ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΚΕΝΗ

ΜΠΕΡΤΟΛΤ ΜΠΡΕΧΤ

Εκατό χρόνια από τη γέννησή του

Ολα είναι έτοιμα για τον επίσημο γιορτασμό των εκατό χρόνων από τη γέννηση του μεγάλου Γερμανού θεατρικού συγγραφέα και ποιητή Μπέρτολτ Μπρεχτ (1898 - 1956). Η Ακαδημία των Καλών Τεχνών έχει προετοιμάσει ένα εκτενές πρόγραμμα, που σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις πρόκειται να δώσει μια όσο γίνεται παραστατικότερη εικόνα της ζωής και του έργου του μεγαλύτερου Γερμανού δραματουργού των πρώτων πενήντα χρόνων του 20ού αιώνα. Το έργο του Μπρεχτ, που συγκίνησε τους ανθρώπους της εποχής του και εξακολουθεί να κυριαρχεί σε πολλές σκηνές του κόσμου, δίκαια κατέκτησε διεθνή φήμη και κατατάχτηκε στη σειρά των κλασικών έργων, που, όπως σωστά κρίνουν οι ειδικοί, θα περάσει στο πάνθεον των αθανάτων.

Ακριβώς για να τιμήσει αντάξια τον άνθρωπο και το έργο του, η Ακαδημία κατέστρωσε ένα πλούσιο πρόγραμμα που περιλαβαίνει ανάμεσα σε πολλά άλλα, προβολές ταινιών, κύκλους συνομιλιών και ομιλιών (με συμμετοχή και πρώην συνεργατών του τιμώμενου) και στις 10 του Φλεβάρη πανηγυρική τελετή στην οποία θα μιλήσουν ο πρόεδρος της Ακαδημίας, Γκιέργκι Κόνραντ,άλλοι άνθρωποι του θεάτρου και ο ίδιος ο Πρόεδρος της Γερμανίας, Ρόμαν Χέρτζοκ.Ενα γερμανικό τηλεοπτικό κανάλι άρχισε, ήδη, από τα μέσα του Δεκέμβρη να παρουσιάζει ένα σίριαλ για τον Μπρεχτ, ενώ γερμανικοί εκδοτικοί οίκοι πρόσθεσαν σε παλιότερες βιογραφίες του Μπρεχτ καινούριες, με σημαντικές λεπτομέρειες, που δίνουν πληρέστερη εικόνα για την πορεία της ζωής και του έργου αυτής της μεγάλης προσωπικότητας.

Πόσο μεγάλη είναι η αγάπη και η εκτίμηση του κοινού στον Μπρεχτ, το αποδείχνει, σαράντα ένα χρόνια μετά το θάνατό του, η συρροή επισκεπτών στο σπίτι που έζησε και εργάστηκε στη Chaussee Strasse 125, από το 1953 έως τη μέρα που έφυγε από τη ζωή. Από τότε, πριν 20 χρόνια που το σπίτι αυτό μετατράπηκε σε μουσείο, το επισκέπτονται κάθε χρόνο 6.000 Γερμανοί και ξένοι, και τώρα που επισκευάστηκε, προβλέπεται πολύ μεγαλύτερη κοσμοσυρροή αυτό το χρόνο. Είναι μια απλά επιπλωμένη κατοικία, θα μπορούσε να πει κανείς σπαρτιατικά επιπλωμένη, με τα ράφια των βιβλίων, το μεγάλο στρογγυλό τραπέζι στο οποίο ο Μπρεχτ καθόταν και συζητούσε με τις συντροφιές του, το γραφείο του και αλλού κιβώτια με βιβλία που ο Μπρεχτ είχε πάρει μαζί του στην προσφυγιά, κυνηγημένος από τους ναζιστές, και ένα απλό, μικρό δωμάτιο ύπνου. Τα έπιπλα, αν και φρεσκαρισμένα, φέρνουν επάνω τους τη σφραγίδα του χρόνου.

Ενα άλλο σημείο που θα συγκεντρώσει το ενδιαφέρον των θαυμαστών του Μπρεχτ, είναι ο χώρος της μεγάλης έκθεσης στην οδό Χανζεάτενβεγκ του Βερολίνου,που θα ανοίξει τις πύλες της στις 25 του Γενάρη και θα λειτουργεί έως τις 29 Μάρτη του 1998. Τίτλος της έκθεσης θα είναι "... και το έργο μου είναι το τέλος της χιλιετίας".

Οι επιμελητές της έκθεσης φρόντισαν να παρουσιάσουν εδώ όχι μόνο πολλά από τα σημαντικότερα ίχνη της πορείας του μεγάλου Γερμανού δημιουργού, αλλά κάτι το πολύ νέο και ενδιαφέρον: τη "Βιβλιοθήκη" - όχι βέβαια όλα τα βιβλία, αλλά βιβλία στα οποία ο Μπρεχτ έχει κάνει υπογραμμίσεις ή έχει σημειώσει σκέψεις - σχόλιά του σε διάφορα σημεία τους, π. χ., στην "Ποιητική" του Αριστοτέλη.'Η σε σχέδιό του για ένα θεατρικό έργο με τίτλο "Μήδεια".

Αυτές οι προετοιμασίες προκαλούν χαρά στο γερμανικό κοινό και αποδείχνουν ότι ένα μεγάλο μέρος της γερμανικής διανόησης πάντα εκτιμά και τιμά επάξια τον μεγάλο συγγραφέα, ποιητή και σκηνοθέτη, Υπάρχουν, ωστόσο, στη σημερινή πραγματικότητα και φαινόμενα που θα κάνουν να τρίζουν από οργή τα κόκαλα του Μπρεχτ. Ενα παράδειγμα είναι το κατάντημα στο οποίο έχει περιέλθει το περίφημο θέατρό του, το "Μπερλίνερ Ανσάμπλ".Λίγες μέρες πριν τα Χριστούγεννα ο γερμανικός Τύπος πληροφορούσε ότι οι τωρινοί ιδιοκτήτες του κτιρίου αρνούνται να υπογράψουν το έτοιμο προσύμφωνο παραμονής τού συγκροτήματος για 30 χρόνια στο κτίριο αυτό.Προβάλλουν νέους, βαρείς οικονομικούς όρους, αλλά και απαράδεκτης ανάμειξης στο καλλιτεχνικό πρόγραμμα.Κακή εντύπωση έχει προκαλέσει ότι τους όρους αυτούς τους προβάλλει, ως εκπρόσωπος των ιδιοκτητών, ο γνωστός θεατρικός συγγραφέας Ρολφ Χόχουντ.Αν αυτός τελικά δεν αλλάξει στάση, τότε, όπως πληροφορούν οι εφημερίδες, το άστεγο "Μπερλίνερ Ανσάμπλ" θα χρειαστεί να ζητήσει "άσυλο" σε ένα άλλο - κλειστό αυτή τη στιγμή θέατρο - τη "Φολκσμπίνε" κοντά στην Αλεξάντερ - πλατς.

Κάτι άλλο όμως είναι απερίγραφτα χειρότερο. Είναι μεταφρασμένο από τα αγγλικά και κυκλοφόρησε και στη Γερμανία ένα βιβλίο με τίτλο "Μπρεχτ και Εταιρία" (Brecht & Co"), που αριθμεί 1.086 σελίδες. Συγγραφέας του, ο ελβετικής καταγωγής Τζον Φίγκι,γεννημένος στο Λονδίνο, που διδάσκει στις ΗΠΑ (Μέριλαντ) συγκριτική λογοτεχνία. Ο συγγραφέας ισχυρίζεται ότι στο βιβλίο του περιέχονται γεγονότα, που τα "ανακάλυψε" μετά από "μελέτες" σε διάφορα αρχεία - ακόμα και της CIA την εποχή του αντικομμουνιστή Μακάρθι, όταν ο Μπρεχτ ζούσε ως πολιτικός πρόσφυγας στην Αμερική - ή σε "συνομιλίες" που είχε "με πρόσωπα που γνώριζαν τον Μπρεχτ". Γι' αυτόν, ο μεγάλος δραματουργός είναι ένας "μεγάλος λογοπλόκος", ένας "ήρωας του σεξ" (! ), ένας "κυνηγός και άγριος εκμεταλλευτής γυναικών" (! ), "που δεν έχει ιδανικά και ενδιαφέρεται μόνο για το χρήμα (!!! ), τις συνεργάτιδές του και ερωμένες του, την Ελίζαμπετ Χάουπτμαν,την Ρουτ Μπερλάου, τη Μαργαρίτα Στέφιν κ. ά., όπως ισχυρίζεται ο Ελβετο - αμερικανός, τις έβαλε ο Μπρεχτ "να γράψουν κατά ένα μέρος τα έργα του" και "δεν τις πλήρωσε" ή τις "έδωσε ελάχιστη αμοιβή" και τελικά τις οδήγησε στη φτώχεια, στην απόπειρα αυτοκτονίας και το θάνατο" (!!! ).

Mετά απ' όλους αυτούς τους αισχρούς μεθοδευμένους ισχυρισμούς, προκύπτουν πολλά ερωτηματικά για τον "συγγραφέα" αυτόν και το έργο του. Πρόκειται για σοβαρό επιστήμονα - ερευνητή ή για τσαρλατάνο που με ένα λιβελογράφημα ξεσηκώνει σκόπιμα θόρυβο γύρω από ένα διεθνώς αναγνωρισμένο δημιουργό ώστε να γίνει γνωστός ο ίδιος; Περιμένουμε και ελπίζουμε να ακούσουμε σύντομα τη γνώμη των πραγματικών μελετητών του Μπρεχτ. Είναι πάντως χαρακτηριστικά μερικά στιγμιότυπα: όταν πρωτοκυκλοφόρησε το βιβλίο, το 1994 στην Αμερική, οι ασχολούμενοι με το έργο του Μπρεχτ βρήκαν όχι λιγότερα από 600 λάθη! Στη Γαλλία ο Φίγκι έχασε τη δίκη με την κόρη του Μπρεχτ, την Μπάρμπαρα Μπρεχτ - σαλ,για την οποία ισχυριζόταν ότι ήταν κόρη του Μπρεχτ, αλλά "με την υπηρέτριά του", τη Μαρί Χολντ και ότι γι' αυτό "το πιστοποιητικό της γέννησής της έχει εξαφανιστεί". Για τον εαυτό του αφηγείται την εξής παράδοξη ιστορία: Ο πατέρας του, ο Adolf Peter Fugi (Αντολφ Πέτερ Φίγκι) από ένα μικρό χωριό καταφεύγει, λόγω χρεών, στο Λονδίνο, όπου γνώρισε μια καμαριέρα του ξενοδοχείου "Σαβόι". Αποκτά μαζί της πέντε παιδιά, μένει άνεργος, γίνεται φυματικός και επιστρέφει στην Ελβετία, όπου πεθαίνει. Ενα από τα παιδιά του είναι ο ίδιος, που μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο εργάζεται ως πορτιέρης σε κλινική του ελβετικού Τσερμάτ. Εκεί γνωρίστηκε με την κόρη μιας Αμερικανίδας εκατομμυριούχου, που τον έστειλε στην Αμερική για σπουδές λογοτεχνίας. Αυτή η βιογραφία του μοιάζει με παραμύθι της Χαλιμάς, όπως και το βιβλίο του. Οσο υπήρχε η σοσιαλιστική Γερμανία ο Μπρεχτ ήταν η τιμώμενη διεθνής θεατρική προσωπικότητα, τώρα όμως προσπαθούν να τον πετάξουν και αυτόν στον σκουπιδοτενεκέ της ιστορίας. Μάταια όμως.

Θ. ΒΟΡΕΙΟΣ

Λ9

Ν Ο Μ Ι Σ Μ Α Τ Ι Κ Ο

Μ Ο Υ Σ Ε Ι Ο

Πολύτιμα

...μα κλειδωμένα

Πώς συμμετέχουν τα νομίσματα στη γραφή της ιστορίας και της αρχαιολογίας; Τι ιστορικές και αρχαιολογικές πληροφορίες εμπεριέχουν; Πώς και γιατί η νομισματική ως επιστήμη νοσεί;

Σελίδα 4

Προέχει το "εμείς"

Μια συζήτηση με την Αννα Φόνσου, για την αγάπη της προς τα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα, για τη "μετακόμισή της" στο ΔΗΠΕΘΕ Σερρών, όπου θα παρουσιάσουν, μαζί με τον Στ. Παράβα, το έργο του Γιώργου Αρμένη "Βασικά, με λεν Θανάση", κάνοντας συγχρόνως το σκηνοθετικό της ντεμπούτο

Σελίδα 3

Α Γ Ρ Ο Τ Ε Σ

Θα αντιπαλέψουμε

την "Ατζέντα 2000"

Μιλάει στο "Ρ" ο Γιώργος Σακοράφας, μέλος του ΔΣ της Ενωσης Συνεταιρισμών Λάρισας, ταμίας της Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων του νομού. Κοινός ο αγώνας της αγροτιάς με τις άλλες λαϊκές τάξεις και στρώματα, ενάντια στην αντιλαϊκή πολιτική της κυβέρνησης και της ΕΕ

Σελίδες 8 - 9

Α Θ Λ Η Τ Ι Σ Μ Ο Σ

Ας πρόσεχε..!

Στα πρόθυρα διάλυσης το τμήμα μπάσκετ του Αρη, θύμα του ερμαφρόδιτου επαγγελματισμού, που ο ίδιος εισήγαγε

Σελίδα 14

Με κλείσιμο απειλείται το θέατρο που ίδρυσε ο Μπρεχτ, "Μπερλίνε Ανσάμπλ". Οι τωρινοί ιδιοκτήτες του κτιρίου αρνούνται να υπογράψουν το έτοιμο προσύμφωνο παραμονής του συγκροτήματος για 30 χρόνια στο κτίριο αυτό