Τα 80 χρόνια του μεγάλου σκηνοθέτη Ινγκμαρ Μπέργκμαν τιμά το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης,με τη συνεργασία του υπουργείου Πολιτισμού και του Δήμου Θεσσαλονίκης και τη στήριξη του Σουηδικού Ινστιτούτου και της Ταινιοθήκης της Σουηδίας.Οι εκδηλώσεις πραγματοποιούνται από αύριο μέχρι 29 Οκτώβρη, στη Θεσσαλονίκη και στο πλαίσιο των "23ων Δημητρίων".

Θα προβληθούν 39 ταινίες του μεγάλου δημιουργού, περίπου το μεγαλύτερο μέρος του σκηνοθετικού του έργου, που φτάνει τις 43 ταινίες, από τις οποίες οι 40 γυρίστηκαν στη Σουηδία. Το αφιέρωμα θα εγκαινιαστεί με την τελευταία ταινία του "Συντροφιά με έναν κλόουν", που προβλήθηκε φέτος στο Φεστιβάλ Καννών. Στο πρόγραμμα, επίσης, περιλαμβάνεται και η ταινία που καθιέρωσε τον Μπέργκμαν ως σεναριογράφο, η "Φρενίτις", την οποία σκηνοθέτησε το 1944 ο Σουηδός Αλφ Σάιμπεργκ.

Στο πλαίσιο αυτού του αφιερώματος, στην αίθουσα Τέχνης Εθνικής Αμύνης,στη Θεσσαλονίκη, από αύριο μέχρι 4 Νοέμβρη, θα λειτουργεί έκθεση φωτογραφίας των Τζορτζ Οντνερ και Μπενγκτ Βανσέλιους,με τίτλο "Την ώρα της πρόβας".Είναι οι δύο από τους ελάχιστους φωτογράφους, στους οποίους ο Μπέργκμαν επέτρεπε να καταγράφουν τη δουλιά του στο στούντιο και στη σκηνή του θεάτρου. Το υλικό που θα εκτεθεί είναι από την ταινία "Η νύχτα των σαλτιμπάγκων", από το ανέβασμα στο θέατρο του "Πέερ Γκιντ" και από τις "Βάκχες" στο θέατρο και στην όπερα. Στα αυριανά εγκαίνια, θα παραβρεθεί και ο φωτογράφος Τζορτζ Οντνερ.

Το αφιέρωμα στον Μπέργκμαν επαναλαμβάνεται από 26 Οκτώβρη έως 3 Νοέμβρη στην Αθήνα, στον κινηματογράφο "Παλλάς",όπου θα προβληθούν 40 ταινίες. Αυτή τη φορά, το αφιέρωμα θα πλαισιωθεί από έκθεση των Μάγκο και Λέναρτ Μορκ,με κοστούμια και σκίτσα από τις ταινίες του Σουηδού σκηνοθέτη, όπως "Η νύχτα των σαλτιμπάγκων", "Χαμόγελα Καλοκαιρινής Νύχτας","Το μάτι του Διαβόλου", "Ολες αυτές οι γυναίκες", "Η Ωρα του Λύκου", "Οι Τιποτένιοι" και από την όπερα "Βάκχες". Τα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν στις 26 Οκτώβρη.

Σε 2.000 ανέρχονται οι εκδόσεις που έχουν καταγραφεί μέχρι σήμερα στο Αρχείο Μεταφράσεων Νεοελληνικής Λογοτεχνίας του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου, ενώ η Βιβλιοθήκη του ΕΚΕΒΙ περιλαμβάνει περίπου 1.400 εκδόσεις μεταφράσεων έργων Νεοελληνικής Λογοτεχνίας σε ξένες γλώσσες. Το σχετικό πρόγραμμα του ΕΚΕΒΙ ξεκίνησε πέρυσι υπό την ευθύνη του συγγραφέα, κριτικού και βιβλιογράφου, Κυριάκου Ντελόπουλου και με τη συνεργασία του Ελληνικού Λογοτεχνικού Αρχείου.

Η παρουσίαση του Αρχείου έγινε σε χτεσινή συνέντευξη Τύπου και έχουν καταγραφεί λογοτεχνικά είδη, όπως: Ποίηση, πεζογραφία, θεατρικά έργα, μυθιστορηματικές βιογραφίες, ιστορίες και δοκίμια της ελληνικής λογοτεχνίας και λογοτεχνών, λογοτεχνικές βιογραφίες και παιδικά βιβλία.Από τους συγγραφείς, ο περισσότερο μεταφρασμένος είναι ο Γιάννης Ρίτσος με 270 εκδόσεις, ο Νίκος Καζαντζάκης με 226 εκδόσεις, ο Καβάφης με 93, ο Βασίλης Βασιλικός με 83, ο Οδυσσέας Ελύτης με 56 μεταφρασμένες εκδόσεις, η Αλκη Ζέη με 53, και ο Αντώνης Σαμαράκης με 47.

Οι πρώτες μεταφράσεις της νεοελληνικής λογοτεχνίας έγιναν κατά την τελευταία δεκαετία του 20ού αιώνα. Στα μέσα του 20ού αιώνα, οι μεταφράσεις αυξάνονται γιατί αυξάνεται και το ενδιαφέρον των ξένων αναγνωστών. Βέβαια, διαπιστώνεται ότι τα βραβεία Νόμπελ και Λένιν έδωσαν αποτελεσματικές ωθήσεις στο θέμα των μεταφράσεων της νεοελληνικής λογοτεχνίας. "Η αύξηση των μεταφράσεων", είπε ο Κυριάκος Ντελόπουλος, "συνεπέφερε μία κίνηση πνευματικών ανταλλαγών, η οποία δεν έπρεπε να μείνει αναξιοποίητη, ενώ η διακίνηση του μεταφρασμένου λογοτεχνικού ελληνικού βιβλίου δημιούργησε εμπορικούς όρους συναλλαγών μεταξύ των παραγωγών και των άλλων εμπλεκόμενων".

Ενα ακόμα ενδιαφέρον στοιχείο του Αρχείου είναι οι 33 γλώσσες που καταγράφονται. Μεταξύ αυτών: Ιαπωνική, αραβική, ουκρανική, γεωργιανή, καταλανική, βασκική, αρμενική, σλοβακική, σλοβενική, τσεχική, εσθονική, ινδονησιακή, φλαμανδική, ισλανδική, βιετναμική.Στην κορυφή, βρίσκονται η αγγλική με 412 εκδόσεις, η γαλλική με 271, η γερμανική με 244, η ιταλική με 236, η ρουμανική με 229 και η ισπανική με 177.

Οι ενδιαφερόμενο μπορούν να έχουν πρόσβαση στο αρχείο μέσω υπολογιστή εγκατεστημένου στην έδρα του ΕΚΕΒΙ στην Πολιτεία.

• Δικά της αγαπημένα τραγούδια και τραγούδια που συγκαταλέγονται στις πιο μεγάλες στιγμές της ελληνικής μουσικής, θα παρουσιάσει η Ελευθερία Αρβανιτάκη,αύριο, στο "Κουίν Ελίζαμπεθ Χολ" στο Λονδίνο. Το θέατρο, ένα από τα ωραιότερα του Λονδίνου, είναι χωρητικότητας 1.200 ατόμων και η Ε. Αρβανιτάκη θα παρουσιάσει ένα πρόγραμμα 90 λεπτών. Το ίδιο πρόγραμμα θα επαναλάβει και μετά τις 10μμ στον ίδιο χώρο, αφού η ζήτηση των εισιτήριων συνεχίζεται και το θέατρο δεν έχει άλλη διαθέσιμη ημέρα.

Σημειώνεται ότι στο Λονδρέζικο Θέατρο τις επόμενες μέρες θα εμφανιστούν μερικά από τα σημαντικότερα ονόματα της σύγχρονης μουσικής σκηνής, όπως: ο Κουβανός Ροντρίγκεζ, η Ινδή Λακσμό Σανκάρ, η Φιλαρμονική Ορχήστρα του Λονδίνου κ. ά.

• Στην "Αίγλη" της Θεσσαλονίκης θα εμφανίζεται από 21 του Οκτώβρη έως 1η του Δεκέμβρη ο Διονύσης Σαββόπουλος.Αλλά αυτή τη φορά επιστρέφει σε πιο ακουστικά σχήματα και δε χρησιμοποιεί ηλεκτρισμό. Η μπάντα του Δ. Σαββόπουλου αποτελείται από τους: Θανάση Μπίκο,Βασίλη Πιερρακέα (κιθάρα) και Κώστα Θεοδώρου (ακουστικό μπάσο). Το πρόγραμμα είναι μία διαδρομή από το '62 μέχρι σήμερα με το "Φορτηγό", το "Περιβόλι του Τρελλού", το "Μπάλλο", το "Βρώμικο Ψωμί", τη "Ρεζέρβα", τους "Αχαρνείς", το "Κούρεμα", "Μην Πετάξεις Τίποτα" και το "Ξενοδοχείο".

Μετά την "Αίγλη" ο Διονύσης Σαββόπουλος θα ταξιδέψει στην υπόλοιπη Ελλάδα.

Επιστημονικό συμπόσιο με θέμα "Ο έξω Ελληνισμός. Κωνσταντινούπολη και Σμύρνη (1800 - 1922): Πνευματικός και κοινωνικός βίος",διοργανώνει η Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας - Σχολή Μωραϊτη,στις 30 και 31 Οκτώβρη. Θα μιλήσουν οι: Χ. Εξερτζόγλου, Αγ. Ιγγλέση, Σπ. Τζόκας, Τρ. Σκλαβενίτης, Π. Στάθη, Κ. Μαμώνη, Εμ. Κριαράς, Χ. Καράογλου, Α. Γκρέκου, Χρ. Βασιλάκου, Γ. Κεχαγιόγλου, Κ. Κωστίου, Γ. Μελισσαράτου, Γ. Παπακώστας, Κ. Λάππας, Β. Κολώνας κ.ά.

• Στην ποίηση της Κλαίρης Αγγελίδου και στη ζωγραφική του Τεύκρου Αγγελίδη,είναι αφιερωμένη η εκδήλωση που θα πραγματοποιηθεί στις 22 Οκτώβρη στο "Σπίτι της Κύπρου" (Ηρακλείτου 10). Για τα έργα θα μιλήσει η καθηγήτρια Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Νίκη Λοϊζίδη με θέμα: "Μια ερμηνεία της θάλασσας ως στοιχείον έμπνευσης στην καλλιτεχνική δημιουργία του Τεύκρου Αγγελίδη".Την ποιητική συλλογή της Κλαίρης Αγγελίδου θα παρουσιάσει ο καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών Φώτης Δημητρακόπουλος.Διαβάζει η Μελίνα Μποτέλλη.Η μουσική σύνθεση είναι του Κώστα Κακογιάννη σε ποίηση Κλ. Αγγελίδου. Στο πιάνο ο συνθέτης. Ερμηνεύει η Ειρήνη Κακογιάννη - Μυλωνά.Στον ίδιο χώρο στις 23 Οκτώβρη (8.30μμ), διοργανώνεται εκδήλωση στην οποία θα παρουσιαστεί σε θεατρική απόδοση ποιητικό έργο της Ματίνας Μόσχοβη.
• Στις 20 Οκτώβρη (8.15μμ) ο σύλλογος "Φίλοι Μουσείου Μάνης Μ. Κάσση" διοργανώνει διάλεξη με θέμα: "Η περιληπτική πορεία του ιστορικού υλισμού στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία".Θα μιλήσει ο Δρ. Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Σπυροδήμος Ανεμογιάννης Σινανίδης.Η εκδήλωση θα γίνει στο εργαστήρι του γλύπτη Μ. Κάσση (Τζιροπούλου 15, Ν. Φάληρο).
• Την 28η Οκτώβρη (7μμ) στη Μεγάλη Αίθουσα Τελετών του Πανεπιστημίου Αθηνών, θα πραγματοποιηθεί ο επίσημος γιορτασμός για την Εθνική Επέτειο. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει εισήγηση του Πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών, καθηγητή Κωνσταντίνου Δημόπουλου και ομιλία του καθηγητή του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής Βασιλείου Λαμπρινουδάκη με θέμα: "Η έννοια της Ελευθερίας και η ελληνική κλασική τέχνη".Η εκδήλωση θα κλείσει με τη χορωδία του Πανεπιστημίου Αθηνών.
• Στις 4 Νοέμβρη (7.30μμ) στη Στοά Βιβλίου θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση με θέμα: "Ηχος και ρυθμός".Θα μιλήσουν οι: Κωνσταντίνος Σολδάτος, Ιωάννης Ευδοκιμίδης, Χαράλαμπος Σπυρίδης, Μίμης Πλέσσας, Δημήτρης Ιατρόπουλος, Κατερίνα Καραγιάννη, Ντένη Ευθυμίου - Τσεκούρα.Στον ίδιο χώρο φιλοξενείται έκθεση του έργου (γλυπτική, λογοτεχνία, ποίηση), του Γιωτοπάνου (Παναγιώτη Παπαναγιώτου). Στα εγκαίνια της έκθεσης (2/11) θα παρουσιαστεί το βιβλίο του "Ψυχοπαγίδα".

Τη Δευτέρα (7.30μμ) στα εκπαιδευτήρια "Ελληνογερμανική αγωγή", εγκαινιάζεται έκθεση έργων του Αλέκου Φασιανού με τίτλο "Σκιάσεις".Τα παρουσιαζόμενα έργα, μέρος της συλλογής Ν. Δαλαρέτου, αποτελούν μια διαφορετική μορφή έκφρασης και παραπέμπουν στις πρώτες πηγές έμπνευσης της ζωγραφικής. Η εκδήλωση περιλαμβάνει ακόμη, την παρουσίαση του βιβλίου του Αλέκου Φασιανού με τίτλο "Μικρά μικρά της Κέας" (έκδοση "Βουρκαριανή 1998"). Το βράδυ των εγκαινίων, ο καλλιτέχνης θα αυτοσχεδιάσει με δικές του φιγούρες πάνω στο άσπρο πανί και θα αφυπνίσει έτσι τις μνήμες μας από το λαϊκό θέατρο σκιών. Θα προλογίσει η κριτικός τέχνης Αθηνά Σχινά και ο καλλιτέχνης θα υπογράψει τα βιβλία του. Η έκθεση θα λειτουργεί έως τις 26 Οκτωβρίου.

Από την Αθήνα θα αρχίσουν φέτος τα "ταξίδια" του Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας.Ο κινηματογράφος "Παλλάς" από 19 έως 24 Οκτωβρίου θα φιλοξενήσει όλες τις ταινίες που προβλήθηκαν στο 21ο Φεστιβάλ, με τη συνεργασία του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου και του υπουργείου Πολιτισμού.

Σκοπός αυτής της "μεταφοράς" είναι να καλυφθούν οι ελλείψεις ως προς τη διανομή των ταινιών μικρού μήκους, αφού μετά την προβολή τους στο Φεστιβάλ έμεναν στα αζήτητα. Ο επόμενος σταθμός θα είναι το Βερολίνο στις 19 Νοεμβρίου ενώ θα ακολουθήσουν 35 περίπου εκδηλώσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Την πρώτη μέρα των προβολών στο "Παλλάς" θα παρουσιαστούν οι ταινίες που βραβεύτηκαν και διακρίθηκαν ενώ στις 20 Οκτωβρίου θα γίνουν προβολές σε βίντεο και θα παρουσιαστούν οι σπουδαστικές ταινίες. Το πρόγραμμα των άλλων ημερών περιλαμβάνει τις ταινίες Ντοκιμαντέρ και Μυθοπλασίας καθώς και τα αφιερώματα στις Νορβηγικές ταινίες μικρού μήκους (22/10) και στη Σχολή Κινηματογράφου του Λοτζ στην Πολωνία (22/10).

Γιάννης Ρίτσος. Ο πολυμεταφρασμένος Ελληνας ποιητής