ΡΑΜΠΑΤ.-

Ηρεμία επικρατούσε, χτες, στη μαροκινή πρωτεύουσα, οι δημόσιες υπηρεσίες επαναλειτούργησαν, όπως και τα καταστήματα ένα εικοσιτετράωρο μετά την τέλεση της κηδείας του εκλιπόντος Βασιλιά Χασάν του ΙΙ, αν και το επίσημο πένθος θα συνεχιστεί για τις επόμενες 40 ημέρες. Στην τελετή, που διήρκεσε περισσότερες από έξι ώρες, συμμετείχαν ηγέτες και αρχηγοί κρατών από όλο τον κόσμο, ενώ εκατοντάδες χιλιάδες Μαροκινών είχαν κατακλύσει τους δρόμους της Ραμπάτ, θρηνώντας τον μονάρχη τους υπό δρακόντεια μέτρα ασφαλείας. Αν και δεν έλειψαν οι φωνές διαμαρτυρίας όσων θύμισαν την αυταρχική και τυραννική διακυβέρνηση του Χασάν, ο οποίος κατηγορήθηκε πολλάκις από ανθρωπιστικές οργανώσεις για βάναυση παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, το ενδιαφέρον του μεγαλύτερου μέρους του μαροκινού λαού φαίνεται να επικεντρώνεται στον νέο βασιλιά Μοχάμεντ τον 6ο, ο οποίος είναι εντελώς άπειρος.

Με ύμνους από το Κοράνι και σπαρακτικές κραυγές συνόδευσαν στην τελευταία του κατοικία, περίπου, 2 εκατομμύρια Μαροκινοί από όλες τις πόλεις της χώρας τον εκλιπόντα βασιλιά τους. Η νεκρώσιμη ακολουθία άρχισε με απαγγελία στίχων του Κορανίου. Αφού οι παρευρισκόμενοι αξιωματούχοι απέτισαν ολιγόλεπτο φόρο τιμής στο φέρετρο του Χασάν, ξεκίνησε νεκρική πομπή από τα Ανάκτορα προς το μαυσωλείο, όπου τοποθετήθηκε η σορός του δίπλα στου πατέρα του Μοχάμεντ του 5ου. Το φέρετρο του βασιλιά μεταφέρθηκε πάνω σε στρατιωτικό όχημα και ήταν καλυμμένο με κόκκινο ύφασμα που είχε κεντημένους, με χρυσή κλωστή, στίχους του Κορανίου. Ακολουθούσαν ο νέος βασιλιάς Μοχάμεντ ο 6ος, οι συγγενείς και οι Μαροκινοί αξιωματούχοι, οι οποίοι διέσχισαν μια απόσταση 3,5 χιλιομέτρων ανάμεσα στο πλήθος, που θρηνούσε, ενώ την ίδια στιγμή επευφημούσε τον νέο βασιλιά.

Στο πλευρό του 35χρονου Μοχάμεντ στάθηκαν καθ' όλη τη διάρκεια της πομπής, σε αντίθεση με τους υπόλοιπους ηγέτες που επανεντάχθηκαν λίγα μέτρα πριν την άφιξη στο μαυσωλείο, ο Αμερικανός Πρόεδρος Μπιλ Κλίντον και ο Γάλλος ομόλογός του Ζακ Σιράκ, δείχνοντας με τον τρόπο αυτό την εμπιστοσύνη τους στον νέο βασιλιά. Αν και δε σημειώθηκε κανένα βίαιο επεισόδιο, οι μαροκινές αρχές ανακοίνωσαν ότι, τουλάχιστον, 1.500 άτομα μεταφέρθηκαν στο νοσοκομείο με αναπνευστικά προβλήματα, εξαιτίας της μεγάλης ζέστης και της πολύωρης παραμονής τους στον καυτό ήλιο.

Στο Ραμπάτ, την Κυριακή, βρέθηκαν δεκάδες ηγέτες από όλο τον κόσμο, ανάμεσα στους οποίους ξεχωρίζουν ο Αμερικανός Πρόεδρος Μπιλ Κλίντον, που συνοδευόταν από την Χίλαρι Κλίντον, τον πρώην Πρόεδρο Τζορτζ Μπους και τους πρώην υπουργούς Εξωτερικών Γουόρεν Κρίστοφερ και Τζέιμς Μπέικερ, ο Ισραηλινός Πρόεδρος Εζέρ Βάιζμαν και ο πρωθυπουργός Εχούντ Μπάρακ, ο Παλαιστίνιος ηγέτης Γιάσερ Αραφάτ, ο Αιγύπτιος Πρόεδρος Χόσνι Μουμπάρακ, ο Ισπανός βασιλιάς Χουάν Κάρλος, ο ΓΓ του ΟΗΕ Κόφι Ανάν και πλήθος άλλοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι. Την τελευταία στιγμή, αποφάσισε να μην μεταβεί στο Ραμπάτ ο Σύρος Πρόεδρος Χαφέζ αλ Ασαντ εξαιτίας, όπως ελέχθη, των έντονων φημολογιών ότι θα του ασκούνταν πιέσεις να συναντηθεί οπωσδήποτε με τον Εχούντ Μπάρακ.

"Το Ραμπάτ, πρωτεύουσα του Κόσμου", ήταν ο πρωτοσέλιδος τίτλος της χτεσινής γαλλόφωνης εφημερίδας "Λε Ματέν", που παρομοίαζε την κηδεία του βασιλιά Χασάν με αυτήν του Ιορδανού μονάρχη Χουσεϊν, πριν από περίπου 6 μήνες, όταν είχαν βρεθεί και ανταλλάξει χειραψίες ακόμη και οι χειρότεροι "εχθροί". Ανάλογες σκηνές εκτυλίχτηκαν και στο Ραμπάτ, όπου ίσως η χαρακτηριστικότερη ήταν η χειραψία του Αλγερινού Προέδρου Αμπντελαζίζ Μπουτεφλίκα, μετά από χρόνια ψυχρότητας, τόσο με τον Γάλλο Πρόεδρο όσο και με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό. Σύμφωνα με τον σχολιαστή της εφημερίδας, η παρουσία τόσων ηγετών αποδεικνύει την εμπιστοσύνη της διεθνούς κοινότητας στον νέο βασιλιά, αλλά και τη σημασία που αποδίδουν στο ρόλο που το Μαρόκο μπορεί να διαδραματίσει στην παγκόσμια σκηνή. Εντούτοις, πολλοί πολιτικοί αναλυτές, όπως άλλωστε και Μαροκινοί πολίτες, δεν έκρυβαν την αγωνία τους για τη στάση που θα κρατήσει ο νέος βασιλιάς, του οποίου η απειρία έχει προκαλέσει σοβαρούς προβληματισμούς όσον αφορά τη διαχείριση των σημαντικότατων προβλημάτων που αντιμετωπίζει η χώρα, ιδιαίτερα στον οικονομικό τομέα.

ΤΑΪΠΕΪ.- Την πιθανότητα ακύρωσης της επίσκεψης κορυφαίου Κινέζου αξιωματούχου στην Ταϊβάν - σε μια κίνηση "αντιποίνων" του Πεκίνου προς την Ταϊπέι για την "αλλαγή στάσης" της - επισημαίνει δημοσίευμα της εφημερίδας "United Daily News".

Η εφημερίδα έγραψε ότι πρόκειται για "προσωπική" απόφαση του Προέδρου της Κίνας, Ζιανγκ Ζεμίν, η οποία έγινε γνωστή στον υπουργό αναπληρωτή του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Στάνλεϊ Ροθ κατά την επίσκεψή του στο Πεκίνο.

Η επίσκεψη που έχει προγραμματιστεί για τον Οκτώβρη θα ακυρωθεί εκτός αν η Ταϊβάν επαναδιατυπώσει τον ορισμό της για τις σχέσεις της με την ηπειρωτική Κίνα, που ο πρόεδρος Λι Τενγκ - χούι είχε περιγράψει ως "κράτους προς κράτος" την 9η Ιουλίου, προκαλώντας οργή στο Πεκίνο.

Και το πρακτορείο "Xinhua" ανέφερε ότι η επίσκεψη είναι πιθανό να ακυρωθεί, αφού οι δηλώσεις Λι κατέστρεψαν τη βάση για διάλογο, ακυρώνοντας την κρατούσα αντίληψη πως Κίνα και Ταϊβάν αποτελούν "μία χώρα". "Αν η αρχή της μιας Κίνας τυγχάνει άρνησης, δεν υπάρχει αιτία για επαφές, ανταλλαγές, διάλογο και διαπραγματεύσεις", ανέφερε. Ταϊβανοί αξιωματούχοι εξέφρασαν πάντως την ελπίδα ότι η επίσκεψη θα γίνει.

Η αμερικανική διπλωματία εμφανίστηκε να "τηρεί λεπτές ισορροπίες" τις τελευταίες ημέρες, με την επαναβεβαίωση της πολιτικής της "μιας Κίνας" που θεμελίωσε ο Νίξον (1972), αλλά και την "αποδοχή" από την υπΕξ Ολμπράιτ - στο πλαίσιο συνάντησής της με τον Κινέζο ομόλογό της στην ASEAN - της θέσης ότι η Κίνα "δε θα διστάσει να χρησιμοποιήσει βία" αν η Ταϊβάν εξακολουθήσει να κινείται προς πλήρη απόσχιση.

Στο μεταξύ, την Κυριακή - όπως ανέφερε η "International Herald Tribune" χτες - ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε ότι ο Μπιλ Κλίντον και ο Ζιανγκ Ζεμίν θα συναντηθούν το Σεπτέμβρη στο περιθώριο της APEC, σε μια προσπάθεια "αποκατάστασης" των σχέσεων ΗΠΑ - Κίνας που διαταράχτηκαν σοβαρά μετά τον αμερικανικό βομβαρδισμό της πρεσβείας της Κίνας στο Βελιγράδι (την 7η Μάη).

ΡΑΜΠΑΤ - ΔΑΜΑΣΚΟΣ.-

Πλήθος διπλωματικών επαφών, έστω και σύντομων, είχαν, στο περιθώριο της κηδείας του βασιλιά Χασάν του Μαρόκου, οι ηγέτες των εμπλεκομένων χωρών στην "ειρηνευτική διαδικασία", αλλά και των υπαρχόντων και επίδοξων διαμεσολαβητών.

Ο Αμερικανός Πρόεδρος Μπιλ Κλίντον είχε ξεχωριστές συναντήσεις με τον Ιορδανό μονάρχη Αμπντάλα, τον Αιγύπτιο Πρόεδρο Χόσνι Μουμπάρακ, αλλά και τον Γάλλο ομόλογό του Ζακ Σιράκ. Επίσης, ο Μπιλ Κλίντον συναντήθηκε με τον Παλαιστίνιο ηγέτη Γιάσερ Αραφάτ και τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Εχούντ Μπάρακ, οι οποίοι συναντήθηκαν, για πρώτη φορά, και οι τρεις μαζί. Ξεχωριστές συναντήσεις με την ισραηλινή ηγεσία, δηλαδή τον Πρόεδρο Εζέρ Βάιζμαν, τον Μπάρακ, αλλά και τον υπουργό Εξωτερικών Νταβίντ Λεβί είχε και ο Γάλλος Πρόεδρος Ζακ Σιράκ, ενώ ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών Ρόμπιν Κουκ είχε σύντομες συνομιλίες με τον Εχούντ Μπάρακ, τον Γιάσερ Αραφάτ και τον Χόσνι Μουμπάρακ.

Ολοι ανεξαιρέτως εξέφρασαν την αισιοδοξία τους για την πορεία της "ειρηνευτικής διαδικασίας" και εμφανίστηκαν πεπεισμένοι ότι, μέσα στους επόμενους μήνες, θα έχει ολοκληρωθεί με επιτυχία. Ο Ιορδανός μονάρχης μετέβη, χτες, στη Δαμασκό προκειμένου να ενημερώσει για τις επαφές που έγιναν στο Ραμπάτ τον Σύρο Πρόεδρο Χαφέζ αλ Ασαντ. Την ίδια στιγμή, στο Ισραήλ επικρατούσε ένα αίσθημα ικανοποίησης, καθώς η θερμή υποδοχή της οποίας έτυχε η ισραηλινή αντιπροσωπεία από τους Αραβες ηγέτες στο Ραμπάτ έδωσε αφορμή τόσο σε πολιτικές προσωπικότητες όπως ο πρώην πρωθυπουργός Σιμόν Πέρες όσο και στην πλειοψηφία του ισραηλινού Τύπου να εκφράζουν την εκτίμηση ότι άρχισε μια νέα εποχή στις σχέσεις του Ισραήλ με τον αραβικό κόσμο με την ανάληψη της πρωθυπουργίας από τον Εχούντ Μπάρακ.

Πάντως, η σημερινή συνάντηση του Ισραηλινού πρωθυπουργού με τον Παλαιστίνιο ηγέτη Γιάσερ Αραφάτ θεωρείται ιδιαίτερα κρίσιμη και ενδεικτική του ρεαλιστικού της υπάρχουσας αισιοδοξίας, καθώς οι δύο άνδρες θα πρέπει να καταλήξουν σε συγκεκριμένα σημεία συμφωνίας σχετικά με τον τρόπο και το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής της ενδιάμεσης συμφωνίας του Ουάι Πλαντέισον.

ΤΕΧΕΡΑΝΗ - ΑΓΚΥΡΑ.-

"Ατυχές λάθος", χαρακτήρισε ο Τούρκος πρωθυπουργός την είσοδο των δύο Τούρκων στρατιωτών στο ιρανικό έδαφος, ενώ καταδίωκαν μαχητές του ΡΚΚ, "που βρίσκουν καταφύγιο στο Ιράν". Ο Ετσεβίτ ζήτησε από την Τεχεράνη να απελευθερώσει τους δύο στρατιώτες, αλλά και να τερματίσει τη βοήθεια που παρέχει στους "Κούρδους τρομοκράτες". Η ιρανική ηγεσία αρνείται ότι παρέχει καταφύγιο στους Κούρδους αντάρτες, ενώ ο Ιρανός πρέσβης στην Αγκυρα Μοχάμεντ Χουσεϊν Λαβασανί, ο οποίος κλήθηκε στο υπουργείο Εξωτερικών, αρκέστηκε να δηλώσει ότι "θα γίνει ό,τι είναι δυνατόν για να απελευθερωθούν οι στρατιώτες".

Την ίδια στιγμή, το ενδιαφέρον της ιρανικής κοινής γνώμης ήταν στραμμένο στη δίκη του εκδότη της προοδευτικής εφημερίδας "Σαλάμ", Μοχάμαντ Μουσαβί Χοεϊνά. Η απαγόρευση κυκλοφορίας της "Σαλάμ" πυροδότησε τις μεγάλες φοιτητικές κινητοποιήσεις, τις μεγαλύτερες από το 1979, που κατέληξαν σε πολυήμερες συγκρούσεις με την Αστυνομία πριν από μερικές μέρες. Ο Χοεϊνά κρίθηκε ένοχος από δικαστήριο κληρικών για δημοσίευση εγγράφου χαρακτηρισμένου ως απορρήτου, για δυσφήμιση αξιωματούχων και μελών του Κοινοβουλίου, αλλά και εξύβριση των ίδιων προσώπων, επειδή δημοσίευμα της "Σαλάμ" τούς ενέπλεξε στην εκστρατεία κατά της ελευθερίας του Τύπου και σε σειρά δολοφονιών αντιφρονούντων και για παραπληροφόρηση του κοινού. Οπως έγινε γνωστό, δεν κρίθηκε αναγκαίο να αναγνωριστεί κανένα ελαφρυντικό στον Χοεϊνά, του οποίου η ποινή αναμένεται να ανακοινωθεί τις επόμενες μέρες. Πολλοί παρατηρητές θεωρούν ότι η καταδίκη του εκδότη της "Σαλάμ" είναι άλλο ένα δυναμικό μήνυμα της "σκληροπυρηνικής" ιρανικής ηγεσίας, τόσο προς τις μεταρρυθμίσεις του Προέδρου Χαταμί, όσο και προς όλους όσοι ζητούν τον εκδημοκρατισμό της χώρας.