Μια τριπλή δραστηριότητα και παρουσία στο χώρο της τέχνης έχει αυτή την περίοδο ο Γιώργος Αρμένης.Το 1998 τον βρίσκει να δίνει αγώνα για να ευοδωθούν τα θεατρικά του όνειρα, που στεγάστηκαν στο νέο θέατρο "Εναστρον" στα Εξάρχεια και να ερμηνεύει τον "Νηρέα το Βάρα" του Δημήτρη Παπαχρήστου,σε σκηνοθεσία Εύας Κοταμανίδου και συμπαίκτες τους Μαρίκα Τζιραλίδου και Χάρη Σώζο.Δεν κρύβει τη θλίψη του για τη μικρή επιχορήγηση από το ΥΠΠΟ, λέγοντας "περίμενα καλύτερη μεταχείριση μετά από 30 χρόνια προσφοράς. Δεν έχω τη δυνατότητα να την επιστρέψω, ούτε να διαμαρτυρηθώ. Απλώς, ελπίζω ότι του χρόνου να εκτιμήσουν τη δουλιά μου για να μπορέσω να κάνω ένα τριετές πρόγραμμα, βασισμένο κατά 90% στο ελληνικό έργο".

Το 1998 τον βρίσκει και να παίζει για πρώτη φορά στον κινηματογράφο, στην ταινία του Παντελή Βούλγαρη "Ολα είναι δρόμος",ενώ κυκλοφόρησε και το νέο του μυθιστόρημα "Μυρωδιά από χώμα" (Καστανιώτης). Το θέατρο, όμως, παραμένει η αφετηρία του. Από κει ξεκινάει και κάνει διάφορα πράγματα παράλληλα, με στόχο πάντα το θέατρο.

"Προσπαθώντας να αντεπεξέλθει στις δυσκολίες της καθημερινότητας", λέει ο Γιώργος Αρμένης,"πολλές φορές ο ηθοποιός αναγκάζεται να κάνει και άλλα πράγματα, όπως για παράδειγμα τηλεόραση. Κι αυτό γιατί δε σου επιτρέπει το θέατρο, όσο πιο πιστά το υπηρετείς, να μπορείς να ζήσεις από αυτό. Να ζεις, όχι πλουσιοπάροχα, αλλά με αξιοπρέπεια. Βέβαια, προσέχω πάντα να μην κάνω τίποτα που να πληγώσει την ψυχούλα μου. Πάντα κάνω πράγματα που γνωρίζω και ξέρω πως θα τα υπηρετήσω καλύτερα".

- Τι θα μπορούσε να πληγώσει την ψυχή του καλλιτέχνη Γιώργου Αρμένη;

- Ενα φτηνό θέατρο, μια εξυπνακίστικη παράσταση, μια παράσταση που εμπεριέχει καπατσοσύνη. Σήμερα ζούμε μια μεταβατική περίοδο, τόσο στον ελληνικό, ίσως και στον παγκόσμιο χώρο και ως προς το θέατρο. Οι καπάτσοι έχουν πιάσει τα πόστα. Ισως είναι αναγκαίο να περάσουμε από αυτή τη λαίλαπα, από αυτή την καπατσοσύνη. Η καπατσοσύνη για μένα εμπεριέχει ανηθικότητα και φτήνια. Μετριότητα. Και ίσως η ψυχούλα πληγώνεται, αν πας κι εσύ εκεί να ενταχθείς για να επιβιώσεις.Προσπάθησα να κάνω όσο λιγότερους συμβιβασμούς γινόταν. Από την άλλη πλευρά, όμως, υπάρχουν και αισιόδοξα μηνύματα. Βλέπω νέα παιδιά και σχήματα και αναπτερώνεται το ηθικό μου. Και λέω, αξίζει κανείς να παλέψει. Είδα τον "Γυάλινο κόσμο",στο "Εμπρός".Είδα νέα παιδιά και τα χάρηκα. Είδα μια παράσταση του Μαυρίκιου που με έκανε να αισθανθώ τόσο όμορφα. Φεύγοντας περπάτησα μέσα από του Ψυρρή και έφτασα στα Εξάρχεια, με τα πόδια. Και σκεφτόμουν ότι αξίζει τον κόπο να πολεμήσουμε. Να συνεχίσω να μάχομαι και να υπηρετώ ένα θέατρο με πολύ αυστηρές προδιαγραφές. Ενα θέατρο που να μην έχει τίποτε το ευτελές.

- Και την ψυχή σας σαν άνθρωπος, σαν πολίτης, τι μπορεί να την πληγώσει; Τι σας κάνει να θυμώνετε;

- Αυτό που με κάνει να θυμώνω πάρα πολύ είναι η ανεντιμότητα. Η διπροσωπία. Η ψευτιά. Δεν τολμάς να στρίψεις και αισθάνεσαι ένα μαχαίρι στην πλάτη.

- Είναι καινούρια πράγματα αυτά; Δεν υπήρχαν πάντα; Η οι νέες συνθήκες τρέφουν περισσότερο την ψευτιά και την ανεντιμότητα;

- Πάντα υπήρχαν, αλλά σε μικρότερο βαθμό. Ο ανταγωνισμός υπάρχει στον άνθρωπο και στη ζωή. Αλλά δε φαινόταν διά γυμνού οφθαλμού. Σήμερα είναι έντονος, υπάρχει παντού. Είναι μια περίοδος μεταβατική και είναι απόρροια πολιτικών και κοινωνικών καταστάσεων και ανατροπών. Σήμερα υπάρχει έντονη η ανηθικότητα και θα υπάρχει μέχρι να γεννηθεί το καινούριο. Είναι αυτό που λέει ο Βάρναλης - ένας σπουργίτης φεύγει από τη σωρό μιας κοπριάς, κάνει μια φωτεινή τροχιά και πάει και κάθεται πάνω σε μια ανθισμένη ροδακινιά. Μέσα στην κοπριά υπάρχει κάτι που το έχει ανάγκη για να ανθίσει η ροδακινιά... Βλέπω την ανηθικότητα και στην πολιτική. Βλέπω στην Ευρώπη και στη χώρα μας, που γέμισαν μετανάστες από τις χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού και μου θυμίζουν τραγωδία του Αισχύλου. Ηρθαν εδώ και έπεσαν στην πορνεία και στα ναρκωτικά. Τους πούλησαν το "χρυσωμένο χάπι" της Δύσης. Ολα αυτά δεν είναι ξεκομμένα, είναι αλληλένδετα. Πιστεύω, όμως, ότι πολύ σύντομα θα πληρώσουν το τίμημα αυτοί που πουλούν πλαστά "όνειρα". Θα έρθει το πλήρωμα για τους ιμπεριαλιστές, για τους καπιταλιστές, τους νεόπλουτους, τους "ωχαδελφιστές". Γι' αυτούς που δεν πιστεύουν σε τίποτα και έχουν ισοπεδώσει τα πάντα. Γι' αυτούς που μισούν τη σκέψη, μισούν την τέχνη, μισούν τον άνθρωπο που ζει λιτά.Σου λένε "γιατί ζεις λιτά, πώς και δεν έχεις αμάξι, εξοχικό, κρις - κραφ;". Σε μισούν γιατί δεν καταναλώνεις. Κι επειδή δεν καταναλώνεις, είσαι εχθρός τους. Γιατί το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι το κέρδος.

- Ο Νηρέας σε τι σας κάνει σοφότερο;

- "Ο Νηρέας ο Βάρας" με έκανε να αισθανθώ λίγο περισσότερο επαναστάτης και πολύ έφηβος.Είναι πολύ ωραίο να γυρνάς στα εφηβικά σου χρόνια, τότε που είχες τη δύναμη να παλέψεις, που είχες όνειρα, είχες ένα όραμα και έλεγες θα φθάσω εκεί. Σήμερα πολύ λίγα πράγματα υπάρχουν για να σε κάνουν να ονειρευτείς.

- Η σπίθα υπάρχει πάντα. Ετσι δεν είναι;

- Πάντα. "Μια σπίθα. Ενα κάρβουνο στη στάχτη για να ανάψει φωτιά. Οχι για να καούμε, να φωτιστούμε και να ζεσταθούμε θέλουμε παλιανθρώποι. Τσάμπα φως παίρνετε και μας πολεμάτε, μας δέρνετε. Δεν πληρώνετε και ζητάτε και το λογαριασμό από πάνω. Εμείς έχουμε ιστορία, έχουμε διδάγματα. Οσοι νοιάστηκαν για τη γνώμη των άλλων δεν είχανε δική τους και ζήσανε στο ψέμα και στο θεαθήναι", όπως λέει ο Νηρέας. Επαναστατικότητα, λοιπόν. Αυτό είναι σοφία.Το πιο όμορφο είναι ότι είχα καιρό να νιώσω τόσο πολύ το λαϊκό κοινό. Είχα καιρό να νιώσω τόσο αυθόρμητο χειροκρότημα, τόσα μπράβο. Οταν πρωτοανέβασα το έργο αυτό μου φαινόταν, θα τολμούσα να πω μια λέξη που την έλεγα έφηβος, σχεδόν, μπροσούρα, ένα μικρό κομμουνιστικό μανιφέστο. Προέρχομαι από την Αριστερά, παραμένω αριστερός και πιστεύω ότι θα πεθάνω αριστερός. Είχα την εντύπωση, λοιπόν, ότι κάποιο λάθος κάνω. Οτι ο κόσμος στην παράσταση θα αντιδράσει, θα με βρίσει... Γύρισα το έργο στη μισή Ελλάδα και το καλοκαίρι θα το γυρίσω και στην υπόλοιπη. Οι εκδηλώσεις του κόσμου ήταν περισσότερο από συγκινητικές.Ισως ο κόσμος χάρηκε, που έβλεπε ένα τέτοιο έργο αυτή την εποχή, την τόσο φθαρμένη, ξεχειλωμένη και τεμπέλικη που περνάμε. Και ήταν πολλοί οι νεολαίοι. Μου έλεγαν "μας συγκίνησε, ακούσαμε αλήθειες". Λειτούργησε λυτρωτικά, μέσα σ' όλο αυτό τον ξεπεσμό, την αναίδεια του Αμερικάνου "πλανητάρχη", που βουτάει ένα αεροπλάνο τελευταίας τεχνολογίας και στέκεται πάνω από Βοσνία. Από τον Περσικό, μπορεί να έρθει πάνω από το Χαλάνδρι, πάνω από τα Εξάρχεια... Στα τριάντα χρόνια μου στο θέατρο, τέτοιες εκδηλώσεις του κοινού ένιωσα άλλη μια φορά, με το έργο μου "Τα γεράνια στο κατώφλι, γάιδαρος στα κεραμίδια".

- Τι είναι το "Μυρωδιά από χώμα";

- Ενα παραμύθι. Ενα μυθιστόρημα. Οι εικόνες των παιδικών μου χρόνων που ανδρώθηκαν, έγιναν σχεδόν βασανιστικές και για να τις καθησυχάσω έγραψα αυτό το βιβλίο, καταθέτοντας τη σκέψη και τον προβληματισμό μου για το σήμερα, για την υλική λαιμαργία και την αφόρητη καπατσοσύνη που χαρακτηρίζει τις μέρες μας. Μέλημά μου ήταν να παντρέψω το χθες με το σήμερα και το σήμερα με το αύριο. Να ξαναβρώ την παιδική μου αθωότητα, έτσι ώστε η γραφή να μην έχει τίποτα το έντεχνο, το κατασκευασμένο και τα πρόσωπα να είναι απαλλαγμένα από φτιασιδώματα. Να είναι αυθεντικοί, αληθινοί και πάνω απ' όλα Ελληνες. Από τη λαιμαργία τους οι άνθρωποι χάνουν όλη την ομορφιά, χάνουν το κελάηδισμα, το ηλιοβασίλεμα.Είναι ερωτικό, βαθιά τρυφερό και βαθιά πολιτικό. Κοινωνικοπολιτικό. Πραγματεύεται ένα μικρόκοσμο, σε ένα χωριό της Ελλάδας, που το σκάβουν και παίρνουν τις πέτρες που έχουν αξία. Δεν μπαίνουν στον κόπο να σκεπάζουν τις λακκούβες. Παίρνουν, παίρνουν και έρχεται μια βροχή και διαβρώνει όλο το χωριό, που χάνεται σε μια οικολογική καταστροφή. Δεν καταλαβαίνουν ότι σκάβοντας και παίρνοντας πέτρες κόβουν κομμάτια από τον εαυτό τους και μένουν "κενοί".

Σοφία ΑΔΑΜΙΔΟΥ