Από την αυταπάτη της "πλήρους απασχόλησης" περάσαμε στην εποχή της λεγόμενης "ευελιξίας της εργασίας". Το μεγάλο κεφάλαιο επιδιώκει αλλαγή στην αγορά εργασίας, θέλει να καταργήσει ή να μειώσει στο ελάχιστο τα βασικότερα δικαιώματα της εργατικής τάξης, που θεωρούνται πλέον "υπερβολικά και ανελαστικά".

Το νομοσχέδιο με τίτλο "ρύθμιση εργασιακών σχέσεων και άλλες διατάξεις" δεν είναι τίποτ' άλλο παρά η προσπάθεια ανατροπής των εργασιακών σχέσεων και διάλυσης του συνδικαλιστικού κινήματος. Το τι επιδιώκει η κυβέρνηση με το νομοσχέδιο αυτό, γίνεται αντιληπτό και από μια απλή ανάγνωσή του.

Οι θέσεις για "βελτίωση της ελληνικής οικονομίας" και "ανταγωνιστικότητας της Ελλάδας" είναι απόψεις και θέσεις του κεφαλαίου για μεγαλύτερη εκμετάλλευση της εργατικής τάξης, για μεγαλύτερη αύξηση των κερδών των εργοδοτών και μείωση της τιμής της εργατικής δύναμης.

Γίνεται συνεπώς προσπάθεια για την κατάργηση της πλήρους απασχόλησης και γενίκευσης της μερικής. Κατάργηση των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας και άνοιγμα του δρόμου κατάργησης της κυριακάτικης αργίας. Και επειδή ξέρουν ότι όλα αυτά θα προκαλέσουν την ενωμένη αντίδραση των εργαζομένων, φροντίζουν και για το συνδικαλιστικό κίνημα. Του αφαιρούν κάθε αρμοδιότητα, προτρέποντας σε ατομικές λύσεις. Εχουν την ψευδαίσθηση ότι θα καταφέρουν να δυσκολέψουν τους εργαζόμενους να συσπειρωθούν και να συντονιστούν σε κοινό μέτωπο. Γι' αυτό πρέπει να γίνει καθαρό ότι αυτές οι επιλογές που αποφασίστηκαν από την ΕΕ και την κυβέρνηση έχουν ένα σαφέστατο ταξικό προσανατολισμό, υπηρετούν το μεγάλο κεφάλαιο σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.

***

Από τότε που ο εργάτης χωρίστηκε από τα μέσα παραγωγής, το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να πουλάει την εργατική του δύναμη στον καπιταλιστή για να ζήσει. Η εργατική δύναμη δηλαδή έγινε εμπόρευμα. Ενα εμπόρευμα όμως με μια ιδιαίτερη ικανότητα - να δημιουργεί αξία και υπεραξία. Κανένα άλλο εμπόρευμα δεν έχει αυτή την ικανότητα. Ολες οι αξίες, όλος ο πλούτος είναι αποτέλεσμα αυτής της ικανότητας, είναι δημιούργημα του εργαζόμενου ανθρώπου.

Ο καπιταλισμός λοιπόν αγοράζει την εργατική δύναμη και μαζί με τα μέσα παραγωγής (αντικείμενα εργασίας, πρώτες ύλες) την καταναλώνει.

Δεν την προπληρώνει. Το αντίτιμο της αξίας της σε χρήμα το καταβάλλει στο τέλος της βδομάδας ή του μήνα.

Το χρήμα αυτό είναι ο μισθός του, δηλαδή η αξία και η τιμή της εργατικής δύναμης, που μετατράπηκε σε χρηματική μορφή.

Ο εργάτης δούλεψε ένα μέρος του χρόνου για να καλύψει την αναπαραγωγή της εργατικής του δύναμης (αναγκαίος χρόνος εργασίας) και τον υπόλοιπο χρόνο δούλεψε δωρεάν για τον καπιταλιστή (υπερεργασία).

Αυτό σημαίνει ότι σε κάθε μονάδα χρόνου εργασίας του, σε κάθε λεπτό συνυπάρχει ο αναγκαίος χρόνος εργασίας με την υπερεργασία.

Η συνολική νέα αξία που δημιούργησε ο εργάτης είναι μεγαλύτερη από την αξία της εργατικής του δύναμης.

Ο μισθός που παίρνει, στην καλύτερη περίπτωση είναι ίσος με την αξία της εργατικής του δύναμης. Το υπόλοιπο είναι η υπεραξία που την ιδιοποιείται ο ιδιοκτήτης των μέσων παραγωγής, ο καπιταλιστής. Εδώ ακριβώς βρίσκεται και η εκμετάλλευση της εργατικής τάξης που υπάρχει και στην κακή και στην καλή πληρωμή του μεροκάματου.

Εκμετάλλευση υπάρχει και όταν ο εργάτης παίρνει ολόκληρη την αξία της εργατικής του δύναμης ως μισθό και θα υπάρχει όσο η εργατική δύναμη θα παραμένει εμπόρευμα. Ολόκληρη η εργατική τάξη είναι εκμεταλλευόμενη στον καπιταλισμό και όχι μόνο οι μισθωτοί που παράγουν άμεσα υπεραξία.

Οι μισθωτοί που δεν εργάζονται στην παραγωγή δεν παράγουν άμεσα υπεραξία, όμως συμβάλλουν στην πραγματοποίηση υπεραξίας. Αυτοί οι μισθωτοί πωλούν επίσης την εργατική τους δύναμη όπως οι άμεσοι παραγωγοί υπεραξίας.

Η εργασία τους χωρίζεται σε "πληρωμένη" και "απλήρωτη" και ο καπιταλιστής ή το κράτος που την αγοράζει ιδιοποιείται την απλήρωτη εργασία.

Η εκμετάλλευσή τους γίνεται στη διαδικασία πραγματοποίησης της υπεραξίας. Οι σχέσεις εκμετάλλευσης στον καπιταλισμό εμφανίζονται συγκαλυμμένες.

Ο Μαρξ επισήμανε τις αντικειμενικές αιτίες της συγκάλυψης αυτής. "Η αξία και η τιμή της εργατικής δύναμης παίρνει την όψη της τιμής και της αξίας της ίδιας της εργασίας, αν και για να μιλήσουμε ακριβολογημένα, αξία και τιμή της εργασίας είναι όροι δίχως νόημα". Και παρακάτω: "Παρά το γεγονός ότι μονάχα ένα μέρος από την καθημερινή εργασία του εργάτη πληρώνεται,ενώ το άλλο μέρος μένει απλήρωτο και ενώ αυτή η απλήρωτη εργασία, η υπερεργασία αποτελεί ακριβώς το ποσό από το οποίο σχηματίζεται η υπεραξία ή το κέρδος, ωστόσο φαίνεται σαν όλη η εργασία να είναι πληρωμένη εργασία". (Διαλ. έργα, τόμος Ι, σελ. 507)

Ο καπιταλιστής με τον εργάτη βρίσκεται σε συνεχή πάλη. Ο καπιταλιστής ενδιαφέρεται για την αύξηση της υπεραξίας και ο εργάτης για τη μείωσή της. Ο καπιταλιστής ενδιαφέρεται για την αύξηση του εργάσιμου χρόνου και ο εργάτης για τη μείωσή του.

Αυτή η διαπάλη για τα όρια της εργάσιμης ημέρας παίρνει μορφή ανοιχτής σύγκρουσης. Ομως οι εργάτες για να έχουν επιτυχίες στην πάλη για τα ζητήματα του μισθού και του χρόνου εργασίας δεν αρκεί να παλεύουν μόνο γι' αυτά.

Η εργατική τάξη σημειώνει ο Μαρξ, "αντί το συντηρητικό σύνθημα: ένα δίκαιο μεροκάματο για μια δίκαιη εργάσιμη ημέρα, θα πρέπει να γράψει στη σημαία της το επαναστατικό σύνθημα: κατάργηση του συστήματος της μισθωτής εργασίας" (Διαλ. έργα, τόμος Ι, σελ. 530).

****

Η ανατροπή του συστήματος της μισθωτής εργασίας είναι όσο ποτέ άλλοτε αναγκαία και αποτελεί τη μοναδική διέξοδο για τους εργαζόμενους.

Αιμιλία ΑΓΚΑΒΑΝΑΚΗ

Το νομοσχέδιο με τίτλο "ρύθμιση εργασιακών σχέσεων και άλλες διατάξεις" δεν είναι τίποτ' άλλο παρά η προσπάθεια ανατροπής των εργασιακών σχέσεων και διάλυσης του συνδικαλιστικού κινήματος. Το τι επιδιώκει η κυβέρνηση με το νομοσχέδιο αυτό, γίνεται αντιληπτό και από μια απλή ανάγνωσή του.

- Τις τελευταίες μέρες περιοδεύετε, εσείς και άλλοι συνδικαλιστές, σε αρκετούς εργασιακούς χώρους, σε μια προσπάθεια συνεχούς επαφής με τους εργαζόμενους και οργάνωσης του αγώνα κατά του αντεργατικού νομοσχεδίου της κυβέρνησης για τις εργασιακές σχέσεις. Ποια είναι τα συμπεράσματα που βγάζετε από τις περιοδείες αυτές, από τις συζητήσεις σας με τους εργαζόμενους;

- Το βασικό συμπέρασμα που βγαίνει από αυτές τις περιοδείες που κάνουμε, προκειμένου να ενημερώσουμε τους εργαζόμενους για το τι πραγματικά σημαίνει αυτό το νομοσχέδιο - τερατούργημα, αλλά και να τους καλέσουμε να συμμετάσχουν σε οποιαδήποτε κινητοποίηση για τη συνολική απόρριψη του νομοσχεδίου, είναι ότι οι εργαζόμενοι δεν έχουν ακούσει και πολλά γι' αυτό. Δε γνωρίζουν τι πραγματικά επιδιώκει η άρχουσα τάξη με την ψήφισή του. Η πλειοψηφία των εργαζομένων έχει ακούσει γενικά ότι υπάρχει αυτό το αντεργατικό νομοσχέδιο, αλλά δεν μπορεί να πιστέψει ότι είναι πράγματι τόσο βαθιά αντεργατικό. Οτι διαλύει εντελώς τις εργασιακές σχέσεις και ότι γενικότερα αποσυντονίζει τη ζωή των εργαζομένων. Υπάρχει ακόμα και ένα μικρό ποσοστό, που το "ακουμπάει" η κυβερνητική προπαγάνδα, ότι δήθεν δε θίγεται το οχτάωρο και άλλες βασικές κατακτήσεις. Σε όσους χώρους επισκεπτόμαστε, συμβάλλουμε αποφασιστικά στο να ενημερωθούν οι εργαζόμενοι με το τι επακριβώς συνεπάγεται η εφαρμογή αυτού του νομοσχεδίου. Και είναι ολοφάνερο ότι όσοι εργαζόμενοι πληροφορούνται σωστά, κυριεύονται από οργή και αγανάκτηση. Γενικά το συμπέρασμα είναι ότι πρέπει να ενισχυθεί παραπέρα αυτή η άμεση επαφή με τους εργαζόμενους, να ενταθεί η ενημερωτική προσπάθεια.

- Πώς προετοιμάζετε το αυριανό συλλαλητήριο του ΕΚΑ και ποιο είναι το μήνυμα που πιστεύετε ότι θα δοθεί στην κυβέρνηση;

- Οι περιοδείες εκτός από τον ενημερωτικό ρόλο, έχουν και σαν σκοπό να καλέσουμε τους εργαζόμενους, ώστε να παραβρεθούν με τη μεγαλύτερη δυνατή συμμετοχή στο αυριανό συλλαλητήριο. Τα μηνύματα που έρχονται, είναι ελπιδοφόρα. Αυτή η οργή και η αγανάκτηση που ανέφερα πιο πάνω, θα ξεσπάσει. Και θα ξεσπάσει με αγωνιστικές κινητοποιήσεις, μια μορφή των οποίων είναι το αυριανό συλλαλητήριο. Ολες οι ταξικές δυνάμεις έχουν πέσει στη μάχη για την επιτυχία του. Η μαζική συμμετοχή θα είναι μια δυναμική απάντηση και προειδοποίηση προς την κυβέρνηση και το μεγάλο κεφάλαιο, ότι αυτό το νομοσχέδιο δε θα περάσει, δε θα εφαρμοστεί. Μια επιτυχία του συλλαλητηρίου θα βοηθήσει σε μεγάλο βαθμό και στην επιτυχία της πανεργατικής -πανελλαδικής απεργίας στις 23 Ιούλη, αλλά και οποιασδήποτε κινητοποίησης που θα γίνει για αυτό το σκοπό. Κανένας εργαζόμενος δεν πρέπει να μείνει αμέτοχος σ' αυτόν τον αγώνα.

- Πριν λίγες μέρες, κατά τη διάρκεια σύσκεψης της Συντονιστικής Επιτροπής Σωματείων Αθήνας, αποφασίστηκε να γίνει προσπάθεια ώστε να δημιουργηθούν στις συνοικίες Επιτροπές Υπεράσπισης Εργατικών Δικαιωμάτων. Πώς βλέπετε το ρόλο αυτών των επιτροπών;

- Οι εργαζόμενοι, γνωρίζοντας καλά τους συσχετισμούς δυνάμεων στα ανώτερα συνδικαλιστικά όργανα και την απροθυμία που διακατέχει τις πλειοψηφίες να ηγηθούν των αγώνων, καταλαβαίνουν ότι είναι ανάγκη να δράσουν με δικές τους πρωτοβουλίες. Μετά το συντονιστικό της Αθήνας, δημιουργούμε στις γειτονιές τις Επιτροπές Στήριξης των Εργατικών Δικαιωμάτων. Ο στόχος αυτών των επιτροπών είναι η ενημέρωση των εργαζομένων, αλλά και όλων των πολιτών, γι' αυτό το νομοσχέδιο, η ανάπτυξη από τα κάτω και ο συντονισμός των αγώνων για την απόσυρση αυτού του νομοσχεδίου και για την ανατροπή αυτής της αντιλαϊκής πολιτικής.

Στ. Ζ.