Σειρά επαφών με Ευρωπαίους και Αραβες ηγέτες έχει, τις τελευταίες ημέρες, ο νέος Ισραηλινός πρωθυπουργός Εχούντ Μπάρακ εγκαινιάζοντας, με τον τρόπο αυτό, την έναρξη της θητείας του στο τιμόνι του Ισραήλ. Ο πρώην αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού και ηγέτης του Εργατικού Κόμματος εκμεταλλεύθηκε στο έπακρο τις 45 ημέρες που του άφηνε περιθώριο ο ισραηλινός νόμος για να σχηματίσει κυβέρνηση, επιβεβαιώνοντας όσους εκτιμούσαν ότι η επικράτησή του επί του Μπέντζαμιν Νετανιάχου από τον πρώτο, κιόλας, γύρο των πρόωρων εκλογών, δεν εξασφάλιζε, απαραίτητα, και έναν εύκολο δρόμο προς τη διακυβέρνηση.
Ο Μπάρακ αφιέρωσε το σύνολο της παρθενικής του ομιλίας στο ισραηλινό Κοινοβούλιο στην ανάγκη ολοκλήρωσης της "ειρηνευτικής διαδικασίας" στην περιοχή, δίνοντας πληθώρα μεγαλόστομων, πλην γενικόλογων, υποσχέσεων. Την ίδια στιγμή, οι επιλογές του, στο σχηματισμό της κυβέρνησης και στην ανάθεση υπουργείων, έχουν προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις στο εσωτερικό του Ισραήλ και έδωσαν την αφορμή σε πολλούς πολιτικούς αναλυτές να μιλούν για λάθη ανάλογα του προκατόχου του, τα οποία, τελικά, οδήγησαν τον Νετανιάχου μακριά από την εξουσία.
Το εγκώμιο της "ειρηνευτικής διαδικασίας" έπλεξε σε όλους τους δυνατούς τόνους ο Εχούντ Μπάρακ στον πρώτο λόγο που εκφώνησε ως πρωθυπουργός στην Κνεσέτ, διατηρώντας, με τον τρόπο αυτό, σαφείς και μεγάλες αποστάσεις από τον προκάτοχό του, τουλάχιστον σε πρώτο επίπεδο. Ο νέος Ισραηλινός πρωθυπουργός τάχθηκε υπέρ της επίτευξης ειρήνης με όλους τους Αραβες γείτονες της χώρας, τονίζοντας ότι σε αντίθετη περίπτωση δε θα υπάρξει ποτέ πραγματική ηρεμία στην περιοχή. Προχώρησε, μάλιστα, στο μεγάλο βήμα να προτείνει στη Συρία έναρξη ειρηνευτικού διαλόγου στη βάση των αποφάσεων του ΟΗΕ, οι οποίες προβλέπουν αποχώρηση των ισραηλινών στρατευμάτων από όλα τα κατειλημμένα αραβικά εδάφη.Απέφυγε, όμως, να αποσαφηνίσει αν προτίθεται να διαπραγματευτεί την απομάκρυνση του ισραηλινού στρατού από τα υψώματα του Γκολάν, προϋπόθεση διαλόγου που θέτει πάντα η Δαμασκός. Πιο ξεκάθαρη ήταν η δέσμευσή του όσον αφορά το Ν. Λίβανο, από όπου ο Μπάρακ δεσμεύτηκε ότι θα έχουν αποχωρήσει τα ισραηλινά στρατεύματα μέσα στους επόμενους 12 μήνες.
Το μεγαλύτερο κομμάτι των δεσμεύσεων του νέου Ισραηλινού πρωθυπουργού απευθύνεται, όπως ήταν αναμενόμενο, προς την Παλαιστινιακή Αρχή. Ο Μπάρακ δήλωσε ότι καταλαβαίνει τον πόνο του παλαιστινιακού λαού και υποσχέθηκε ταχεία αναθέρμανση και ολοκλήρωση της ισραηλινο - παλαιστινιακής "ειρηνευτικής διαδικασίας". Οι εκτενείς και συγκινητικές αναφορές του Ισραηλινού πρωθυπουργού στον "φίλο" παλαιστινιακό λαό, είχαν, για πολλούς, και μια περαιτέρω σημασία, εκτός από το δεδομένο ότι σε εξέλιξη, στην παρούσα φάση, βρίσκονται "ειρηνευτικές συνομιλίες" μόνο με τους Παλαιστινίους: στόχευαν στον καθησυχασμό της Παλαιστινιακής Αρχής, που δεν έκρυψε την ανησυχία της ότι η παλαιστινιακή υπόθεση θα περάσει σε δεύτερη μοίρα σε περίπτωση που το Ισραήλ προωθήσει κάποιου είδους "ειρηνευτική διαδικασία" με τη Συρία.
Οι υποσχέσεις και τα θερμά χαμόγελα που ο Μπάρακ χάρισε στους συνομιλητές του κατά τη διάρκεια των συναντήσεων που είχε με τον Αιγύπτιο Πρόεδρο Χόσνι Μουμπάρακ και τον Παλαιστίνιο ηγέτη Γιάσερ Αραφάτ, δε φαίνεται να μείωσαν τη δυσπιστία του αραβικού κόσμου απέναντι στη νέα ισραηλινή ηγεσία. Και η επιφυλακτικότητα αυτή μοιάζει να δικαιώνεται, τουλάχιστον όσον αφορά την ισραηλινο - παλαιστινιακή "ειρηνευτική διαδικασία". Ο Εχούντ Μπάρακ δεν αναφέρθηκε καθόλου στα μείζονα ζητήματα των εβραϊκών οικισμών και της επιστροφής των χιλιάδων Παλαιστινίων προσφύγων. Αν θεωρήσει κανείς ως άξονα της πολιτικής του τις προεκλογικές εξαγγελίες του, δεν προτίθεται να προχωρήσει σε καμία αλλαγή του καθεστώτος των οικισμών, ούτε δεσμεύεται να τερματίσει την επέκτασή τους, ενώ αρνείται κατηγορηματικά την επιστροφή των προσφύγων. Εξίσου κατηγορηματικά αρνητική είναι και η στάση του απέναντι στην προοπτική διχοτόμησης της Ιερουσαλήμ προκειμένου το ανατολικό - αραβικό της κομμάτι να γίνει πρωτεύουσα ενός μελλοντικού παλαιστινιακού κράτους.
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός φέρεται να είναι πρόθυμος, σύμφωνα τουλάχιστον με δημοσιεύματα μεγάλων ισραηλινών εφημερίδων, όπως η "Μααρίβ", να συζητήσει πολύ σοβαρά το ενδεχόμενο δημιουργίας ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους. Η επιδίωξή του, όμως, είναι οι διαπραγματεύσεις για το τελικό καθεστώς να αρχίσουν άμεσα, χωρίς να τεθεί σε εφαρμογή η ενδιάμεση συμφωνία του "Ουάι Πλαντέισον",που υπογράφτηκε το περασμένο φθινόπωρο στην Ουάσιγκτον και προβλέπει περαιτέρω αποχώρηση των ισραηλινών στρατευμάτων από τη Δυτική Οχθη. Την πρόταση Μπάρακ απορρίπτει η Παλαιστινιακή Αρχή, η οποία επιθυμεί να κερδίσει όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο συνομιλιών με την προοπτική να εξασφαλίσει κάποια παραπάνω ποσοστά ανεξάρτητου παλαιστινιακού εδάφους με στόχο να "γλυκάνει", κάπως, την πίκρα και την οργή του παλαιστινιακού λαού που βλέπει τα οράματα της εξέγερσής του να απομακρύνονται ολοένα και περισσότερο.
Εκτός, όμως, από το ίδιο το περιεχόμενο των δεσμεύσεων Μπάρακ, σοβαρές αμφιβολίες τίθενται και για το κατά πόσο, τελικά, ο νέος Ισραηλινός πρωθυπουργός θα καταφέρει να φέρει σε πέρας έστω και το ελάχιστο των υποσχέσεων αυτών, δεδομένης της αντιφατικής σύνθεσης της κυβέρνησής του. Οπως ακριβώς και ο προκάτοχός του, ο οποίος βρέθηκε δέσμιος των κυβερνητικών του εταίρων με αποτέλεσμα να καταδικαστεί στη διγλωσσία και στην απραξία, ο Εχούντ Μπάρακ φαίνεται ότι δημιούργησε ένα εξίσου εκρηκτικό κυβερνητικό μείγμα προκειμένου να εξασφαλίσει την πλειοψηφία της ισραηλινής Βουλής.
Στη νέα κυβέρνηση συμμετέχουν, εκτός από το Εργατικό Κόμμα, το μετριοπαθές κεντρώο κόμμα Μεϊμάντ του Νταβίντ Λεβί (26 έδρες και τα δύο μαζί), το υπερορθόδοξο θρησκευτικό κόμμα Σας (17 έδρες), το προοδευτικό κόμμα Μέρετζ (10 έδρες), το κόμμα των Εβραίων μεταναστών από τη Ρωσία Ισραελ μπ' Αλίγια (6 έδρες), το Κεντρώο Κόμμα (6 έδρες) και το Εθνικό Θρησκευτικό Κόμμα των Εβραίων εποίκων (5 έδρες). Επίσης, την κυβέρνηση στηρίζουν το θρησκευτικό Κόμμα Ενωμένο Ιουδαϊκό Τοράχ (5 έδρες), με τον όρο να παρεμβαίνει σε ζητήματα θρησκείας, καθώς και τα μικρά αραβικά κόμματα. Τα νευραλγικά υπουργεία Θρησκείας και Εσωτερικών ο Μπάρακ τα μοίρασε στο Σας και στο Ισραελ μπ' Αλίγια αντίστοιχα, προκαλώντας πλήθος αντιδράσεων στους κόλπους του Εργατικού Κόμματος, καθώς πολλοί υποστηρίζουν ότι έδωσε, με τον τρόπο αυτό, όλα τα περιθώρια σε φανατικούς να καλλιεργήσουν εντάσεις και αντιπαραθέσεις στο εσωτερικό της χώρας.
Είναι, πράγματι, απορίας άξιο πώς θα πετύχει ο Μπάρακ να κερδίσει την υποστήριξη της ίδιας της κυβέρνησής του σε μια πρόταση περαιτέρω παραχώρησης εδαφών στους Παλαιστινίους ή δημιουργίας ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους, όταν στον κυβερνητικό συνασπισμό συμμετέχουν θρησκευτικά κόμματα και παρατάξεις εποίκων που αντιτίθενται ξεκάθαρα σε κάθε τέτοια προοπτική. Η εκλογή Μπάρακ δε φαίνεται ικανή να οδηγήσει σε δραματικές αλλαγές της κατάστασης στη Μέση Ανατολή.Μάλιστα, θα μπορούσε κανείς να τολμήσει την εκτίμηση ότι δεν πρόκειται παρά μόνο για αλλαγή προσώπων και όχι πολιτικής. Ο Εχούντ Μπάρακ έχει, όπως έγινε σαφές, την πλήρη κάλυψη των ΗΠΑ, οι οποίες, πλέον, δεν κρύβουν την ικανοποίησή τους για την ανάδειξη ενός πρωθυπουργού που, τουλάχιστον, θα τηρεί τα προσχήματα και δε θα επιμένει, λεκτικώς, σε μια τόσο αδιάλλακτη στάση που να τις φέρνει σε δύσκολη θέση. Ο νέος Ισραηλινός πρωθυπουργός εμφανίζεται προθυμότατος να φέρει σε πέρας, χωρίς κορόνες σκληρότητας, την "ειρηνευτική διαδικασία", που οι ΗΠΑ εμπνεύστηκαν και εφαρμόζουν μέσω της άμεσης και συνεχούς παρέμβασής τους στην περιοχή.Μια "ειρηνευτική διαδικασία", που κυριαρχείται από συμφωνίες, κύριες και ενδιάμεσες, γεμάτες από ασαφή και διφορούμενα σημεία που πάντα θα χρήζουν μεσολάβησης, εξήγησης, διαβούλευσης, παρέμβασης. Η Ουάσιγκτον μπορεί να είναι σίγουρη για την εδραίωση της παρουσίας της στην περιοχή. Σίγουρο μοιάζει, επίσης, να είναι, ότι οι "ειρηνευτικές συνομιλίες" και οι"μεσολαβήσεις" στην περιοχή, θα συνεχίζονται, για πολύ καιρό ακόμη, στην ταλανισμένη Μέση Ανατολή με αμφίβολη κατάληξη.
Ελένη ΜΑΥΡΟΥΛΗ
Η παγκοσμιοποίηση, η οικονομική ολοκλήρωση σε ηπείρους που απελευθέρωσαν την αγορά και το εμπόριο, με μοναδικό στόχο την κερδοσκοπία, έχουν παραγάγει πρωτοφανή πλούτο για τα προηγμένα κράτη. Ταυτόχρονα, έχουν διευρύνει απίστευτα το χάσμα μεταξύ των πλουσίων και των φτωχών χωρών του πλανήτη, με αποτέλεσμα, η διαφορά που πλέον υφίσταται μεταξύ των δύο όψεων του κόσμου των δύο ταχυτήτων να είναι τερατώδης.
Αυτό είναι λακωνικά το συμπέρασμα της πολυσέλιδης "έκθεσης - μανιφέστο" του ΟΗΕ για την Ανθρώπινη Ανάπτυξη, που περιλαμβάνει τα στοιχεία της έρευνας που πραγματοποιήθηκε σε 174 χώρες και εξετάστηκαν οι όροι διαβίωσης του πληθυσμού σε κάθε περιοχή με βάση τους αντίστοιχους πραγματικούς οικονομικούς, μορφωτικούς και ιατροφαρμακευτικούς δείκτες. Ενα συμπέρασμα που απλώς επιβεβαιώνει τις τάσεις, που έχουν γίνει εμφανείς στις προηγούμενες εκθέσεις του ΟΗΕ, όσον αφορά τη φτώχεια ή ακόμα και τις έρευνες που έγιναν από ανεξάρτητες οργανώσεις.
Ο κόσμος που ξεδιπλώνεται στην έκθεση είναι άνισος και τερατώδης. Ενας κόσμος, όπου η ανισότητα είναι νόμος, ακόμα και ανάμεσα στα δύο φύλα. "Η ζωή είναι πιθανόν να βελτιωθεί αν είσαι άνδρας παρά γυναίκα", τονίζεται χαρακτηριστικά στην έκθεση. Η υπερεκμετάλλεση και ο βιασμός της φύσης, αφ' ενός ως έλλειψη άλλης επιλογής των φτωχών και αφ' ετέρου για την κάλυψη των καταναλωτικών αναγκών των πλουσίων, μεταλλάσσουν τον πλανήτη σε κόλαση.
Ακόμα και η τεχνολογία ωφελεί μόνο τους προνομιούχους και βοηθά στην ανάδειξη της "παγκοσμιοποίησης της ανισότητας". Η τεχνολογική πρόοδος μπορεί να διευκολύνει τη ζωή πολλών ανθρώπων σε όλο τον κόσμο, δεν παύει όμως να διευρύνει και το χάσμα ανάμεσα στους πλούσιους και τους φτωχούς, σύμφωνα με την έκθεση των Ηνωμένων Εθνών.
Η "παγκοσμιοποίηση ωφελεί τους ολίγους, αφήνοντας στο περιθώριο τους πολλούς, οι οποίοι όμως επηρεάζονται άμεσα από τις εξελίξεις", τονίζεται στην έκθεση του ΟΗΕ.
Ο επιμελητής της έκθεσης Ρίτσαρντ Τζόλι τονίζει ότι πρέπει "να εξισορροποιηθεί το ενδιαφέρον για το κέρδος, με το ενδιαφέρον για τον άνθρωπο. Ενα ενδιαφέρον που σήμερα έχει χαθεί μέσα στη δίνη της παγκόσμιας αγοράς". Για το λόγο αυτό η έκθεση του ΟΗΕ επιζητά "λύσεις", όπως τη θέσπιση πλαισίου ολοκληρωμένης προσέγγισης των παγκόσμιων προβλημάτων όπως το AIDS, το διεθνώς οργανωμένο έγκλημα, την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τις πολυεθνικές, τη μόλυνση του περιβάλλοντος. Πώς; Οχι κάτι δραστικό, πώς θα ήταν δυνατόν, άλλωστε... Αλλαγή της αρχιτεκτονικής των οικονομικών και πολιτικών δομών, όπως εξάλλου ζήτησε πέρσι και ο "μέντορας" της Κεντροαριστεράς, Τόνι Μπλερ.
Κρίνεται ως αναγκαιότητα η επαναδιαμόρφωση των πολιτικών και θεσμικών δομών, ο ΠΟΕ να επαναπροσδιορίσει το ρόλο του και να εξετάσει το πώς οι φτωχές και οι πλούσιες χώρες θα μπορούν να αποκτήσουν ίσο ειδικό βάρος στα κέντρα λήψης αποφάσεων, πάντα βέβαια στο πλαίσιό του. Η σύσταση πολιτικών οργανισμών σε υψηλό επίπεδο στις αναπτυσσόμενες χώρες για τον καλύτερο συντονισμό, αλλά και η σύσταση διεθνούς δημόσιου επενδυτικού προγράμματος - για τομείς όπως η Βιοτεχνολογία, η Πληροφορική και οι τηλεπικοινωνίες - με κριτήριο όχι το κέρδος, αλλά τις ανάγκες των φτωχότερων στο λεγόμενο "παγκόσμιο χωριό"...
Μεγάλες αυταπάτες ή μήπως συνειδητή προσπάθεια να αποφύγουν να πουν τα πράγματα με τ' όνομά τους; Οτι δηλαδή ο καπιταλισμός δεν πρόκειται να περιορίσει την αδηφαγία του απλά γιατί αυτή είναι μέσα στη φύση του. Οτι δεν πρόκειται να πάψει να εκμεταλλεύεται, με όλο και μεγαλύτερους ρυθμούς, τις φτωχές χώρες, (άρα τα περί "ίσου ειδικού βάρους στα κέντρα λήψης των αποφάσεων" είναι σκέτα... παραμύθια), καθώς και τα καταπιεζόμενα στρώματα και τάξεις στις πλούσιες χώρες, παρά μόνο μετά την ανατροπή του. Και ότι μόνο τελικά η οικοδόμηση ενός κόσμου, χωρίς εκμετάλλευση, είναι σε θέση να οδηγήσει στη ριζική λύση των πιο πάνω άλυτων προβλημάτων.
Χριστίνα ΜΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ
***
***
Η άλλη πλευρά της επίσκεψης του υπουργού Αμυνας των ΗΠΑ, Ουίλιαμ Κοέν, στην Ελλάδα ανέδειξε τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Αυτό το ζήτημα είναι μείζονος σημασίας και θα αναφερθεί επανειλημμένα στη στήλη όπως και προηγούμενα. Επισημαίνεται ακόμη ότι οι ελληνο - τουρκικές σχέσεις περνούν υποχρεωτικά από τη συνεχιζόμενη τουρκική εισβολή και κατοχή της Κύπρου. Ολα δείχνουν ότι οι ΗΠΑ κι ο κολαούζος της, η υπαρκτή Ευρωπαϊκή Ενωση, θέλουν να κλείσει το Αιγαίο και η Κύπρος στα πλαίσια του ΝΑΤΟ. Η Τουρκία θα μπει στο Αιγαίο ως συγκυρίαρχος σύμμαχος του ΝΑΤΟ, σύμφωνα με τις συμβατικές υποχρεώσεις της "λεόντειας ΝΑΤΟικής συμφωνίας". Αυτό σημαίνει ότι η ουσία των ανατολικών συνόρων της αποκλειστικής ελληνικής επικράτειας πάει... περίπατο. Αυτή θα αντικατασταθεί από τη διεθνή επικυρίαρχη δύναμη των ΗΠΑ. Το ίδιο, αλλά σε διαφορετικές και του ΝΑΤΟ συνθήκες και με διαφορετικούς όρους, επιδιώκεται να συμβεί και στην Κύπρο. Η ενοποίησή της θα γίνει ΝΑΤΟική και έπονται τα υπόλοιπα. Φαίνεται ακόμη ότι η λεγόμενη από τις ΗΠΑ "τρομοκρατία" στην περιοχή εννοεί τη συντριβή ως τρομοκράτη κάθε λαού ή κόμματος ή κοινωνικού κινήματος που θα στραφεί εναντίον της Νέας Τάξης, των ΗΠΑ, της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Κυρίως, οι ΗΠΑ θέλουν μια εύρυθμη ελληνοτουρκική σύμπραξη που θα είναι το σιδερένιο της χέρι στην περιοχή.
Αντώνης ΔΑΜΙΓΟΣ
Τη δέσμευσή του στην "ειρηνευτική διαδικασία" και την αισιοδοξία του για τη γρήγορη ολοκλήρωσή της διατύπωσε, για άλλη μια φορά, ο Εχούντ Μπάρακ μετά από την πρώτη συνάντησή του με τον Αμερικανό Πρόεδρο. Από την πλευρά του, ο Μπιλ Κλίντον δεν έκρυψε την ικανοποίησή του για την ανάδειξη του πρώην αρχηγού του ισραηλινού ΓΕΣ στην πρωθυπουργία
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός φέρεται να είναι πρόθυμος να συζητήσει πολύ σοβαρά το ενδεχόμενο δημιουργίας ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους. Η επιδίωξή του, όμως, είναι οι διαπραγματεύσεις για το τελικό καθεστώς να αρχίσουν άμεσα, χωρίς να τεθεί σε εφαρμογή η ενδιάμεση συμφωνία του Ουάι Πλαντέισον, που υπογράφτηκε το περασμένο φθινόπωρο στην Ουάσιγκτον και προβλέπει περαιτέρω αποχώρηση των ισραηλινών στρατευμάτων από τη Δυτική Οχθη