Ρεκόρ καμένων δασικών εκτάσεων κατάφερε... να πετύχει η κυβέρνηση στα μέσα του φετινού καλοκαιριού, με κινητήριο δύναμη την εγκληματικά αντιδασική πολιτική, που ακολουθεί σε όλα τα επίπεδα.

Στα μέσα της τρέχουσας αντιπυρικής περιόδου, εκτιμάται ότι έχουν αποτεφρωθεί περίπου 1.200.000 στρέμματα πρασίνου, γεγονός που αποτελεί θλιβερή πρωτιά τα τελευταία 43 χρόνια, ενώ ο αριθμός αυτός αναμένεται να μεγαλώσει κι άλλο μέχρι τον Οκτώβρη. Δεκάδες νομοί της χώρας έχουν πληγεί ανεπανόρθωτα από την πύρινη λαίλαπα, με πρώτους τους νομούς Ηλείας,Αττικής και Εύβοιας,ενώ ακολουθούν οι νομοί Μεσσηνίας,Λακωνίας,Αρκαδίας,Αχαϊ ας,Αιτωλοακαρνανίας,Πιερίας κ.ά.

Στην Ηλεία,εκτιμάται ότι κάηκαν περισσότερα από 150.000 στρέμματα δασικών και αγροτικών εκτάσεων, στην Αττική περίπου 140.000 στρέμματα και στην Εύβοια 100.000 στρέμματα. Οι περισσότερες φωτιές εκδηλώθηκαν σε περιαστικό πράσινο, δηλαδή δίπλα ή κοντά σε κατοικημένες περιοχές, όπου η αξία των οικοπέδων είναι μεγάλη. Πρέπει να σημειωθεί επίσης και η τεράστια οικολογική καταστροφή που έγινε σε Ολυμπο και Ταϋγετο,εξαιτίας της παντελούς αδιαφορίας των αρμοδίων, οι οποίοι άφησαν τις φωτιές να καίνε εκεί για πολλές μέρες ανεξέλεγκτα, πολύτιμα και μοναδικά δάση, περιμένοντας απλά να... σβήσουν μόνες τους.

Οι αρμόδιοι της κυβέρνησης σε μια προσπάθεια να αποκρύψουν τις τεράστιες ευθύνες που υπάρχουν, δεν αναφέρονται στο μέγεθος των εκτάσεων που κάηκαν. Αρκέστηκαν να κάνουν μόνο λόγο για 2.700 αναγγελίες πυρκαγιών μέχρι τώρα - μετρώντας όπως έδειξαν τα πράγματα και τις αναζωπυρώσεις ως πυρκαγιές. Στο πλαίσιο της πολιτικής αποπροσανατολισμού της κοινής γνώμης, επικαλούνται ότι οι πυρκαγιές ήταν πολλές και ο κρατικός μηχανισμός ήταν αδύνατον να τις αντιμετωπίσει όλες μαζί... Βέβαια, το παραπάνω δεν ήταν το μόνο αποπροσανατολιστικό "παραμύθι" που επιχείρησε να περάσει στην κοινή γνώμη η κυβέρνηση το τελευταίο διάστημα, καθώς έσπευσε και σπεύδει να εκμεταλλευτεί κάθε ευκαιρία, είτε με τις "διαμάχες" δασικών και πυροσβεστών, είτε με κάποιες συλλήψεις, όπως αυτές εποχικών δασοπυροσβεστών που βαπτίζονται"δασικοί" (Σάμος, Πύργος), ή αυτήν την τουλάχιστον περίεργη υπόθεση με τον 30χρονο στο χωριό Καλιδόνα Ηλείας.

Ολα δείχνουν ότι οι φετινές καταστροφικές πυρκαγιές έχουν ως "εμπρηστική αφετηρία" την κατάθεση στη Βουλή του σχεδίου νόμου του υπουργείου Γεωργίας, για τη δήθεν επίλυση του ιδιοκτησιακού προβλήματος των δασών και τη μεταφορά της αρμοδιότητας της δασοπυρόσβεσης από τη Δασική Υπηρεσία στο υπουργείο Δημόσιας Τάξης και την πυροσβεστική υπηρεσία στις αρχές του καλοκαιριού. Ανάλογο παράδειγμα υπάρχει και για το 1985 όπου κάηκαν 1.054.503 στρέμματα. Τη χρονιά αυτή, εκτός από το ότι έγιναν εκλογές, η τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ αποφάσισε να μεταφέρει πειραματικά τη δασοπυρόσβεση από τη δασική στην πυροσβεστική υπηρεσία τους μήνες του καλοκαιριού, ενώ επίσης τότε βγήκε στη δημοσιότητα το νομοσχέδιο για τη ρύθμιση των βοσκότοπων που αποδέσμευε τις χορτολιβαδικές εκτάσεις. Το νομοσχέδιο αυτό έγινε νόμος το 1987 (Ν. 1734/87) και την επόμενη χρονιά το 1988 που "μύριζε" προεκλογική περίοδο σημειώθηκε ρεκόρ, αφού κάηκαν 1.105.011 στρέμματα.

Οι εκλογικές χρονιές φαίνεται ότι "γεννούν" προσδοκίες για νομιμοποίηση των καταπατημένων δασικών εκτάσεων και αυτό επιβεβαιώνεται εκτός των άλλων και από τις πυρκαγιές του 1981 που κάηκαν 814.173 στρέμματα. Παράλληλα, το 1977 κάηκαν 537.632 στρέμματα και αντίστοιχα σημειώθηκαν "πανελλήνια ρεκόρ".

Μεγάλες πυρκαγιές (329.653 στρέμματα) σημειώθηκαν για την εποχή και το1979, όταν ψηφίστηκε ο νόμος 998/79 περί χαρακτηρισμού των δασών. Να σημειωθεί ακόμα ότι πέρσι, μετά τη δημοσιοποίηση του δασοκτόνου νομοσχεδίου Τζουμάκα, σημειώθηκε ρεκόρ αριθμού πυρκαγιών (3.118) και κάηκαν οι διπλάσιες εκτάσεις σε σύγκριση με τα έτη 1995 και 1996 αντίστοιχα, δηλαδή523.513 στρέμματα.

Πάντως, σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Γεωργίας και τις εκτιμήσεις για τις φετινές καταστροφές, από το 1955 μέχρι τώρα έχουν καεί στη χώρα περισσότερα από 13.500.000 στρέμματα! Αυτό αποδεικνύει τις ευθύνες όλων των κυβερνήσεων σχετικά με αυτό το θέμα και ειδικότερα τις ευθύνες των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ. Για παράδειγμα, το δασοκτόνο νομοσχέδιο Τζουμάκα αποτελεί συνέχεια των αντιδασικών νόμων 998/79 της κυβέρνησης της ΝΔ και του 1734/87 της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ και προσαρμοζόμενο στις απαιτήσεις του μεγάλου κεφαλαίου και της ΕΕ, εισάγει νέα δεδομένα που οδηγούν στην καταστροφή των δασών.Παράλληλα και το νομοσχέδιο αυτό συνδέεται με πελατειακές απαιτήσεις και ψηφοθηρικές υποσχέσεις της κυβέρνησης. Η πρόθεση του νομοσχεδίου - ανάμεσα σε άλλα - να "αποκαταστήσει" τις καταπατήσεις δασικών εκτάσεων πριν το 1975, ανοίγει την όρεξη για νέους εμπρησμούς, με το σκεπτικό ότι στο άμεσο μέλλον μπορεί να νομιμοποιηθούν με κάποιο νέο νόμο και οι μεταγενέστερες καταπατήσεις.

Στα παραπάνω πρέπει να προστεθεί και μια "πονηρή" και συνάμα καταστροφική εγκύκλιος του υπουργού Γεωργίας που φέρει ημερομηνία 3/9/1997, με βάση την οποία ανοίγεται "παράθυρο" για τον αποχαρακτηρισμό δασικών εκτάσεων που κηρύχτηκαν αναδασωτέες. Με "πάτημα" τη συγκεκριμένη εγκύκλιο, που βασίζεται στην επιλεκτική επαναφορά του άρθρου 14 του Ν. 998/79 έχουν γίνει τον τελευταίο χρόνο πολλές χιλιάδες αιτήσεις προς τα Δασαρχεία, από ενδιαφερόμενους που ζητούν να αποχαρακτηριστούν δασικές εκτάσεις, όπου τα δάση καταστράφηκαν ή από πυρκαγιές και κρίθηκαν ως αναδασωτέες, είτε από παράνομες εκχερσώσεις.Ετσι, μαζί με κάποιες δίκαιες περιπτώσεις, δίνεται η δυνατότητα σε μικρούς και μεγάλους καταπατητές να "καρπωθούν" χωρίς μεγάλο κόπο και πολλά... έξοδα, δασικές εκτάσεις, αν καταφέρουν να πάρουν έγκριση από τις αρμόδιες επιτροπές ή στη συνέχεια από το ΣτΕ, σε περίπτωση που το αρμόδιο δασαρχείο την αρνηθεί.

Οι εκάστοτε κυβερνώντες, κινούμενοι πάντα ψηφοθηρικά και κάτω από τις πιέσεις μεγάλων συμφερόντων, θυσιάζουν τα δάση, όπως για παράδειγμα έγινε μετά την καταστροφική πυρκαγιά στην Πεντέλη το 1995, όπου περίπου 3.000 στρέμματα δασικών εκτάσεων που κάηκαν κηρύχτηκαν κατά τρόπο παράνομο μη αναδασωτέα.Παράλληλα, δασικές εκτάσεις που κάηκαν φαίνεται ότι καρπώνονται και οι λεγόμενοι οικοδομικοί συνεταιρισμοί (π. χ. στην Πεντέλη, ο οικοδομικός συνεταιρισμός "Αγιος Σπυρίδων"). Σε όλα αυτά καθοριστικό ρόλο παίζει η έλλειψη δασικού κτηματολογίου και η διαιώνιση και όξυνση του ιδιοκτησιακού προβλήματος που δημιούργησαν πλήθος διεκδικήσεων, με συνέπεια την όξυνση σοβαρών προβλημάτων στην προστασία και διαχείριση των δασικών οικοσυστημάτων και των χρήσεων γης, γενικά. Σε αυτή την κατεύθυνση αξιοποιούνται και οι δασικές πυρκαγιές και για αυτό μετά το πέρασμά τους εμφανίζονται με γυμνό μάτι οι καταπατήσεις, εκχερσώσεις, παράνομες αλλαγές χρήσης γης, βίλες, ακόμα και ολόκληροι οικισμοί. Το μεγάλο κεφάλαιο (οικιστικό, ξενοδοχειακό, τουριστικό και βιομηχανικό) επενδύει τεράστια ποσά πάνω στις στάχτες, σε περιοχές που έχουν ειδική αξία και ανεξέλεγκτα κερδοσκοπεί σε βάρος του δάσους και του κοινωνικού συνόλου, καταπατώντας ακόμα και το ίδιο το Σύνταγμα.

Οι φετινές καταστροφές από τις πυρκαγιές έδειξαν την παντελή απουσία της πρόληψης στις δασικές πυρκαγιές και την ανάγκη της δημιουργίας ενιαίου φορέα δασοπροστασίας. Η κυβέρνηση με την επιλογή της να μεταφέρει τη δασοπυρόσβεση στο υπουργείο Δημόσια Τάξης και την πυροσβεστική υπηρεσία, προχώρησε σε μια παγκόσμια πρωτοτυπία, παρά τη ριζική αντίθεση όλων των επιστημονικών φορέων, των συνδικαλιστικών οργάνων και τις προειδοποιήσεις - που δυστυχώς επαληθεύτηκαν - για την επερχόμενη καταστροφή. Κι αυτό έγινε γιατί, όπως ανέφεραν οι εισηγητικές εκθέσεις "δεν ήταν δυνατή η εξασφάλιση της δημιουργίας του ενιαίου φορέα δασοπροστασίας στα πλαίσια του υπουργείου Γεωργίας - όπως προέβλεπε και το πόρισμα της διακομματικής επιτροπής της Βουλής για τα δάση - λόγω των υποχρεώσεων από το πρόγραμμα σύγκλισης και την ΟΝΕ".

Στα πλαίσια αυτά, φέτος επανδρώθηκαν μόλις και μετά βίας 60 πυροφυλάκια, από τα 420 που είχαν επανδρωθεί πέρσι, δεν έγιναν περιπολίες μέσα στα δάση και ούτε πυροσβεστικά οχήματα πήραν επίκαιρες θέσεις μέσα σ' αυτά, ώστε να μπορούν να επέμβουν άμεσα στην περίπτωση εκδήλωσης πυρκαγιάς.Και όπως αναφέρουν δασικοί υπάλληλοι, φέτος δεν υπήρχαν περιστατικά πυρκαγιάς, αλλά μόνο πυρκαγιές που εξελίχτηκαν σε καταστροφικά μέτωπα. Επίσης, ο υποτιθέμενος αντιπυρικός σχεδιασμός επικεντρώθηκε, για άλλη μια φορά στην καταστολή, με τα γνωστά καταστροφικά αποτελέσματα. Εκτός αυτών πρέπει να σημειωθεί και η έλλειψη πυροσβεστικών μέσων και υποδομής, αφού φέτος δε δόθηκε καμία μέριμνα για τη δημιουργία και καθαρισμό αντιπυρικών ζωνών και το άνοιγμα δασικών δρόμων.

Επιπλέον, άλλη μια ευθύνη που βαραίνει όλες της κυβερνήσεις είναι ότι οδήγησαν στην αποψίλωση των δασόβιων και παραδασόβιων πληθυσμών και κατά συνέπεια την εγκατάλειψη των δασών από ανθρώπους που ζούσαν από αυτά και παράλληλα τα προστάτευαν με την παρουσία τους, με αποτέλεσμα τα δάση να αποτελούν πλέον μόνο καύσιμη ύλη και πεδίο δράσης των όποιων κερδοσκόπων.

Για να δοθεί αποτελεσματική λύση στο πρόβλημα των δασικών πυρκαγιών και της προστασίας των δασών, χρειάζεται μια άλλη δασική πολιτική, η οποία θα επιλύει τα βασικά προβλήματα των δασών (ιδιοκτησιακό, Δασικό Κτηματολόγιο, σχεδιασμός χρήσεων γης, μεγαλύτερη οικονομική ενίσχυση). Ειδικά για την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών, είναι αναγκαία η δημιουργία, επιτέλους, του ενιαίου φορέα δασοπροστασίας στα πλαίσια του υπουργείου Γεωργίας, όπως έχουν προτείνει οι φορείς και έχει υιοθετήσει η διακομματική επιτροπή της Βουλής για τα δάση. Χρειάζεται, ακόμη, σύγχρονος αντιπυρικός σχεδιασμός που θα αξιοποιεί τη σύγχρονη τεχνολογία και τα επιτεύγματα της επιστήμης, θα δίνει βάρος στην πρόληψη και θα εξασφαλίζει τις απαραίτητες υποδομές αντιπυρικής προστασίας στα δάση.

Αυτά, όμως, τα μέτρα - τα οποία και η σημερινή κυβέρνηση δεν προτίθεται να υλοποιήσει - μπορεί και πρέπει να αποτελέσουν αιτήματα πάλης, γιατί και στον τομέα των δασών πρέπει να πάρει ο λαός την υπόθεση στα χέρια του. Πρέπει οι εργαζόμενοι, σε συνεργασία με τους φορείς, να αναπτύξουν ένα κίνημα προστασίας και ανάπτυξης των δασών, ενάντια στα μεγάλα συμφέροντα, το οποίο θα συμβάλει στην αλλαγή των συσχετισμών και στην οικοδόμηση του συνολικού μετώπου πάλης.

Κώστας ΔΕΤΣΙΚΑΣ

Φωτεινή ΣΑΡΑΦΟΓΛΟΥ