Ξεφυλλίζοντας τα φύλλα του "Ριζοσπάστη" της περιόδου 1945 - 1947, δεν μπορείς να μην δοκιμάσεις την έκπληξη ότι, από μέρα σε μέρα, από μήνα σε μήνα κι από χρόνο σε χρόνο, ειδήσεις ίδιου χαρακτήρα γεμίζουν τις σελίδες του, από την πρώτη ως την τελευταία. Είναι οι ειδήσεις που περιγράφουν τις τρομοκρατικές επιθέσεις εναντίον των ΕΑΜιτών, των κομμουνιστών και των δημοκρατικών πολιτών από συμμορίες δοσιλόγων, πρώην συνεργατών των Γερμανών και κάθε λογής φασιστοειδών. Και δεν είναι υπερβολή να πούμε πως, όποιος μιλάει για κείνη την εποχή, χωρίς να την έχει ζήσει ή χωρίς να έχει διαβάσει τον κομματικό και ΕΑΜικό Τύπο, αδυνατεί έστω και στο ελάχιστο να την κατανοήσει και να την περιγράψει με στοιχειώδη αντικειμενικότητα. Εξίσου δεν είναι υπερβολή να σημειώσουμε πως στις σελίδες του "Ρ" εκείνης της τριετίας - αλλά και στις σελίδες των άλλων προοδευτικών εφημερίδων - κουρελιάζονται όλες οι σύγχρονες θεωρίες, που, "ελαφρά τη καρδία", διατυπώνουν το συμπέρασμα πως ο Εμφύλιος μπορούσε να αποφευχτεί, πως το ξεκίνημα του δεύτερου ένοπλου αγώνα και η συγκρότηση του ΔΣΕ ήταν εγκληματικό λάθος, πως το λαϊκό κίνημα δεν έπρεπε να αντισταθεί με τα όπλα. Επί τρία, σχεδόν, ολόκληρα χρόνια, από την υπογραφή της Συμφωνίας της Βάρκιζας ως το ολικό πέρασμα στον εμφύλιο πόλεμο, οι δολοφονίες λαϊκών αγωνιστών, οι τρομοκρατικές ενέργειες εναντίον τους και εναντίον των οικογενειών τους, οι καταστροφές των περιουσιών τους, οι βιασμοί, οι κακοποιήσεις, το πλιάτσικο, είναι καθημερινό φαινόμενο με τις ευλογίες - έμμεσες ή άμεσες κάθε φορά - του επίσημου κράτους. Και ο "Ριζοσπάστης" με τις δημοκρατικές - ΕΑΜικές εφημερίδες καταγράφουν, καταγράφουν, καταγράφουν, σε σημείο που να πιάνει εκνευρισμός το σημερινό τους αναγνώστη, να εξοργίζεται και ν' αναρωτιέται πολλές φορές φωναχτά: Μα καλά, μέχρι πού φτάνουν τα όρια ανοχής και αντοχής του ανθρώπου; Πώς μπόρεσαν εκείνοι οι άνθρωποι και η καθοδήγησή τους - το ΕΑΜ και το ΚΚΕ - να περνάνε τόσα και να μην βγαίνουν στους δρόμους, "αντικαθιστώντας τα όπλα της κριτικής με την κριτική των όπλων"; Κι όμως, μπόρεσαν, μεταθέτοντας τα όρια της ανθρώπινης ανοχής και αντοχής στο απροσδιόριστο, ώστε σήμερα να φαντάζουν γελοίοι όλοι εκείνοι που κατηγορούν την τότε ηγεσία του Κόμματος και του ΕΑΜικού κινήματος ότι δεν εξάντλησαν όλα τα περιθώρια, ώστε να αποφευχτεί ο Εμφύλιος. Τα εξάντλησαν και με το παραπάνω μάλιστα, σε τέτοιο σημείο, που θα φάνταζε δίκαια, ίσως, η κριτική πως υπήρξε καθυστέρηση, σχετικά με το πέρασμα στην ένοπλη αντίσταση.

Στις σημερινές "Σελίδες της Ιστορίας", θα επαναφέρουμε στη μνήμητων παλιότερων και θα κάνουμε γνωστά στους νεότερους ορισμένα περιστατικά από τη δράση της μοναρχοφασιστικής τρομοκρατίας. Θα σταθούμε σε δύο φύλλα του "Ρ", που έχουν διαφορά μεταξύ τους ακριβώς ένα χρόνο:

Το ένα είναι της Παρασκευής 13 Ιούλη 1945, όπου, στην πρώτη σελίδα, φιλοξενείται θέμα για τη δράση των τρομοκρατικών ληστοσυμμοριών σε ολόκληρη την Ελλάδα 5 μήνες μετά τη Βάρκιζα. Εχει τίτλο: "ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΤΡΕΙΣ ΜΕΓΑΛΟΥΣ ΣΥΜΜΑΧΟΥΣ ΜΑΣ - 150 ΛΗΣΤΟΣΥΜΜΟΡΙΕΣ ΜΕ 18 ΧΙΛ. ΕΝΟΠΛΟΥΣ ΜΟΝΑΡΧΙΚΟΥΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ! - ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ Η "ΠΛΗΡΗΣ" ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ!".

Το άλλο είναι του Σαββάτου 13 Ιούλη 1946, όπου φιλοξενείται θέμα, στην πρώτη σελίδα, για τη δράση των χίτικων συμμοριών στην Αθήνα, με αποκορύφωμα τη ρίψη χειροβομβίδας στο σπίτι του Μ. Πορφυρογένη. Αυτή η δράση, ας σημειωθεί, λαμβάνει χώρα 20 μέρες, περίπου, μετά την έγκριση του Γ Ψηφίσματος από τη Βουλή. Ο τίτλος του σχετικού ρεπορτάζ έχει ως εξής: "ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ - ΣΥΜΜΟΡΙΑ ΧΙΤΩΝ ΕΡΙΞΕ ΧΕΙΡΟΒΟΜΒΙΔΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΟΥ σ. ΠΟΡΦΥΡΟΓΕΝΗ - Η ΕΠΙΘΕΣΗ ΕΤΟΙΜΑΖΟΤΑΝ ΑΠΟ ΜΗΝΕΣ, ΕΙΧΕ ΚΑΤΑΓΓΕΛΘΕΙ ΣΤΙΣ ΑΡΧΕΣ, ΕΙΧΕ ΓΡΑΦΤΕΙ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΤΥΠΟ, ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΠΑΡΘΕΙ ΚΑΝΕΝΑ ΜΕΤΡΟ - Η ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ". Ενα δεύτερο ρεπορτάζ, από το ίδιο φύλλο του "Ρ", που επίσης θα παρουσιάσουμε, γιατί είναι σχετικό, έχει τον τίτλο: "ΚΑΙ Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ... ΧΙΤΕΣ ΜΑΤΟΚΥΛΙΣΑΝ ΧΘΕΣ ΤΟ ΝΕΟ ΚΟΣΜΟ - ΡΙΞΑΝ ΔΥΟ ΧΕΙΡΟΒΟΜΒΙΔΕΣ, ΣΚΟΤΩΣΑΝ ΕΝΑ ΠΑΙΔΑΚΙ ΚΑΙ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΑΝ 15 ΑΛΛΟΥΣ".