"Οιδίποδας Τύραννος" από το "Σύγχρονο Θέατρο Αθήνας"

Η ερμηνεία του αρχαίου δράματος είναι υπόθεση και δικαίωμα όλων των ανθρώπων του θεάτρου. Αρκεί να προσέρχονται σ' αυτό, πρώτον, με τα ερμηνευτικά τους "όπλα" ειδικά ασκημένα. Δεύτερο, με σεβασμό και γνώσεις γι' αυτό. Τρίτον, με επίγνωση ότι "δε χαρίζει κάστανα" σε κανέναν, ότι στο αρχαίο ποιητικό "φως" του σβήνει η σύγχρονη "λάμψη" της δημοσιότητας. Δηλαδή, να προσέρχονται σ' αυτό, κυρίως, με αίσθηση του ελάχιστου δικού τους μεγέθους μπροστά στο τεράστιο μέγεθος του αρχαίου δράματος, με άπειρη και ειλικρινή σεμνότητα, με απόρριψη κάθε επιτήδευσης, αυταρέσκειας και έπαρσης. Ολα αυτά δε σημαίνουν έλλειψη τόλμης, προβληματισμού, πειραματισμού. Δε σημαίνουν να μη φιλοδοξεί ο προσερχόμενος "να βάλει το δικό του λιθαράκι" (όπως φιλοδόξησε ο Γιώργος Κιμούλης) στη σύγχρονη ερμηνεία του αρχαίου δράματος, ούτε να μην αναζητήσει σε κάποια θεωρητικά κείμενα και σε κάποια νεωτερική "μέθοδο για μια δομική μελέτη του Μύθου" νέα ερμηνευτικά στοιχεία, όπως εμφανίζεται στο πρόγραμμα του "Σύγχρονου Θεάτρου Αθηνών" για τον σοφόκλειο "Οιδίποδα Τύραννο",με τον οποίο προσήλθε για πρώτη φορά στα Επιδαύρια, ο θίασος του, αναμφιβόλως, ταλαντούχου Γ. Κιμούλη.

Τα θεωρητικά κείμενα δεν κάνουν, όμως, θέατρο και μάλιστα μεγάλο ποιητικό θέατρο, όπως από φύσεως είναι το αρχαίο δράμα. Οι νεωτερικές αναζητήσεις δε συνιστούν, οπωσδήποτε, καινοτομία, καλλιτεχνική ποιότητα, σοβαρό ερμηνευτικό προβληματισμό και πειραματισμό, όταν μάλιστα δε "συνάδουν" με το όλον της παράστασης. Αντίθετα κινδυνεύουν να θεωρηθούν επιτηδευμένες, επηρμένες, ασεβείς, γραφικές και να φαίνονται συγκρουόμενες με "το λιθαράκι" που προσπαθούν να βάλουν άλλοι συντελεστές της παράστασης. Αυτό συνέβη μεταξύ της ερμηνείας του Οιδίποδα και της υπόλοιπης παράστασης, σε σκηνοθεσία Νίκου Χαραλάμπους.Μεταξύ του Γιώργου Κιμούλη ως Οιδίποδα και των άλλων ηθοποιών. Ο Νίκος Χαραλάμπους,σκηνοθετώντας για δεύτερη φορά την τραγωδία, δεν επιδίωξε να τη φορτώσει με φορμαλιστικά ευρήματα. Εχοντας για Χορό καλλίφωνα, αλλά μη ασκημένα στην κίνηση, μέλη της Χορωδίας της ΕΡΤ και τη δωρικά αισθαντική σύνθεση, σε μορφή ορατορίου, του Μίκη Θεοδωράκη σχεδίασε λιτά, δωρικά, ατμοσφαιρικά την παρουσία του Χορού. Του συντελεστή - ραχοκοκαλιά κάθε παράστασης αρχαίου δράματος. Αυτή η λιτότητα ήταν η προδιάθεση του σκηνοθετικού σχεδίου. Και στηριζόταν στην αφτιασίδωτη ερμηνευτική δύναμη, απλότητα και αλήθεια της Αννας Συνοδινού,στη στέρεα και έμπειρη υποκριτική των Χρήστου Πάρλα, Δημήτρη Βάγια, Θόδωρου Συριώτη,στην αισθαντικότητα και το μέτρο του Ηλία Ασπρούδη,στη δυναμική εκφραστικότητα (εδώ υπερέβαλε σε δραματικότητα) του Βαρνάβα Κυριαζή.Ο Θοδωρής Σκούρτας υπερέβαλε σε λιτότητα στα Χορικά, τόσο που κατέληξε άχρωμος.

Το θεαματικά μεγαλόσχημο σκηνικό της Φωτεινής Δήμου,με τη χρυσοποίκιλτη μπαρόκ πύλη του παλατιού και τον υπερβάλλοντα σε μέγεθος βασιλικό θρόνο και τα ανομοιογενή αισθητικά κοστούμια της, αντανακλούσαν το ερμηνευτικό μπέρδεμα της παράστασης. Τη "σύγκρουση" σκηνοθεσίας και ερμηνείας του πρωταγωνιστή, ερμηνεία που "σημάδεψε" τα πάντα και δεν επέτρεψε να φανεί η ποιητική εμβέλεια της μετάφρασης του Κ. Χ. Μύρη.Ο λόγος του χωλού Κιμούλη - Οιδίποδα, άλλοτε παράτονα κοφτός, άλλοτε υστερικός, άλλοτε υποτονικός, άλλοτε ρητορικός, άλλοτε νατουραλιστικός, άλλοτε ψυχρός, άλλοτε παραληρηματικός, άλλοτε μελοδραματικός, άλλοτε κωμικοτραγικός. Λόγος, που συνοδευόμενος από ανάλογο κάθε φορά χωλό ή μη βάδισμα, παράξενες κινήσεις και στάσεις του σώματος, μεγαλόσχημες και μικρόσχημες χειρονομίες, νοηματικούς μορφασμούς, καγχασμούς και γελάκια, αποσκοπούσε να πείσει για τη "βιρτουόζα" και "τολμηρή" υποκριτική μανιέρα και την "καινοτόμα" ερμηνευτική "ανάγνωση" του ρόλου του Οιδίποδα από τον Γ. Κιμούλη. Ενός Οιδίποδα κωμικοτραγικού, διαταραγμένου διανοητικά και ψυχολογικά, ντυμένου και φαντασμένου σαν άλλου Λουδοβίκου 14ου.

Επειδή ο Γ. Κιμούλης δεν είναι ένας συνήθης καλός ηθοποιός, αλλά όπως όλοι - και οι ταλαντούχοι - κινδυνεύουν να παραπλανηθούν και να αυτοπαραπλανηθούν, χρειάζεται την αλήθεια. Μόνο αυτή βοηθάει.

ΘΥΜΕΛΗ

• Δεύτερη παράσταση απόψε του "Βασιλιά Ληρ" στο Ηρώδειο (τα εισιτήρια έχουν εξαντληθεί). Η μετάφραση είναι του Ερ. Μπελιέ,η σκηνοθεσία του Λ. Τριβιζά,τα σκηνικά - κοστούμια του Ν. Πετρόπουλου,η μουσική των: Αν. Συμβουλόπουλου, Ν. Τουλιάτου.Παίζουν οι: Κ. Καζάκος, Ευδ. Τσολακίδης, Αν. Αλεξίου, Σ. Λιβαθινός, Γ. Νταλιάνης κ. ά. Το Θέατρο "Τζένη Καρέζη",αυτό το μήνα, θα παρουσιάσει το έργο στο Φεστιβάλ Βύρωνα (24, 25/7), στην Κατερίνη (27/7), στη Λάρισα (28/7) και στην Κασσάνδρα (31/7).
• Το Θέατρο Τέχνης Κάρολος Κουν παρουσιάζει σήμερα (9.30μμ) την τραγωδία του Ευριπίδη "Αλκηστης",στο θέατρο "Μελίνα Μερκούρη" στο Φεστιβάλ Βύρωνα.Τη μετάφραση υπογράφουν οι: Κ. Κουν, Λ. Καλλέργης, Θ. Σπανούδης.Η σκηνοθεσία είναι του Γ. Λαζάνη και τα σκηνικά του Κ. Κατζουαάκη.Παίζουν οι: Κ. Γέρου, Π. Παπαδόπουλος, Δ. Ακτύπης, Σ. Τσεκούρας κ. ά.
• Την κωμωδία του Γρ. Ξενόπουλου "Το φιόρο του Λεβάντε",θα παρουσιάσει το ΔΗΠΕΘΕ Ρούμελης στις 26/7 (9.30μμ) στο θέατρο του Λυκαβηττού.
• Μετά την Κύπρο, ο Θεατρικός Οργανισμός Κύπρου θα παρουσιάσει τις "Θεσμοφοριάζουσες" του Αριστοφάνη,περιοδεύοντας στην Ελλάδα, με πρώτο σταθμό την Επίδαυρο (2, 3/9). Ακολουθούν παραστάσεις στην Πάτρα (5/9), στο Φεστιβάλ Βύρωνα (6, 7/9), στους Φιλίππους (10/9), στις Σέρρες (12/9), στο Δίον (14/9) και στην Κασσάνδρα (17/9). Η μετάφραση είναι του Κ. Κολώτα,η σκηνοθεσία του Κ. Τσιάνου και η μουσική του Μ. Τόκα.
• Το Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Βέροιας παρουσιάζει απόψε, στη Βέροια, το έργο του Ντάριο Φο "Είχε δυο πιστόλια με μάτια ασπρόμαυρα".Η μετάφραση είναι της Α. Βαρβαρέσου,η σκηνοθεσία του Δ. Εξαρχου και τα σκηνικά - κοστούμια του Αν. Στεφανόπουλου.Παίζουν οι: Π. Αγγελίδου, Γ. Γενατάς, Μ. Ελληνας, Γ. Κωτσάκης κ. ά. Μετά τη Βέροια, το έργο θα περιοδεύσει σε πόλεις και φεστιβάλ της Ελλάδας.

Την τραγωδία του Σοφοκλή "Αίας" θα παρουσιάσει την Παρασκευή και το Σάββατο στα Επιδαύρια το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδας.

"Οι νεοελληνικές παραστάσεις του "Αίαντα"", τόνισε στη χτεσινή συνέντευξη Τύπου ο σκηνοθέτης της παράστασης Β. Παπαβασιλείου,"είναι μάλλον περιορισμένες σε αριθμό, καθώς ανήκει στα λιγότερο ανεβασμένα έργα του αρχαίου δράματος. Στην παράστασή μας είδαμε το πρόσωπο του Αίαντα και των συντρόφων του να ανάγονται στις συντεταγμένες της δεκαετίας του '40. Αυτή η τραγωδία του Σοφοκλή έχει ενδιαφέρον να ιδωθεί ως η προσγείωση του ηρωικού στους χώρους του πολιτικού".

Το έργο ανεβαίνει σε μετάφραση Ν. Γολέμη,σκηνικά και κοστούμια Γ. Ζιάκα,μουσική Δ. Καμαρωτού,χορογραφία Μ. Γιο και δραματουργική συνεργασία των Σ. Χαβιάρα και Λ. Βακαλοπούλου.Παίζουν οι: Θ. Γκόνης, Ν. Καββαδάς, Α. Καραζήσης, Β. Καρμπούλας, Δ. Κολοβός, Δ. Κουτρούλης, Γ. Ντουμούζης, Π. Ξενάκης κ. α. Μετά την Επίδαυρο το έργο θα παρουσιαστεί, στις 29 και 30 Αυγούστου, στο "Θέατρο Δάσους" της Θεσσαλονίκης.

• Από το Λυκαβηττό ξεκινούν, την Παρασκευή 26 Ιουλίου,οι παραστάσεις του ΔΗΠΕΘΕ Ρούμελης,με το έργο του Γρηγόριου Ξενόπουλου "Το Φιόρο του Λεβάντε".Η σκηνοθεσία είναι του Πάνου Παπαϊωάννου,τα σκηνικά - κοστούμια του Θεοδόση Δαυλού,η μουσική επιμέλεια του Ακη Λυμούρη.Για την κίνηση και τη διδασκαλία των τραγουδιών συνεργάστηκαν οι: Ολυμπία Αγαλιανού και Γιάννης Σαράτσης.Παίζουν οι Ζαχαρίας Ρόχας, Ελεάνα Απέργη, Αντώνη Κουτσελίνη, Βίκυ Πρωτογεράκη, Κατερίνα Καλομοίρη, Αλεξάνδρα Παρασχάκη, Αλέξανδρος Ζαχαρέας, Τζούλη Σούμα, Στέργιος Αποστολίνας, Ερρικα Μακρή, Αγγελική Βενέτη.

Μετά το Λυκαβηττό ο θίασος θα περιοδεύσει στις πόλεις: Καμμένα Βούρλα (28/7), Αράχωβα (30/7), Σκύρο (4/8), Φλώρινα (7/8), Ξυνιάδα (9/8), Καίτσα (10/8), Γρεβενά (12/8) Βέροια (20/8), Νάουσα (21/8), Συκεώνα Θεσσαλονίκης (24/8) και Ηλιούπολη (8/9).