ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Παρασκευή 19 Ιούνη 1998
Σελ. /40
ΡΕΠΟΡΤΑΖ
ΤΑΣΕΙΣ, ΔΗΜΟΤΙΚΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΜΜΕ

Ενα στερεότυπο αστείο, που έκαναν παλιότερα οι καθηγητές στους σπουδαστές των κοινωνικών επιστημών, όσον αφορά τις δημοσκοπήσεις για τις τάσεις των συνειδήσεων, ήταν, όταν, ανάμεσα στα σλάιτς με τους αριθμούς και τα διαγράμματα, πέταγαν στο τέλος μια γυναίκα με μπικίνι. Στο ξάφνιασμα των μαθητών και στην ιλαρή αμηχανία που δημιουργούνταν, επειδή, τάχα, ο καθηγητής "τα 'χε μπερδέψει", ακουγόταν το στερεότυπο πάλι συμπέρασμα ότι "περί τούτου ακριβώς πρόκειται, η εικόνα τέτοιων δημοσκοπήσεων δείχνει πολλά ενδιαφέροντα, κρύβει, όμως, τα πιο ουσιαστικά...".

Εμείς δε θα κρίνουμε εδώ τις αδυναμίες των λεγόμενων ποσοτικών μεθόδων, όταν ακόμα γίνονται με αυστηρά επιστημονικά κριτήρια, ούτε τα σαφή όριά τους στην αντανάκλαση - διαμόρφωση της πραγματικότητας. Αυτά βρίσκονται σε κάθε εγχειρίδιο της Στατιστικής. Ούτε είναι εύκολο να διακρίνουμε, αν αυτό που καταγράφουν είναι συνείδηση, εντύπωση, διάθεση της στιγμής, υπαγόρευση διά του ερωτήματος, ή όλα μαζί, ή, ακόμα καλύτερα, "λίγο απ' όλα...". Ούτε είναι του παρόντος να θυμίσουμε ότι οι δημοσκοπήσεις πολλές φορές και ο τρόπος που χρησιμοποιούνται δεν είναι και πολύ καλές "φίλες" με τη δημοκρατία...

Κάνοντας σκόπιμη αφαίρεση, παίρνουμε σαν δεδομένες τις μετρήσεις που ακούγονται και τις κρίνουμε σαν πραγματικές, ανεξάρτητα ακόμα και του ορισμού τους αυτού καθεαυτού.

****

Αν έτσι έχουν τα πράγματα, μένει να δούμε τι μεσολαβεί και επικρατεί τις περισσότερες φορές, ο παραλογισμός της λογικής, το φτηνό του σημαντικού, η "παράσταση" της ουσίας κ.ά. Για παράδειγμα, πώς είναι δυνατόν η πλειοψηφία να εγκρίνει, με τον ένα ή άλλο τρόπο, την ουσία μιας πολιτικής, που την οδηγεί στη χειροτέρευση της ζωής και, στην πράξη, την αντιπαλεύει με κινητοποιήσεις; Φυσικά, σ' αυτό το παράδειγμα μεσολαβούν πολλοί παράγοντες, όπως η ελλιπής σύνδεση του ειδικού με το γενικό, του οικονομικού με το πολιτικό ιδεολογικό, το αίσθημα της σιγουριάς όταν ταυτίζεσαι μηχανικά με τον δυνατό με την ταυτόχρονη ουτοπική ελπίδα πως "θα τη γλιτώσει αυτός ειδικά και κάτι θα γίνει στην πορεία...". Πάντως, το πρόβλημα παραμένει, όσον αφορά έστω τη στιγμιαία, στα πλαίσια μιας δημοσκόπησης, καταγραφή της αποδοχής προσανατολισμών, ολοφάνερα αντίθετων με τα συμφέροντά τους.

****

Ενα άλλο παράδειγμα είναι πώς ο αντικειμενικά γραφικός, που σε άλλες εποχές θα προκαλούσε το γενικό "χαβαλέ", τώρα υπάρχει τρόπος να αναδείχνεται σε ιδιαίτερα δημοφιλή προσωπικότητα;

Είναι φανερό πως σε τέτοιες επιλογές, από πλευράς της κοινής γνώμης, καθοριστικό ρόλο έχει παίξει η ποσοτική ανάπτυξη και ο τρόπος χρήσης των μέσων ενημέρωσης, με την ταυτόχρονη σε περιπτώσεις και σχεδιασμένη μείωση και υποβάθμιση άλλων μηχανισμών διαμόρφωσης της συνείδησης. Αν, για παράδειγμα, παρακολουθούν έξι κάμερες για το πότε "θα βήξει" ο Χριστόδουλος για να σχολιάσουν στη συνέχεια "τον προσιτό του λόγο", τότε γίνεται φυσικό το αφύσικο και αυτόματα εκσφενδονίζεται στα ύψη της δημοτικότητας. Αυτό συμβαίνει και ας αφήσουν τις βαθυστόχαστες εύκολα καταναλώσιμες ιδεοληψίες, του τύπου "δείχνει την αμφισβήτηση του κόσμου στην πολιτική...", που πέταξε, για παράδειγμα, σε κανάλι ο Φ. Κουβέλης. Επειδή το "λέγε λέγε το κοπέλι κάνει την κυρά..." λειτουργεί σαν νόμος της κοινωνικής ψυχολογίας, έτσι εξηγείται και η καταγραφή παράλογων, που παραπέμπει σε φιλάθλους της εποχής Πολέτι...

****

Με αυτούς τους όρους, διαμορφώνεται σιγά - σιγά μια καινούρια γενιά "δημοσίων αντρών", που νοιάζονται κύρια για την παράσταση, παρά για την ουσία. Κάποτε γελούσαμε με τα "Αμερικανάκια" που έκριναν, για παράδειγμα, υποψηφίους, με βάση τις ικανότητες στο τζόκινγκ ή στο σαξόφωνο και τώρα παρακολουθούμε "δικούς μας" να προσπαθούν να παίξουν μπάλα και να σπάνε τα πόδια τους, να φωτογραφίζονται καβάλα σε μοτοσικλέτες μεγάλου κυβισμού, αλλά σταθερά σταματημένες, να τραγουδάνε, να σκοπεύουν με πιστόλια κ.ά. Αν αυτά ακούγονται ακραία παραδείγματα, ας θυμηθούμε και τα πιο "προσγειωμένα", αλλά περισσότερο, ίσως, επικίνδυνα. Ποιος, για παράδειγμα, μπορεί να ξεχάσει ότι τη νύχτα των Ιμίων οι δύο κατ' εξοχήν αρμόδιοι υπουργοί ειδοποιήθηκαν "στον αέρα" ότι τους περιμένει σε σύσκεψη ο πρωθυπουργός, την ώρα που είχαν στήσει συνέντευξη - σόου σε γνωστό μεγάλο κανάλι;

Η κυρίαρχη τάξη παρακολουθεί και κατά περίπτωση προβάλλει, με βάση άσχετες "δεξιότητες", ή ξεφωνίζει και καταδικάζει σε αφάνεια, ή φτιάχνει "στοκ" από τέτοιες εφεδρείες. Ετσι και αλλιώς, από εκεί που προέρχονται αυτοί οι "τύποι" βγαίνουν συνεχώς "πορτοκαλιές καρποφόρες". Επίσης αυτός που "καίγεται", ποτέ δε γίνεται οριστική "στάχτη", αφού έχει προλάβει και έχει ποτίσει, ή με "αέρα κοπανιστό" ή με τις κυρίαρχες αξίες και ιδέες διαστρέβλωσης της πραγματικότητας, τα μυαλά των ανθρώπων.

****

Τα άλλοθι ότι "αυτή είναι η κοινωνία μας", "αντανακλούμε και περιγράφουμε την πραγματικότητα", "είμαστε δέσμιοι της ακροαματικότητας, της τηλεθέασης, της αναγνωσιμότητας" κ.ά., που ακούγονται κατά καιρούς βαρετά και κοινότοπα, κανέναν δεν αποενοχοποιούν πλέον, αφού όλοι ξέρουν πως, και σ' αυτήν την περίπτωση, η αντανάκλαση δεν είναι άσχετη από τη διαμόρφωση. Επίσης όλοι ξέρουν πως δεν καθορίζει μόνο η ζήτηση την προσφορά, αλλά πολλές φορές η προσφορά επιβάλλει τη ζήτηση...

Προκειμένου να αποκλειστεί οποιαδήποτε δίοδος στη διαμόρφωση υγιούς συνείδησης και κρίσης, επιβάλλονται σαν αλήθειες στερεότυπες ιδεοληψίες, που απλά βολεύουν... Για παράδειγμα, σήμα κατατεθέν της σύγχρονης χρήσης των ΜΜΕ έχει γίνει το "μια εικόνα ίση με χίλιες λέξεις", την ώρα που και ο πιο άσχετος ξέρει πως ένας στίχος ίσος με απεριόριστο αριθμό εικόνων, αφού, εκτός από αυτές που περιέχει, δίνει τη δυνατότητα της εσωτερικής σκέψης και διαρκούς διάπλασης καινούριων εικόνων. Δεν επιχειρούμε να αθωώσουμε τον έντυπο λόγο, αλλά απλά θυμίζουμε ότι επιλέγεται ό,τι το φτηνότερο και ευκολοχώνευτο για να σερβιριστεί και να διαμορφώσει στιγμιαίες διαθέσεις.

Η διόγκωση του ρόλου της κακής χρήσης των ΜΜΕ, αντικειμενικά, αποδυναμώνει τους άλλους μηχανισμούς διαμόρφωσης διαθέσεων ή συνειδήσεων. Εκτός του ότι καταφέρνουν να αποτυπώνουν την αλήθεια στα μέτρα τους, σπρώχνουν στην παθητικότητα και στην τάχα "απομόνωση", που ενώνει στα γούστα των κυρίαρχων τάξεων. Ο καθένας νομίζει πως μένει μόνος του και αποφασίζει, ενώ τους έχουν ενώσει όλους μαζί εκείνοι που τους εντυπωσίασαν, τρόμαξαν, απασχόλησαν ...απήγαγαν τη σκέψη.

****

Η αντίσταση, η ενεργητική συμμετοχή στους συλλογικούς αγώνες είναι και εγγύηση για την προστασία των ανθρώπινων χαρακτηριστικών της προσωπικότητας. Εκεί γεννιούνται ιδέες με πραγματικό περιεχόμενο και προοπτική, εκεί δοκιμάζεται η ατομική και συλλογική ελεύθερη σκέψη, εκεί αναδείχνονται και μετριούνται οι ουσιαστικές δημοτικότητες.

Παύλος ΑΛΕΠΗΣ

Η αντίσταση, η ενεργητική συμμετοχή στους συλλογικούς αγώνες είναι και εγγύηση για την προστασία των ανθρώπινων χαρακτηριστικών της προσωπικότητας. Εκεί γεννιούνται ιδέες με πραγματικό περιεχόμενο και προοπτική, εκεί δοκιμάζεται η ατομική και συλλογική ελεύθερη σκέψη, εκεί αναδείχνονται και μετριούνται οι ουσιαστικές δημοτικότητες


ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΤΑΧΑΝΑ, ΜΕΛΟΥΣ ΤΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΤΗΣ ΠΟΕ - ΟΤΑ
Μονόδρομος το πανεργατικό μέτωπο

- Γιατί διαμαρτύρονται σήμερα οι εργαζόμενοι στην Τοπική Αυτοδιοίκηση;

- Οι εργαζόμενοι στους δήμους και τις κοινότητες, μετά τις κινητοποιήσεις του Φλεβάρη και του Μάρτη, απέσπασαν από την κυβέρνηση δεσμεύσεις πάνω σε οικονομικά, θεσμικά, ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά ζητήματα. Αυτές οι δεσμεύσεις, όμως, παρέμειναν στις καλένδες και όλα τα αιτήματά μας παραμένουν σε εκκρεμότητα. Η στάση της κυβέρνησης, συνολικά, ξεπερνά τα όρια του εμπαιγμού, θέλοντας να δημιουργήσει ψευδαισθήσεις στους εργαζόμενους, στη λογική του "υπογράφει το υπουργείο Εσωτερικών, αλλά δεν υπογράφει το υπουργείο Οικονομικών" ή το αντίστροφο. Σ' αυτήν τη "στημένη" κατάσταση περί καλών και κακών μέσα στην κυβέρνηση, οι εργαζόμενοι, όχι μόνο έχουμε βγάλει προ πολλού τα συμπεράσματά μας, αλλά απαντάμε με τη σημερινή μαζική παράσταση διαμαρτυρίας και, αν θέλει η κυβέρνηση να συνεχίσει την ίδια στάση, θα αναλάβει και τις ευθύνες.

- Τι επιπτώσεις έχει στους εργαζόμενους η πολιτική που εφαρμόζει η κυβέρνηση στην Τοπική Αυτοδιοίκηση;

- Η φοροεισπρακτικότητα, η ανταποδοτικότητα και οι ιδιωτικοποιήσεις είναι οι κύριοι στόχοι που προωθεί η κυβέρνηση στην ΤΑ. Σ' αυτήν της την προσπάθεια, έχει συμμάχους και την ηγεσία της ΚΕΔΚΕ και ένα μεγάλο μέρος από τους αιρετούς, που αποδέχονται την "παντοκρατορία" του ιδιωτικού κεφαλαίου. Ενας δήμος - επιχείρηση, που μόνο σκοπό έχει το κέρδος, χρειάζεται τις ιδιωτικοποιήσεις με τη μορφή των δημοτικών επιχειρήσεων. Οι εργαζόμενοι σ' αυτές τις επιχειρήσεις διέπονται από το καθεστώς του "απασχολήσιμου". Αυτές τις μορφές εργασίας θέλουν να περάσουν σε όλους τους εργαζόμενους στην ΤΑ. Γι' αυτό, άλλωστε, και η κυβέρνηση, ενώ μας λέει ότι έχουμε δίκιο, δεν κάνει τίποτα, γιατί έρχεται σε αντίθεση με τις δεσμεύσεις που ανέλαβε στο μεγάλο κεφάλαιο. Τελικά, δεν είναι οι ιδιωτικοποιήσεις και η αλλαγή των εργασιακών σχέσεων θέμα μόνο των εργαζομένων στην ΤΑ, αλλά όλων των δημοτών. Είναι θέμα όλων των αδικημένων κοινωνικών στρωμάτων της χώρας και, ενόψει των εκλογών, ο καθένας απαιτείται να πάρει θέση πάνω στο ερώτημα: "Δήμαρχοι - διαχειριστές ή δήμοι στο πλευρό των εργαζομένων, αγωνιστές, κόντρα στις κυβερνητικές κατευθύνσεις;".

- Πώς θα απαντήσετε σ' αυτήν την πολιτική;

- Εμείς, ως "Δημοσιοϋπαλληλική Ενότητα", στο τελευταίο Γενικό Συμβούλιο της ΠΟΕ - ΟΤΑ, είχαμε διευκρινίσει τους πραγματικούς σκοπούς της κυβέρνησης, προτείνοντας τη συνέχιση των κινητοποιήσεων για την άμεση υλοποίηση των δεσμεύσεων, αφού είχε παρέλθει αρκετός χρόνος από τις πρωταρχικές δεσμεύσεις. Η στάση των άλλων παρατάξεων (ΠΑΣΚΕ, ΔΑΚΕ, ΑΥΤΟΝΟΜΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ και αριστεριστές), με την ψευδαίσθηση μιας φερεγγυότητας της κυβέρνησης που πλασάρουν στο κόσμο, της έδωσαν το άλλοθι να φτάσουμε εκεί που φτάσαμε. Δε διαψευστήκαμε, αφού μέσα στο καλοκαίρι ετοιμάζεται και μια ακόμη μετωπική επίθεση ενάντια στους εργαζόμενους.

Οι εργαζόμενοι στην ΤΑ βγάζουν καθημερινά συμπεράσματα. Εχουν απέναντί τους μια κυβέρνηση υπάλληλο του μεγάλου κεφαλαίου, που χρησιμοποιεί τη λογική του καρότου, "κοινωνικός διάλογος", και, από την άλλη, για όσους δεν πείθονται, του μαστιγίου. Τα δικά μας αιτήματα συνδέονται άμεσα με τα αιτήματα όλων των εργαζομένων, που αρνούνται να υποταχθούν και να ακολουθήσουν την ταχτική "σφάξε με αγά μου ν' αγιάσω". Χρειάζεται να ενώσουμε τη φωνή μας, τη δυναμική μας για τη συνολική ανατροπή αυτής της πολιτικής. Μονόδρομος για μας είναι να δημιουργήσουμε ένα πανεργατικό, παλλαϊκό μέτωπο για να μην περάσουν τα σχέδιά τους.

Ρ. Μπ.



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ