Στα πλαίσια του προσυνεδριακού διαλόγου, συνεχίζουμε τη δημοσίευση μιας σειράς σημειωμάτων, που κύρια αναφέρονται σε έννοιες και όρους, που περιέχονται στα προσυνεδριακά ντοκουμέντα της ΚΕ του ΚΚΕ, τα οποία ήδη δόθηκαν στη δημοσιότητα.

- Στην Ελλάδα υπάρχει συρρίκνωση της παραγωγικής βάσης της χώρας,κλείνουν εργοστάσια κλπ. Αυτό δεν ανακόπτει την ανάπτυξη των καπιταλιστικών σχέσεων, με ανάλογες επιπτώσεις στο χαρακτήρα της επανάστασης, που το Σχέδιο Προγράμματος τον καθορίζει ως σοσιαλιστικό;

- Μερικές φορές αντιλαμβανόμαστε μόνο μία πλευρά ενός ενιαίου φαινομένου και οδηγούμαστε σε λαθεμένα συμπεράσματα. Η συρρίκνωση της βιομηχανικής παραγωγικής βάσης της χώρας και της αγροτικής παραγωγής υπάρχει. Αυτό, όμως, είναι από τη μια έκφραση της ίδιας της κρίσης του καπιταλισμού και της καταστροφής παραγωγικών δυνάμεων που αυτή επιφέρει, από την άλλη είναι εκδήλωση μιας διαδικασίας συγκεντροποίησης του κεφαλαίου και επέκτασης των καπιταλιστικών σχέσεων. Είναι επέκταση των μονοπωλίων και ανακατατάξεις μέσω του ανταγωνισμού, σε νέες αγορές, στην παγκόσμια αγορά, στο τι κλάδους ελέγχουν. Δηλαδή, είναι πολύ ευρύτερο το φαινόμενο. Επειδή αντιλαμβανόμαστε μόνο μια του εκδήλωση, νομίζουμε ότι πρόκειται για περιορισμό των καπιταλιστικών σχέσεων, ενώ αυτό καθ' εαυτό το φαινόμενο είναι το αντίθετο. Είναι ανάπτυξη αυτών των σχέσεων. Είναι επέκταση των καπιταλιστικών σχέσεων στις υπηρεσίες, στην αγροτική οικονομία. Επομένως, παραπέρα ωρίμανση των υλικών προϋποθέσεων της σοσιαλιστικής επαναστατικής αλλαγής.

- Είναι δυνατή η επανάσταση σε μια χώρα;

- Αυτό το ερώτημα έμπαινε πάντα. Σήμερα μπαίνει με μεγαλύτερη οξύτητα εξαιτίας της αρνητικής αλλαγής στο συσχετισμό των δυνάμεων διεθνώς. Βεβαίως, είναι μια πρόσθετη δυσκολία, όχι τόσο για να ωριμάσει και να πραγματοποιηθεί η επανάσταση σε μια χώρα, αλλά για τους όρους κάτω από τους οποίους θα μπορέσει να προχωρήσει την οικοδόμηση του σοσιαλισμού και τους ρυθμούς με τους οποίους θα γίνει αυτό.

Το αν μπορεί να γίνει επανάσταση σε μία χώρα είναι ψευτοδίλημμα. Στην κάθε συγκεκριμένη χώρα, εφόσον υπάρχουν οι υλικές προϋποθέσεις για το πέρασμα από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό, εφόσον διαμορφωθεί επαναστατική κρίση, επαναστατική κατάσταση και εφόσον είναι έτοιμος ο υποκειμενικός παράγοντας, η εργατική τάξη με καθοδηγητή το ΚΚ να διεκδικήσει την εξουσία σε συμμαχία με τους άλλους καταπιεζόμενους. Μόνο τότε μπορεί να γίνει η επανάσταση. Επομένως, το κίνημα σε μια χώρα δεν μπορεί να περιμένει τη διαμόρφωση ανάλογων συνθηκών σε άλλες χώρες, όταν αυτές οι συνθήκες έχουν διαμορφωθεί ήδη στη χώρα του, γιατί έτσι στην πραγματικότητα παραπέμπει την επανάσταση στις ελληνικές καλένδες. Η εκδήλωση και η νίκη μιας επανάστασης είναι αποτέλεσμα ωρίμανσης αντικειμενικών και υποκειμενικών παραγόντων στη συγκεκριμένη χώρα. Από την άλλη, αυτή η ωρίμανση δε γίνεται σε συνθήκες στεγανοποίησης από τις συνθήκες μιας ευρύτερης περιφέρειας.

Εξάλλου, η επαναστατική κατάσταση, όπως έχει δείξει η ιστορική εμπειρία, εξαπλώνεται, μεταδίδεται σαν κύμα. Δε θα αναπτυχθεί, π.χ., στην Ελλάδα και δε θα γίνεται τίποτα, αργότερα ή νωρίτερα, στα Βαλκάνια ή αλλού. Η ιστορία δείχνει ότι οι επαναστάσεις στον ιμπεριαλισμό ξεσπούσαν βέβαια σε ξεχωριστές χρονικές στιγμές, γιατί οι αντικειμενικές και υποκειμενικές προϋποθέσεις της επανάστασης διαμορφώνονταν σε διαφορετική χρονική στιγμή σε κάθε χώρα, αλλά όχι απομονωμένα. Για παράδειγμα, τη μεγάλη Οχτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση ακολούθησε ένα κύμα επαναστάσεων, κινημάτων και εξεγέρσεων, προλεταριακών, εθνικοαπελευθερωτικών κλπ. Ετσι, εκφράστηκε από τη μια η καπιταλιστική διεθνοποίηση και από την άλλη η οικονομική και πολιτική ανισομετρία στην ανάπτυξη του καπιταλισμού. Το ίδιο έγινε μετά το Β Παγκόσμιο Πόλεμο.

Αυτό που πρέπει να κάνει το επαναστατικό κίνημα της κάθε χώρας είναι να αξιοποιήσει τις συνθήκες, εφόσον διαμορφωθούν στη συγκεκριμένη χώρα, και να προχωρήσει μπροστά. Αυτή είναι και η καλύτερη προσφορά στην ταξική πάλη που διεξάγεται διεθνώς.

Μεγάλο ρόλο θα παίξει ο προλεταριακός διεθνισμός και η ανασυγκρότηση του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, ώστε να ωριμάζει ο υποκειμενικός παράγοντας και στην Ευρώπη, αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο, και να είναι σε θέση να προσφέρει τη βοήθεια, την αλληλεγγύη σε κάθε επαναστατικό κίνημα που θα προπορευτεί. Αλλά και για να αξιοποιήσει αυτή την εξέλιξη για ένταση του ταξικού αγώνα σ' όλες τις χώρες.