Επικίνδυνες διαστάσεις, αναμένεται να πάρει φέτος και τα επόμενα χρόνια το πρόβλημα της ανεργίας στην Ελλάδα καθώς μήνα με το μήνα θα αυξάνει ο αριθμός των Ελλήνων - κάθε ηλικίας και φύλου - που θα είναι "υποψήφιοι εργαζόμενοι" ή "υποψήφιοι άνεργοι". Οι παραπάνω εκτιμήσεις, για δραματική επιδείνωση της ανεργίας στην Ελλάδα, δεν είναι ούτε αστήρικτες ούτε κινδυνολογικές. Πρόκειται για εκτιμήσεις και προβλέψεις, που προέρχονται τόσο από παράγοντες της πολιτικής και οικονομικής ζωής της χώρας μας όσο και από μελέτες διαφόρων φορέων και ιδρυμάτων (Ιδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών, ΓΣΕΕ, ΣΕΒ κλπ.). Στην ίδια κατεύθυνση, κινούνται και οι διεθνείς οργανισμοί (ΟΟΣΑ, ΔΝΤ, Ευρωπαϊκή Ενωση κλπ.) που προβλέπουν ότι τα επόμενα χρόνια θα υπάρξει στην Ελλάδα αύξηση της ανεργίας.

Για του λόγου το αληθές, επικαλούμαστε την εύστοχη επισήμανση κυβερνητικού στελέχους που - προδιαγράφοντας την ανοδική πορεία της ανεργίας στην Ελλάδα - έλεγε πως "θα πρέπει να ξεχάσουμε το μονοψήφιο ποσοστό ανεργίας". Σκιαγραφώντας τις οδυνηρές συνέπειες της ακολουθούμενης από την κυβέρνηση πολιτικής - που υποτάσσει τα πάντα στους στόχους του προγράμματος "σύγκλισης", του Μάαστριχτ, της ΟΝΕ και του ΕΥΡΩ - ο ίδιος παράγοντας διαπίστωνε με λύπη ότι "τα επόμενα χρόνια θα πρέπει να μάθουμε να ζούμε με διψήφιο ποσοστό", το οποίο μέχρι το 2000 ίσως ξεπεράσει και το 15%! Σήμερα, το επίσημο ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα είναι γύρω στο 10% (το πραγματικό ποσοστό είναι μεγαλύτερο).

Η επιδείνωση του προβλήματος, που ακούει στο όνομα "ανεργία - απασχόληση", προβλέπεται να προκληθεί από την ίδια την πολιτική της κυβέρνησης. Ειδικότερα, μπορεί να επισημάνει κανείς ορισμένους από τους παράγοντες που οδηγούν σε αύξηση της ανεργίας, όπως:

Πρώτον,την πολιτική ιδιωτικοποιήσεων δημόσιων επιχειρήσεων και οργανισμών που προωθεί η κυβέρνηση. Το γεγονός ότι η πολιτική εκποίησης των δημόσιων επιχειρήσεων (με τη μορφή μερικής ή ολικής ιδιωτικοποίησης ή μετοχοποίησης), συνοδεύεται με μείωση του προσωπικού - άρα και ένταση του βαθμού εκμετάλλευσης - επιβεβαιώνεται τόσο από τη διεθνή όσο και ελληνική εμπειρία. Χαρακτηριστικές περιπτώσεις αποτελεί η"Πειραϊκή - Πατραϊκή", το νέο σχήμα των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά κλπ. Ολοι σχεδόν οι ιδιώτες, που έχουν εκδηλώσει ή εκδηλώνουν ενδιαφέρον για την εξαγορά ιδιωτικοποιούμενων επιχειρήσεων, θέτουν μεταξύ άλλων και τον εξής όρο: Είτε την απόλυση όλου του προσωπικού ώστε να επαναπροσλάβουν όσους θέλουν μετά την υπογραφή των συμβολαίων για την ιδιωτικοποίηση (και χωρίς τις υποχρεώσεις που συνεπάγεται η προϋπηρεσία) είτε τη μείωση του απασχολούμενου προσωπικού. Θα θυμίσουμε μόνο, πως οι υποψήφιοι αγοραστές των Ναυπηγείων Ελευσίνας απαιτούν από την κυβέρνηση, να προχωρήσει - πριν την ιδιωτικοποίηση των ναυπηγείων - σε γενναία μείωση του προσωπικού.

Δεύτερον,το κλείσιμο μικρομεσαίων αλλά και μεσαίων ή μεγάλων επιχειρήσεων (υπερχρεωμένων ή προβληματικών σε διάφορους τομείς και κλάδους της οικονομίας), που συνεπάγεται μαζικές απολύσεις εργαζομένων. Με δεδομένη τη συνέχιση της πολιτικής μονόπλευρης λιτότητας που έχει αποφασίσει η κυβέρνηση και για τα επόμενα χρόνια - δηλαδήπαραπέρα μείωση της αγοραστικής δύναμης των μισθών και συντάξεων - θα συνεχιστεί η πτώση του τζίρου των καταστημάτων με συνέπεια είτε τη μείωση του απασχολούμενου προσωπικού είτε και μαζικές απολύσεις λόγω πτωχεύσεων σε εμπορικές, βιοτεχνικές και βιομηχανικές επιχειρήσεις.

Τρίτον,τις εξαγορές - απορροφήσεις ή συγχωνεύσεις επιχειρήσεων μεταξύ τους, που συντελείται στα πλαίσια συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης του κεφαλαίου και θα έχει σαν συνέπεια τη μείωση του απασχολούμενου προσωπικού.

Τέταρτον,τη δραστική συρρίκνωση του αριθμού των γεωργοκτηνοτρόφων που απασχολούνται σήμερα στον αγροτικό τομέα, που σημαίνει ότι αυξάνει η στρατιά για απασχόληση αλλά και των υποψηφίων ανέργων. Στα πλαίσια αυτά κινούνται και οι πολιτικές του Μάαστριχτ - που εφαρμόζει η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ εν γνώσει της ότι οδηγεί τους αγρότες στο ξεκλήρισμα από τη γη τους - με συνέπεια τον ξεσηκωμό και τα μπλόκα των αγροτών. Αυτό είναι κάτι που το ομολόγησε και ο υπουργός Γεωργίας στην περίοδο των αγροτικών κινητοποιήσεων, ο οποίος έκανε λόγο για μείωση του αριθμού των απασχολουμένων στην αγροτική οικονομία κατά μερικές εκατοντάδες χιλιάδες, γεγονός που σημαίνει ότι όλοι αυτοί που θα ξεκληριστούν θα προστεθούν στους υποψήφιους για απασχόληση ή στους υποψήφιους ανέργους.

Πέμπτο,το γεγονός ότι χρόνο με το χρόνο αυξάνεται ο αριθμός των ξένων, που απασχολούνται - νόμιμα ή παράνομα - στην Ελλάδα και μειώνονται αντίστοιχα τα περιθώρια για την απορρόφηση Ελλήνων που είναι υποαπασχολούμενοι ή άνεργοι.

Αρκετά αποκαλυπτική, για τις καταστροφικές συνέπειες που θα έχει στην Ελλάδα και στα πλατιά λαϊκά στρώματα στη χώρα μας - όπως και άλλων χωρών - μελών της ΕΕ - είναι και μια έκθεση του Ευρωκοινοβουλίου με τίτλο "Τα αποτελέσματα στην απασχόληση από τα δημοσιονομικά κριτήρια του Μάαστριχτ",που συντάχτηκε τον Ιούνη του 1995. Στην έκθεση αυτή καταγράφονται αναλυτικά οι συνέπειες που θα έχει η εφαρμογή των κριτηρίων και των πολιτικών που επιτάσσει η Συνθήκη του Μάαστριχτ.Μια από τις επιπτώσεις, που θα έχει η εφαρμογή των κριτηρίων και των πολιτικών του Μάαστριχτ, είναι η έξαρση της ανεργίας. Στην έκθεση του Ευρωκοινοβουλίου, επισημαίνεται μεταξύ άλλων ότι το κόστος για όλες τις χώρες - μέλη, που επιδιώκουν την:

• Επίτευξη του κριτηρίου των ελλειμμάτων το 1999 (να περιοριστεί στο 3% του ΑΕΠ), θα μπορούσε να μειώσει προσωρινά την απασχόληση στην ΕΕ κατά μισό εκατομμύριο.
• Επίτευξη του κριτηρίου του χρέους το 2002 (να περιοριστεί στο 60% του ΑΕΠ) θα μπορούσε να μειώσει προσωρινά την ολική απασχόληση στην ΕΕ κατά 1 εκατομμύριο με την οικονομική ανάπτυξη στην ΕΕ να μειώνεται κατά 0,26% ετησίως από το 1995 μέχρι το 1999.

Και αποτελεί κοινό μυστικό, ότι η μείωση της απασχόλησης - που σημαίνει στην ουσία αύξηση της ανεργίας - θα πλήξει σε μεγάλο βαθμό και την Ελλάδα. Αυτό είναι κάτι, που επιβεβαιώθηκε στα πρώτα 4,5 χρόνια από την ημέρα που το ελληνικό Κοινοβούλιο επικύρωσε με την ψήφο όλων των πολιτικών κομμάτων - πλην ΚΚΕ - τη Συνθήκη του Μάαστριχτ.

Οι συντάκτες της έκθεσης επιχείρησαν να καταγράψουν τις εξελίξεις στις χώρες - μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, αν δεν εφαρμόζονταν οι πολιτικές του Μάαστριχτ. Δίνοντας τις παρακάτω αναφερόμενες απαντήσεις, δε διαγράφουν, βέβαια, μια πολιτική προς όφελος των εργαζομένων και των λαών, αλλά φανερώνουν - έστω και χωρίς να το θέλουν - πόσο ψεύτικα είναι τα επιχειρήματα περί "μονόδρομου".

"Εγκαταλείποντας τα κριτήρια του Μάαστριχτ και ανατρέποντας τις υποθέσεις σε ιστορικές αναφορές των κυβερνητικών ελλειμμάτων - σημειώνουν οι συντάκτες της έκθεσης - θα μπορούσε να επιτευχθεί προσωρινά άνοδος της απασχόλησης στην ΕΕ κατά 200.000 άτομα πάνω από τη βάση ως το τέλος του αιώνα".Και προσθέτουν:

• Η διαφορά μεταξύ της εγκατάλειψης των δημοσιονομικών κριτηρίων και της ολοκληρωτικής υιοθέτησής τους, εντοπίζεται σε απώλειες εργατικού δυναμικού της τάξης του μισού εκατομμυρίου σε όλη την Ευρώπη ως το τέλος του αιώνα. Οι απώλειες σε εργατικό δυναμικό που εισάγονται με τα κριτήρια του Μάαστριχτ, θα μπορούσαν να αντισταθμιστούν με ποικίλους τρόπους.
• Μια ετήσια άνοδος των ιδιωτικών επενδύσεων στην ΕΕ κατά 20 δισ. ECU για πέντε χρόνια, χρηματοδοτούμενη από κοινοτικά δάνεια, θα μπορούσε να ανεβάσει την απασχόληση της ΕΕ κατά 175.000, αντισταθμίζοντας μερικές από τις πιο πάνω επιπτώσεις απώλειας εργατικού δυναμικού.
• Μια ανταγωνιστική πρωτοβουλία, που θα ανέβαζε τις εξαγωγές κατά 1% το χρόνο, θα μπορούσε επίσης να ανεβάσει την απασχόληση κατά 500.000 στο τέλος του αιώνα, αντισταθμίζοντας μερικές από τις πιο πάνω επιπτώσεις απώλειας εργατικού δυναμικού.

Οι δυσοίωνες προβλέψεις των συντακτών της έκθεσης του Ευρωκοινοβουλίου, ότι δηλαδή η υλοποίηση των πολιτικών του Μάαστριχτ θα προκαλέσει και άνοδο της ανεργίας, επιβεβαιώθηκαντόσο από την αύξηση της ανεργίας στην Ελλάδα όσο και γενικότερα στις χώρες - μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης αλλά και στην ίδια τη Γερμανία. Και είναι σίγουρο, πως αν δεν ανατραπεί αυτή η πολιτική, με την κοινή πάλη των θυμάτων της, με τη δημιουργία του απαραίτητου μετώπου τόσο στην Ελλάδα, όσο και σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, μέχρι το 1999, η φτώχεια και η εξαθλίωση θα αγκαλιάσει εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενα νοικοκυριά, που σήμερα διατηρούν ένα στοιχειώδες επίπεδο διαβίωσης.

***

Και ενώ θα περίμενε κανείς από την ελληνική κυβέρνηση να πάρει ουσιαστικά μέτρα για την αντιμετώπιση της ανεργίας, το οικονομικό της επιτελείο - που θεωρεί Σύνταγμα της Ελλάδας τη Συνθήκη του Μάαστριχτ - επεξεργάζεται διάφορα σενάρια με μπούσουλα τις αντιλαϊκές συνταγές της "Λευκής Βίβλου", που προβλέπουν την εικονική μείωση της ανεργίας με την επέκταση της μερικής απασχόλησης ή τη μείωση του χρόνου εργασίας με παράλληλη μείωση των αποδοχών κλπ.

Λάμπρος ΤΟΚΑΣ