Η σοβιετική επίθεση δε θορύβησε μόνο τους Γερμανούς, που έβλεπαν το ανατολικό τους μέτωπο να λυγίζει μπρος στην ορμή του Κόκκινου Στρατού, αλλά και τους Αγγλοαμερικανούς οι οποίοι, υπολογίζοντας το μακροπρόθεσμο ταξικό τους συμφέρον, δεν ήθελαν σε καμία περίπτωση ο Β' Παγκόσμιος πόλεμος να λήξει με κορυφαία των νικητών - και προπαντός ισχυρή - την ΕΣΣΔ. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει άλλωστε πως η γενικότερη τακτική της Βρετανίας και των Ηνωμένων Πολιτειών, σ' όλη τη διάρκεια του πολέμου, ήταν, αν όχι η συντριβή, τουλάχιστον η πλήρης εξασθένιση του σοβιετικού κράτους, το οποίο και άφησαν αβοήθητο σ' όλες τις κορυφαίες στιγμές των πολεμικών του αναμετρήσεων με τους ναζί.

Από τα μέσα του 1944 ακόμη, όταν άρχισε να γέρνει η πλάστιγγα σε βάρος των δυνάμεων του Αξονα και μια σειρά χώρες απελευθερώνονταν, οι Αγγλοαμερικανοί δε δίστασαν να έρθουν και σε ανοικτές συμφωνίες με τους χιτλερικούς, έχοντας ως κύριο σκοπό τους να εμποδίσουν την προέλαση των σοβιετικών στρατευμάτων προς τη Δύση. Ετσι, για παράδειγμα, η Αγγλία συμφώνησε με τη Γερμανία να μην ενοχλήσει τα στρατεύματα της τελευταίας κατά την αποχώρησή τους από την Ελλάδα, ούτως ώστε ο Κόκκινος Στρατός στην προέλασή του να έχει να αντιμετωπίσει πολύ ισχυρή αντίσταση (βλέπε αναλυτικά: Β. Μαθιόπουλου: "Η Ελληνική Αντίσταση 1941 - 1944 και οι Σύμμαχοι", εκδόσεις "Παπαζήση", σελ. 51-52). Η γραμμή αυτή, των συμφωνιών με τη Γερμανία, συνεχίστηκε με μεγαλύτερη ένταση και στην τελευταία φάση του πολέμου στην Ευρώπη, από τη στιγμή δηλαδή που ξεκίνησε η μεγάλη σοβιετική επίθεση ως την οριστική συνθηκολόγηση των ναζιστών. Ετσι για παράδειγμα στις αρχές Μάρτη του 1945 ξεκίνησαν στην Ελβετία διαπραγματεύσεις μεταξύ του απεσταλμένου της Γερμανίας στρατηγού Βολφ και εκπροσώπων των ΗΠΑ και της Βρετανίας, που αποσκοπούσαν στο να διευκολυνθεί η προέλαση των αγγλοαμερικανικών δυνάμεων προς ανατολάς με τη μεταφορά των γερμανικών δυνάμεων για ενίσχυση του μετώπου με τον Κόκκινο Στρατό. Οι διαπραγματεύσεις - στις οποίες οι Αγγλοαμερικανοί δε δέχτηκαν να συμμετέχουν Σοβιετικοί - κράτησαν δύο εβδομάδες και απ' ό,τι φαίνεται, όπως έδειξαν και τα γεγονότα στη συνέχεια, κατέληξαν σε αποτέλεσμα. Μάλιστα ο Στάλιν σε μήνυμά του προς τον Ρούσβελτ, με ημερομηνία 3/4/1945, είναι απόλυτα σαφής και κατηγορηματικός: "οι διαπραγματεύσεις - γράφει στον Αμερικανό πρόεδρο - διεξήχθησαν και ετερματίσθησαν διά συμφωνίας με τους Γερμανούς, συμφώνως προς την οποίαν ο Γερμανός διοικητής εις το δυτικόν μέτωπον στρατάρχης Κέσελριγκ εδέχθη να ανοίξη το μέτωπον και να αφήση να διέλθουν προς ανατολάς τα αγγλο-αμερικανικά στρατεύματα και οι Αγγλοαμερικανοί υποσχέθηκαν αντ' αυτού να ελαφρύνουν διά τους Γερμανούς τους όρους της ανακωχής" ("Αλληλογραφία Στάλιν - Τσόρτσιλ - Ατλι - Ρούσβελτ - Τρούμαν", εκδόσεις "Μέλισσα", τόμος β', σελ. 200).

Η πραγματικότητα στο πεδίο των μαχών ήταν αυτή που περιγράφει ο Στάλιν στο μήνυμά του προς το Ρούσβελτ. Από τα τέλη Μάρτη του '45 τα γερμανικά στρατεύματα στο δυτικό μέτωπο πέρασαν ουσιαστικά στο "συμβολικό" πόλεμο. Οι λίγες δυνάμεις που έμειναν εκεί παραδίδονταν χωρίς σοβαρή αντίσταση, ενώ ο κύριος στρατιωτικός όγκος μεταφέρθηκε στο ανατολικό μέτωπο, όπου ως το τέλος έδωσε λυσσασμένες μάχες με το σοβιετικό στρατό (υπουργείο Αμύνης ΕΣΣΔ: "Β' Παγκόσμιος Πόλεμος", εκδόσεις "20ός Αιώνας", σελ. 406).

Υπάρχει πλήθος στοιχείων που φανερώνει το βρώμικο ρόλο που έπαιξαν σε βάρος της Σοβιετικής Ενωσης - και σ' αυτή την τελική φάση του πολέμου - η Βρετανία και οι ΗΠΑ. Αρκεί, όμως, η παράθεση ενός και μόνο μηνύματος που ο Τσόρτσιλ έστειλε στο Ρούσβελτ την 1η Απρίλη 1945, για να να κατανοηθεί πλήρως η ταξική στρατηγική στόχευση των δύο αυτών χωρών. "Τα ρωσικά στρατεύματα - έγραφε ο Τσόρτσιλ στον Αμερικανό πρόεδρο - αναμφίβολα θα καταλάβουν όλη την Αυστρία και θα μπουν στη Βιέννη. Εάν καταλάβουν και το Βερολίνο, τότε δε θα δημιουργούσαν την ισχυρή εντύπωση ότι αυτά πρόσφεραν τη μεγαλύτερη συνεισφορά στην κοινή νίκη, και αυτό δε θα δημιουργήσει το κλίμα που θα προκαλεί σοβαρές και εξαιρετικά σημαντικές δυσκολίες στο μέλλον; Γι' αυτό κι εγώ νομίζω ότι από πολιτική άποψη, εμείς πρέπει να προελάσουμε όσο μπορούμε πιο βαθιά ανατολικά της Γερμανίας και στην περίπτωση που το Βερολίνο θα είναι μέσα στα όρια της προέλασής μας, αναμφίβολα πρέπει να το καταλάβουμε" (στο ίδιο, σελ. 413).

Πιστεύει άραγε κανείς πως οι Αγγλοαμερικανοί θα δίσταζαν να έρθουν σε συμφωνία με τα ταξικά τους αδέλφια, τους Γερμανούς, για να πετύχουν έναν τέτοιο στόχο όπως τον περιγράφει ο Τσόρτσιλ; Η απάντηση και το ιστορικό συμπέρασμα είναι πολύ εύκολο να εξαχθούν απ' τον καθένα.

Κείμενα: Γιώργος ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

Παρά τις βαριές ήττες που είχε δεχτεί στο ανατολικό μέτωπο, ο γερμανικός στρατός στα τέλη του 1944 - αρχές του 1945, παρέμενε αρκετά ισχυρός. Είχε στις τάξεις του 5.400.000 άνδρες, 28.500 πυροβόλα και όλμους, 3.950 άρματα και 1.960 αεροπλάνα. Ακόμη οι εφεδρείες του, που αργότερα χρησιμοποιήθηκαν κατά κύριο λόγο εναντίον των σοβιετικών στρατευμάτων, αριθμούσαν 2.433.000 άνδρες, 2.700 πυροβόλα, 5.300 άρματα και άλλα επιθετικά όπλα και 3.270 αεροπλάνα. (Λ. Γιερεμέγιεφ: "Η Σοβιετική Ενωση στο Β Παγκόσμιο Πόλεμο" εκδόσεις Ζαχαρόπουλος, σελ. 110 και "Ο Β Παγκόσμιος Πόλεμος 1939 - 1945", εκδόσεις "Σύγχρονη Εποχή", τόμος 2ος, σελ. 310 - 311). Υπό αυτές τις συνθήκες κανείς δεν περίμενε πως η στρατιωτική μηχανή του Χίτλερ θα εκμηδενιζόταν μέσα σε λίγους μήνες. Αντίθετα, ακόμη και οι πιο αισιόδοξες προβλέψεις τοποθετούσαν μια πιθανή συνθηκολόγηση της Γερμανίας στο τέλος του '45. Περισσότερο απ' όλους είχαν κάθε λόγο να είναι απαισιόδοξοι οι Δυτικοί, οι Εγγλέζοι και οι Αμερικανοί, οι οποίοι στα τέλη Δεκεμβρίου του 1944 δέχτηκαν μια ισχυρότατη επίθεση από τις γερμανικές δυνάμεις στις Αρδένες με αποτέλεσμα να είναι προ των πυλών μια δεύτερη Δουγκέρκη. Αλλά κι αυτή τη φορά τα κάστανα από τη φωτιά κλήθηκε να τα βγάλει ο Σοβιετικός στρατός.

Στις 6/1/1945 ο Ουίν. Τσόρτσιλ στέλνει ένα αγωνιώδες μήνυμα προς τον Στάλιν εκλιπαρώντας, ουσιαστικά, για βοήθεια δεδομένου ότι η κατάσταση των δυτικών δυνάμεων ήταν κάτι περισσότερο από τραγική ύστερα από τη γερμανική αντεπίθεση στις Αρδένες. "Εις τη Δύσιν - γράφει ο Τσόρτσιλ - διεξάγονται πολύ σκληραί μάχαι και εις κάθε στιγμήν είναι δυνατόν να απαιτηθούν μεγάλαι αποφάσεις. Γνωρίζετε και από την προσωπικήν σας πείρα πόσον ανησυχητική είναι η κατάστασις όταν αναγκάζεται κανείς να αμύνεται επί πολύ ευρέως μετώπου ύστερα από προσωρινήν απώλειαν της πρωτοβουλίας. Ο στρατηγός Αϊζενχάουερ επιθυμεί πολύ και είναι απαραίτητον να γνωρίζη εις γενικάς γραμμάς τι σκοπεύετε να πράξετε, δεδομένου ότι τούτο θα έχη βεβαίως αντίκτυπον επί όλων των ιδικών του και των ιδικών μας σπουδαιοτάτων αποφάσεων... Θα Σας είμαι υπόχρεος αν με πληροφορήσετε κατά πόσον ημπορούμε να υπολογίζωμεν επί μεγάλης ρωσικής επιθέσεως εις το μέτωπον του Βίσλα ή εις κάθε άλλον τόπον κατά τη διάρκειαν του Ιανουαρίου ή εις κάθε άλλην στιγμήν που Σεις θα δεχθήτε ενδεχομένως να ανακοινώσετε... Το ζήτημα τούτο το θεωρώ κατεπείγον".

Ο Στάλιν θα μπορούσε να απαντήσει στον Τσόρτσιλ με τέτοιο τρόπο που να τον παραπέμπει στην αδιάφορη - έως και υπονομευτική για την ΕΣΣΔ - στάση που κράτησε η Δύση όταν τα γερμανικά στρατεύματα πολιορκούσαν το Στάλινγκραντ. Ομως ένα σοσιαλιστικό κράτος δε θα μπορούσε να ζυγίσει τις τύχες της ανθρωπότητας με τον τρόπο που τις ζύγιζαν οι ιμπεριαλιστές. Γι' αυτό στις 7/1/1945 ο Σοβιετικός ηγέτης απαντώντας στο αγωνιώδες μήνυμα του Βρετανού πρωθυπουργού έγραφε μεταξύ άλλων: "... Ετοιμαζόμεθα δι' επίθεσιν, αλλά ο καιρός τώρα δεν ευνοεί την επίθεσίν μας. Εν τούτοις το Επιτελείον της Ανωτάτης Διοικήσεως, υπολογίζον τη θέσιν των συμμάχων μας, απεφάσισε να τελειώση με σύντονον ρυθμόν τας προετοιμασίας και αδιαφορούν διά τον καιρόν, θα αρχίση ευρείας κλίμακος επιθετικάς επιχειρήσεις εναντίον των Γερμανών εις όλον το κεντρικόν μέτωπον, το βραδύτερον εντός του δευτέρου δεκαπενθημέρου του Ιανουαρίου. Να μην αμφιβάλλετε ότι θα πράξωμεν παν το δυνατόν, διά να συνδράμωμεν τα ένδοξα συμμαχικά μας στρατεύματα". ("Αλληλογραφία Στάλιν - Τσόρτσιλ - Ατλη - Ρούσβελτ - Τρούμαν", εκδόσεις Μέλισσα, τόμος Α σελ. 393 - 394).

Ετσι στις 12/1/1945 τα σοβιετικά στρατεύματα εξαπέλυσαν μια επίθεση τεράστιας εκτάσεως που διέλυσε τη ναζιστική στρατιωτική μηχανή και κατέληξε στη μεγάλη αντιφασιστική νίκη των λαών της 9ης Μαϊου του ίδιου έτους. Ηταν τόσο μεγάλη αυτή η στρατιωτική ενέργεια του Κόκκινου στρατού που στην κυριολεξία άφησε ολόκληρο τον κόσμο άναυδο. "Η μεγάλη ρωσική επίθεση - έγραφε για παράδειγμα η βρετανική εφημερίδα The Manchester Guardian - που άρχισε στις 12/1, μετέβαλε πλέον την όψη του πολέμου... Η ίδια η εξέλιξη των μαχών αφήνει άναυδο τον καθένα... Είναι ίσως η πιο μεγάλη επίδειξη στρατιωτικής δύναμης που έχει δει ποτέ ο κόσμος... Τύπος και στρατιωτικοί αρμόδιοι συμφωνούν ότι εκεί κρίνεται τώρα η τύχη του πολέμου, ότι πρόκειται για την τελική δοκιμασία". Αλλά και το γερμανικό πρακτορείο ειδήσεων υποχρεωνόταν να αναγνωρίσει ότι "ποτέ δεν έγινε στην πολεμική ιστορία μια τέτοια επίθεση" (Λ. Γιερεμέγιεφ, στο ίδιο, σελ. 115 - 116).

Ας δούμε πώς ο στρατάρχης Ζούκοφ περιγράφει στα απομνημονεύματά του την ιστορική αυτή στιγμή της άνευ όρων παράδοσης της Γερμανίας:

"Ωρα 24η ακριβώς - γράφει ο Ζούκοφ - μπήκαμε στην αίθουσα. Αρχιζε η 9 Μαϊου 1945...

Ολοι καθίσαμε στο τραπέζι που ήταν στον τοίχο, όπου υπήρχαν οι κρατικές σημαίες της Σοβιετικής Ενωσης, των Ηνωμένων Πολιτειών, της Αγγλίας και της Γαλλίας. Στα στενόμακρα τραπέζια της αίθουσας, που ήταν καλυμμένα με πράσινη τσόχα, κάθισαν οι στρατηγοί του Κόκκινου Στρατού, τα στρατεύματα των οποίων συνέτριψαν σε συντομότατο χρονικό διάστημα την άμυνα του Βερολίνου και ανάγκασαν τον εχθρό να καταθέσει τα όπλα. Εδώ παραβρίσκονταν πολυάριθμοι Σοβιετικοί και ξένοι δημοσιογράφοι και φωτορεπόρτερς.

- Εμείς, οι αντιπρόσωποι της Ανωτάτης Διοίκησης των Σοβιετικών Ενόπλων Δυνάμεων και της Ανωτάτης Διοίκησης των συμμαχικών στρατευμάτων, είπα, ανοίγοντας τη συνεδρίαση, είμεθα εξουσιοδοτημένοι από τις κυβερνήσεις του αντιχιτλερικού συνασπισμού να δεχτούμε την άνευ όρων παράδοση της Γερμανίας από τη Γερμανική Στρατιωτική Διοίκηση. Καλέσατε στην αίθουσα τους αντιπροσώπους της Γερμανικής Γενικής Διοίκησης.

Ολοι οι παριστάμενοι γύρισαν τα κεφάλια τους προς την πόρτα...

Πρώτος χωρίς να βιάζεται και προσπαθώντας να διατηρήσει φαινομενική ηρεμία, πέρασε το κατώφλι ο στρατάρχης Κάιτελ, δεξί χέρι του Χίτλερ. Σήκωσε το χέρι με τη στραταρχική του ράβδο, χαιρετίζοντας τους αντιπροσώπους της Ανωτάτης Διοίκησης των σοβιετικών και συμμαχικών στρατευμάτων.

Μετά τον Κάιτελ μπήκε ο στρατηγός Στούμπφ. Ανάστημα λίγο κάτω του μέτριου, με μάτια γεμάτα κακία και αδυναμία. Ταυτόχρονα μπήκε ο ναύαρχος Φον Φρίντεμπουργκ, που έμοιαζε πρόωρα γερασμένος.

Στους Γερμανούς προτάθηκε να καθίσουν σε ξεχωριστό τραπέζι, το οποίο τοποθετήθηκε ειδικά γι' αυτούς κοντά στην είσοδο...

Απευθύνθηκα στη γερμανική αντιπροσωπεία:

- Εχετε στα χέρια σας την πράξη της άνευ όρων παράδοσης, τη μελετήσατε και είσθε εξουσιοδοτημένοι να υπογράψετε την πράξη αυτή;..

- Μάλιστα, τη μελετήσαμε και είμαστε έτοιμοι να την υπογράψουμε, απάντησε με υπόκωφη φωνή ο στρατάρχης Κάιτελ, δίνοντάς μας το ντοκουμέντο που είχε υπογράψει ο ναύαρχος Ντένιτς. Το ντοκουμέντο αυτό έλεγε ότι ο Κάιτελ, ο Φον Φρίντεμπουργκ και ο Στούμπφ είναι εξουσιοδοτημένοι να υπογράψουν την πράξη τής άνευ όρων παράδοσης.

Ηταν κάθε άλλο παρά ο υπερφίαλος εκείνος Κάιτελ, ο οποίος δεχόταν την παράδοση της νικημένης Γαλλίας (σ. σ. στις αρχές του πολέμου). Τώρα φαινόταν τσακισμένος, αν και προσπαθούσε να κρατήσει κάποια πόζα.

Αφού σηκώθηκα, είπα τα εξής:

- Προτείνω στη γερμανική αντιπροσωπεία να πλησιάσει εδώ, στο τραπέζι. Εδώ θα υπογράψετε την πράξη τής άνευ όρων παράδοσης της Γερμανίας.

Ο Κάιτελ σηκώθηκε γρήγορα από τη θέση του, ρίχνοντας σε μας μια εχθρική ματιά, ύστερα κατέβασε τα μάτια και, παίρνοντας αργά από το τραπέζι τη στραταρχική ράβδο του, προχώρησε με αβέβαιο βήμα προς το τραπέζι μας. Το μονόκλ του έπεσε και κρεμάστηκε στο κορδόνι. Το πρόσωπο του γέμισε με κόκκινες κηλίδες.

Μαζί του πλησίασαν στο τραπέζι ο στρατηγός Στούμπφ, ο ναύαρχος Φον Φρίντεμπουργκ και οι Γερμανοί αξιωματικοί που τους συνόδευαν. Αφού διόρθωσε το μονόκλ, ο Κάιτελ κάθισε στην άκρη του τραπεζιού και με τρεμάμενο ελαφρά χέρι και χωρίς να βιάζεται υπέγραψε πέντε αντίτυπα της πράξης για την άνευ όρων παράδοση της Γερμανίας. Μετά έθεσαν τις υπογραφές τους οι Στούμπφ και Φρίντεμπουργκ.

Μετά την υπογραφή της πράξης, ο Κάιτελ σηκώθηκε από το τραπέζι, φόρεσε το δεξί γάντι του και προσπάθησε πάλι να επιδείξει το στρατιωτικό του παράστημα, αλλά δεν τα κατάφερε και γύρισε ήσυχα πίσω στο τραπέζι του.

Στις 9 Μαϊου 1945 ώρα 0.43', η υπογραφή της πράξης για την άνευ όρων παράδοση της Γερμανίας είχε τελειώσει..." (Στρατάρχης Γ. Κ. Ζούκοφ: "Αναμνήσεις και Στοχασμοί", εκδόσεις "Σύγχρονη Εποχή", τόμος 2ος, σελ. 423-425).

Η 9η Μάη, μέρα της ολοκληρωτικής συντριβής της φασιστικής Γερμανίας, κηρύχτηκε από το προεδρείο του Ανώτατου Σοβιέτ της ΕΣΣΔ, ως η μέρα της Μεγάλης Αντιφασιστικής Νίκης των Λαών. Ετσι, μ' αυτό το χαρακτηρισμό, έμεινε στην ιστορία, αλλά και στις καρδιές όλων των λαών του κόσμου. Ομως πώς φτάσαμε ως αυτή την ημέρα; Οταν κοιτάζει κανείς έστω και πρόχειρα τα ψυχρά αριθμητικά στοιχεία που συνθέτουν τον απολογισμό του Β Παγκοσμίου Πολέμου, δεν μπορεί παρά να αναγνωρίσει ότι τη νίκη την έδωσε η ΕΣΣΔ και ο σοβιετικός λαός, που πλήρωσαν και το βαρύτερο τίμημα.

Στις μάχες που έγιναν στο σοβιετογερμανικό μέτωπο η χιτλερική Γερμανία έχασε το 80% της δύναμής της. Από τις 22/6/1941, που τα ναζιστικά στρατεύματα εισέβαλαν στην ΕΣΣΔ, έως τις 9/5/1945 στο Ανατολικό Μέτωπο καταστράφηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν 607 γερμανικές μεραρχίες. Πρόκειται για έναν αριθμό που είναι τριπλάσιος έως και τετραπλάσιος σε σχέση με τις απώλειες των ναζί σε όλα τ' άλλα μέτωπα, είτε στη Βόρειο Αφρική είτε στην Ιταλία είτε στη Δυτική Ευρώπη. Για να πετύχει αυτά τα σημαντικά αποτελέσματα ο Κόκκινος Στρατός, έκανε εννιά μεγάλες πολεμικές εξορμήσεις σε ευρεία κλίμακα και 210 μικρότερες επιχειρήσεις. Σε επτά από τις πολεμικές εξορμήσεις και σε 160 από τις επιχειρήσεις είχε την επιθετική πρωτοβουλία. Ο Σοβιετικός Στρατός δεν είχε εύκολο και σύντομο δρόμο προς το Βερολίνο. Αντίθετα ο δρόμος του αυτός ήταν μακρύς και δύσκολος. Σ' ένα μέτωπο το μήκος του οποίου κυμαινόταν από 3.000 έως 6.200 χιλιόμετρα - και πίσω από τις γραμμές του μετώπου σε περιοχές κατεχόμενες από τον εχθρό, που βρίσκονταν στα νώτα του - ο στρατός της ΕΣΣΔ έδωσε σκληρές μάχες, για 1.418 μέρες και νύχτες. Κάθε λεπτό του πολέμου υπήρχαν κατά μέσο όρο 9 νεκροί, κάθε ώρα 507 και κάθε μέρα 1.400. Από αυτά τα νούμερα εύκολα μπορεί κανείς να καταλάβει πώς φτάσαμε στο φοβερό αριθμό των 20.000.000 και πάνω νεκρών, που ήταν το βαρύ τίμημα που πλήρωσε η ΕΣΣΔ σε ανθρώπινο δυναμικό, για να έρθει η 9η του Μάη 1945. Δύο στους πέντε νεκρούς στο Β Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν Σοβιετικοί πολίτες, ενώ η Αγγλία και οι ΗΠΑ είχαν αντίστοιχα 375.000 και 405.000 συνολικά νεκρούς.

Εξίσου κολοσσιαίες ήταν οι υλικές ζημιές της ΕΣΣΔ στον πόλεμο, μεγαλύτερες απ' αυτές των υπολοίπων χωρών. Οι χιτλερικοί κατέστρεψαν στη σοβιετική γη 1.710 πόλεις και κωμοπόλεις, έκαψαν και ξεθεμελίωσαν πάνω από 70 χιλιάδες χωριά, κατέστρεψαν 32 χιλιάδες περίπου βιομηχανικά εργοστάσια, 65.000 χιλιόμετρα σιδηροδρομικές γραμμές, λήστεψαν 98 χιλιάδες κολχόζ, 1.876 σοβχόζ, 2.890 μηχανοτρακτερικούς σταθμούς. Για να εκτιμηθεί πιο ολοκληρωμένα η συνεισφορά της ΕΣΣΔ στην Αντιφασιστική Νίκη των Λαών, σημειώνουμε τα εξής επιπλέον στοιχεία: Το συνολικό ύψος των υλικών ζημιών από τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο σε ό,τι αφορά τις ευρωπαϊκές χώρες ανέρχεται στα 260 δισεκατομμύρια δολάρια, εκ των οποίων τα 128 δισεκατομμύρια δολάρια αναλογούν στην ΕΣΣΔ. Αν τώρα σ' αυτό το ποσό προστεθούν και τα 357 δισεκατομμύρια δολάρια που είναι οι σοβιετικές πολεμικές δαπάνες, τότε προκύπτει ότι ο Β Παγκόσμιος Πόλεμος στοίχισε στην ΕΣΣΔ το κολοσσιαίο ποσό των 485 δισεκατομμυρίων δολαρίων, δηλαδή ένα ποσό αρκετά μεγαλύτερο απ' αυτό που δαπάνησαν ΗΠΑ, Αγγλία και Γαλλία μαζί (Ακαδημία Επιστημών ΕΣΣΔ: "Παγκόσμια Ιστορία", εκδόσεις "Μέλισσα", τόμος Ι1 - Ι2, σελ. 852, Λ. Γιερεμέγιεφ: "Η Σοβιετική Ενωση στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο", εκδόσεις "Ζαχαρόπουλος", σελ. 124 και αλλού).

Η Μέρα της Αντιφασιστικής Νίκης βρήκε λαούς και κυβερνήσεις, όλη την υφήλιο, να υποκλίνονται μπροστά στο σοβιετικό λαό για τη μεγάλη, την κορυφαία, την ανεπανάληπτη προσφορά του στην ανθρωπότητα. Κανείς δεν μπορούσε να φανεί μικρόψυχος. Ούτε αυτός ο Ουίνστον Τσόρτσιλ, ο οποίος λίγους μήνες αργότερα πρωταγωνίστησε στο πέρασμα στον ψυχρό πόλεμο. Ομως στις 9 Μάη 1945, σε μήνυμά του προς τον Στάλιν, ο Τσόρτσιλ έγραφε: "Σας διαβιβάζω εγκάρδιον χαιρετισμό με την ευκαιρίαν της λαμπράς νίκης που εσημειώσατε, εκδιώξαντες τους επιδρομείς από το έδαφός Σας και συντρίψαντες την ναζιστικήν τυραννίαν" ("Η αλληλογραφία Στάλιν, Τσόρτσιλ,****Ατλη***, Ρούσβελτ, Τρούμαν", εκδόσεις "Μέλισσα", τόμος Α, σελ. 420).

Στις 9 Μάη 1945, ώρα 0.43' π.μ., στην αίθουσα της στρατιωτικής σχολής μηχανικού, στο προάστιο Κάρλσχορστ του Βερολίνου, οι πληρεξούσιοι της ανώτατης γερμανικής στρατιωτικής διοίκησης στρατάρχης Κάιτελ, ναύαρχος Φρίντερμπουργκ και στρατηγός της αεροπορίας Στουμπφ υπέγραψαν την πράξη για τη χωρίς όρους συνθηκολόγηση της Γερμανίας ενώπιον των αντιπροσώπων των Ενόπλων Δυνάμεων των χωρών της αντιχιτλερικής συμμαχίας: Από μέρους της ΕΣΣΔ παραβρέθηκε ο στρατάρχης Γ. Κ. Ζούκοφ, της Αγγλίας ο στρατάρχης της αεροπορίας Α. Τέντερ, των ΗΠΑ ο στρατηγός Κ. Σπάατς και της Γαλλίας ο στρατηγός Ντε Λατρ ντε Τασινί. Το πρώτο άρθρο της πράξης συνθηκολόγησης έγραφε: "Οι κάτωθι υπογεγραμμένοι, ενεργώντας εξ ονόματος της Γερμανικής Ανώτατης Διοίκησης, συμφωνούμε με την άνευ όρων παράδοση όλων των ενόπλων δυνάμεων μας κατά ξηράν, θάλασσα και αέρα, καθώς και όλων των δυνάμεων που βρίσκονται τώρα υπό τη γερμανική διοίκηση, προς την Ανώτατη Διοίκηση του Κόκκινου Στρατού και ταυτόχρονα προς την Ανώτατη Διοίκηση των συμμαχικών εκστρατευτικών δυνάμεων". Ετσι επισφραγίστηκε η μεγάλη αντιφασιστική νίκη των λαών.

Η άνευ όρων συνθηκολόγηση της φασιστικής Γερμανίας

Κάρλσχορστ, 9 Μάη 1945, ώρα 00.43 λεπτά