Για τα πρώτα βήματα της ΚΝΕ, πριν και κυρίως μετά την απόφαση για την ίδρυσή της, μιλά στο "Ρ" ο Θ. Τζιαντζής, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ σήμερα, από τα πρώτα στελέχη του κεντρικού καθοδηγητικού της ΚΝΕ με την ίδρυσή της. "Ηδη, από την προδικτατορική περίοδο, ήταν αισθητές οι επιπτώσεις από την απουσία μαρξιστικολενινιστικής οργάνωσης στο χώρο της νεολαίας. Η έλλειψη πολιτικο-ιδεολογικής συνοχής και οργανωτικής ετοιμότητας της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη, η αδυναμία της να εξασφαλίσει κάποια συσπείρωση και συνέχεια του αγώνα της νεολαίας ενάντια στη στρατιωτικοφασιστική δικτατορία έδειχναν καθαρά ότι και στη νεολαία χρειαζόταν άλλου τύπου οργάνωση.

Ταυτόχρονα, η ανασύσταση των παράνομων κομματικών οργανώσεων του ΚΚΕ, οι συνθήκες έντονης διαπάλης με τον αναθεωρητισμό (με ιδιαίτερη πολύμορφη έκφρασή τους στο ριζοσπαστισμό και τις αναζητήσεις της νεολαίας) αναδείχνουν την αναγκαιότητα άμεσα της επανασύστασης της Κομμουνιστικής Νεολαίας Ελλάδας, σαν αναγκαίο όρο της ανάπτυξης, το σωστού προσανατολισμού του νεολαιίστικου κινήματος, για την αναζωογόνηση του κόμματος του επαναστατικού κινήματος στις υποχρεώσεις του, στις νέες δύσκολες συνθήκες".

"Ηδη, πριν την απόφαση του ΠΓ (τον Αύγουστο του '68) για την ίδρυση της ΚΝΕ, υπήρξε προβληματισμός και προσανατολισμός της Κεντρικής Επιτροπής για ζητήματα της νεολαίας, που εκφράστηκε σε σύσκεψη μελών της Κεντρικής Επιτροπής το Γενάρη του '67 για τα ζητήματα της δουλιάς του Κόμματος στη νεολαία της προσφυγιάς. Βέβαια, η αναγκαιότητα της ύπαρξης Κομμουνιστικής Νεολαίας υπήρχε πέρα και ανεξάρτητα από τις ιδιαίτερες ανάγκες μιας φάσης, που εκεί, ίσως, εκδηλώνεται πιο ανάγλυφα η απαίτηση και η αναγκαιότητά της.

Οι στίχοι του Βάρναλη εκφράζουν, νομίζω, απλά και γλαφυρά αυτήν τη βασική αφετηρία ύπαρξής της. Σαν ώριμο τέκνο της ανάγκης και της οργής, ο νέος κομμουνιστής γεννιέται, ξεπηδά, κατ' αρχάς μέσα απ' τους συγκεκριμένους όρους της καταπίεσης, της εκμετάλλευσης, που υπάρχει στην καπιταλιστική κοινωνία μας.

"Ο κομμουνισμός (έλεγε ο Λένιν) "φυτρώνει" ορμητικά απ' όλες τις μεριές της κοινωνικής ζωής, βλαστάρια του υπάρχουν παντού, το "μίασμα" (για να χρησιμοποιήσουμε την αγαπημένη στην αστική τάξη και στην αστική αστυνομία και την πιο "ευχάριστη" για κείνους λέξη) έχει διεισδύσει στον οργανισμό πολύ σταθερά και έχει εμποτίσει ολόκληρο τον οργανισμό. Κι αν με ιδιαίτερη επιμέλεια "βουλώνουν" μια από τις εξόδους, το "μίασμα" θα βρει άλλη έξοδο, καμιά φορά τελείως απρόσμενη. Η ζωή θα προχωρήσει". Τα λόγια αυτά του Λένιν ισχύουν γενικά και μέσα σ' αυτά βρίσκεται και η νεολαία".

"Η νεολαία σαν κοινωνική κατηγορία, ανεξάρτητα από την ταξική της ανομοιογένεια και ρευστότητα, έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Την τόλμη και τον ενθουσιασμό, τη θέληση για συλλογικότητα και δημιουργία. Την αμφισβήτηση και το ριζοσπαστισμό. Η πλειοψηφία τους, παιδιά του λαού, βιώνοντας με τους δικούς της όρους την παθογονία της εκμεταλλευτικής κοινωνίας. Βιώνουν με τα δικά τους μάτια την ταξική πάλη. Είναι αντικειμενικά σε θέση ν' αφουγκραστούν τη μαρξιστική - λενινιστική κοσμοθεωρία, είναι σε θέση να αναπτύξουν πρωτοπόρα δράση.

Οσο, όμως, και αν η ζωή γεννά την "ανάγκη" και την "οργή", τη διάθεση, τη δυνατότητα στους νέους για επαναστατική δράση, αυτόματα και μόνη της αυτή δε θα πραγματοποιηθεί με συνέπεια και συνέχεια, χωρίς την οργάνωση των πρωτοπόρων στοιχείων της νεολαίας και, κυρίως, αν δεν έχουν δίπλα τους στήριγμα και πολιτικοϊδεολογικό καθοδηγητή το μαρξιστικό - λενινιστικό πολιτικό φορέα της νέας κοινωνίας, το ΚΚΕ.

Γι' αυτό πέρα από την "ανάγκη και την οργή" χρειαζόταν να υπάρχει και υπήρξε (σε πείσμα των καιρών) το ΚΚΕ, που κατανόησε την ανάγκη και πήρε την απόφαση δημιουργίας της ΚΝΕ, δίνοντας, έτσι, ουσιαστικό περιεχόμενο στη διάθεση, αναζήτηση τμημάτων της νεολαίας για καινοτόμα δράση, που, όπως δείχνει η ζωή, ιδιαίτερα έντονα εκδηλώνεται σε καμπές της πορείας του τόπου, κόντρα στην ηττοπάθεια, στην τρομοκρατία και εκμετάλλευση. Η απόφαση αυτή χρόνια τώρα έχει καταξιωθεί στη ζωή. Με την ΟΚΝΕ, με την επανασύσταση της ΚΝΕ το '68 και την 30χρονη προσφορά της δίπλα και μαζί με το Κόμμα. Η αναγκαιότητα της ΚΝΕ, η δράση, η προσφορά της στη νεολαία και στο Κόμμα δε σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι το ΚΚΕ υποβαθμίζει την ευθύνη του - τις υποχρεώσεις του απέναντι στη νεολαία. Το αντίθετο, μάλιστα.

Το ΚΚΕ ποτέ δεν έκρυψε απ' τη νεολαία το ενδιαφέρον του για τα προβλήματά της και την προοπτική της. Ποτέ δεν έκρυψε τη θέλησή του για άμεση επικοινωνία μαζί της, την πρόσκληση για συμμετοχή της στους κοινωνικούς αγώνες, στην ταξική πάλη και μέσα από τις γραμμές του. "Είμαστε το κόμμα του μέλλοντος και το μέλλον ανήκει στη νεολαία. Είμαστε το κίνημα των καινοτόμων και η νεολαία με ενθουσιασμό ακολουθεί τους καινοτόμους".

Είμαστε το κόμμα, που παλεύει κατά την παλιάς σήψης και "η νεολαία πρώτη θα ορμήσει σ' αυτήν την πάλη". Τα λόγια αυτά του Ενγκελς δεν τα κρύβουν ούτε η ΚΝΕ, ούτε το ΚΚΕ από τη νεολαία. Το ενδιαφέρον, η ευθύνη του ΚΚΕ απέναντι στη νεολαία παραμένει αμείωτο, ανεξάρτητα της αναγκαιότητας της ύπαρξης και της προσφοράς της ΚΝΕ.

Η δημιουργία της ΚΝΕ εκφράζει την εμπιστοσύνη που έχει το ΚΚΕ στις δημιουργικές δυνατότητες της νεολαίας. Γνωρίζουμε ότι κάθε νέα γενιά με το δικό της τρόπο θα προσεγγίζει και θα εντάσσεται στο εργατικό κίνημα και θα παλεύει για την προώθηση των στόχων του. Ακριβώς για να γίνει πράξη η συσπείρωση της μεγάλης πλειοψηφίας της νεολαίας σ' αυτόν το στόχο, χρειάζεται η οργάνωση της πρωτοπορίας της. Χρειάζεται δική της οργάνωση, που θα επικοινωνεί πλατιά με τη νεολαία, θα οργανώνει τη δράση της, θα επιδρά στον προσανατολισμό της, θα καταχτούν τα μέλη της γνώση, πείρα πολύπλευρη, αγωνιστική στάση ζωής, κοσμοθεωρητική Μ - Λ συγκρότηση, με τη φιλοδοξία να καταχτήσουν τον τίτλο του μέλους του ΚΚΕ".

Για την παρακαταθήκη που έχει αφήσει στους νέους κομμουνιστές η 30χρονη ιστορία της Οργάνωσης και τους στόχους τού σήμερα μιλά στο "Ρ" ο Κώστας Μυτιληνιού,μέλος του Γραφείου του ΚΣ της ΚΝΕ.

- Τριάντα χρόνια μετά από την ίδρυση της ΚΝΕ, ποια είναι η παρακαταθήκη που έχει αφήσει η ιστορία της Οργάνωσης στους νέους κομμουνιστές του σήμερα;

- "Η παρακαταθήκη είναι η πολύτιμη πείρα, βγαλμένη από τη δράση μέσα στη νεολαία σε συνθήκες άγριου κυνηγητού, ωμής βίας στα χρόνια της δικτατορίας, αλλά και του εκσυγχρονισμένου αντικομμουνισμού μετέπειτα. Η 30χρονη ζωή και δράση μάς οπλίζει με ακόμα μεγαλύτερη δύναμη, επιβεβαιώνει την εμπιστοσύνη που δείχνουμε στη νεολαία, την πίστη μας ότι μπορεί να βγάλει σωστά συμπεράσματα, να μάχεται και να κατακτά δικαιώματα.

Από την εξέγερση του Πολυτεχνείου ως και σήμερα η νεολαία έχει δώσει δείγματα γραφής απέναντι στις πολιτικές και τις ιδεολογίες που κυριαρχούν και η ΚΝΕ έχει τη σφραγίδα της σ' αυτές. Παρακαταθήκη ευθύνης και θέλησης να συνεχίσουμε στις σημερινές, το ίδιο ή και περισσότερο δύσκολες, συνθήκες αταλάντευτα τη δράση μας, για να έρχεται μαζικά η νεολαία σε επαφή με την ανατρεπτική πολιτική του ΚΚΕ, το μαρξισμό - λενινισμό, να στρατεύεται για την προώθηση τέτοιων ωραίων στόχων.

"Η απόφαση για την ίδρυση της ΚΝΕ δικαιώθηκε. Οι χιλιάδες των νέων που πέρασαν από τις γραμμές της ΚΝΕ, υιοθέτησαν τις θέσεις μας, το δείχνει περίτρανα. Η δράση της ΚΝΕ στη νεολαία, έβγαλε κερδισμένη τη νεολαία ώστε να βλέπει με διαφορετικό μάτι τη ζωή να στέκεται ενάντια σε πολιτικές που χτυπάνε τα δικαιώματα - τη ζωή της, να πετυχαίνει έστω και προσωρινές λύσεις, να έχει κατακτήσεις. Η δράση του κινήματος της νεολαίας, η ικανότητά του, ιδιαίτερα σήμερα, φαίνεται πιο καθαρά πως συνδέεται με την ύπαρξη της ΚΝΕ άρρηκτα. Σε όλες τις καμπές του νεολαιίστικου κινήματος, ο ρόλος της ΚΝΕ ήταν αναντικατάστατος, η ανάπτυξη των αγώνων ήταν άρρηκτα δεμένη με τη δύναμη της ΚΝΕ και την προώθηση που έδινε σ' αυτούς".

- Οι στόχοι της ΚΝΕ, τότε και σήμερα, πώς σχετίζονται;

- "Δε θα 'λεγα πως διαφοροποιούνται οι θέσεις μας, όμως η οξύτητα των προβλημάτων έχει διαφοροποιηθεί προς το χειρότερο. Αυτό που έχει αλλάξει είναι η επίθεση στα δικαιώματά μας. Σήμερα οι στόχοι μας επικεντρώνονται στο πώς η δράση μας θα συμβάλλει ώστε να βρεθεί η νεολαία στην αντεπίθεση, δίπλα στο εργατικό λαϊκό κίνημα, στο χτίσιμο του μετώπου για τη ρήξη και την ανατροπή αυτής της πολιτικής. Πετυχαίνοντας την πολυμέτωπη πολύμορφη δράση, το συντονισμό των τμημάτων της, με περιεχόμενο πάλης που θα χτυπά στη ρίζα των προβλημάτων. Φαίνεται πως η αγανάκτηση των νέων σήμερα είναι έντονη, αλλά δεν είναι το ίδιο έντονη η συμμετοχή της στους αγώνες που ξεδιπλώνονται. Στόχος μας είναι η σταθερή δουλιά, που θα πετυχαίνει την αποκάλυψη των ιδεολογημάτων που χρησιμοποιεί η άρχουσα τάξη και οι φορείς που τη στηρίζουν, προκειμένου να αποπροσανατολίσουν τη νεολαία από την πραγματικότητα, να κρύβουν το χαρακτήρα της πολιτικής τους, που είναι εχθρικός προς τη νεολαία και τα δικαιώματά της.

Μια πραγματικότητα που κάνει αναγκαίο σήμερα για τη νεολαία, το νεολαιίστικο κίνημα, να βγει πιο αποφασιστικά στο προσκήνιο, να πολιτικοποιήσει τη δράση της, να δυναμώσει την ΚΝΕ, το ΚΚΕ, κάνοντας την επιλογή να παλέψει μέσα από τις γραμμές της ΚΝΕ, ενάντια στην καπιταλιστική βαρβαρότητα, για το σοσιαλισμό".

Παραθέτουμε ένα απόσπασμα από την ομιλία του Αντώνη Καλαμπόγια, σε εκδήλωση για τα 15χρονα του "Οδηγητή" και τα 65χρονα του ΚΚΕ, που είχε την ευθύνη έκδοσης του πρώτου παράνομου "Οδηγητή". "... Ο Οδηγητής πέρασε δύσκολη πορεία γιατί ήταν η κατάσταση πολύ δύσκολη. Και η δικτατορία, αλλά και οι συνθήκες που προσπαθούσε το Κόμμα να οργανώσει και ν' αναπτύξει τις δυνάμεις του. Επικρατούσε σύγχυση, αλλά πρέπει να πούμε ότι στην πορεία του αυτή ο "Ο" δεν είχε ταλαντεύσεις. Μπορεί να είχε ελλείψεις, αδυναμίες, λάθη σοβαρά δεν έκανε, δε λοξοδρόμησε...

Σήμερα, στην περίοδο της νομιμότητας... ο "Ο" καλείται να αυξήσει την επαγρύπνησή του, ν' ανεβάσει το ιδεολογικό πολιτικό επίπεδο των μελών και στελεχών της ΚΝΕ... να ασκήσει επίδραση και επιρροή στην υπόλοιπη νεολαία... Στην προσπάθεια αυτή ο "Ο" δε θα πρέπει να χάσει το βασικό του στόχο την κομματικότητα και την καθαρότητα στην ιδεολογική αποστολή που έχει αναλάβει". Και συνεχίζει: "Ο σύντροφος που τύπωνε τις εφημερίδες σε μια καταπακτή, δούλευε με κέφι, ενώ μια λαμαρίνα τον προστάτευε από τις ακαθαρσίες που στάζανε από τις σωλήνες αποχέτευσης που περνάγανε πάνω από το κεφάλι του".

Ο Γ. Μωραϊτης, την εποχή της ίδρυσης της ΚΝΕ, ήταν μέλος του Γραφείου της ΚΟΑ με ευθύνη για τον παράνομο Τύπο και ιδιαίτερα για την "Αδούλωτη Αθήνα" και το "Ριζοσπάστη". Μας μίλησε για τις πρώτες εκείνες εκδόσεις του "Οδηγητή":

"Κυκλοφόρησε το πρώτο φύλλο, για το οποίο είχε την ευθύνη ο Αντώνης ο Καλαμπόγιας. Ηρθε από το εξωτερικό στην παρανομία και ήταν ένας εξαιρετικός σύντροφος. Για το δεύτερο φύλλο, ανατέθηκε η ευθύνη σε μένα. Αλλά δεν πρόλαβε να κυκλοφορήσει, γιατί πιαστήκαμε. Ητανε όλη η ύλη γραμμένη και με πολύ ψιλά γράμματα. Θα είχε πλούσιο υλικό, αν κυκλοφορούσε, αλλά ατύχησε με τη σύλληψη τη δική μας, στις 29 Νοέμβρη του '68. Τα υλικά είναι ψιλογραμμένα για να μπορούν να κρύβονται. Και, βέβαια, τα είχα τόσο καλά κρυμμένα, ώστε δεν μπόρεσαν να βρουν τίποτα. Μπορεί να βρίσκονται ακόμα κρυμμένα γύρω σ' εκείνη την πολυκατοικία που με πιάσανε. Ηταν σε πολύ μικρό σχήμα, σε τσιγαρόχαρτο γραμμένη η ύλη και τυλιγμένη με "χρυσό" και καλά κρυμμένα. Δεν μπόρεσε να βρει τίποτα η Ασφάλεια, γιατί, αν είχαν βρει κάτι, θα το είχαν αξιοποιήσει στη δικογραφία".

Οι συλληφθέντες πέρασαν στρατοδικείο. Ο Μάλλιος, από τους αστυνομικούς διευθυντές, είχε πει ότι δε βρήκαν τίποτα, παρά μόνο μια χαρτοσακούλα με καμένα χαρτιά. "Για τον "Οδηγητή", ρώτησε στο τέλος της απολογίας μου ο βασιλικός επίτροπος. Λέει, δε μας είπες για τον "Οδηγητή". Απαντάω, πώς δε σας είπα; Μίλησα για το φλογερό Οδηγητή της Κομμουνιστικής Νεολαίας. Ρωτά ξανά, εσύ τον έγραφες; Οχι, του απαντάω. Δεν κυκλοφόρησε αυτό το φύλλο, όμως οι σύντροφοι που δεν πιάστηκαν πρέπει να κυκλοφόρησαν έναν άλλο Οδηγητή, που όμως δεν υπάρχει στα αρχεία".

Απευθυνόμενος στους νέους κομμουνιστές τονίζει: "Πρέπει να συγχαρούμε την ΚΝΕ για τη δουλιά που αναπτύσσει σήμερα σε νόμιμες συνθήκες, σήμερα όμως, νομίζω, πολύ πιο πολύπλοκες και πιο δύσκολες από κάθε άποψη. Σήμερα, μας πολεμάνε θεοί και δαίμονες και κύριο στόχο έχουν το ΚΚΕ και την ΚΝΕ. Αλλά τα σχέδια και οι επιδιώξεις τους δεν πρόκειται να καρποφορήσουν, γιατί τελικά η νέα γενιά θα διαλέξει το δικό μας δρόμο που οδηγεί στην πρόοδο".

1968: Αύγουστος. Απόφαση του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ για τη δημιουργία της ΚΝΕ.

1968: Στις 15 Σεπτέμβρη συγκροτείται το πρώτο καθηγητικό όργανο της ΚΝΕ και προετοιμάζεται η έκδοση του "Οδηγητή".

1968: Στις 22 Σεπτέμβρη δημιουργείται το Κεντρικό Γραφείο της ΚΝΕ, εκδίδεται ο πρώτος παράνομος "Οδηγητής", όργανο της Κομμουνιστικής Νεολαίας Ελλάδας.

1969: Τον Οκτώβρη συνέρχεται παράνομα στην Αθήνα η Α Συνδιάσκεψη της ΚΝΕ, εγκρίνει το Καταστατικό και την Ιδρυτική Διακήρυξη προς την ελληνική νεολαία, όπου εκτίθενται οι οργανωτικές αρχές, οι σκοποί και τα ιδανικά της ΚΝΕ. Εκλέγει το Κεντρικό Συμβούλιο και τον Γραμματέα της. Ο "Οδηγητής" γίνεται όργανο του ΚΣ της ΚΝΕ.

1970: Το Μάη γίνεται δεκτή η αίτηση εισδοχής της ΚΝΕ από την Εκτελεστική Επιτροπή της ΠΟΔΝ.

1970: Το Νοέμβρη η Κομμουνιστική Νεολαία Ελλάδας εκλέγεται μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΠΟΔΝ στο 8ο Συνέδριό της.

1972: Το Γενάρη συνήλθε παράνομα η Β Σύνοδος του ΚΣ της ΚΝΕ. Βασικό καθήκον μπαίνει η στερέωση και ανάπτυξη των Οργανώσεών της και η συγκρότηση Οργανώσεων στα εργοστάσια, στις επιχειρήσεις, στα ιδρύματα, στα σχολεία κλπ.1973: Τον Ιούνη συνήλθε η Α Συνδιάσκεψη της ΚΝΕ των χωρών της Δυτικής Ευρώπης, αποφασίστηκε το πλάτεμα της Οργάνωσης ανάμεσα στους Ελληνες μετανάστες, για να βοηθήσουν τον αγώνα στην Ελλάδα.

1974: Στις 14 Φλεβάρη ο εχθρός κατάφερε βαρύ χτύπημα στην ΚΝΕ. Συνελήφθησαν, μαζί με τους Δ. Γόντικα, Κ. Κάππο και Β. Δερμουρτζίδη, μέλη του Γραφείου του ΚΣ, δεκάδες στελέχη και μέλη της ΚΝΕ στην Αθήνα και τηΘεσσαλονίκη.

1974: Στις 24 Φλεβάρη, ενώ η χούντα πανηγύριζε την "εξάρθρωση" της ΚΝΕ, κυκλοφόρησε ανακοίνωση του Γραφείου Τύπου του ΚΣ της. Συνεχίστηκε η δράση της ΚΝΕ και η κανονική έκδοση του "Οδηγητή".

1974: Στις 18 του Σεπτέμβρη εκδίδεται ο πρώτος νόμιμος "Οδηγητής".

1975: Στις 29 Ιούνη συνήλθε η ΣΤ Σύνοδος του ΚΣ της ΚΝΕ. Βασικό θέμα των εργασιών της Συνόδου ήταν η δουλιά στους νέους εργαζόμενους. Καθορίστηκε η σύγκληση του Α Πανελλαδικού Συνεδρίου με το σύνθημα: "Εμπρός να κάνουμε την ΚΝΕ πιο γερή και πιο μαζική, πάντα πρώτη στον αγώνα για τα δικαιώματα της νέας γενιάς".

Στις 15 Σεπτέμβρη 1968 συγκροτείται το πρώτο καθοδηγητικό όργανο της Κομμουνιστικής Νεολαίας Ελλάδας, δίνοντας σάρκα και οστά σε μια ιστορική απόφαση που πήρε τον Αύγουστο του 1968, μέσα στο μαύρο τοπίο της αμερικανοκίνητης χούντας, το ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ: Την ίδρυση της ΚΝΕ. Η απόφαση δικαιώθηκε, από τους πρώτους κιόλας μήνες ζωής της ΚΝΕ. Η δράση της μέσα στη νεολαία, με την ιδεολογική και πολιτική καθοδήγησή της από το ΚΚΕ, η αποφασιστικότητά της, η συμβολή της στην ανάπτυξη του αντιδικτατορικού αγώνα, η πρωτοπόρα δράση της στο διάστημα αυτό των τριάντα χρόνων, η αγωνιστική διαπαιδαγώγηση της νεολαίας στην οποία έχει καθοριστική συμβολή, αλλά και η προετοιμασία και διαπαιδαγώγηση χιλιάδων μελών και στελεχών της που πυκνώνουν στην πορεία τις γραμμές του ΚΚΕ, όλα αυτά αποτελούν παρακαταθήκη όχι μόνο για τους σημερινούς νέους κομμουνιστές, αλλά για όλη τη νεολαία.