ΖΑΧΑΡΑΚΙ ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ

(Του απεσταλμένου μας

Θανάση ΛΕΚΑΤΗ

Φωτογραφίες: Μανώλης ΠΑΚΙΑΣ)

Περισσότερο με μια κραυγή αγωνίας έμοιαζε το φετινό ΑΝΤΑΜΩΜΑ των Αγραφιώτικων χωριών, παρά με σύναξη, όπου μαζεύονται οι συντοπίτες μια φορά το χρόνο.

Τα προβλήματα των χωριών της νότιας Πίνδου, όχι μόνο δεν έχουν πάρει το δρόμο για τη λύση τους, αντίθετα, σ' αυτά προστίθενται κι άλλα. Ο φετινός εφιάλτης ονομάζεται "Ιωάννης Καποδίστριας" και είναι το κυβερνητικό σχέδιο για την τελική εξαφάνιση των χωριών από το χάρτη, την ερήμωση του ορεινού όγκου από τους φυσικούς του κατοίκους.

Το 7ο Πανελλήνιο Αντάμωμα Αγραφιωτών έγινε φέτος σε μια μαγευτική τοποθεσία. Στο Ζαχαράκι.Ακριβώς στο σημείο που συναντώνται οι νομοί Καρδίτσας, Ευρυτανίας και Φθιώτιδας. Σ' ένα ξέφωτο, μέσα σ' ένα δάσος από έλατα και κέδρα. Το σημείο συνάντησης, ο αριθμός όσων συμμετείχαν και τα χωριά από τα οποία προέρχονταν, σηματοδοτούν μια ιδιαιτερότητα του φετινού Ανταμώματος. Πάνω από 2.000 Αγραφιώτες, αλλά και κάτοικοι άλλων ορεινών χωριών που άρχιζαν από το Μέτσοβο κι έφταναν μέχρι και το Δομοκό, έφτιαχναν ένα ανθρώπινο μωσαϊκό που απλώθηκε κάτω απ' τα έλατα, έψησε κατσίκια και κοκορέτσια, χόρεψε, χωρίς όμως ούτε στιγμή να ξεχάσει το βασικό λόγο του Ανταμώματος: Τη διαμαρτυρία για όσα δεν κάνει η πολιτεία, όχι μόνο για τα βασικά χωριά των Αγράφων, αλλά και για το σύνολο του ορεινού όγκου της Πίνδου. Οχι τυχαία, το φετινό Αντάμωμα είχε τίτλο "Οι Ελληνες της Πίνδου".Ηταν δηλαδή ένα Αντάμωμα ανθρώπων που προέρχονται από έναν τόπο συνώνυμο της λευτεριάς και της λεβεντιάς. Εναν τόπο όπου, ενώ ο επισκέπτης μένει άλαλος μπροστά στην τόση ομορφιά του, ο κάτοικος πρέπει να καταβάλει ηρωικές προσπάθειες για να κρατηθεί κι άλλη μια μέρα εκεί.

Το Σάββατο, στη ράχη που πάνω της σέρνεται ένας χωματόδρομος σκεπασμένος για χιλιόμετρα με έλατα, απ' το σταυροδρόμι του Αη Γιάννη,μετά την Τσούκα,μέχρι το Ζαχαράκι,γίναμε μάρτυρες της σκληρής ζωής που πρέπει να κάνουν οι ξυλοκόποι εκεί. Οικογένειες ολόκληρες, που έχουν μετακομίσει πάνω στο βουνό σε πρόχειρα καταλύματα, πάλευαν μέχρι αργά το απόγευμα τους κορμούς με τα μουλάρια.

Σε μια αφελή παρατήρησή μας για την ομορφιά του διάσελου που τους βρήκαμε να ξαποσταίνουν, εισπράξαμε αυτό που αρκετές φορές μετά βρήκαμε μπροστά μας. Μια πίκρα. "Ωραία περνάμε, αλλά λίγο ξεχασμένοι, όπως πάντα",ήταν η απάντηση που τα 'λεγε όλα. Και για την ευγένειά της και για την αλήθεια της. Το ίδιο βράδυ στον Κλειτσό της Ευρυτανίας μαθαίναμε πως απ' τα χιλιάδες πρόβατα που υπήρχαν άλλοτε, τώρα έχουν μείνει μόνο δύο 300άρια κοπάδια. Και στη Φουρνά ακόμα, κεφαλοχώρι κοντά στα 1.000 μέτρα που κατόρθωσε να παραμείνει ως τώρα δήμος, διαπιστώναμε πως οι νέοι είναι λίγοι.

Την άλλη μέρα το πρωί, την Κυριακή, στο Ζαχαράκι, ο ευγενέστατος στις εκφράσεις του δήμαρχος Φουρνά Σπύρος Ματσούκας παρ' ότι προσπάθησε να χρησιμοποιήσει τις πλέον ήπιες εκφράσεις για την κυβερνητική πολιτική, δεν κατόρθωσε να κρύψει ορισμένες αλήθειες. Οτι μειώνεται σταθερά ο πληθυσμός. Οτι το δάσος, κύρια πηγή πλούτου για την περιοχή, χρειάζεται φροντίδα και έργα για να κρατήσει κόσμο κοντά του. Οτι το εργοστάσιο της ξυλείας είναι δύο χρόνια κλειστό. Οτι ο τουρισμός χρειάζεται υποδομή και τα μνημεία αναστηλώσεις. Κι όλα αυτά χρήμα.

Ο δήμαρχος Ρεντίνας Αριστοτέλης Αυγέρος,επίσης αναγκάστηκε να κάνει μια εκτενέστατη ιστορική αναφορά στην περιοχή - άρχισε απ' το Βυζάντιο κι έφτασε στην Εθνική Αντίσταση - για να πει το αυτονόητο: Κανένας κεντρικός σχεδιασμός δεν μπορεί να δικαιολογήσει την εξαφάνιση της ιστορικής αυτής τοποθεσίας απ' το χάρτη. "Εχουμε αγωνία για το μέλλον του δήμου",είπε. Το σχέδιο "Καποδίστριας" συνέχισε, διαλύει, καταστρέφει, εξαφανίζει τη Ρεντίνα.

Κι αυτήν την απειλή για την ίδια την ύπαρξη των χωρικών στο μέλλον δεν μπόρεσε να την κρύψει κανένα από τα παριστάμενα λιγοστά στελέχη του ΠΑΣΟΚ. Είναι χαρακτηριστικό πως ο ίδιος ο γενικός γραμματέας της Περιφέρειας προτίμησε να δηλώσει πως δεν είναι ώρα για αναφορές σε έργα και εξάντλησε το χαιρετισμό του σε φολκλορικές αναφορές.

Δυστυχώς, η λεβεντιά που πήρε το "λόγο" μετά, με τη μορφή χορευτικών συγκροτημάτων απ' όλα τα αγραφιώτικα χωριά, δεν μπόρεσε να απαλύνει την εντύπωση: Τα Αγραφα θα παραμείνουν Αγραφα χωρίς Αγραφιώτες. Αυτό έχουν αποφασίσει κέντρα εξουσίας που αντιλαμβάνονται τις αιωνόβιες κοινότητες των ανθρώπων μόνο σαν λογιστικές πράξεις.

Υπό ένα τέτοιο πρίσμα, τα χωριά των Αγράφων είναι "ζημιογόνες επιχειρήσεις". Και γι' αυτό, λένε, οι υπάλληλοι των Βρυξελλών, αυτά τα χωριά πρέπει να κλείσουν ως οικονομικές πραγματικότητες και η περιουσία τους να δοθεί στους ιδιώτες για "αξιοποίηση".

Είναι ανατρέψιμη αυτή η προοπτική; Κατηγορηματικά: ΝΑΙ. Με μία προϋπόθεση: Να ξαναβρούν οι Αγραφιώτες το βήμα τους. Αυτό που περπάτησαν αιώνες. Το ανυπότακτο. Να θυμηθούν οι απόγονοι τους νεκρούς που έπεσαν, όχι για μια χαμοζωή που θα σέρνεται, για ένα ρουσφέτι στα γραφεία κομμάτων ανάξιων να κυβερνούν ένα λεύτερο λαό. Και να αξιώσουν μια ανάπτυξη του τόπου τους, τέτοια που δε χωράει στα στενά ορειβατικά μονοπάτια των απατεώνων που λυμαίνονται τα ΕΟΚικά προγράμματα. Μια ανάπτυξη που να ταιριάζει σ' ένα λαό που ξέρει να παράγει ξυλεία, να παράγει γάλα, να παράγει μαλλί. Μια ανάπτυξη που να ταιριάζει σ' ένα λαό που θέλει τα παιδιά του να σπουδάζουν στον τόπο τους και για τον τόπο τους κι όχι να περιφέρονται άνεργα, χαπακωμένα στις μεγαλουπόλεις του σχεδίου "Καποδίστριας".

Τα Αγραφα μπορούν να γίνουν ένας τόπος ανάπτυξης και ευημερίας, να μην είναι μόνο ένας τόπος φυσικής ομορφιάς.

Η διατύπωση αυτή υπάρχει στο κείμενο με τις θέσεις της Ενωσης Αγραφιώτικων Χωριών (ΕΑΧ) που διάβασε στους συγκεντρωμένους ο πρόεδρός της Β. Τσαντίλας.

Πέρα από κάποιες διατυπώσεις που καλλιεργούν αυταπάτες στο ντόπιο πληθυσμό και δεν του επιτρέπουν να αμφισβητήσει από τη σάπια ρίζα του το δικομματικό πολιτικό σκηνικό και την εξαρτημένη από ξένα κέντρα πολιτική του, στο κείμενο της ΕΑΧ υπάρχουν μια σειρά αιτήματα που ανταποκρίνονται σε ανάγκες της περιοχής. Μία ενότητα αποτελούν τα αιτήματα για τους οδικούς άξονες: Καρδίτσα - Ζαχαράκι - Καρπενήσι, Καρδίτσα - Αγρίνιο, Καρδίτσα - Αργιθέα - Αρτα, Τρίκαλα - Αρτα, Ηγουμενίτσα - Τρίκαλα - Καρδίτσα - Βόλος, Καρδίτσα - Δομοκός - Λαμία.

Μία δεύτερη ενότητα αφορά τη σύνταξη ενός ολοκληρωμένου προγράμματος ανάπτυξης που θα αντιμετωπίζει ενιαία τα Αγραφα.

Στα πλαίσια αυτών των δύο ενοτήτων διατυπώνονται μια σειρά αιτήματα που αφορούν ειδικότερα τις περιοχές Σμοκόβου, λίμνης Πλαστήρα και Αργιθέας. Σημαντική είναι σ' αυτό το σημείο η εκτίμηση που διατυπώνεται ότι "η κατάργηση των κοινοτήτων με τη διαδικασία που έχει επιλεγεί θα έχει απρόβλεπτες και αρνητικές συνέπειες".

"Το παρόν ζητάει να στηριχτεί και να ζωντανέψει οικονομικά και πολιτιστικά τούτος ο τόπος και στην κατεύθυνση αυτή πρέπει όλοι μας, ανεξάρτητα από το πολιτικό - ιδεολογικό μας πιστεύω να συμβάλουμε. Και εδώ είναι το μεγάλο μυστικό: Χωρίς τη συμβολή του λαού, δεν πρόκειται να υλοποιηθεί καμιά υπόσχεση. Αυτό διδάσκει το παρελθόν".

Την επισήμανση αυτή έκανε στη διάρκεια του σύντομου χαιρετισμού του στο Αντάμωμα ο επίτιμος Πρόεδρος του ΚΚΕ Χαρίλαος Φλωράκης.

Το πλήρες κείμενο του χαιρετισμού είναι το παρακάτω:

"Αγαπητοί συντοπίτες

Οταν ξεκινάω να χαιρετίσω τούτα τα ανταμώματά μας ομολογώ πως νιώθω κάποια δυσκολία. Και τούτο γιατί τα αισθήματα που δοκιμάζω κάθε φορά είναι ανάμεικτα.

Από τη μια μεριά η χαρά και η συγκίνηση που νιώθω, όταν βρίσκομαι σε τούτο τον τόπο, τον τόσο φορτωμένο με ένδοξες παραδόσεις και πολιτισμό. Οταν βλέπω τις γύρω ράχες και υψώματα γεμάτα από αγωνιστική ιστορία και δόξα, γεμάτα από αγώνες και θυσίες για τη λευτεριά, τη δημοκρατία και την προκοπή του τόπου.

Από την άλλη, όμως, δοκιμάζω πίκρα και θυμό όταν βλέπω την εγκατάλειψη της περιοχής από τις κάθε φορά κυβερνήσεις. Εγκατάλειψη που αποτελεί και προσβολή της ιστορίας και της προσφοράς αυτού του τόπου.

Αγαπητοί συντοπίτες,

Για το ποια είναι η κατάσταση στην περιοχή των Αγράφων δε χρειάζεται εγώ να πω τίποτα. Τίποτα δεν άλλαξε. Τα προβλήματα παραμένουν και προστίθενται καινούρια. Ακούσαμε τους προέδρους των κοινοτήτων και τον πρόεδρο της Ενωσης Αγραφιώτικων Χωριών να τα περιγράφουν.

Εκείνο που θα ήθελα να πω είναι ότι όλοι είμαστε μάρτυρες μιας πορείας, που οδηγείται η περιοχή, στο μαρασμό και στην ερήμωση των χωριών.

Συχνά ακούγονται από διάφορους κυβερνητικούς παράγοντες και άλλους εκπροσώπους της κυβέρνησης ορισμένες υποσχέσεις. Και σήμερα ακούστηκαν λίγα πράγματα.

Το παρελθόν είναι γεμάτο από παρόμοιες διαβεβαιώσεις και υποσχέσεις. Το θέμα είναι το τι πραγματοποιήθηκε από όλα αυτά. Το ερώτημα είναι τι μέτρα πάρθηκαν για την οικονομική ανάπτυξη της περιοχής. Εκείνο που έγινε μέχρι σήμερα ήταν να δοθούν ορισμένα ψίχουλα.

Αγαπητοί συντοπίτες,

Στο ίδιο μήκος θα έλεγα βρίσκεται και το ενδιαφέρον της πολιτείας για τη συντήρηση και αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, για την αξιοποίηση της αγωνιστικής παράδοσης.

Σχετικά με το θέμα αυτό που αποτελεί και έναν από τους στόχους του ανταμώματος θα ήθελα να πω πως σημαντικό στοιχείο της παράδοσής μας είναι το αγωνιστικό παρελθόν τούτου του τόπου, οι αγώνες ενάντια στους κατακτητές, οι αγώνες για την εθνική ανεξαρτησία, τη δημοκρατία και την προκοπή.

Αυτό το ένδοξο παρελθόν αποσιωπάται από την επίσημη πολιτεία ή κακοποιείται.

Γίνεται ό,τι είναι δυνατόν να το ξεχάσουν οι παλιοί και να μην το μάθουν οι νέοι.

Τις τελευταίες μέρες γράφτηκε στον Τύπο πως υπάρχει και πρόθεση της κυβέρνησης να διδαχτεί στα σχολεία η ιστορία της Εθνικής Αντίστασης.

Δεν ξέρει κανένας αν τελικά θα υλοποιηθεί αυτή η πρόθεση της κυβέρνησης - από υποσχέσεις άλλο τίποτα - και το τι θα γραφεί και διδαχθεί. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι η γνώση του πραγματικού παρελθόντος, της αγωνιστικής παράδοσης είναι δημιουργικό στοιχείο για το παρόν και το μέλλον.

Και η ιστορία, και η παράδοση τούτου του τόπου ζητάει ένα παρόν όχι της εξάρτησης και της υποτέλειας, άλλα ένα παρόν εθνικής κυριαρχίας. Ενα παρόν όχι υποταγής στις ΗΠΑ και τα διάφορα ιμπεριαλιστικά κέντρα, και Βρυξέλλες, αλλά απαλλαγμένο από την κηδεμονία τους. Αυτό διδάσκει το παρελθόν.

Αυτό εξηγεί και την αρνητική στάση των κυβερνήσεων απέναντι στην αγωνιστική ιστορία του λαού μας. Γεννάται ένα ερώτημα: Πέρασαν 50 χρόνια. Γιατί δε διδάχτηκε στα σχολεία αυτός ο ηρωικός αγώνας του λαού ενάντια στους κατακτητές;

Το παρόν ζητάει ουσιαστικά δημοκρατία και μέτρα ανάπτυξης της περιοχής.Το παρόν ζητάει να στηριχτεί και να ζωντανέψει οικονομικά και πολιτιστικά τούτος ο τόπος και στην κατεύθυνση αυτή πρέπει όλοι μας, ανεξάρτητα από το πολιτικό - ιδεολογικό μας "πιστεύω" να συμβάλουμε. Και εδώ είναι το μεγάλο μυστικό: Χωρίς τη συμβολή του λαού δεν πρόκειται να υλοποιηθεί καμία υπόσχεση. Αυτό διδάσκει το παρελθόν.

Δεν μπορεί να δίνονται ψίχουλα για την ανάπτυξη της περιοχής των Αγράφων και κάποια δισεκατομμύρια στους διάφορους μεγιστάνες του πλούτου, στους διάφορους Λαμπράκηδες, Λάτσηδες, Βαρδινογιάννηδες κλπ. Να σπαταλιούνται δισεκατομμύρια για διάφορες φολκλορικές εκδηλώσεις, όπως στη λεγόμενη Πολιτιστική Πρωτεύουσα και άλλες τελετές και σ' αυτή την ένδοξη περιοχή τίποτα.

Τέλος, το παρόν ζητάει να γνωρίσουν οι νέοι άνθρωποι το πραγματικό ένδοξο παρελθόν και τις αγωνιστικές παραδόσεις του λαού μας και καλούμαστε να συμβάλουμε όλοι σ' αυτό".

Ο κόσμος χόρεψε χωρίς να ξεχάσει το βασικό λόγο του ανταμώματος: Τη διαμαρτυρία για όσα δεν κάνει η πολιτεία για τον ορεινό όγκο της Πίνδου

Πλήθος κόσμου ήταν στο αντάμωμα

Οι επίσημοι προσκεκλημένοι

Η Ενωση Αγραφιώτικων Χωριών απένειμε τιμητικό δίπλωμα στον παπα- Γερμανό(τον παπα-Ανυπόμονο της Εθνικής Αντίστασης)

Οι Αγραφιώτες επιφύλαξαν θερμή υποδοχή στον Χ. Φλωράκη

"Το παρόν ζητάει να στηριχτεί και να ζωντανέψει οικονομικά και πολιτιστικά ο τόπος" είπε στο χαιρετισμό του ο Χ. Φλωράκης