Ολοκληρωτική προσαρμογή στη λογική της απορρόφησης έτσι όπως την εννοούν και τη θέλουν οι Κοινοτικές Οδηγίες, μονομερής ενίσχυση των Νομικών Προσώπων Ιδιωτικού Δικαίου και γενικότερα των ευνοουμένων, αποκλεισμός όλων των καλλιτεχνικών φορέων, συρρίκνωση του έργου των υπηρεσιών του ΥΠΠΟ και κονδύλια που προέρχονται από τη... λαχειοφόρο αγορά, τα οποία ουδέποτε ανακοινώνονται και κανείς δε μαθαίνει την πορεία τους.Ολα αυτά αποτελούν το σήμα κατατεθέν του προϋπολογισμού του υπουργείου Πολιτισμού για το 1999, ο οποίος κάθε χρόνο πέφτει κατά μία ποσοστιαία μονάδα. Το 1998 το ποσοστό συμμετοχής στο Γενικό Προϋπολογισμό του Κράτους ήταν 0,4%, το 1999 θα είναι 0,3% και αν συνεχίσει την ίδια πορεία δεν απομένουν πολλά χρόνια μέχρι το 0,0%.

Στον Τακτικό Προϋπολογισμό το ΥΠΠΟ θα δαπανήσει 40,8 δισ.,αλλά από αυτά μόνο τα 7,6 δισ. προορίζονται για την ενίσχυση φορέων, οργανισμών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων. Ομως από τα 7,6 δισ. για τα ΝΠΙΔ αναλογεί το ποσό των 6,9 δισ,εκ των οποίων μόνο το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών θα έχει να λαμβάνει 1,9 δισ.Για όλους τους υπόλοιπους (Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, Τοπική Αυτοδιοίκηση, Βιβλιοθήκες, Μουσεία) αναλογούν 600 εκατ. Το Μουσείο Τεριάντ (ΝΠΔΔ) και το Ωδείο Θεσσαλονίκης (ΝΠΙΔ) δε συμπεριλαμβάνονται στον Τακτικό Προϋπολογισμό, αφού η διοικητική τους εποπτεία έχει μεταφερθεί στην Περιφέρεια απ' όπου και χρηματοδοτούνται. Την ίδια στιγμή βρίσκουμε αρκετούς κωδικούς που αναφέρονται στην επιχορήγηση "λοιπών πολιτιστικών φορέων". Είναι εύλογο το ερώτημα, ποιοι είναι αυτοί οι φορείς και γιατί δεν ονομάζονται, πολύ περισσότερο όταν για άλλη μια φορά λείπουν οι κωδικοί για τον Κινηματογράφο, τις Εικαστικές Τέχνες και άλλες μορφές Τέχνης.Μήπως κι αυτά γυρίζουν πάλι στα ίδια ταμεία; Αλλιώς πώς εξηγείται το γεγονός ότι για το Μέγαρο Μουσικής το 1998 είχαν προβλεφτεί 800 εκατ. και τελικά πήρε 2,4 δισ., ξεπερνώντας προκλητικά κάθε πρόβλεψη; Και βέβαια το συνολικό ποσό που μπήκε στα Ταμεία του είναι σχεδόν διπλάσιο των 2,4 δισ., αφού του αναλογούσε κομμάτι της πίτας και από το ΛΟΤΤΟ. Κατά τ' άλλα το 1998 το ΥΠΠΟ σταματούσε έργα και απέλυε εργαζόμενους.Κι ακόμα ελάχιστη είναι η αύξηση για τα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα,που θα πάρουν 240 εκατ. έναντι 220 εκατ. που πήραν το 1998.

Πρέπει να σημειώσουμε ότι οι ισχνές ημέρες για το έργο του ΥΠΠΟ φαίνονται ήδη από τους πρώτους αριθμούς, όπου εμφανίζονται μειωμένες οι βασικές αποδοχές των τακτικών και εκτάκτων υπαλλήλων.Στη δεύτερη μάλιστα κατηγορία εγγράφεται 1,5 δισ. έναντι 2,3 δισ. που ήταν το 1998. Δηλαδή λιγότεροι εργαζόμενοι και λιγότερο έργο. Κάποιοι δε κωδικοί αντικατοπτρίζουν πιστά τη γενικότερη κυβερνητική πολιτική,όπως για παράδειγμα το επίδομα οικογενειακής παροχής των τακτικών υπαλλήλων που από το 1,1 δισ. πέφτει στα 777 εκατ.

Η σκανδαλώδης κάθοδος βρίσκεται στο Πρόγραμμα των Δημοσίων Επενδύσεων,που το 1998 ήταν 31,9 δισ. και το 1999 κατεβαίνουν στα 23,1 δισ. εκ των οποίων μόνο τα 4 δισ. θα δοθούν για έργο που χρηματοδοτείται από Εθνικούς Πόρους, δηλαδή οι πάγιες ανάγκες του ΥΠΠΟ. Για την ιστορία αναφέρουμε ότι το 1998 το ΥΠΠΟ είχε ζητήσει 25 δισ. στους Εθνικούς Πόρους και έλαβε 10 δισ. Κάπως έτσι βούλιαξε το Πρόγραμμα Δράσης, σταμάτησαν έργα, απολύθηκαν ωρομίσθιοι. Με τα 4 δισ. μάλλον δεν έχει πολλές δυνατότητες. Παρατηρούμε ότι για δεύτερη συνεχή χρονιά είναι μηδενικό το ποσό στους κωδικούς για τις απαλλοτριώσεις, τη συντήρηση έργων, τις μελέτες και τις έρευνες. Αυτά θα χρηματοδοτηθούν από τους αβέβαιους πόρους του ΛΟΤΤΟ και άλλων λαχείων. Αρα άλλο τόσο αβέβαιο είναι το έργο που θα παραχθεί. Στο μεταξύ το ποσό των 4 δισ. αναλύεται σε δύο κωδικούς που αναφέρονται σε "Χρηματοδότηση Νομικών Προσώπων για κατασκευές έργων" και "Χρηματοδότηση Νομικών Προσώπων για συντήρηση έργων".

Αντίθετα οι πληρωμές για έργα χρηματοδοτούμενα από Κοινοτικούς Πόρους φτάνουν τα 19,1 δισ. Εδώ συναντάμε με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο την προσήλωση στις Κοινοτικές Οδηγίες και στη λογική της απορρόφησης αυτών των κονδυλίων προκειμένου να δώσει η κυβέρνηση έναν καλό λογαριασμό για την ένταξη στην ΟΝΕ.Σε αυτά τα έργα μεγάλο μέρος καταλαμβάνουν τα έργα σε μεγάλα μνημεία, τα οποία ούτε με τη λογική της ταχύτητας μπορούν να συμβαδίσουν, ούτε βέβαια με τους εργολαβικούς ρυθμούς,διότι τα περισσότερα έργα που χρηματοδοτεί η Κοινότητα γίνονται με αναθέσεις.

Αν λοιπόν το 1998 άγγιξαν τα όριά τους ο Κινηματογράφος, οι Εικαστικές Τέχνες, το Θέατρο, η Μουσική, η Λαϊκή Δημιουργία, τα Ερασιτεχνικά Σχήματα, οι φορείς και οι σύλλογοι, δε θα πρέπει ούτε φέτος να ελπίζουν στην κυβερνητική ελεημοσύνη. Αλλά περισσότερο από κάθε άλλη φορά το 1999 θα αγγίξουν τα όρια της απελπισίας και οι υπηρεσίες του ΥΠΠΟ, οι οποίες ενώ δε θα μπορούν να ιεραρχήσουν τις δικές τους προτεραιότητες, θα είναι αναγκασμένες να τρέχουν πίσω από τις Κοινοτικές Οδηγίες και τις εργολαβίες.

Αλλωστε ο υπουργός Πολιτισμού, αναφερόμενος στον Προϋπολογισμό, συνυπολόγισε τα κονδύλια του Β ΚΠΣ που θα φτάσουν τα 50 δισ., εάν επαληθευτεί η αισιόδοξη πρόβλεψη της κάλυψης του προγράμματος στο 85%. Είναι σαφές όμως ότι μένουν μετέωρες οι προτεραιότητες της Κεντρικής Υπηρεσίας που θα έχουν ως σημείο εκκίνησης τα 4 δισ. των Δημοσίων Επενδύσεων. Οι άλλες πηγές, τις οποίες ο Ευ. Βενιζέλος συνυπολογίζει στο Ταμείο του ΥΠΠΟ είναι μεν υπαρκτές, αλλά όχι βέβαιες. Είναι πιθανό να φτάσει τα 15 δισ. η χρηματοδότηση μέσω των λαχείων, αλλά όχι και με βεβαιότητα εξασφαλισμένο. Οπως επίσης είναι μία πιθανή εκδοχή τα έσοδα του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων να αγγίξουν και φέτος τα 12 δισ. Ωστόσο με πιθανότητες και ελπίδες είναι προφανές ότι και το πρόγραμμα που θα προκύψει είναι πιθανό να υλοποιηθεί στο σύνολό του. Ακόμα όμως κι αν οι πιθανότητες αποδειχτούν εύστοχες, απλώς θα επιβεβαιωθεί ότι ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο, όπως είναι ο Πολιτισμός, στηρίζεται εν πολλοίς στο τυχαίο και στα δεδομένα παρελθόντων ετών.

Παράλληλα εξαγγέλθηκε ένα πρόγραμμα που έχει σκοπό την ανακατανομή των υπαρχόντων κονδυλίων με αξιολογικά κριτήρια.Αυτό σημαίνει ότι θα ελεγχθούν και θα αξιολογηθούν οι δραστηριότητες, το έργο, η διαχείριση όλων όσοι επιχορηγούνται από το ΥΠΠΟ (ιδρύματα, φορείς, θέατρα, προγραμματικές συμβάσεις κ. ά.) και η συνέχιση της χρηματοδότησης θα επανεκτιμηθεί από μηδενική βάση. Αλλά από αυτό το μέτρο - το οποίο έχουμε ακούσει και από προηγούμενο υπουργό - θα θιγούν οι μεγάλοι ευνοούμενοι; Αυτά τα κονδύλια θα αξιολογηθούν σε σχέση με το έργο που παράγουν ή επιθυμούν να παράγουν άλλοι φορείς, ιδρύματα, σύλλογοι, θέατρα; Θα δοθούν ευκαιρίες σε πρωτόλειες δημιουργίες; Θα υπάρχουν μέσα στις προτεραιότητες του υπουργείου Πολιτισμού η στήριξη και η ενθάρρυνση της πολιτιστικής δημιουργίας;

Δ. ΜΥΡΙΛΛΑ

Αν λοιπόν το 1998 άγγιξαν τα όριά τους ο Κινηματογράφος, οι Εικαστικές Τέχνες, το Θέατρο, η Μουσική, η Λαϊκή Δημιουργία, τα Ερασιτεχνικά Σχήματα, οι φορείς και οι σύλλογοι, δε θα πρέπει ούτε φέτος να ελπίζουν στην κυβερνητική ελεημοσύνη. Αλλά περισσότερο από κάθε άλλη φορά το 1999 θα αγγίξουν τα όρια της απελπισίας και οι υπηρεσίες του ΥΠΠΟ, οι οποίες ενώ δε θα μπορούν να ιεραρχήσουν τις δικές τους προτεραιότητες, θα είναι αναγκασμένες να τρέχουν πίσω από τις Κοινοτικές Οδηγίες και τις εργολαβίες