Την τελευταία δεκαετία η Αχαϊα είναι μια "γη που την ξέχασε ο εκσυγχρονισμός και η ανάπτυξη", σημειώνουν εργαζόμενοι και φορείς της περιοχής. Επικαλούνται μάλιστα στοιχεία και δείκτες που σκορπούν τη θλίψη και τη μελαγχολία. Η άλλοτε κραταιά βιομηχανική περιοχή της Δυτικής Ελλάδας, σήμερα φαντάζει ένα απέραντο γκέτο ανέργων και υποαπασχολουμένων, ένα πραγματικό "νεκροταφείο παραγωγικού δυναμικού".Και πώς να μην είναι, άλλωστε, καθώς από το 1990 μια ατέλειωτη σειρά κερδοφόρων επιχειρήσεων κλείνουν και βυθίζουν την περιοχή στην ανεργία και τη φτώχεια;

Ταυτόχρονα, η δραματική αύξηση της ανεργίας καθιστά την Πάτρα "προνομιακή" περιοχή για την ταχύτατη επέκταση, σε μια σειρά κλάδους και επιχειρήσεις, μεσαιωνικών εργασιακών σχέσεων στα πρότυπα της "Λευκής Βίβλου", την πλήρη απορύθμιση του χρόνου εργασίας, την καταπάτηση των συλλογικών συμβάσεων και της εργατικής νομοθεσίας.

Η καταμέτρηση των απωλειών από το 1990 κι ύστερα είναι τραγική. Στην Πάτρα έκλεισαν: Η "Πειραϊκή - Πατραϊκή",η οποία απασχολούσε 4.000 εργαζόμενους. Η χαρτοβιομηχανία "Λαδόπουλου" με 1.200 εργαζόμενους. Το εργοστάσιο ελαστικών της πολυεθνικής "Πιρέλι",με 500 εργαζόμενους. Η καλτσοβιομηχανία "Μάντισον",με 250 εργαζόμενους. Το εργοστάσιο οινοποιίας "ΒΕΣΟ",με 300 εργαζόμενους. Το εργοστάσιο ιματισμού "Ντρέσκο" με 200 εργαζόμενους...

Στο Αίγιο έκλεισαν: Η "Χαρτοποιεία Αιγίου",που απασχολούσε 550 εργαζόμενους. Το εργοστάσιο ενδυμάτων "Ρετσίνα",με 300 εργαζόμενους και μια σειρά άλλες μικρότερες επιχειρήσεις.

Μόνο τα τελευταία 7 χρόνια υπολογίζεται πως χάθηκαν πάνω από 15.000 θέσεις εργασίας.Επίσημα στοιχεία του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ και άλλων μελετητών υπολογίζουν τους ανέργους σε πάνω από 25.000,ενώ δίνουν ποσοστό ανεργίας στην περιοχή 35%!Αν συνυπολογιστεί και η υποαπασχόληση, η "μαύρη εργασία" και τα εποχιακά επαγγέλματα, τότε, χωρίς υπερβολή, βγαίνουν αληθινοί όσοι υποστηρίζουν πως "ο ένας στους δύο είναι άνεργος".

Δυστυχώς, ο μακρύς κατάλογος των απολυμένων δεν έχει κλείσει και συνεχώς προστίθενται σ' αυτόν εκατοντάδες νέα θύματα. Πριν περίπου 15 μέρες, η πολυεθνική "ΜΙΡΟΓΛΙΟ" έκλεισε το εργοστάσιο ιματισμού "ΕΛΛΑΣ ΑΕ",πετώντας στο δρόμο 120 εργαζόμενες, αφού πρώτα τις εξουθένωσε οικονομικά με υποχρεωτικές άδειες και διαθεσιμότητες. Σύμφωνα με πληροφορίες, η πολυεθνική μελετά το ενδεχόμενο να επαναλειτουργήσει το εργοστάσιο είτε στην Πολωνία, όπου υπάρχει πιο φτηνό εργατικό δυναμικό, είτε στην Πάτρα με μεσαιωνικού τύπου εργασιακές σχέσεις.

Για την πολυεθνική "Μπαρίλα" φαίνεται πως είναι θέμα χρόνου το κλείσιμο του σύγχρονου εργοστασίου ζυμαρικών "ΜΙΣΚΟ" της Πάτρας και η μεταφορά του στην Αττική. Αλλωστε, η πολυεθνική εδώ και πάνω από ένα χρόνο έχει δείξει τις προθέσεις της, αφού απολύει εργαζόμενους και δεν ενδιαφέρεται για έργα επέκτασης και εκσυγχρονισμού του εργοστασίου. Ετσι, περίπου 150 εργαζόμενοι περιμένουν να μπουν στους καταλόγους των ανέργων. Και δεν είναι οι μόνοι.

Χωρίς δόση υπερβολής, όλοι οι εργαζόμενοι της Πάτρας θεωρούν τον εαυτό τους άνεργο και, απλά, κοιτάζοντας το πρόβλημα του διπλανού τους, περιμένουν πότε θα σημάνει και γι' αυτούς η καμπάνα. Αυτοί που κατατάσσουν τον εαυτό τους στη "ζώνη υψηλού κινδύνου" είναι οι εργαζόμενοι στον ιματισμό και το δέρμα,καθώς μια σειρά βιοτεχνίες "κλαίγονται" και απειλούν με σάρωμα των εργασιακών σχέσεων ή με κλείσιμο και μεταφορά της επιχείρησης.

Οι εργαζόμενοι στο εργοστάσιο δέρματος "Ισπανικό" αντιμετωπίζουν ήδη το δίλημμα: "Μεσαιωνικές εργασιακές σχέσεις ή κλείσιμο". Αυτό δε σημαίνει πως οι υπόλοιποι εργαζόμενοι δεν κινδυνεύουν, απλά κατατάσσονται σε "ζώνες χαμηλότερου κινδύνου", κάτι που σημαίνει πως η εργασία τους μπορεί να παραταθεί για λίγο χρονικό διάστημα ακόμη.

Η ζοφερή αυτή κατάσταση δεν είναι τυχαία. Είναι αποτέλεσμα μιας μακρόπνοης στρατηγικής, ενός μοντέλου "ανάπτυξης" που εφαρμόζεται την τελευταία δεκαετία στην Αχαϊα. Η περιοχή είχε την "τύχη" να επιλεγεί σαν "πιλότος" της εφαρμογής αυτής της πολιτικής αποδιάρθρωσης.

Πριν λίγα χρόνια έγινε στην Πάτρα συνέδριο με διοργανωτές το ίδρυμα Παπανδρέου και το ίδρυμα Λαμπράκη,όπου τέθηκε θέμα επίσπευσης του ξεχαρβαλώματος του παραγωγικού ιστού. Εκεί αναπτύχθηκε το "όραμα" μιας περιοχής χωρίς εργοστάσια, μιας περιοχής με καζίνο και παρασιτικές υπηρεσίες, με φτηνό εργατικό δυναμικό, ενός διαμετακομιστικού κέντρου με υπηρεσίες και πολυεθνικά καταστήματα. Για να γίνει αυτό, έπρεπε όλες οι παραγωγικές μονάδες να κλείσουν ή να μεταφερθούν. Ετσι, επιχειρήσεις, που έφερναν κέρδη στη χώρα, προσφέροντας εργασία για τους εργαζόμενους της περιοχής, άρχισαν να κλείνουν η μια μετά την άλλη.

Το χτύπημα πήρε εγκληματικές διαστάσεις, καθώς μέσα στις επιχειρήσεις που έκλεισαν ήταν και κάποιες που μονοπωλούσαν προϊόντα, τα οποία σήμερα εισάγονται από άλλες χώρες, με αποτέλεσμα μεγάλη ζημιά σε συνάλλαγμα.Και το ξεχαρβάλωμα συνεχίζεται μέχρι τελικής πτώσης. Ταυτόχρονα, χτυπήθηκε και ο άλλος παραγωγικός τομέας της περιοχής: η αγροτική οικονομία.Ο πρωτογενής τομέας της χτυπήθηκε ανελέητα. Ετσι, παραδοσιακά προϊόντα που έφερναν πλούτο στην περιοχή - όπως η σταφίδα, το σταφύλι, αλλά και ευπαθή εποχιακά προϊόντα (καρπούζι, πατάτα κλπ.) - τέθηκαν σε διωγμό και σαπίζουν στα χωράφια απούλητα.

Η Αχαϊα χτυπήθηκε στην καρδιά. Σε λίγα μόνο χρόνια το κλείσιμο εργοστασίων και το χτύπημα της αγροτικής παραγωγικής επέφεραν έναν χωρίς προηγούμενο οικονομικό μαρασμό και δημιούργησαν μια μεγάλη "μαγιά" φτηνών εργατικών χεριών - ομήρων στην εκμετάλλευση.

Στη θέση όσων γκρεμίστηκαν, άνθισαν ραγδαία παρασιτικοί τομείς της οικονομίας: καζίνο και άλλα κέντρα τζόγου (κουλοχέρηδες κλπ.), ευκαιριακές και με επαχθείς όρους εργασίες στο λιμάνι και στα έργα ζεύξης Ρίου - Αντιρρίου.Οπως συμβαίνει σε όλες τις περιοχές που υποβαθμίζονται οικονομικά, υπερδιπλασιάστηκε η διακίνηση ναρκωτικών και αυξήθηκαν φαινόμενα καιροσκοπισμού, εύκολου πλουτισμού και πορνείας (με επίκεντρο το λιμάνι της Πάτρας).Ετσι, οι εκτιμήσεις κάποιων διαψεύστηκαν. Δυστυχώς γι' αυτή, η Αχαϊα δεν είναι μια "γη που την ξέχασε ο εκσυγχρονισμός". Απλά της επιφύλαξε "το προνόμιο" της πρώτης περιοχής που αποψιλώνεται και λεηλατείται προς όφελος ντόπιων και ξένων αεριτζήδων.

Η Αχαϊα ήταν το πρώτο ίσως θύμα της καπιταλιστικής βαρβαρότητας, της "ελεύθερης" οικονομίας που ονειρεύονται οι ιθύνοντες της Ευρωπαϊκής Ενωσης και οι λακέδες τους. Δεν είναι καθόλου σύμπτωση πως εκπρόσωποι φορέων που πρόσκεινται στα ευρωυποταγμένα κόμματα (ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΣΥΝ, ΔΗΚΚΙ, ΠΟΛ. ΑΝ.) υπεραμύνονται αυτού του μοντέλου και κατηγορούν τους εργαζόμενους για "εμμονή σε παρωχημένα μοντέλα ανάπτυξης".

Παναγιώτης ΖΑΒΟΥΔΑΚΗΣ

Ομως, αυτή η κατάσταση (ή - καλύτερα - αυτή η κατάντια) δεν είναι αναπόφευκτη και κυρίως μπορεί, όσο είναι καιρός, να αναστραφεί. Αυτή είναι η εκτίμηση πολλών εργατικών σωματείων και φορέων της πόλης, που δεν αποδέχονται το "μονόδρομο" της υποβάθμισης. Σημειώνουν ότι γι' αυτό απαιτείται μια άλλη πολιτική ανάπτυξης σε όφελος των εργαζομένων και του λαού της περιοχής.Με ευθύνη του κράτους μπορούν να αναπτυχθούν κλαδικές πολιτικές στην υφαντουργία, το ένδυμα και άλλους τομείς και να ανασυγκροτηθεί βιομηχανικά.

Υπάρχουν όλες οι απαραίτητες υποδομές για να μπει η Αχαϊα σε τροχιά ανάπτυξης, αξιοποιώντας το έμπειρο εργατικό δυναμικό της και την παρουσία δυο εκπαιδευτικών ιδρυμάτων (Πανεπιστήμιο, ΤΕΙ) που μπορούν να παρέχουν τεχνική υποστήριξη. Αλλωστε η θέση της, που είναι πύλη προς τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης, και η πλούσια παραγωγή αγροτικών προϊόντων τής παρέχουν σημαντικά πλεονεκτήματα.

Κι αυτές οι εκτιμήσεις δεν είναι μόνο των εργαζομένων. Στηρίζονται σε μελέτες του ΟΑΕ και άλλων οργανισμών. Για να γίνουν όμως αυτά, είναι φανερό πως χρειάζεται μια άλλη πολιτική, μια πολιτική ρήξης και απειθαρχίας στις εντολές των Βρυξελλών. Κι αυτή η πολιτική μπορεί να υπάρξει, αν εργαζόμενοι πάρουν την υπόθεση της ανάπτυξης στα χέρια τους, συγκροτώντας ένα ρωμαλέο κίνημα αντίστασης, ένα παλλαϊκό μέτωπο για την απόκρουση αυτής της πολιτικής υποβάθμισης και ξεπουλήματος.Για να πάψει πια η Πάτρα να είναι η "πρωτεύουσα της ανεργίας" και να πάρει τη θέση που είχε στην οικονομία της χώρας, τη θέση που της αξίζει.