Επισκευές, επεκτάσεις, ανεγέρσεις Μουσείων, αναδείξεις αρχαιολογικών χώρων, αναστηλώσεις, στερεώσεις, συντηρήσεις μνημείων, ανασκαφές, εκπαιδευτικά προγράμματα περιλαμβάνει το Πρόγραμμα Δράσης της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας το 1998,όπως το παρουσίασε χτες ο υπουργός Πολιτισμού, Ευάγγελος Βενιζέλος.Δηλαδή ό,τι και τα προηγούμενα έτη, με τη διαφορά ότι δεν καταγράφονταν τόσο λεπτομερώς και δεν εξαγγέλλονταν ως σύνολο.

Χτες ακούστηκαν πολλά για έργα που έχουν πολλάκις εξαγγελθεί και δεν έχουν προχωρήσει, έργα που επί σειρά ετών μένουν στάσιμα ή προχωρούν αργά, καθώς και νέες παρεμβάσεις. Το πόσα και αν θα υλοποιηθούν ή έστω θα ξεκινήσουν θα απαντηθεί στον απολογισμό του '98. Σημειώνουμε, όμως, ότι το φετινό πρόγραμμα δράσης συζητήθηκε εξαντλητικά ολόκληρο το Φλεβάρη. Μηχανογραφήθηκε το Μάρτη. Ανακοινώθηκε τον Απρίλη και ακόμα δεν έχει σταλεί στις Διευθύνσεις και τις Εφορείες. Υπολογίζοντας αισιόδοξα, κατά το καλοκαίρι θα αρχίσουν οι εκταμιεύσεις. Πιθανόν και οι απορροφήσεις να κινηθούν σε αυτούς τους ρυθμούς...

Το βέβαιο ως τώρα είναι ότι τα κονδύλια (Τακτικός, ΔΕ, ΛΟΤΤΟ) - πλην των κοινοτικών - θα κινηθούν στα περσινά επίπεδα.Η αύξηση της τάξης των 7-10 δισ.,που είπε ο υπουργός Πολιτισμού, είναι προσδοκία και όχι βεβαιότητα. Σχετικά με τα Μουσεία: Κατασκευάζονται 15 νέα και ανακαινίζονται ή επεκτείνονται 14.Στο στάδιο της οριστικής μελέτης είναι οι παρεμβάσεις σε 14 σε υφιστάμενα και η κατασκευή 14 νέων. Βέβαια από την υποβολή και έγκριση της μελέτης μέχρι την εγκατάσταση του αναδόχου, η απόσταση ποικίλλει ανάλογα με την ετοιμότητα των μηχανισμών της Υπηρεσίας. Επίσης, ανακοινώθηκαν μουσεία που "προωθούνται" (π. χ. Βεργίνα, Πάτρα, Πέλλα, Χανιά κ. ά), όχι για πρώτη φορά, και ο "άμεσος εγκαινιασμός" άλλων που εγκαινιάζονται τα τελευταία χρόνια (π. χ. Αρχαιολογικό Μουσείο Αιανής) ή έχουν ήδη εγκαινιαστεί (π. χ. Μυτιλήνης).

Σύμφωνα με τον υπουργό Πολιτισμό, τα Μουσεία υποτάσσονται στους στόχους της Μουσειακής Πολιτικής του ΥΠΠΟ, αλλά πολλά από αυτά χωροθετήθηκαν πριν ανοίξει η συζήτηση περί μουσειακής πολιτικής, όχι επειδή ανταποκρίνονται σε πραγματικές ανάγκες, αλλά ως... απότοκα διαφόρων πιέσεων. Πάντως, για την εκτέλεση των παραπάνω προϋπολογίζονται 13 δισ.

Επίσης, προγραμματίστηκαν 630 παρεμβάσεις σε 300 αρχαιολογικούς χώρους.Σε 192 θα γίνουν παρεμβάσεις συνολικής ανάδειξης και σε 115 απλούστερες και προϋπολογίζονται περίπου 7 δισ.Εξάλλου έχουν καταγραφεί 82 αναστηλωτικές παρεμβάσεις και 296 στερεώσεις μνημείων,που υπολογίζεται ότι θα απορροφήσουν 9 δισ.Οσο για τις ανασκαφές, θα διατεθούν 2,7 δισ. για 579 σωστικές ανασκαφές,ενώ παραμένει σε ισχύ η απόφαση του ΥΠΠΟ να παγώσουν συστηματικές έρευνες πλην 15 ιδιαίτερης σημασίας.

Σημειώνεται ότι από 26 έως 29 του Απρίλη θα παρουσιαστεί το έργο του ΥΠΠΟ το 1997 στον τομέα της Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

Δ. Μ.

Για τη μεγάλη προσφορά του στην Εθνική Αντίσταση, στη δημοσιογραφία και τη μοναδική προσφορά του στο ελληνικό θέατρο, η "Στοά" τίμησε, προχτές, με μια σοβαρή, πολύπλευρα και επίκαιρα ενδιαφέρουσα εκδήλωση τον Κώστα Νίτσο.Τον αδέκαστο δημοσιογράφο, που με την εποικοδομητική πένα του αγκάλιαζε χωρίς να χαϊδεύει το θέατρο. Τον άνθρωπο, που με την κριτική σκέψη πρόσφερε όσα λίγοι. Τα λόγια δεν αρκούν, παρά μόνο όταν λειτουργούν δημιουργικά, όταν οδηγούν σε νέους προβληματισμούς. Αυτή ήταν και η ιδιαίτερη αξία αυτής της εκδήλωσης.

Ο Θανάσης Παπαγεωργίου,εμψυχωτής της εκδήλωσης, ζήτησε από τους ομιλητές, διαβάζοντας από έναν "αστερίσκο" - καταγγελία του Κώστα Νίτσου, να μιλήσουν με βάση το θέμα αυτό για ό,τι έγινε ή γίνεται σήμερα. Και είχε ενδιαφέρον να ακούγεται τι πρότεινε τότε ο Κώστας Νίτσος και τι έγινε. Ενώ, μέσω της συντομογραφικής κριτικής του στους "Αστερίσκους" (αρχικά στα "Νέα" και μετά στο περίφημο περιοδικό του "Θέατρο"), έφταναν στους παρευρισκόμενους οι απόψεις του τιμώμενου με τη φωνή της Λήδας Πρωτοψάλτη και του Θανάση Παπαγεωργίου.

"Ο Κώστας Νίτσος", είπε ο Θ. Παπαγεωργίου, ανοίγοντας την εκδήλωση, "βροντοφώναξε, χτυπούσε τις καμπάνες για τη σήψη, την επερχόμενη διάλυση, τις απαράδεκτες μεθόδους που χρησιμοποιούν οι πνευματικοί άνθρωποι για να ανέλθουν. Πάνω απ' όλα, βροντοφώναξε για την έλλειψη πολιτιστικής πολιτικής.Εμείς, ίσως, αναρωτηθούμε απόψε, αν κάναμε αυτό που έπρεπε. Αλλά δεν μπορεί να μην ντραπούμε, γιατί αφήσαμε να κλείσει το μοναδικό περιοδικό που είχε ο κλάδος μας. Ενα ανεπανάληπτο περιοδικό, που αναβάθμισε το καταταλαιπωρημένο και κατασυκοφαντημένο επάγγελμά μας. Δεν μπορεί να μη ντραπούμε, που αφήσαμε να σωπάσει μια φωνή που μας έβαζε στη θέση μας, επισήμαινε τον κίνδυνο για εφησυχασμό. Δεν μπορεί παρά να νιώσουμε κάποια ενοχή, που αφήσαμε να δικαιωθεί ο Κώστας Νίτσος για ό,τι φοβόταν".

"Ο Κ. Νίτσος έκανε δώρο στο θέατρο το "Θέατρο"", έλεγε το κείμενο της Εύας Κοταμανίδου, που διάβασε η Χαρά Πετρούνια, από την Πανελλήνια Πολιτιστική Κίνηση. "Μας γνώρισε άγνωστα θεατρικά κείμενα, νέους θεατρικούς συγγραφείς, Ελληνες και ξένους. Υπερασπίστηκε με πάθος το νεοελληνικό θεατρικό έργο, διαφώνησε χωρίς φόβο, αλλά με πάθος, με τον τρόπο λειτουργίας του Εθνικού Θεάτρου και με τις επιλογές του χτύπησε τη λογοκρισία, στηλίτευσε τα στραβά κι ανάποδα της πνευματικής καλλιτεχνικής ζωής, υπερασπίστηκε αξίες, πρόσφερε σεμινάρια επιμόρφωσης στους ανθρώπους του θεάτρου και το θεατρόφιλο κοινό".

"Αρχικαπετάνιο των γραμμάτων, του πολιτισμού και του πνεύματος", χαρακτήρισε τον Κ. Νίτσο ο Γιώργης Χριστοφιλάκης, από την Εταιρεία Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων.

Ενας άλλος αγώνας, ένα θέατρο που σέβεται και το παρελθόν του, ήταν ο αγώνας του να υπάρξει στην Ελλάδα Θεατρικό Μουσείο. Εκ μέρους του Μουσείου, ο Μάριος Βαλινδράς αναφέρθηκε στα σημερινά προβλήματά του. Ενώ η Καίτη Ιμπροχώρη, από μέρους του ΣΕΗ, μίλησε για την κατάκτηση του κλάδου με τη μείωση των παραστάσεων την εβδομάδα από 13 σε 8. Με γλαφυρή, όπως πάντα γλώσσα, ο Ασημάκης Γιαλαμάς μίλησε για τον δεκάχρονο Κώστα Νίτσο με τα κοντά παντελονάκια, την εποχή που τον πρωτογνώρισε, σαν φίλος του μεγαλύτερου, δημοσιογράφου ήδη αδελφού του, για να υπογραμμίσει, μεταξύ άλλων, και την τεράστια προσφορά του στην Εταιρεία Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων, που "οφείλει να ανακηρύξει επίτιμο μέλος, ή επίτιμο πρόεδρο τον Κώστα Νίτσο".

Εκπροσωπώντας την Ενωση Ελλήνων Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών, η Αριστούλα Ελληνούδη απηύθυνε χαιρετισμό, επισημαίνοντας ότι "οι άνθρωποι του θεάτρου, από όποια θέση το υπηρετούν, οφείλουν να ευγνωμονούν τον Κώστα Νίτσο για το πολύτιμο έργο του. Εργο παιδευτικό, επικοινωνιακής αλήθειας, συνέπειας και ήθους" και εκφράζοντας το μεγάλο "ευχαριστώ" των ομοϊδεατών του Γιάννη Ρίτσου για την πρωτοβουλία του Κ. Νίτσου να μελετήσει και να εκδώσει όλο το άγνωστο και ανέκδοτο θεατρικό έργο του ποιητή.

Ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Συνδέσμου Δημοσιογράφων Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης 1941 - '44, Νίκος Καραντηνός είπε για τον αγωνιστή Κ. Νίτσο: "Στη μεγάλη μας απεργία είπε το μεγάλο ΝΑΙ, όταν πολλοί άλλοι λέγανε το ΟΧΙ. Ο Κώστας στάθηκε δίπλα μας, το 1975. Ο Κώστας είναι μάχιμος. Πάντα στο σωματείο είναι παρών. Είναι δικό μας θρέμμα, της Εθνικής Αντίστασης, μέλος του Συνδέσμου μας. Σκεφτήκαμε τι να του φέρναμε απόψε. Οχι λόγια. Του φέρνουμε κάτι άγιο, δικό μας. Ενα πορτρέτο του Κώστα Βιδάλη, έργο του Αντώνη Πρωτοπάτση".

Ο Λευτέρης Παπαδόπουλος αναφέρθηκε στον δημοσιογράφο Κώστα Νίτσο. Στον δημοσιογράφο με τη διορατικότητα και αυστηρότητα, την επαγγελματική γενναιοδωρία, συναδελφικότητα και συνδικαλιστική συνέπεια, στον πνευματικό άνθρωπο, φίλο και συνομιλητή των σημαντικότερων και προοδευτικότερων δημιουργών του λόγου και της τέχνης.

Συγκινητικά, για την καταγωγή, τον αγωνιστή προπάππο, τον παππού και τον γραμματιζούμενο γονιό του τιμώμενου, μίλησε ο συγχωριανός του από το Κουπάκι, επίτιμος δικηγόρος και επίτιμος πρόεδρος της ΠΕΑΕΑ Ν. Ερυθραίας Νίκος Κοϊνης,τονίζοντας ότι "οι Κουπακιώτες καμαρώνουν που είναι δικός τους ο Κώστας Νίτσος".

Αναφορά σε σοβαρά προβλήματα του χτες, που οξύνονται σήμερα, έκανε ο Στέφανος Ληναίος,μιλώντας μεταξύ άλλων και για το 1982, όταν ο Κ. Νίτσος έγινε διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου, "αλλά τον έφαγαν αμέσως... Από τότε τα κρατικά θέατρα δεν ξαναβρήκαν διευθυντή σαν τον Νίτσο... Δεν ήταν ποτέ ο χαϊδεμένος, άβουλος υπάλληλος του ΥΠΠΟ".Υπογράμμισε το κενό που άφησαν οι"αστερίσκοι" του. Για το "Φεστιβάλ Αθηνών του σκόντου και της τσόντας", όπως έγραφε το 1961 και που τώρα "ιδιωτικοποιείται, δηλαδή ξενοπουλιέται". Για το νέο νόμο των κρατικών σκηνών, "που μας απάλλαξε από τη Σκύλλα της γραφειοκρατίας, αλλά μας έριξε στη Χάρυβδη της μονοκρατορίας... Για τη μετατροπή τους σε προσωπικές, αριστοκρατικές αυλές, με ύπατο και ανθύπατους...".

Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος,αναφερόμενος στη συμβολή του "Θεάτρου" του Κ. Νίτσου για υψηλής ποιότητας μεταφράσεις των έργων του αρχαίου δράματος και του ξένου ρεπερτορίου, μνημόνευσε μεταφραστές που ήταν επιφανείς φιλόλογοι και ποιητές, σε αντιδιαστολή με σημερινές μεταφράσεις από μεταφράσεις κι όχι από το πρωτότυπο.

Οι οργανωτές της εκδήλωσης επιφύλαξαν και μια έκπληξη στον Κ. Νίτσο. Την τρυφερή αναφορά της ηθοποιού Εφης Ροδίτη,για τον "λεβέντη Κώστα Νίτσο", την πρώτη γνωριμία τους και τη συζυγική ζωή τους επί 29 χρόνια. Την εκδήλωση έκλεισε με τις ευχαριστίες του ο Κ. Νίτσος και χωρίς σεμνοτυφίες τόνισε: "Είμαι από την καλή γενιά της Εθνικής Αντίστασης, που μάτωσε για τη λευτεριά. Τα "όπλα" δεν τα δίνουμε. Τους αγώνες για την ελευθερία, τη δημοσιογραφία, το θέατρο, τους συνεχίζω και θα τους συνεχίσω με τη σιγουριά ότι η καλή σποριά δεν πάει χαμένη".

Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν: Η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Αλέκα Παπαρήγα,ο επίτιμος Πρόεδρος του ΚΚΕ Χαρίλαος Φλωράκης,ο υπεύθυνος του Γραφείου Τύπου της ΚΕ του ΚΚΕ Μάκης Κοψίδης,ο πρόεδρος της Βουλής Απόστολος Κακλαμάνης,οι Αναστάσιος Πεπονής, Φωτεινή Σακελλαρίου (δήμαρχος Ζωγράφου), Αλέκα Παϊζη, Κώστας Μητρόπουλος, Ευάγγελος Μαχαίρας, Δάφνη Σκούρα, Παναγιώτης Τέτσης, Αλκιβιάδης Μαργαρίτης, Αλίκη Χολς, Τάσος Μπαντής, Γιώργος Λαζαρίδης, Ελλη Φωτίου, Λυκούργος Καλλέργης, Γιώργος Σκούρτης, Βασίλης Καζάκος, Μήτσος Κασόλας, Βασίλης Ανδρεόπουλος, Ελένη Χατζηαργύρη, Ντόρα Γιαννακοπούλου, Κατερίνα Χέλμη, Πάρις Τακόπουλος, Ειρήνη Ιγγλέση, Κίττυ Αρσένη, Ουρανία Μπασλή κ.ά.

Σ. ΑΔΑΜΙΔΟΥ