"Πατέρας μου, ο Φεντερίκο Γκαρθία Ροντρίγκεθ. Μητέρα μου, η Βιθέντα Λόρκα Ρομέρο. Γεννήθηκα στο Φουεντεβακέρος, χωριουδάκι που βρίσκεται στο κέντρο της πεδιάδας της Γρανάδας. Εφτά χρονώ πήγα στην Αλμερία. Φοίτησα σ' ένα σχολείο παπάδων, όπου άρχισα να σπουδάζω μουσική. Μόλις τέλειωσα το δημοτικό, αρρώστησα από μια πάθηση του στόματος και του λαιμού, που με έκανε να μην μπορώ να μιλήσω και μ' έφερε μέχρι του χάρου τα δόντια. Χωρίς να διστάσω, ζήτησα έναν καθρέφτη, είδα το πρησμένο πρόσωπό μου κι όπως δεν μπορούσα να μιλήσω, έγραψα το πρώτο χιουμοριστικό μου ποίημα, όπου παρομοίαζα τον εαυτό μου με τον χοντροσουλτάνο του Μαρόκου Μουλέι Χαφίζ". Μερικά από τα λόγια του Φρεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, έτσι όπως παρουσιάζει τη ζωή του, στην αυτοβιογραφία του.

Ο Λόρκα δεν ήταν μόνο ποιητής και δραματικός συγγραφέας, αλλά και ένας ταλαντούχος μουσικός. Ο ισπανικός εμφύλιος πόλεμος υπήρξε καθοριστικός για τη ζωή του, αφού συνελήφθη από τους εθνικιστές της Γρανάδας και λίγες μέρες αργότερα (19 Αυγούστου 1936) δολοφονήθηκε. Ο ποιητής, όπως φαίνεται, προαισθανόταν το θάνατό του, πράγμα που γίνεται φανερό μέσα από τα ποιήματά του, αλλά κυρίως μέσα από τα θεατρικά του έργα. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και στα θεατρικά του έργα, που θεωρούνται κωμωδίες, διακρίνεται η παρουσία του θανάτου. Ο Λόρκα ενδιαφέρθηκε για το λαϊκό θέατρο και μελέτησε με ιδιαίτερη αγάπη τις θεατρικές εκφράσεις της πατρίδας του, της Ανδαλουσίας. Από την εκπομπή "Θέατρο" του πρώτου κρατικού καναλιού, θα έχουμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε το τελευταίο θεατρικό έργο του Λόρκα"Το σπίτι της Μπερνάρντα Αλμπα". Το τελευταίο θεατρικό έργο, που ο Λόρκα το έγραψε το 1936, λίγο διάστημα πριν τη δολοφονία του. "Το σπίτι της Μπερνάρντα Αλμπα", ήταν να ανέβει τον Οκτώβρη της ίδιας χρονιάς, κάτι όμως που δεν έγινε, αφού μεσολάβησε ο Φράνκο και η εκτέλεση του Ισπανού ποιητή και συγγραφέα. Τελικά, παίχτηκε το 1945, στο Μπουένος Αϊρες.

Στην Ελλάδα πρωτοπαίχτηκε το Νοέμβρη του 1954, με πρωταγωνίστρια την Κατίνα Παξινού, σε μετάφραση του Νίκου Γκάτσου και σε σκηνοθεσία του Αλέξη Μινωτή. "Δράμα των γυναικών στα χωριά της Ισπανίας", ονοματίζει στον υπότιτλό του ο Λόρκα το τελευταίο θεατρικό του έργο. Ενα δράμα αποκλειστικά γυναικείο, που έχει σαν θέμα την καταστροφική δεσποτεία μιας μάνας, πάνω στις πέντε κόρες της, που θα οδηγήσει την πιο μικρή στην αυτοκτονία. Μια δεσποτεία, που ξεκινά από τους "νόμους" της αρετής και της τιμής. Ενα έργο, που δίνει με έντονη τραγικότητα τη γυναικεία ψυχή που αναζητά το "απαγορευμένο" αρσενικό, εκεί στις μακρινές ισπανικές επαρχίες. Η μητριαρχική ηρωίδα επιβάλλει τον εξοστρακισμό κάθε ιδέας και κάθε σκιάς του αρσενικού, έχοντας η ίδια στερηθεί τη χαρά του έρωτα. Η πολύτεκνη Μπερνάρντα αποτελεί το συμπλήρωμα της στείρας Γέρμας και της γεροντοκόρης Ροζίτας, στην τραγική εικόνα της Ισπανίας, έτσι, όπως τη "φωτογράφισε" στα έργα του ο Λόρκα.

Στην παράσταση, που θα μεταδώσει το πρώτο κρατικό κανάλι, πρωταγωνιστεί η μεγάλη Αγγλίδα ηθοποιός, Γκλέντα Τζάκσον. Μαζί της παίζουν οι Τζόαν Πλοουράιτ και Πατρίτσια Χέιζ. Η θεατρική σκηνοθεσία είναι του Νούρια Εσπερτ και η τηλεοπτική των Νούρια Εσπερτ και Στιούαρτ Μπερτζ (Πέμπτη ΕΤ-1 22.25).

στους τέσσερις αποξενωμένους τοίχους του σπιτιού, έναν ήχο μια φωνή, μια εικόνα που δεν είναι η δική τους, "κουρνιάζουν" απέναντι από τους δέκτες, έχοντας την ψευδαίσθηση, πως και αυτοί μπορούν για παράδειγμα να διαθέτουν ένα ιδιωτικό τζετ και να πηγαίνουν να παίρνουν τις ευλογίες του Πατριάρχη, ή ότι οι "τόκοι" με τους οποίους πληρώνουν καθημερινά τη δύσκολη ζωή, ξεπληρώνονται με τα "άτοκα" δάνεια των εκατομμυρίων. Ελπίζουν και αυτοί, πως τα παιδιά τους, κάποτε, θα παντρευτούν πάμπλουτες νύφες, που θα γνωρίσουν στα σαλόνια του Μπέβερλι Χιλς και πολύφερνους γαμπρούς και πως θα ζήσουν σαν πρίγκιπες και βασιλιάδες, μακριά από το νέφος της ανεργίας, τον κυκεώνα του μεροκάματου, την ερημιά της ψεύτικης, αλλά πλάνας, τηλεοπτικής βιτρίνας. Μέσα σε αυτόν, λοιπόν, τον τηλεοπτικό και ειδησεογραφικό "πλούτο", το σπίτι, το δωμάτιο, γίνονται, πιο απόκοσμα και πιο μοναχικά.

Κούλα ΑΝΤΩΝΙΟΥ

Την Γκλέντα Τζάκσον θα απολαύσουμε στο έργο του Λόρκα "το σπίτι της Μπερνάρντα Αλμπα"