Πραγματική μείωση μεγαλύτερη από 100 δισ. δρχ. σημειώθηκε στις καταθέσεις ταμιευτηρίου το πρώτο εξάμηνο του 1996 σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας. Ειδικότερα, τα υπόλοιπα των καταθέσεων ταμιευτηρίου στο τέλος Ιούνη 1996 διαμορφώθηκαν στα 10,99 τρισ. δρχ. έναντι υπολοίπου 10,4 τρισ. δρχ. στις 31/12/1995. Μόνο όμως από τον εκτοκισμό εξαμήνου, τα ίδια υπόλοιπα έπρεπε να είχαν διαμορφωθεί στα 11,1 τρισ. δρχ., γεγονός που σημαίνει ότι σε πραγματικούς όρους οι καταθέσεις μειώθηκαν.Αυτό αποτελεί μια απάντηση στις κυβερνητικές διακηρύξεις ότι με την εφαρμοζόμενη οικονομική πολιτική προστατεύονται τα λαϊκά εισοδήματα. Είναι εμφανές ότι οι καταθέσεις αποσύρθηκαν κυρίως από εργαζόμενους και συνταξιούχους, στην προσπάθειά τους να αναπληρώσουν τις απώλειες εισοδήματος που συνεπάγεται το αυξημένο κόστος ζωής. Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι η απόδοση των καταθέσεων έχει πλέον φτάσει σε οριακά επίπεδα, μετά τις αλλεπάλληλες μειώσεις των επιτοκίων ταμιευτηρίου, στις οποίες προέβησαν οι εμπορικές τράπεζες μετά από κυβερνητικές παροτρύνσεις.

Σύμφωνα τώρα με τα μηνιαία στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, η προσφορά χρήματος (όπως ονομάζεται το άθροισμα του συνόλου των χρημάτων που κυκλοφορούν, των ιδιωτικών καταθέσεων, των ρέπος που συνάπτονται και των τραπεζικών ομολόγων) τον Ιούνη αυξήθηκε κατά 9% έναντι του Ιούνη του 1995, που είναι και το ανώτερο όριο του ετήσιου νομισματικού στόχου που τέθηκε για φέτος. Να σημειωθεί ότι η προσφορά χρήματος σε όλο το πρώτο εξάμηνο του 1996 ήταν εκτός των ορίων 6%-9%.Στην εξέλιξη αυτή συντέλεσε, κατά την Τράπεζα της Ελλάδος, η άντληση από το δημόσιο χρημάτων που κυκλοφορούσαν στην αγορά, προκειμένου να εξοφληθούν τα ομόλογα με ρήτρα συναλλάγματος που είχαν αγοραστεί το Μάη του 1995 από ξένους επενδυτές.

Ο ευρύτερος δείκτης ρευστότητας, τέλος, που περιλαμβάνει την προσφορά χρήματος και τις τοποθετήσεις των ιδιωτών σε έντοκα γραμμάτια και ομόλογα δημοσίου διάρκειας μέχρι ενός έτους, συνεχίζει να κινείται σε επίπεδα χαμηλότερα της προβλεπόμενης αύξησης κατά 9%-12% για το 1996 και συγκεκριμένα στο 6,4% σε δωδεκάμηνη βάση Ιούνης 1996 προς Ιούνη 1995. Η εξέλιξη αποδίδεται από την κεντρική τράπεζα στη σταθερή προτίμηση των επενδυτών σε μακροχρόνιους (πέραν του έτους) τίτλους, οι οποίοι δεν προσμετρούνται στο δείκτη ρευστότητας και εξασφαλίζουν μεγαλύτερες αποδόσεις.

Νέο δάνειο ύψους 120 δισ. γιεν (περίπου 250 δισ. δραχμές) πρόκειται να συναφθεί στο άμεσο προσεχές διάστημα, μεταξύ του ελληνικού δημοσίου και ομίλου ξένων τραπεζών, σε μια προσπάθεια της κυβέρνησης να χρηματοδοτήσει τα μεγάλα κρατικά ελλείμματα, τα οποία χρόνο με το χρόνο, αντί να μειώνονται αυξάνονται. Χτες εξάλλου το υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε ότι την ερχόμενη Τρίτη πρόκειται να εκδοθεί και νέα σειρά εντόκων γραμματίων με μειωμένο επιτόκιο 12,8% (στην προηγούμενη έκδοση το επιτόκιο ήταν 13%).

Η κυβέρνηση καταφεύγει σε εξωτερικό και εσωτερικό δανεισμό, προκειμένου να καλύψει το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού του 1996, το οποίο ανέρχεται στο ποσό των 6,2 τρισ. δραχμών. Η χρηματοδότηση του τεράστιου αυτού ελλείμματος έχει προγραμματιστεί να καλυφθεί κατά 1 τρισ. δραχμές με εξωτερικό δανεισμό και τα υπόλοιπα 5,2 τρισ. δραχμές με δανεισμό από το εσωτερικό (έκδοση εντόκων γραμματίων και ομολόγων). Το εξωτερικό αυτό δάνειο είναι το τρίτο κατά σειρά, ενώ μέχρι το τέλος του χρόνου αναμένεται και νέα προσφυγή σε τράπεζες του εξωτερικού.

Παρά το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια η σχέση εσωτερικού - εξωτερικού δανεισμού έχει ανατραπεί υπέρ του πρώτου, το εξωτερικό χρέος, το οποίο στο τέλος του 1995 είχε ανέλθει στο ποσό των 6,5 τρισ. δραχμών, παραμένει μια μεγάλη απειλή για τη χώρα μας. Απειλή η οποία μπορεί να ενεργοποιηθεί σε περίπτωση συναλλαγματικής κρίσης, μεγάλης ανατίμησης ως προς τη δραχμή των "σκληρών" νομισμάτων, στα οποία έχουν συναφθεί τα δάνεια, ή στην περίπτωση υποτίμησης της δραχμής.

Αλλά και ο δανεισμός από την εσωτερική αγορά συνεχίζει να απορροφά τεράστια ποσά. Στο τέλος του μήνα οι λήξεις προηγούμενων δανείων ανέρχονται στα 400 δισ. δραχμές, γεγονός που σημαίνει ότι στην έκδοση της επόμενης Τρίτης θα πρέπει να εισπραχθεί ανάλογο ποσό.

Μεγάλες όμως δανειακές ανάγκες αντιμετωπίζει το υπουργείο Οικονομικών τους τέσσερις τελευταίους μήνες του χρόνου. Μόνο τον ερχόμενο Σεπτέμβρη, οι λήξεις προηγούμενων δανείων ανέρχονται σε 1,5 τρισ. δραχμές.

Η πολιτική λιτότητας αποτελεί σήμερα έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες, που δημιουργούν προβλήματα στην παραγωγή και στασιμότητα στη βιομηχανία.

Η αποκαλυπτική αυτή τοποθέτηση αποκτά ιδιαίτερη σημασία και βάρος, επειδή δε γίνεται από τον πρώτο τυχόντα, αλλά από το ίδιο το ίδρυμα μελετών του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών (ΣΕΒ).

Ειδικότερα, στην "Οικονομική Συγκυρία" του Ιούνη, το μηνιαίο τεύχος που εκδίδει το Ιδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), αναφέρονται και τα εξής αποκαλυπτικά: "Η ανεπάρκεια της συνολικής ζήτησης αποτελεί την τελευταία περίοδο έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες που δημιουργούν προσκόμματα στην παραγωγή, τους τελευταίους δε μήνες φαίνεται ότι εμφανίζει προβλήματα και η ζήτηση εξωτερικού".

Από την τοποθέτηση αυτή, γίνεται εμφανές ότι οι βιομήχανοι εντοπίζουν το σημαντικότερο πρόβλημα της παραγωγής στην ανεπαρκή ζήτηση, όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν, η οποία όμως με τη σειρά της οφείλεται στη μείωση των λαϊκών εισοδημάτων, λόγω εφαρμογής της μακροχρόνιας πολιτικής λιτότητας. Μιας πολιτικής στην οποία οι ίδιοι πρωτοστατούν.

Σε άλλο σημείο του κειμένου, αναφέρουν ότι "οι εκτιμήσεις και οι προβλέψεις των επιχειρηματιών παραμένουν διστακτικές, καθώς τα δεδομένα αυτής της περιόδου υποδηλώνουν ότι η βιομηχανία βρίσκεται σε μια στάσιμη πορεία".

Στην προκειμένη περίπτωση, βλέπουμε να επιβεβαιώνεται η μαρξιστική θέση, σύμφωνα με την οποία η ανάπτυξη του καπιταλισμού συμβαδίζει με την ανάπτυξητων αντιθέσεών του, οι οποίες από κάποιο σημείο και μετά θα πρέπει να αποκαταστήσουν τις ισορροπίες τους μέσω των οικονομικών κρίσεων. Οι βιομήχανοι, μετά από την εφαρμογή ενός 10ετούς προγράμματος λιτότητας, διαπιστώνουν σήμερα ότι έχει διαταραχτεί η ισορροπία της προσφοράς και της ζήτησης εμπορευμάτων, σε τέτοιο βαθμό μάλιστα, ώστε να τη χαρακτηρίζουν σαν έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες που δημιουργούν προσκόμματα στην παραγωγή.

ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ: Το 37,2% των πολιτών δεν κάνει διακοπές φέτος, σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Καταναλωτών (ΙΝΚΑ). Ως βασικότερη αιτία (67,3%) αναφέρονται οικονομικοί λόγοι, καθώς το 74,8% των ερωτηθέντων εκτιμούν ότι οι φετινές διακοπές θα είναι δαπανηρότερες από τις περσινές. Το ΙΝΚΑ υπολόγισε πως το ελάχιστο κόστος, που έχουν φέτος για μια τετραμελή οικογένεια 15 μέρες διακοπών, ανέρχεται στις 375.000 δρχ. Δείγμα επίσης των αποτελεσμάτων της λιτότητας είναι πως το 60,4% όσων κάνουν διακοπές μένουν σε ιδιόκτητο, συγγενικό ή φιλικό σπίτι και όχι σε ξενοδοχεία ή ενοικιαζόμενα δωμάτια.

ΕΠΙΤΟΚΙΑ: Σε μείωση των επιτοκίων καταθέσεων από 0,25% μέχρι 0,5% προχωρά από την 1η Αυγούστου και η Αγροτική Τράπεζα. Ετσι τα κατώτερα επιτόκια ταμιευτηρίου διαμορφώνονται στο 12% με κλιμακούμενη άνοδο ανάλογα με το υπόλοιπο της κατάθεσης. Οι αποδόσεις των προνομιακών λογαριασμών "Δήμητρα" μειώνονται επίσης κατά 0,5% και διαμορφώνονται από 12,75% μέχρι 14%.

ΒΕΝΖΙΝΟΠΩΛΕΣ: Εξακολουθεί να παραμένει σε ισχύ το ωράριο λειτουργίας των πρατηρίων υγρών καυσίμων, παρά το θόρυβο που έχει δημιουργηθεί τελευταία, επισημαίνει με ανακοίνωσή της η Ομοσπονδία Βενζινοπωλών Ελλάδος. Σχετικό ερμηνευτικό έγγραφο κοινοποιήθηκε από το υπουργείο Εργασίας στο υπουργείο Δημόσιας Τάξης.

ΟΙΚΟΔΟΜΕΣ: Αύξηση 6,2% σημείωσε ο γενικός δείκτης τιμών των εργασιών κατασκευής νέων κτιρίων - κατοικιών το πρώτο τρίμηνο του 1996 σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 1995, έναντι αυξήσεων 5,5% και 7,5% που σημειώθηκαν κατά την ίδια σύγκριση των ετών 1995 και 1994, σύμφωνα με τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας. Αύξηση 7,5% καταγράφηκε και στις τιμές των υλικών κατασκευής το εξάμηνο Γενάρης - Ιούνης 1996 προς πρώτο εξάμηνο του 1995. Οι αντίστοιχες αυξήσεις των ετών 1995 προς 1994 και 1994 προς 1993 ήταν αντίστοιχα 7,3% και 7,8%.

ΤΡΑΠΕΖΕΣ: Το 218ο κατάστημα της Ιονικής Τράπεζας αρχίζει από την ερχόμενη Δευτέρα τις εργασίες του στο Μαραθώνα Αττικής. Η αύξηση του μεριδίου αγοράς της Ιονικής συνεχίζεται και το 1996 και αποσκοπεί στην ανάκτηση της δεσπόζουσας θέσης της, γεγονός που συνδυάζεται με την επέκταση του δικτύου της, την ανάπτυξη των θυγατρικών της και την εμμονή της σε αναπτυξιακή προοπτική. Σύμφωνα με τη διοίκηση, μέχρι το τέλος του χρόνου τα υποκαταστήματα της Τράπεζας αναμένεται να φτάσουν τα 224, συμπεριλαμβανομένων αυτών που διατηρεί στη Σόφια και το Λονδίνο.