλληλος και πρωταρχικός ταξικός στόχος με την κατάργηση του 10ωρου - 6ήμερου - 60ωρου είναι η κατάκτηση ριζοσπαστικών αυξήσεων στους μισθούς του συνόλου των εργασιακών κατηγοριών (εργατών, οδηγών, τεχνιτών, οικοδόμων, χειριστών, τεχνικών κλπ.) κατά ένα ποσοστό που να καλύπτει τις εισοδηματικές επιπτώσεις της φιλελεύθερης οικονομικής πολιτικής στους εργαζόμενους από τα μέσα της 10ετίας του 1980 μέχρι σήμερα. Είναι ο μόνος τρόπος, άλλωστε, για να αποτραπεί οριστικά η ενδοτικότητα των εργαζομένων προς την υπεραπασχόληση προς την οποία ωθεί η εργοδοτική εξουσία των εργοληπτικών επιχειρήσεων.

Τέλος, απαιτείται η επιζήτηση άσκησης λειτουργιών εργατικού ελέγχου των συλλογικοτήτων των εργαζομένων στα εργοτάξια των τεχνικών επιχειρήσεων, με αρμοδιότητες στις συνθήκες ασφάλειας των τεχνικών εργασιών, στον τρόπο και στις μεθόδους της κατασκευαστικής παραγωγής, στις συνθήκες εργασίας και μεταφοράς του μισθωτού προσωπικού στην εργοταξιακή οργάνωση, δομή και λειτουργία και άλλες πλευρές της εργατικής παραγωγικής απασχόλησης.

Μια τέτοια κατεύθυνση χρειάζεται το διαχωρισμό και το ξεπέρασμα γραφειοκρατικών συνδικαλιστικών σχηματοποιήσεων όπως ο ΣΤΥΕ (Σύλλογος Τεχνικών Υπαλλήλων Ελλάδας) που έχουν μονομερή χαρακτηριστικά (υπάλληλοι σε διαχωρισμό με τους εργατοτεχνίτες κ.ά.) και βρίσκεται υπό την απροσχημάτιστη κυριαρχία του εργοδοτικού - κυβερνητικού συνδικαλισμού.

Εξίσου απαιτεί την ταξική δραστηριοποίηση συνδικάτων όπως των χειριστών δομικών μηχανημάτων τεχνικών έργων και τον αγωνιστικό τους επαναπροσδιορισμό σε μια ενωτική εργατική κατεύθυνση, πέρα από οποιαδήποτε μερική επαγγελματική συντεχνιακότητα και απομονωτισμό.

Ταυτόχρονα, χρειάζεται τη διεύρυνση των οριζόντων παρέμβασης και προσανατολισμού των οικοδομικών συνδικάτων πέρα από τις ιδιωτικές οικοδομήσεις, στο σύγχρονο δυναμικό πεδίο των μεγάλων τεχνικών έργων και επιχειρήσεων, σε ενωτική σύμπραξη με το σύνολο των επαγγελματικών κατηγοριών της εργατικής τάξης των κατασκευών.

Εξίσου απαιτεί τον εργατικό ταξικό προσανατολισμό των νέων τεχνικών (μηχανικών, τεχνολόγων) που εντάσσονται στην κατασκευαστική και μελετητική παραγωγή, αντιμετωπίζοντας οξυμένα προβλήματα παραγωγικής ένταξης (λ. χ. δελτία παροχής υπηρεσιών, χαμηλές αμοιβές τεχνικής εργασίας) και τη μετωπική τους συσπείρωση, με το σύνολο των μισθωτών εργαζομένων στις κατασκευές, πέρα από διαχωριστικές επαγγελματικές συνδικαλιστικές συγκροτήσεις. Η διαμόρφωση αυτού του ταξικού αγωνιστικού ενωτικού μετώπου των μισθωτών εργαζομένων στις τεχνικές εταιρίες σήμερα σηματοδοτεί το αναγκαίο εγχείρημα για την ανασύνθεση και τον επαναπροσδιορισμό του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος στον αναπτυσσόμενο ελληνικό κατασκευαστικό καπιταλισμό.

Ανέστης ΤΑΡΠΑΓΚΟΣ

Τοπογράφος τεχνικών κατασκευών