H oγκούμενη αγανάκτηση, αλλά και η μαχητικότητα μπροστά στην επέλαση της εργοδοσίας, που χρησιμοποιεί το "διαίρει και βασίλευε", για να καθυποτάξει και να τρομοκρατήσει τους εργαζόμενους ήταν ένα από τα ζητήματα που αναδείχτηκαν από παρεμβάσεις στην Γ' Πανελλαδική Συνδιάσκεψη συνδικαλιστριών της ΓΣΕΕ.

Η απογοήτευση από τις συνδικαλιστικές ηγεσίες ήταν έκδηλη σε πολλές παρεμβάσεις των συνδικαλιστριών, ορισμένες μάλιστα δε δίστασαν να χαρακτηρίσουν σαν "ευνουχισμένο" εκείνο το τμήμα του συνδικαλιστικού κινήματος που περιορίζει τη δραστηριότητά του σε πολυτελή γραφεία και ημερίδες, ενώ αντιμετωπίζει το συνδικαλισμό σαν εφαλτήριο πολιτικής και κοινωνικής αναρρίχησης. Οι γυναίκες μέσα από τις μαρτυρίες που ακούστηκαν φαίνονται επί "ξύλου κρεμάμενες", χωρίς καμιά έμπρακτη αλληλεγγύη και στήριξη από τα περισσότερα ηγετικά στελέχη, όταν κινδυνεύουν να απολύονται. Αλλη καταγγελία: όταν μια συνδικαλίστρια προσέφυγε στη Δικαιοσύνη μαζί με τις συναδέλφους της, για να βρουν το δίκιο τους, ο εργοδότης πλήρωσε τις μισές από τις εργαζόμενες που μέχρι τότε είχε απλήρωτες, ώστε να καταθέσουν προς όφελός του.

"Πώς να διεκδικήσουμε όταν έχουμε τόσες χρονοβόρες διαδικασίες και ξέρουμε ότι δεν πρόκειται να βρούμε το δίκιο μας; Η νομοθεσία είναι ένα χάος, ενώ θα έπρεπε να μας προστατεύσει", είπε η Αννα Μαρίνου πρώην απολυμένη από το Μαντούδι που δουλεύει 16 ώρες το εικοσιτετράωρο για πεντακόσιες χιλιάδες το χρόνο.

"Ζητάμε τα δεδουλευμένα και μας φέρονται σαν σκουπίδια. Το σωματείο ανέργων που έχουμε, περιλαμβάνει εξακόσια μέλη και τον πρόεδρό μας τον χτύπησαν πρόσφατα τρεις κουκουλοφόροι".

Σ' ένα διάλειμμα της συνδιάσκεψης μιλάμε με μια παρέα συνδικαλιστριών από τα Γιαννιτσά. "Τα ίδια και τα ίδια ακούμε από αυτούς που αποφασίζουν, αλλά δεν ακούμε ούτε πραγματικές λύσεις, ούτε ουσιαστικές προτάσεις. Οσες είμαστε εποχιακές εργάτριες στη διαλογή των φρούτων και στην κονσερβοποιία δε φτάνουμε να συγκεντρώσουμε ούτε εκατό ένσημα για να βγούμε στο επίδομα ανεργίας. Προτιμούν τις αλλοδαπές, που δεν έχουν ένσημα και πληρώνονται λιγότερο. Οσες είναι συνδικαλίστριες το κρύβουν, γιατί φοβούνται την απόλυση".

Η μείωση του αριθμού των συνδικαλιστριών είναι ένα καυτό πρόβλημα και η αλήθεια είναι πως οι γυναίκες δυσκολότερα βρίσκουν δουλιά όταν απολυθούν. Τα σεμινάρια δεν είναι λύση, ζωντανό παράδειγμα η Λάρισα, όπου η ανεργία των γυναικών φτάνει τα 80% και αυτές που παρακολούθησαν σεμινάρια δεν κατάφεραν να εργαστούν πουθενά. Απογοητευτικά είναι τα ποσοστά των γυναικών συνδικαλιστριών, με βάση τα στοιχεία που αναφέρθηκαν: Στα 2.067 εκλεγμένα μέλη διοικήσεων ομοσπονδιών και εργατικών κέντρων υπάρχουν μόνο 133 εκλεγμένες γυναίκες. Για το 29ο Συνέδριο της ΓΣΕΕ που θα γίνει το Μάρτη από τους 520 περίπου συνέδρους μόνο οι 20 θα είναι γυναίκες.

Εντονη η απελπισία για το χάσιμο των ασφαλιστικών και συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων από τις εργαζόμενες, που εργάζονται εποχιακά ή με ελαστικές μορφές εργασίας. "Θα πρέπει να φτάσω 108 χρόνων για να συνταξιοδοτηθώ μ' αυτούς τους ρυθμούς", είπε χαρακτηριστικά μια νέα καπνεργάτρια.

Η αναδιοργάνωση του χρόνου εργασίας ήταν, όπως πάντα, ένα από τα προσφιλή θέματα των εισηγητριών από την πλειοψηφία της ΓΣΕΕ. Μίλησαν για "νέο μοντέλο εργασίας" για "προκλήσεις" για "εκσυγχρονισμούς και συναινέσεις".

"Αλήθεια γιατί χρειάζεται να οργανωθεί αλλιώς η εργασία; Ποιον εξυπηρετεί αυτό;", αναρωτήθηκε μια συνδικαλίστρια. "Παρουσιάζουν την απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων σαν προοδευτική εξέλιξη της κοινωνίας και φραγμός στο πισωγύρισμα μπορεί να είναι μόνο η συλλογική δράση και αντίσταση των γυναικών", τόνισε η Τούλα Μανιατάκη, εκπροσωπώντας την Ομοσπονδία Γυναικών Ελλάδας.

Η οργάνωση του κινήματος των ανέργων που παίρνει διαστάσεις στην Ευρώπη και επισημάνθηκε από τον γγ της ΓΣΕΕ Γιώργο Μαυρίκο, αλλά και από γυναίκες ομιλήτριες ήταν ένα από τα θέματα αιχμής στη συνδιάσκεψη, όπως και τα προβλήματα των μεταναστριών. "Το πρόβλημα με τους αλλοδαπούς εργάτες δεν απασχόλησε τα ίδια τα συνδικάτα", είπε η Ζωή Σώκου, μέλος της εκτελεστικής επιτροπής της ΓΣΕΕ. "Τώρα μόλις αρχίσαμε μια επικοινωνία με οργανωμένες ομάδες μεταναστών".

Ομως το πρόβλημα που κυριάρχησε ήταν η διασφάλιση των εργαζομένων με άτυπες μορφές εργασίας. Αλλωστε το σύνθημα της συνδιάσκεψης ήταν "Πλήρης απασχόληση - πλήρη δικαιώματα". Ολοι συμφωνούν ότι οι άτυπες μορφές εργασίας έχουν πάρει μεγάλες διαστάσεις, ιδιαίτερα σε ορισμένους κλάδους όπου ξεπερνούν το 50% των θέσεων εργασίας και κυρίως στις γυναίκες. Ολοι συμφωνούν ότι τα δικαιώματα των εργαζομένων πρέπει να διασφαλιστούν, γιατί όσο επεκτείνονται οι ελαστικές μορφές απασχόλησης χωρίς καμιά κατοχύρωση των εργαζομένων, τόσο οι εργοδότες θα γίνονται περισσότερο ασύδοτοι και μάλιστα εις βάρος και των εργαζομένων με σταθερή απασχόληση. Γι' αυτό πρέπει να έχουν συνδικαλιστική κάλυψη και συνδικαλιστική συμμετοχή. Ομως δεν αντιλαμβάνονται όλοι με τον ίδιο τρόπο την "θεραπεία". Οι μεν συζητάνε για προσαρμογή στην υπάρχουσα κατάσταση, αποδέχονται την ελαστική μορφή εργασίας σαν "συμπληρωματική" και ως στάδιο ένταξης στην πλήρη απασχόληση (σ.σ. αλήθεια, πόσοι-ες θα μεταπηδήσουν στη σταθερή εργασία και πόσες θα απολυθούν;). Οι ίδιοι μιλάνε για "ελεγχόμενη ελαστικότητα" και "συμφωνημένες ρυθμίσεις", ώστε να θεωρείται και τυπικά μισθωτή και εξαρτημένη μέσα από τις συλλογικές συμβάσεις και τη νομοθεσία, η άτυπη εργασία. Βάζουν ποσοτικά και χρονικά όρια απασχόλησης. Η ΕΣΑΚ, είναι υπέρ της διασφάλισης των δικαιωμάτων των εργαζομένων και βάζει συγχρόνως σαν στόχο της την εξάλειψη αυτών των μορφών απασχόλησης.

Δεν είναι όμως μόνο η ΕΣΑΚ, υπάρχουν και άλλες εργαζόμενες που προβληματίζονται όπως λ.χ. η πανεπιστημιακός Ζώγια Χρονάκη που βασισμένη σε έρευνα υποστήριξε ότι οι ευέλικτες μορφές εργασίας όχι μόνο δε λύνουν το πρόβλημα της ανεργίας αλλά την αυξάνουν. "Η ευέλικτη εργασία, είπε, ιδιαίτερα αυτή που γίνεται μέσα στο σπίτι εμποδίζει τις εργαζόμενες να αποκτήσουν συνδικαλιστική συνείδηση και δημιουργεί μια τρομακτική απομόνωση και σίγουρα δεν είναι επιλογή της γυναίκας. Ακόμα κι αν η εργαζόμενη εργάζεται φασόν είναι καλύτερα να δουλεύει έξω από το σπίτι της".

Μια εμπεριστατωμένη ανάλυση για τους κινδύνους που απειλούν την ασφάλιση και συνταξιοδότηση των γυναικών έκανε η δικηγόρος Κατίνα Καραμάνου, γεν. γραμματέας της ΟΓΕ. Η Ελλάδα είναι η τελευταία χώρα στις κοινωνικές παροχές. Ο μέσος όρος δαπανών για κοινωνική προστασία στις χώρες της ΕΕ είναι το 28,5% του κοινοτικού Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος, ενώ η Ελλάδα διαθέτει το 16,3%. Στην υγεία είναι τελευταία και ξοδεύει το 1/2 του μέσο όρου της ΕΕ. Είναι όμως πρώτη στο κόψιμο και αυτών των ελάχιστων παροχών και αυτό το ονομάζουν "σοσιαλιστική αναδιοργάνωση των δαπανών".

Οι ελαστικές μορφές εργασίας εκτοπίζουν τη γυναίκα από την κοινωνική ασφάλιση. Χιλιάδες εργαζόμενοι, και κύρια γυναίκες, εργάζονται με συνθήκες μαύρης εργασίας και ο έλεγχος είναι υποτυπώδης. Σε αιφνιδιαστικό έλεγχο της Υπηρεσίας Εντοπισμού Ανασφάλιστων σε επιχειρήσεις του Περιστερίου επί 750 εργαζομένων οι 413 ήταν ανασφάλιστοι. Απ' αυτούς μόνο 171 ήταν αλλοδαποί.

Το πρόβλημα της ανεργίας των νέων έθιξε στην ομιλία της και η Χριστίνα Τσεντούρου, μέλος της Διοίκησης της ΓΣΕΕ. "Στα στοιχεία που δίνονται για την ανεργία υπάρχει και το στοιχείο ότι το 65% των νέων αγοριών και κοριτσιών αποφοίτων ανωτέρων σχολών είναι άνεργοι. Ολο και περισσότερες γυναίκες έχουν πτυχία και διπλώματα, όμως δε χάνουν τη δουλιά τους γι' αυτό το λόγο. Μένουν άνεργες ή μισοάνεργες γιατί οι επιχειρήσεις κλείνουν.

Υπάρχει και η ευρέως προωθούμενη άποψη που λέει ότι οι γυναίκες μόνες τους επιλέγουν τη μερική απασχόληση, για να συνδυάσουν οικογενειακές και εργασιακές υποχρεώσεις. Αποψη που θέλει στην ουσία να δικαιολογήσει όχι μόνο τις ελαστικές μορφές και τη μερική απασχόληση, αλλά κυρίως να κάνει ανώδυνα αποδεκτή τη συρρίκνωση της δημόσιας κοινωνικής πολιτικής, τη μείωση των κονδυλίων γι' αυτήν, το πέρασμα των ευθυνών της πολιτείας στην οικογένεια - δηλαδή στις γυναίκες!".

Η ΕΣΑΚ δεν ψήφισε το σχέδιο απόφασης που προέκυψε από τη συνδιάσκεψη συνδικαλιστριών. "Δεν παλεύουμε, είπε η Χριστίνα Τσεντούρου, να μοιραστούμε άντρες και γυναίκες την ανεργία και να αλλάξουν τα ποσοστά. Παλεύουμε με στόχο και προοπτική τη μείωση και την εξάλειψη των ποσοστών της ανεργίας. Απέναντι λοιπόν, στη σύγχρονη βαρβαρότητα και πρόκληση που σερβίρει τη λύση του μισοάνεργου, του απασχολήσιμου, να αντιτάξουμε τη δική μας πρόταση και πάλη.

Με θέσεις και προτάσεις που ξεκινούν από το πεδίο της οικονομίας και την ταυτόχρονη άσκηση πολιτικής αντίθεσης και ρήξης με τις αιτίες και τους παράγοντες που προκαλούν την ανεργία και τα παράγωγά της.

Τέτοια πολιτική μπορούν και πρέπει να ασκήσουν συνδικαλιστικές οργανώσεις ταξικά προσανατολισμένες σε αυτήν την υπόθεση. Ετσι λοιπόν θεωρούμε αναγκαία την ενίσχυση του ταξικού πόλου και ρεύματος μέσα στο συνδικαλιστικό κίνημα.

Σας καλούμε όλες να πυκνώσετε τις γραμμές του ταξικού συνδικαλιστικού κινήματος, να γυρίσετε την πλάτη σε θεωρίες που επιμελώς αποκρύπτουν την κοινωνική εκμετάλλευση".

Να σημειώσουμε ότι η πλειοψηφία της συνδιάσκεψης υιοθέτησε ψήφισμα που χαιρετίζει τον αγώνα των αγροτών, εκφράζει την αλληλεγγύη της στις αγρότισσες και την αντίθεση στο βίαιο ξεκλήρισμα της αγροτιάς.

Επιμέλεια: Αλίκη ΞΕΝΟΥ - ΒΕΝΑΡΔΟΥ

Στη συνδιάσκεψη κατέθεσαν υπόμνημα διεκδικήσεων των εργαζόμενων γυναικών εννέα σωματεία της Αθήνας. Ολόκληρο το υπόμνημα έχει ως εξής:

Τα προβλήματα των εργαζομένων βρίσκονται σε συνεχή όξυνση. Χιλιάδες εργαζόμενοι ζουν κάτω από το όριο φτώχειας, εξαιτίας των πολιτικών λιτότητας, της αυξανόμενης ανεργίας, με το χτύπημα της πλήρους απασχόλησης, την υποβάθμιση της δημόσιας κοινωνικής πολιτικής.

Η ζωή και η θέση της εργαζόμενης γυναίκας - μέσα σ' αυτό το τοπίο - συνεχώς χειροτερεύει λόγω και της συγκεκριμένης θέσης της μέσα στην κοινωνία. Αποτελούν το 60% τω ανέργων και το 74% των ανέργων μακράς διαρκείας. Εχουν την πρώτη θέση με 80% περίπου στην απασχόληση φασόν και το 90% περίπου των απασχολούμενων με ευέλικτες και ελαστικές μορφές απασχόλησης. Οι άνεργες νέες κοπέλες με πτυχίο ανώτερης - ανώτατης σχολής βρίσκονται στους δείκτες με υψηλά ποσοστά. Ολο και λιγότερες γυναίκες συγκεντρώνουν προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, όλο και περισσότερες γυναίκες - μακροχρόνια άνεργες - δεν έχουν δυνατότητα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και ασφάλισης.

Οι προτάσεις - αιτήματα που διατυπώνουμε για αντιμετώπιση των προβλημάτων είναι προτάσεις γενικές και ειδικές, μακροπρόθεσμες και άμεσες.Απαιτούμε:

• Παραγωγική ανασυγκρότηση της βιομηχανικής και οικονομικής βάσης της χώρας, βασισμένη σε αντιμονοπωλιακές κλαδικές και περιφερειακές πολιτικές. Ιδιαίτερο βάρος να δοθεί στη βιομηχανία - βιοτεχνία, στην αγροτική παραγωγή.
• Γενικευμένη εφαρμογή του 35ωρου, 5ήμερου, 7ωρου χωρίς μείωση αποδοχών.
• Βελτίωση της οικονομικής θέσης εργαζομένων και συνταξιούχων μέσα από ουσιαστικές αυξήσεις.
• Ουσιαστική στήριξη των ανέργων.

ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ για τις γυναίκες

• Στήριξη παραδοσιακών κλάδων της βιομηχανικής παραγωγής, όπου απασχολούνται με μεγάλο βαθμό γυναίκες.
• Να θεσπιστούν ειδικά κίνητρα για τις γυναίκες, ώστε να προσελκυστούν σε τομείς σύγχρονης παραγωγής.
• Να θεσπιστούν θετικές ρυθμίσεις υπέρ των γυναικών, ώστε να εξασφαλίζεται η συμμετοχή τους σ' όλους τους τομείς της δημόσιας ζωής.
• Να διευρυνθεί η προστασία της υγείας των γυναικών σ' όλη την αναπαραγωγική ηλικία της με κριτήριο τις σύγχρονες ανάγκες.
• Διασφάλιση της δημόσιας δωρεάν κοινωνικής πολιτικής. Αναβάθμιση και διεύρυνση των υπηρεσιών της.

Επίσης:

• Μείωση του ορίου συνταξιοδότησης με 5ετή διαφορά στις γυναίκες.
• Ριζική μείωση των υπερωριών.
• Κατάργηση της υπερεργασίας και των νόμων για τη μερική απασχόληση.
• Απαγόρευση της νυχτερινής εργασίας των γυναικών στη βιομηχανία και τη βιοτεχνία.

Οι λύσεις των παραπάνω αιτημάτων απαντούν στα οξυμένα προβλήματα των εργαζομένων και των γυναικών.

Καλούμε την κυβέρνηση να πάρει μέτρα στην κατεύθυνση ικανοποίησης των αιτημάτων αυτών.

Καλούμε όλες τις συνδικαλιστικές οργανώσεις να τα κάνουν αιτήματα πάλης και αγώνα.

Αγωνιστικό μήνυμα απηύθυνε στις συνέδρους η εκπρόσωπος του Τμήματος της ΚΕ του ΚΚΕ για την Ισοτιμία, τη Χειραφέτηση της Γυναίκας, Χριστίνα Σκαλούμπακα: "Συνήθως στις συζητήσεις γι' αυτό το θέμα περισσεύουν τα αρνητικά στατιστικά στοιχεία για τους εργαζόμενους και ιδιαίτερα για τις εργαζόμενες. Περισσεύουν οι διαπιστώσεις για την άσχημη κατάσταση που βιώνουν οι εργαζόμενες με τις ευέλικτες μορφές απασχόλησης. Περισσεύουν τα κροκοδείλια δάκρυα για τις άνεργες. Περισσεύουν οι νουθεσίες για συγκερασμό των οικογενειακών και επαγγελματικών υποχρεώσεων και ανάληψη ευθυνών στα πλαίσια της οικογένειας και από τα δυο φύλα. Ομως, όταν φτάνουμε στο "διά ταύτα" στις προτάσεις, στα αιτήματα, εκεί αρχίζει το παζάρι, η αποδοχή, του "μη χείρον βέλτιστον" και τελικά ο συμβιβασμός, η υποταγή στην αντεργατική πολιτική της κυβέρνησης. Στο χέρι μας είναι να μην αφήσουμε να υλοποιηθούν οι στόχοι τους, να συσπειρωθούμε και να δράσουμε σ' ένα λαϊκό μέτωπο πάλης".