Δύο χρόνια μετά την αιφνίδια απόφαση της κυβέρνησης να ιδιωτικοποιήσει τη μεγαλύτερη χαρτοβιομηχανία της χώρας, την "Αθηναϊκή Χαρτοποιία", ΣΟΦΤΕΞ,σήμερα είναι κάτι παραπάνω από βέβαιο ότι το σχέδιο της κυβέρνησης και των ανταγωνιστικών εταιριών του κλάδου, να θέσουν τη ΣΟΦΤΕΞ εκτός αγοράς,έχει πετύχει σε μεγάλο βαθμό. Η επιχείρηση, λόγω μιας συνεχούς και άνευ προηγουμένου υπονόμευσης, έχει χάσει σημαντικά μερίδια στην αγορά, σταδιακά απαξιώνεται, μεγάλο τμήμα του προσωπικού έχει απομακρυνθεί, ενώ, σύμφωνα με το υπουργείο Ανάπτυξης, εφόσον δε γίνει δυνατή η πώληση - που είναι πολύ πιθανό - η εκκαθάρισή της ή και το οριστικό κλείσιμο της ΣΟΦΤΕΞ "θεωρείται δεδομένο".

Το "χορό" της υπονόμευσης τον άρχισε το Δεκέμβρη του 1996 η Εθνική Τράπεζα, η οποία αποφάσισε άνευ λόγου να μπλοκάρει τις επιταγές της ΣΟΦΤΕΞ, που προέρχονταν από πωλήσεις προϊόντων. Αυτό είχε σαν συνέπεια να "στραγγαλιστεί" οικονομικά η επιχείρηση, να τεθεί για τρεις ολόκληρους μήνες εκτός λειτουργίας, να χάσει σημαντικά μερίδια στην αγορά, που τα καρπώθηκαν ανταγωνιστικές εταιρίες του κλάδου, να απαξιωθεί γενικότερα και, τελικά, να φτάσουμε στο σημερινό σημείο, η ΣΟΦΤΕΞ να δουλεύει λίγες μέρες το μήνα!

Οσον αφορά τους εργαζόμενους, μόνο τον τελευταίο χρόνο, με τον έναν ή άλλο τρόπο, έχουν χάσει τη δουλιά τους 830 εργαζόμενοι (το προσωπικό, από 2.450 άτομα, έφτασε σε 1.620), ενώ, σύμφωνα με τους όρους που θέτουν οι υποψήφιοι αγοραστές, η συρρίκνωση του προσωπικού θα είναι δραστική σε περίπτωση που αγοραστεί η επιχείρηση. Μάλιστα, η κυβέρνηση, για να δείξει την ευπείθειά της στους επίδοξους αγοραστές, απαίτησε να αποχωρήσουν "οικειοθελώς" από τη ΣΟΦΤΕΞ 400 εργαζόμενοι, διαφορετικά, θα απολυθούν με τη διαδικασία των ομαδικών απολύσεων.

Αυτή την περίοδο βρίσκονται θεωρητικά σε εξέλιξη στο ...Λονδίνο διαπραγματεύσεις εκπροσώπων του υπουργείου Ανάπτυξης με μία ουσιαστικά ανυπόστατη εταιρία, πουφέρει την επωνυμία "New Co".Αυτές οι διαπραγματεύσεις έχουν ξεκινήσει από τον περασμένο Ιούλη και ενώ τον Αύγουστο αναμενόταν να ανακοινωθεί πανηγυρικά η συμφωνία και πώληση της ΣΟΦΤΕΞ, το χλιαρό ενδιαφέρον των αγοραστών τρενάρει τις εξελίξεις, αφήνοντας για μια ακόμη φορά έκθετη την κυβέρνηση που διατυμπάνιζε ότι από μέρα σε μέρα θα υπογραφεί συμφωνία πώλησης, αλλά πολύ περισσότερο εκτεθειμένη, που παρουσίαζε την πώληση ως σωτηρία της επιχείρησης. Αυτό, πάντως, που βλέπουμε είναι ότι η επιχείρηση διαλύεται, εκατοντάδες εργαζόμενοι έχουν χάσει τη δουλιά τους, έχουν πεταχτεί εκατοντάδες εκατομμύρια δραχμές του ελληνικού λαού για την πώλησή της.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η εγγυητική επιστολή της "New Co" έχει λήξει από τις 25 Αυγούστου, παρ' όλα αυτά η κυβέρνηση ακάθεκτη συνομιλεί (;) μαζί της. Αυτό, πάντως, που αναμένεται να γίνει, είναι όσα κατά καιρούς έχει γράψει η εφημερίδα μας, ότι η κυβέρνηση περίμενε τις εκλογές, ώστε μετά να πάρει τις όποιες αποφάσεις της.

Ωστόσο, δε θα πρέπει να εκπλήξει μια προσωπική παρέμβαση της υπουργού Ανάπτυξης Βάσως Παπανδρέου,η οποία δεν έχει ασχοληθεί καθόλου με το θέμα, που θα αποσκοπεί μόνο και μόνο για προσωπικό της πολιτικό όφελος.

Πάντως, το "επιχείρημα" της κυβέρνησης ότι, σε περίπτωση που δεν αποδώσουν οι διαπραγματεύσεις, θα ξεκινήσει η επαφή με τη Φορθ Τζέιμς, στοχεύει στην παραπλάνηση των εργαζομένων, αλλά και γενικότερα, αφού εύλογα μπαίνει το ερώτημα: Ποιος θα είναι αυτός που θα αγοράσει τη ΣΟΦΤΕΞ για να τη λειτουργήσει παραγωγικά, όταν αυτή θα έχει χάσει το μερίδιό της στην αγορά; Συνεπώς όποιος την αγοράσει (όπως είχε δηλώσει και ο χαρτοβιομήχανος Π. Ζερίτης) θα την αγοράσει ως ενεργητικό, αλλά και για να καρπωθεί την τεράστια ακίνητη περιουσία της.

Εν μέσω "διαπραγματεύσεων" για την πώλησή της, οι εργαζόμενοι υπόκεινται σε ωμούς εκβιασμούς, προκειμένου να αποδεχτούν τους επαχθείς όρους των αγοραστών, για μείωση προσωπικού, για κλείσιμο τμημάτων, αλλά και για την κατάργηση όλων των διμερών συμβάσεων.

Μέχρι το '80, η ΣΟΦΤΕΞ κατείχε μονοπωλιακή θέση στην ελληνική αγορά. Ομως, τα συνεχή θαλασσοδάνεια των ιδιοκτητών, τα οποία παίρνονταν στο όνομα της επιχείρησης, αλλά τροφοδοτούσαν άλλες δραστηριότητές τους (ξενοδοχειακές, εμπορικές, οικοδομικές), είχαν αποτέλεσμα το '84 να συσσωρευτούν χρέη 17 δισ. δρχ. και να εκπέσει η διοίκηση της εταιρίας. Το Μάρτη του ίδιου χρόνου, η κυβέρνηση μετοχοποιεί τα χρέη και η ΣΟΦΤΕΞ περνά στον έλεγχο του ΟΑΕ. Συγκεκριμένα, το 64% των μετοχών έχει ο ΟΑΕ και το 36% η Εθνική Τράπεζα.

Η πορεία προς την επανιδιωτικοποίησή της προδιαγράφτηκε από την αρχή, με την πολιτική που εφάρμοσαν όλες οι κυβερνήσεις απέναντι στην εταιρία, που αποσκοπούσε απλώς στη συντήρησή της. Καμιά επένδυση, κανένα μέτρο στην κατεύθυνση του εκσυγχρονισμού και της ανάπτυξής της. Την ίδια ώρα που επιδοτούνταν με αρκετά δισ. δρχ. οι ιδιωτικές εταιρίες, ακόμα και η πολυεθνική ΧΑΡΤΕΛΛΑΣ,σκανδαλωδώς η κυβέρνηση απέρριψε αίτηση της διοίκησης της εταιρίας (πριν δύο χρόνια) για ένταξη στον "αναπτυξιακό" νόμο 2234/94.Είναι χαρακτηριστικό ότι η τελευταία χαρτοποιητική μηχανή που μπήκε στο εργοστάσιο ήταν το 1974. Μοναδική εξαίρεση το '93, όταν αγοράστηκε από τον ΟΑΕ το πρώην εργοστάσιο της "Πειραϊκής - Πατραϊκής" στο Μ. Πεύκο. Και τότε, όμως, απλώς χρησιμοποιήθηκαν χρήματα της ασφάλειας (περίπου 6 δισ. δρχ.) από τη μεγάλη πυρκαγιά του Φλεβάρη, για τη δημιουργία εκεί σύγχρονου εξοπλισμού επεξεργασίας χαρτιού.

Ούτε μια δραχμή δεν έχει πάρει με οποιαδήποτε μορφή η επιχείρηση από το δημόσιο, αλλά, παρ' όλα αυτά, μπορεί να είναι και κερδοφόρα και κυρίαρχη στην αγορά. Το μεγάλο "ατού" είναι ότι αποτελεί τη μόνη καθετοποιημένη βιομηχανία του κλάδου και παράγει τα πάντα σε χαρτί, όπως μοριοσανίδες, χαρτί γραφής, δημοσιογραφικό, περιτύλιξης, TISSUE (χαρτί οικιακής χρήσης) κλπ., ενώ χρησιμοποιεί σε μεγάλο ποσοστό πρώτη ύλη που φτιάχνει μόνη της.

Χιλιάδες στρέμματα δάσους από ειδικές λεύκες στη Β. Ελλάδα ανήκουν στο δυναμικό της εταιρίας, παράγοντας χαρτόμαζα. Τα στοιχεία δείχνουν το πόσο σημαντική είναι αυτή η δυνατότητα. Τα τελευταία χρόνια, η εισαγωγή χαρτόμαζας στοιχίζει στην ελληνική χαρτοβιομηχανία 1.100 δολάρια ο τόνος. Μόνο η ΣΟΦΤΕΞ έχει ανάγκη ετησίως πάνω από 100 χιλιάδες τόνους χαρτόμαζας, μεταφραζόμενο σε δαπάνη 25 δισ. δραχμών. Ομως, το 20 - 30% των αναγκών της αυτών καλύπτεται από τη δική της παραγωγή. Η σημασία του εργοστασίου της Δράμας, όπου γίνεται, εκτός των άλλων, η παραγωγή χαρτόμαζας, αλλά έχει και τη δυνατότητα να προμηθεύει τη χώρα με δημοσιογραφικό χαρτί, είναι προφανής.

"Από την εποχή που η ΣΟΦΤΕΞ πέρασε στον ΟΑΕ, καμία κυβέρνηση δεν έκανε τίποτα στην κατεύθυνση της ανάπτυξης της εταιρίας", μας λέει ο Χ. Κατσούλιας,μέλος της διοίκησης του σωματείου εργαζομένων. "Απλώς τη χρησιμοποιούσαν για την εξυπηρέτηση της εκλογικής τους πελατείας. Οι συνεχείς αλλαγές διοικήσεων, που δρούσαν χωρίς κανέναν έλεγχο και μερικές από τους οποίες έχουν κατηγορηθεί - βάσει στοιχείων - για κομπίνες, αλλά και οι αποφάσεις της πλειοψηφίας του ΔΣ του σωματείου, που αποδεχόταν την τακτική της κυβερνητικής πολιτικής, με αποκορύφωμα την αποδοχή τους στην απόφαση της κυβέρνησης να ιδιωτικοποιήσει τη ΣΟΦΤΕΞ, είχαν σαν συνέπεια να οδηγηθούμε τη σημερινή κατάσταση".

Η "προοπτική", που δίνεται από τους υποψήφιους αγοραστές για τη λειτουργία της επιχείρησης και που είναι να κλείσουν ορισμένα τμήματα, ο Χ. Κατσούλιας σημειώνει ότι "αυτό ισοδυναμεί με τη μείωση κατά 50% και περισσότερο του προσωπικού, ενώ αυτή την περίοδο με τις καθυστερήσεις των πληρωμών, την αβεβαιότητα, με τις προτροπές για οικειοθελείς αποχωρήσεις, στοχεύουν να καταβάλουν ψυχολογικά τους εργαζόμενους, να φύγουν οι περισσότεροι, ώστε να περάσουν χωρίς αντίσταση τα σχέδιά τους".

Ευθύνες επιρρίπτει ο συνδικαλιστής και στην πλειοψηφία του ΔΣ του σωματείου που δεν πραγματοποίησε κινητοποιήσεις στην κατεύθυνση αποτροπής της διάλυσης της επιχείρησης, αλλά περιορίστηκε σε αποσπασματικές ενέργειες, που αποσκοπούσαν στην εφήμερη αντιμετώπιση των προβλημάτων. "Ακόμη και σήμερα που η κατάσταση έχει φτάσει στο απροχώρητο, δεν έχουν στόχο να συγκρουστούν με αυτή την πολιτική", σημειώνει ο συνδικαλιστής και συνεχίζει: "Παρήγορη είναι η απόφαση του σωματείου να ζητήσει από την κυβέρνηση να σταματήσει τη διάλυση της εταιρίας, όμως δεν κάνει κανένα λόγο για την ιδιωτικοποίηση της εταιρίας".

Συνοψίζοντας τις προτάσεις και τις θέσεις της ΕΣΑΚ, προτάσεις που θα βγάλουν από το αδιέξοδο την επιχείρηση ο Χ. Κατσούλιας αναφέρει: "Να σταματήσει η ιδιωτικοποίηση - ξεπούλημα, γιατί οδηγεί στο ξεπούλημά της. Να χρηματοδοτηθεί η ΣΟΦΤΕΞ, με ευθύνη της κυβέρνησης, στην κατεύθυνση της ανάπτυξης". Σ' αυτό το σημείο ο συνδικαλιστής επισημαίνει ότι "η επιχείρηση δεν πήρε ούτε μια δραχμή από την κυβέρνηση και αυτά που ακούγονται ότι είναι ζημιογόνος για το ελληνικό δημόσιο είναι ψέματα".

Καταλήγοντας ο Χ. Κατσούλιας τονίζει ότι με "σύνθημα να σταματήσει άμεσα το ξεπούλημα και η διάλυση της ΣΟΦΤΕΞ πρέπει να ξεκινήσει, έστω και αυτή τη στιγμή αγώνας, όχι μόνο από τους εργαζόμενους της ΣΟΦΤΕΞ, αλλά από όλους τους εργαζομένους, ώστε να παραμείνει η ΣΟΦΤΕΞ στο δημόσιο, γιατί είναι σε όφελος του ελληνικού λαού και της Εθνικής Οικονομίας".

Σταμάτης ΖΗΣΙΜΟΥ