Δυο μέρες πριν τα Χριστούγεννα, μακριά, πολύ μακριά από τη φωτιά του πολέμου της Βοσνίας, στο Πόρτο Αλέγκρε της Βραζιλίας, βαφτίστηκε το πριν καν γεννηθεί "απόκληρο" και "παραστρατημένο" παιδί του παγκόσμιου ποδοσφαίρου. Η εθνική ομάδα της Νέας Γιουγκοσλαβίας. "Νονός" η παγκόσμια πρωταθλήτρια εθνική ομάδα της Βραζιλίας, που φιλοξένησε τους γείτονες στο παρθενικό τους παιχνίδι.

Δυο μήνες νωρίτερα ο ΟΗΕ είχε άρει στους τομείς του πολιτισμού και του αθλητισμού το μονόπλευρο εμπάργκο, που είχε επιβάλει στους... αποκλειστικούς "σφαγείς των Βαλκανίων" και η ΦΙΦΑ πια δεν είχε λόγους να μην τους δεχτεί στην παγκόσμια ποδοσφαιρική κοινότητα.

Τα "μαύρα πρόβατα" γύρισαν, λοιπόν, αλλά χωρίς την παλιά, αστραφτερή προβιά της μεγάλης των πλάβι σχολής. Αναζητούν τη χαμένη αίγλη τους μέσα στις στάχτες του πολέμου και της μισαλλοδοξίας, μέσα στο μισό μάτι των θυμάτων της αντισερβικής προπαγάνδας.

Αλλοι αισιοδοξούν, ότι θα τα καταφέρουν άλλοι δηλώνουν ήδη απογοητευμένοι. Σημασία έχει όμως, ότι και οι μεν και οι δε προσπαθούν.

Πρώτοι και καλύτεροι προσπαθούν οι παράγοντες της Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας της χώρας. Ο πρόεδρός της, Μίλαν Μίλιανιτς,πρώην προπονητής της ομοσπονδιακής εθνικής ομάδας, υποστηρίζει: "Δεν ανησυχούμε για το μέλλον. Πάντοτε δίναμε μεγάλη σημασία στη διαμόρφωση και εξέλιξη των ποδοσφαιρικών ταλέντων. Αυτή η δουλιά συνεχίζεται. Ηδη έχουμε κάνει μια προεθνική ομάδα από 60 νεαρούς, ταλαντούχους ποδοσφαιριστές. Το ποδόσφαιρό μας δεν είναι σε κίνδυνο. Θα συνεχίσει να είναι ανταγωνιστικό".

Το πρόβλημα της μετανάστευσης των καλύτερων παικτών εντοπίζει ως σοβαρότερο ο πρόεδρος της Παρτιζάν Βελιγραδίου Ιβαν Κούρκοβιτς.Ο ίδιος πάντως, που παλιότερα ως ποδοσφαιριστής είχε μεταναστεύσει στη Γαλλία για να φορέσει τη φανέλα της Σεντ Ετιέν, συμμερίζεται την αισιοδοξία του Μίλιανιτς, επισημαίνοντας το ενδιαφέρον χορηγών να επενδύσουν στο γιουγκοσλαβικό ποδόσφαιρο. Λέει συγκεκριμένα: "Η ποδοσφαιρική μηχανή της Γιουγκοσλαβίας δεν καταστράφηκε. Μπορεί να ξεκινήσει και πάλι σε λίγους μήνες. Ηδη οι σπόνσορες ενδιαφέρονται να επενδύσουν στο ποδόσφαιρο. Αυτό θα μας επιτρέψει να βάλουμε ένα φρένο στη φυγή, που είναι το τεράστιο πρόβλημα. Παλιότερα οι παίκτες έφευγαν, μόνο όταν συμπλήρωναν τα 27 χρόνια. Τώρα μπορούν να φεύγουν από τα 22, μόλις λήξει το πρώτο επαγγελματικό συμβόλαιό τους".

Λιγότερο αισιόδοξες έως πεσιμιστικές είναι οι προβλέψεις των άμεσων πρωταγωνιστών. Των ποδοσφαιριστών. Ενδεικτικές είναι οι απόψεις των "λεγεωνάριων", που βλέπουν τα πράγματα με βάση την εξέλιξη στην υπόλοιπη Ευρώπη. Ο Ντέγιαν Σαβίσεβιτς,το μεγάλο αστέρι της Μίλαν, ένας από τους κορυφαίους μπαλαδόρους του κόσμου, δε βλέπει ρόδινο μέλλον. "Σ αυτό τον πόλεμο τα χάσαμε όλα. Μαζί με τους Κροάτες θα μπορούσαμε να φτιάξουμε μια μεγάλη ομάδα, όπως εκείνη του 1990. Αν και είναι αλήθεια, ότι η εθνική μας ομάδα διαθέτει πολύ σπουδαίους παίκτες, αν και έπονται παίκτες αξίας, όπως οΝτέγιαν Πέτκοβιτς και ο Ντάρκο Κοβάσεβιτς του Ερυθρού Αστέρα ή ο Σάββο Μιλόσεβιτς και ο Σάσα Κούρσιτς της Παρτιζάν, η δική μου άποψη είναι, ότι χωρίς τους Κροάτες τα πράγματα θα είναι δύσκολα". Απόλυτα σύμφωνος με τον Σαβίσεβιτς είναι και ο ξενιτεμένος στην Ιαπωνία Ντράγκαν Στόικοβιτς,ο αρχηγός της νέας εθνικής ομάδας, που είχε διαπρέψει στο Μουντιάλ της Ιταλίας. Επιβεβαιώνει λοιπόν: "Εχουμε πολύ καλούς παίκτες. Για την ώρα όμως κυνηγοί σαν τον φίλο μου τον Σούκερ και σαν τον Μπόκσιτς (σ. σ Κροάτες και οι δυο) μας λείπουν".

Προβληματικό θωρούν το μέλλον και του εγχώριου πρωταθλήματος δυο ακόμα διεθνείς ποδοσφαιριστές. Ο Σλάβιτσα Γιοκάνοβιτς,που το εγκατέλειψε πρόσφατα για να πάει στην Οβιέδο της Ισπανίας, παρατηρεί: "Σήμερα η Γιουγκοσλαβία δεν έχει παρά 10 ομάδες αξίας, ενώ απ' αυτές μόνο οι 3 μπορούν να σταθούν ανταγωνιστικά στην Ευρώπη. Μόνο ο Ερυθρός Αστέρας, η Παρτιζάν και η Βοϊβοντίνα. Παλιότερα είχαμε και την Ντιναμό Ζάγκρεμπ και τη Χάιντουκ και την Μπόσνα Σεράγεβο". Παράλληλα ο Μπόρα Παντούλοβιτς,ο τερματοφύλακας της Παρτιζάν και ο μοναδικός μη λεγεωνάριος που αγωνίστηκε στο παρθενικό παιχνίδι του Πόρτο Αλέγκρε, θέτει πρόβλημα οικονομικό για τους συναδέλφους του που παρέμειναν στη Σερβία και στο Μαυροβούνιο: "Το πρωτάθλημά μας είναι πια λιγότερο ανταγωνιστικό. Πριν, το γιουγκοσλαβικό ποδόσφαιρο στηριζόταν σε μια βάση 22 εκ. πολιτών. Τώρα το στήριγμά μας είναι 12 εκ. πολίτες. Μεγάλη η μείωση, αλλά το μεγαλύτερο πρόβλημα που προκάλεσε σε μας τους ποδοσφαιριστές ο διεθνής αποκλεισμός είναι οικονομικό. Το 1/3 του μισθού που παίρναμε πριν, παίρνουμε τώρα"...

Λιγότερες ομάδες, λιγότεροι ποδοσφαιριστές, λιγότεροι φίλαθλοι, λιγότερα λεφτά, ελπίδες όμως και φιλοδοξίες περισσότερες απ αυτές που υπήρχαν τρία χρόνια πριν, όταν στη βουή του πολέμου είχε σκάσει και η βόμβα του εμπάργκο. Βέβαια, η άρση είναι προσωρινή, έτσι για να μην τσαλακωθεί το γόητρο των χαρτογιακάδων των διεθνών οργανισμών, αλλά αυτές τις 100 μέρες... χάριτος οι Σέρβοι ιθύνοντες του ποδοσφαίρου έχουν σκοπό και θέληση να τις αξιοποιήσουν στο έπακρο. Ηδη τα φιλικά της εθνικής, αν και αποτυχημένα (0 - 2 από Βραζιλία και 0 - 1 από Αργεντινή) ήταν το πρώτο ουσιαστικό βήμα. Η επίσημη δήλωση "είμαστε και μεις εδώ". Παράλληλα, πιο βροντερό, μάλιστα, "παρών" έδωσαν οι διάσημοι σύλλογοι του Βελιγραδίου. Ο Ερυθρός Αστέρας, που συνέτριψε τον Ολυμπιακό με 4 - 1 εκεί και έφερε 0 - 0 εδώ και η Παρτιζάν, που νίκησε τη σκοτσέζικη Νταντί με 3 - 0 στη Σερβία και 1 - 0 στη Σκοτία. Η εθνική ετοιμάζεται για δυο νέα φιλικά, με Ουρουγουάη και Αγγλία, ενώ η Ομοσπονδία διαπραγματεύεται ένα πραγματικά δυναμικό και ουσιαστικό αίτημα. Τη συμμετοχή της εθνικής ομάδας στα προκριματικά του "Ευρωποδοσφαίρου 96", αν και η διοργάνωση βρίσκεται σε εξέλιξη.

Ο αντιπρόεδρος της Ομοσπονδίας Ντούσαν Μάραβιτς πιστεύει, ότι είναι "πολύ πιθανό" να ικανοποιηθεί το αίτημα. Εκτιμά: "Αρκεί να μας βάλουνε σε ένα από τα γκρουπ με τις έξι ομάδες. Δεν είναι αργά. Εχουμε ολόκληρο το 95 μπροστά. Αν η ΦΙΦΑ αρνηθεί αυτή την πρόταση, αντιτείνουμε ότι θα μπορούσαμε να παίξουμε μπαράζ κόντρα στην τρίτη καλύτερη ομάδα. Μας χρωστάει η ΦΙΦΑ τη συμμετοχή από το 1992. Τότε που είχαμε προκριθεί στα τελικά του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος της Σουηδίας και μια βδομάδα πριν τους αγώνες όλος ο κόσμος μας γύρισε την πλάτη... Αν μας δεχτούν τώρα θα είναι σαν να μας έχουν αποζημιώσει".

Ηλ. ΜΑΤΘΑΙΟΣ

Οι ποδοσφαιριστές από την πρώην ενιαία Γιουγκοσλαβία, που αγωνίζονται σε ξένα, ευρωπαϊκά πρωταθλήματα, ανέρχονται σε 238. Απ αυτούς η μερίδα του λέοντος είναι Σέρβοι - Μαυροβούνιοι, πολίτες της Νέας Γιουγκοσλαβίας. Συγκεκριμένα, αριθμούν 122 άτομα διασκορπισμένα σε 21 χώρες της "Γηραιάς" Ηπείρου. Λόγοι γεωγραφικοί, λόγοι ιστορικοί, λόγοι θρησκευτικοί, οικονομικοί, αλλά και ευρύτερα κοινωνικοί, έχουν αναδείξει την Ελλάδα σε πρωταθλήτρια στη φιλοξενία ποδοσφαιριστών από τη Νέα Γιουγκοσλαβία. Μια πλήρης ομάδα με τους αναπληρωματικούς της εργάζεται στον τόπο μας. Αριθμός 23! Και μιλάμε φυσικά μόνο για παίκτες, που αγωνίζονται σε ομάδες της Α Εθνικής.

Δεν είναι καθόλου τυχαίο, ότι το δεύτερο καταφύγιο των Σέρβων είναι η Κύπρος. Εκεί εργάζονται 19 ποδοσφαιριστές. Δεν είναι επίσης τυχαίο, ότι η παραδοσιακή αγορά Γιουγκοσλάβων ποδοσφαιριστών, η Γαλλία, φιλοξενεί πια μόνο ένα Σέρβο παίκτη, ενώ οι πόρτες του αυστριακού πρωταθλήματος είναι ανοιχτές μόνο για Κροάτες και Σλοβένους.

Οι αριθμοί δείχνουν γενικά ότι οι Σέρβοι και οι Μαυροβούνιοι ακολουθούν τον... ήλιο. Μετά την Ελλάδα και την Κύπρο η Ιβηρική Χερσόνησος είναι εκείνη που είτε τους ελκύει είτε τους προτιμά. Στην Πορτογαλία αγωνίζονται 17 και στην Ισπανία 11. Σε άλλες χώρες έχουμε: Ουγγαρία και Ισλανδία 7, Σουηδία 6, Ιταλία, Βέλγιο, Δανία, Ολλανδία, Μάλτα 3, Γερμανία, Σλοβακία 2, Γαλλία, Ελβετία, Σκοτία, Τουρκία 1 και Σλοβενία 9.

Ας δούμε, όμως, τους 23 "Ελληνες" και τους σημαντικότερους από τους υπόλοιπους "Ευρωπαίους" Σερβομαυροβούνιους. Υπάρχουν, βέβαια, και "Αμερικάνοι" και "Μεξικανοί", αλλά από τον υπόλοιπο κόσμο θα προτιμήσουμε την αναφορά στον ένα και μοναδικό "Γιαπωνέζο"...

ΕΛΛΑΔΑ: Ιβιτς (Ολυμπιακός), Τζουγκάνοβιτς (ΟΦΗ), Σαμπανάτζοβιτς (ΑΕΚ), Γιοβάνοβιτς - Ερακ - Πετσάνοβιτς (Ηρακλής), Λόντσαρ - Μιλόγιεβιτς (Αρης), Κόιτς - Νίκολιτς (Λεβαδειακός), Βλάχοβιτς - Πάντιτς (Πανιώνιος), Τσολάκοβιτς(Εδεσσαϊκός), Κοβάσεβιτς - Μπάρνιακ (Απόλλωνας), Αλεξιτς - Λέφκοβιτς - Κρίστοβιτς (Δόξα Δράμας), Αντιτς - Κλάιβιτς (Ιωνικός), Μίχιτς (Καβάλα), Ζιρόγεβιτς - Γιόβισιτς (Εθνικός).

ΙΣΠΑΝΙΑ: Στόσιτς (Μπέτις), Μπρνόβιτς (Εσπανιόλ), Ντιούκιτς (Λα Κορούνια), Γκούντελι - Μάρκοβιτς (Λογκρόνες), Ράτκοβιτς (Βίγκο), Γιοκάνοβιτς(Οβιέδο), Μιγιάτοβιτς (Βαλένθια).

ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ: Πέτροβιτς (Μπελενένσες), Ντρούλοβιτς (Πόρτο), Βούγιασιτς (Σπόρτινγκ), Ζιβάνοβιτς (Μαντέιρα), Στεφάνοβιτς (Σετούμπαλ), Κούμιτς (Τιρσένσε).

ΙΤΑΛΙΑ: Σαβίσεβιτς (Μίλαν), Γιούγκοβιτς - Μιχαφιλοβιτς (Σαμπντόρια).

ΓΑΛΛΙΑ: Ντρόμπνιακ (Μπαστιά).

ΓΕΡΜΑΝΙΑ: Ντιούμπαγιτς (Στουτγκάρδη), Κομλιένοβιτς (Αϊντραχτ).

ΒΕΛΓΙΟ: Σβίλαρ (Αντβέρπ), Στόιτς (Σαρλερουά).

ΙΑΠΩΝΙΑ: Στόικοβιτς (Ναγκόγια).