Τα γεγονότα που τονίζουν το τρομοκρατικό δολοφονικό όργιο αυτό το χρόνο, δείχνουν ταυτόχρονα ότι σβήνει κάθε ελπίδα για ειρήνευση και ομαλή δημοκρατική εξέλιξη στη χώρα μας. Οι Αγγλοι ετοιμάζονται από νωρίτερα να τα μαζέψουν. Οι Αμερικανοί προετοιμάζονται να τους διαδεχτούν ανακηρύσσοντας την Ελλάδα "ζωτικό χώρο" τους. Την ιμπεριαλιστική διαδοχή θα τη συνοδέψουν:

• Η αλλαγή της κυβέρνησης του Κ. Τσαλδάρη. Το πρόσωπο που θέλουν να δείξουν οι νέοι δυνάστες φέρνει στην εξουσία την "εφτακέφαλη", με πρωθυπουργό τον Δ. Μάξιμο, από όλα τα κόμματα της Βουλής. Ολο το "μαυρομέτωπο" επί ποδός. Κ. Τσαλδάρης, Σ. Βενιζέλος, Γ. Παπανδρέου, Στ. Γονατάς, Π. Κανελλόπουλος και Ν. Ζέρβας.

Αυτή η κυβέρνηση θα ορκιστεί στις 24 του Γενάρη 1947.

• Στις 19 του Φλεβάρη θα μπουν τα σκαριά για τους νέους παρθενώνες. Ο αρχηγός του ΓΕΣ Κ. Βεντήρης, εισηγείται τη δημιουργία τριών ακόμη στρατοπέδων, της Μακρονήσου, του Τρικκερίου και της Γιούρας. Σ' αυτά θα μαρτυρήσει η μισή Ελλάδα.
• Στις 12 του Μάρτη ο Τρούμαν θα εξαγγείλει το διαβόητο "Δόγμα" του. Τώρα ο φτωχός ΕΛΑΣίτης της Καισαριανής θα φάει με χρυσά κουτάλια, κατά τον Γ. Βλάχο της "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ". Και η Ελλάδα ολόκληρη θα καταπιεί τις σιδερένιες μπουκιές του εμφυλίου.
• Μια βδομάδα αργότερα, στις 20 του Μάρτη, δολοφονείται στη Θεσσαλονίκη ο Γ. Ζεύγος, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, την ώρα που έβγαινε από ξενοδοχείο και είχε συνάντηση με επιτροπή έρευνας του ΟΗΕ. Η προμελετημένη δολοφονία συμβολίζει το μέτρο των δεινών που περιμένουν το λαό μας.
• Στις 22 του Μάρτη εισβάλλουν ανενόχλητοι στις Φυλακές Γυθείου οι συμμορίτες του Κατσαρέα και σφάζουν 32 αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης. Ο Ν. Αγαθίας είναι ο μόνος μάρτυρας που γλίτωσε. Ζει ακόμα ο σύντροφος...
• Στις 19 του Ιούνη γίνεται η πρώτη εκτέλεση αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης. Στο βωμό του εμφυλίου τα πρώτα 17 κεφάλια θα πέσουν στον Τούρλο της Αίγινας. Φέτος, ύστερα από πενήντα ένα χρόνια, το κράτος αρνείται ακόμα να σηκώσει το βάρος μιας πλάκας στη μνήμη τους.

***

Ο υπουργός προσπαθεί να κρυφτεί πίσω από την υπογραφή του εισαγγελέα. Εστειλε όλες τις δικογραφίες καταδικασμένων αντιστασιακών σε θάνατο στην Εισαγγελία για εκτέλεση και θεωρεί ότι είναι απαλλαγμένος από τις ευθύνες, προφασιζόμενος ότι δεν ήξερε τίποτα.

Οι θανατικές καταδίκες των αγωνιστών της Αντίστασης άρχισαν το Μάρτη του 1945. Για δυο και πάνω χρόνια, έως τον Ιούνη του 1947 κρατάνε στο υπουργείο τις αποφάσεις. Η πράξη είναι πολιτική και η ευθύνη των κυβερνήσεων.

"... Πέρασαν πενήντα ένα χρόνια από τότε. Και κάθε φορά που διηγιέμαι αυτή την πορεία των 17 προς το Γολγοθά τους - τον Τούρλο της Αίγινας - τεντώνουν τα νεύρα μου, σφίγγεται η καρδιά μου και δοκιμάζω τις αντοχές μου φέρνοντας και ξαναφέρνοντας αυτή την εικόνα μπροστά μου: Τις τελευταίες στιγμές τους που περάσαμε μαζί μια ολόκληρη νύχτα στοιβαγμένοι στην ακταιωρό, μέσα στο αμπάρι. Τη στάση που κράτησαν ολόρθοι όταν τους έβγαζαν στο κατάστρωμα και έπεφταν σαν σφυριά στα κεφάλια τους οι υποκόπανοι. Πώς ούρλιαξαν τα κρυμμένα οπλοπολυβόλα πίσω από τις πέτρες. Το σκάμμα που τους πέταγαν σέρνοντας τα πτώματα απ' τα πόδια, χοροπηδώντας σαν κανίβαλοι γύρω γύρω. Τον παπά που τρέχει αλαφιασμένος να κρυφτεί πίσω απ' τα βράχια της ακροθαλασσιάς κρατώντας το καλυμμαύχι στο χέρι του. Τα ΖΗΤΩ Η ΕΛΛΑΔΑ, ΖΗΤΩ Η ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ, ΖΗΤΩ ΤΟ ΚΚΕ που συναντηχούσαν με την κλαγγή των όπλων...

... Είδαν πολλά τα μάτια μας κείνη τη μέρα. Πέρασε πολλά η γενιά μας στις φυλακές και τα στρατόπεδα. Τα ξέρεις. Μα τούτο το κακό μοιάζει με όνειρο που ξυπνάει μέσα μου, πιο πολύ απ' όλα, τη φρίκη και την ελπίδα μαζί, καθώς αναπλάθω στη μνήμη μου εκείνα τα ματωμένα άσπρα πουκάμισα του Μονέδα, του Μπουρδή και του Κοντοβάγγελου, που ανέμιζαν σαν τις σημαίες της λευτεριάς μας σε κείνο το σκούρο ορίζοντα. Ο ήλιος δεν είχε βγει ακόμα....

***

... Το "ταξίδι" είναι ατέλειωτο εκείνη τη νύχτα καθώς το μικρό πλοίο κινείται αργά, πολύ αργά στο Σαρωνικό. Κι από πάνω μάς πετάνε φακούς να μας τυφλώνουν, βρίζουν, προκαλούν και απειλούν ονομαστικά τον Μονέδα, τον Μπουρδή, τον Αυγέρη... Με τη στάση μας τους κρατάμε σε απόσταση. Τίποτα δεν μπορούσες να φανταστείς απ' ό,τι θα συμβεί εκείνο το ξημέρωμα, καθώς σβήσανε τα φώτα του πλοίου, έκοψε ταχύτητα και άρχισε να μανουβράρει. Είχε φέξει...

... Ο επικεφαλής της συνοδείας διαβάζει τα ονόματά μας, των 5 ισοβιτών. Μας καλούν στο κατάστρωμα. Τότε είδαμε πού έχουμε αράξει. Το λιμανάκι του Τούρλου το 'χουμε διαβεί πολλές φορές στις μεταγωγές μας. Αυτός είναι ο τόπος του μαρτυρίου.

Το σκηνικό είναι αυτό: Πίσω μας, πολύ κοντά τώρα, χάσκουν οι μπούκες του αντιτορπιλικού ΚΡΗΤΗ, που φαίνεται ήταν κι αυτό στη συνοδεία μας. Τώρα θα ελέγχει και την "απόβαση" των μελλοθανάτων. Μπροστά μας, στην αποβάθρα (που δεν υπήρχε τότε) στριμώχνονται, φωνάζουν, σηκώνουν ντουφέκια οι χωροφυλάκοι του αποσπάσματος, μερικοί δεσμοφύλακες, ο Παπάς και η πιο μαύρη ψυχή που έχω συναντήσει στη ζωή μου, ο Μανωλάκος, ο γραμματέας της φυλακής. Σε μια ακτίνα διακοσίων μέτρων, ο τόπος έχει κλείσει από λεφούσια στρατού. Ανάμεσα στο απόσπασμα και τη φρουρά είναι κρυμμένοι οι οπλοπολυβολητές σε "φωλιές" φκιαγμένες πρόχειρα από πέτρες. Τα βλέπαμε όλα καθαρά. Είμαστε 50 έως 80 μέτρα κοντά, τίποτα δε θα μας διαφύγει...

Ποίημα, τραγούδι, γροθιές και συνθήματα, πνίγονται απ' το κροτάλισμα των οπλοπολυβόλων που ξερνάνε φωτιά. Το αίμα χύνεται αλυκό μπροστά στην τάφρο του εμφυλίου. Ο παροξυσμός του θ' ανοίξει εκατοντάδες τάφους απ' αυτή την ώρα. Μα η Αντίσταση δε θα θαφτεί. θα μείνουν όμως το έγκλημα, η απάτη και η δειλία...".

Μήτσος ΣΤΟΛΙΔΗΣ