ΤΙΡΑΝΑ. -

Ο Φραντς Βρανίτσκι έδειξε χτες να "αποτυγχάνει" όσον αφορά τη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ του Προέδρου Σαλί Μπερίσα και των συν αυτώ του Δημοκρατικού Κόμματος από τη μια και του πρωθυπουργού της "κυβέρνησης εθνικής συμφιλίωσης" Μπασκίμ Φίνο και του Σοσιαλιστικού Κόμματος, από την άλλη. Οι διαφωνίες τους, όσον αφορά τον τρόπο διεξαγωγής των εκλογών παραμένουν. Κι ο Βρανίτσκι, "σηκώνοντας τα χέρια ψηλά" είπε ότι εναπόκειται πλέον στα πολιτικά κόμματα της Αλβανίας να "συμβιβαστούν", ορίζοντας την ημερομηνία των εκλογών, το εκλογικό σύστημα, με το οποίο θα διεξαχθούν (πλειοψηφικό, αναλογικό ή μεικτό), και πώς θα αντιμετωπιστούν οι εξεγερμένοι πολίτες.

Ο Μπερίσα, με τον οποίο συναντήθηκε χθες ο Βρανίτσκι, είπε ότι "οι μόνοι" που αντιτίθενται στις εκλογές είναι οι εκπρόσωποι των εξεγερμένων, οι οποίες ελέγχουν πολλές πόλεις στο νότο. Ο Μπερίσα είπε ότι "θέλουν να καθορίσουν τη βούληση του αλβανικού λαού (...), με τη δύναμη των Καλάσνικοφ".

Ο Πρόεδρος για άλλη μια φορά κατηγόρησε τους Σοσιαλιστές ότι "υποθάλπουν" τους εξεγερμένους, υποστηρίζοντας τις επιτροπές. Κάλεσε ακόμη τους διεθνείς οργανισμούς να μελετήσουν την κατάσταση στις ελεγχόμενες από τους εξεγερμένους περιοχές και μετά να υποβάλουν προτάσεις για την ημερομηνία των εκλογών.

Ο Τρίταν Σέχου, ηγέτης των Δημοκρατικών του Μπερίσα, είπε ότι οι εκλογές θα πραγματοποιηθούν μέσα στον Ιούνιο "αν όλα τα πολιτικά κόμματα καταδικάσουν τις επιτροπές των εξεγερμένων κι αν όλοι οι πολιτικοί μπορέσουν να ταξιδέψουν ελεύθερα στη χώρα".

Ο Φάτος Νάνο, ηγέτης των Σοσιαλιστών, υιοθέτησε μια πιο μοιρολατρική διατύπωση: "Μόνο ο Θεός μπορεί να κάνει κάτι τώρα", είπε φεύγοντας από τη συνάντηση με τους Δημοκρατικούς και τον Βρανίτσκι, νωρίς χθες το απόγευμα.

Ο Φίνο σχεδιάζει να προωθήσει στη Βουλή τη δική του πρόταση για τον εκλογικό νόμο και ταυτόχρονα να ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης, στις 15 του Μάη. Αν η Βουλή, στην οποία κυριαρχούν οι Δημοκρατικοί, αρνηθεί, η κυβέρνηση "εθνικής συμφιλίωσης" και ο ίδιος θα παραιτηθούν.

Αυτό, σύμφωνα με τον Ιταλό υπουργό Εξωτερικών Λαμπέρτο Ντίνι, ίσως οδηγήσει στην απόσυρση της πολυεθνικής "αστυνομευτικής" δύναμης από την Αλβανία. Οπως είπε χτες στο Γαλλικό Πρακτορείο "κάθε παρέμβαση της διεθνούς κοινότητας στην Αλβανία εδράζεται στην ύπαρξη μιας κυβέρνησης εθνικής συμφιλίωσης. Αν εκλείψει, παύει να υπάρχει και η βάση για τη δική μας παρέμβαση".

Ο Ιταλός υπουργός Αμυνας Μπενιαμίνο Αντρεάτα είχε πει προχτές στο Ιταλικό Κοινοβούλιο ότι, αν η αλβανική κυβέρνηση πέσει, πρέπει να αναθεωρηθούν και οι λόγοι της παρουσίας της πολυεθνικής δύναμης στην Αλβανία, και ενδεχομένως να αποφασιστεί η αποχώρησή της. Ο Ντίνι επανέλαβε ότι οι εκλογές πρέπει να γίνουν τον Ιούνιο, άλλως...

Από την πλευρά του ο Αλβανός Πρωθυπουργός, Μπασκίμ Φίνο εξέφρασε τη "λύπη" του για την "απειλή" της Ιταλίας. Απευθύνοντας έκκληση προς τον Μπερίσα να συναινέσει σε ένα συμβιβασμό, επανέλαβε το επιχείρημα ότι "αυτή είναι η τελευταία ευκαιρία για όλους τους Αλβανούς, όχι μόνο για την έξοδο από την κρίση, αλλά και για το μέλλον της χώρας, ιδιαιτέρως για την οικοδόμηση θεσμών, για την επικράτηση του νόμου και για τη δημιουργία μιας πανίσχυρης οικονομίας της αγοράς".

Στο μεταξύ οι Δημοκρατικοί του Μπερίσα επιχειρούν να αποκαταστήσουν τα ερείσματά τους στη Δύση, ειδικά στη Γερμανία, την οποία επισκέφθηκε χτες αντιπροσωπεία του. Σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες, πάντως, το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα, με το οποίο ο Μπερίσα και οι Δημοκρατικοί είχαν άριστες σχέσεις πριν το ξέσπασμα της κρίσης, υιοθέτησε "αυστηρούς" τόνους. Συνέστησε δηλαδή στους συνομιλητές του "να μην τορπιλίσουν τη διεξαγωγή των εκλογών" και να βρουν ένα συμβιβασμό με το Σοσιαλιστικό Κόμμα και την κυβέρνηση Φίνο για την αλλαγή του εκλογικού συστήματος, από πλειοψηφικό σε μια μορφή αναλογικής.

ΤΙΡΑΝΑ. -

Ο Φραντς Βρανίτσκι έδειξε χτες να "αποτυγχάνει" όσον αφορά τη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ του Προέδρου Σαλί Μπερίσα και των συν αυτώ του Δημοκρατικού Κόμματος από τη μια και του πρωθυπουργού της "κυβέρνησης εθνικής συμφιλίωσης" Μπασκίμ Φίνο και του Σοσιαλιστικού Κόμματος, από την άλλη. Οι διαφωνίες τους, όσον αφορά τον τρόπο διεξαγωγής των εκλογών παραμένουν. Κι ο Βρανίτσκι, "σηκώνοντας τα χέρια ψηλά" είπε ότι εναπόκειται πλέον στα πολιτικά κόμματα της Αλβανίας να "συμβιβαστούν", ορίζοντας την ημερομηνία των εκλογών, το εκλογικό σύστημα, με το οποίο θα διεξαχθούν (πλειοψηφικό, αναλογικό ή μεικτό), και πώς θα αντιμετωπιστούν οι εξεγερμένοι πολίτες.

Ο Μπερίσα, με τον οποίο συναντήθηκε χθες ο Βρανίτσκι, είπε ότι "οι μόνοι" που αντιτίθενται στις εκλογές είναι οι εκπρόσωποι των εξεγερμένων, οι οποίες ελέγχουν πολλές πόλεις στο νότο. Ο Μπερίσα είπε ότι "θέλουν να καθορίσουν τη βούληση του αλβανικού λαού (...), με τη δύναμη των Καλάσνικοφ".

Ο Πρόεδρος για άλλη μια φορά κατηγόρησε τους Σοσιαλιστές ότι "υποθάλπουν" τους εξεγερμένους, υποστηρίζοντας τις επιτροπές. Κάλεσε ακόμη τους διεθνείς οργανισμούς να μελετήσουν την κατάσταση στις ελεγχόμενες από τους εξεγερμένους περιοχές και μετά να υποβάλουν προτάσεις για την ημερομηνία των εκλογών.

Ο Τρίταν Σέχου, ηγέτης των Δημοκρατικών του Μπερίσα, είπε ότι οι εκλογές θα πραγματοποιηθούν μέσα στον Ιούνιο "αν όλα τα πολιτικά κόμματα καταδικάσουν τις επιτροπές των εξεγερμένων κι αν όλοι οι πολιτικοί μπορέσουν να ταξιδέψουν ελεύθερα στη χώρα".

Ο Φάτος Νάνο, ηγέτης των Σοσιαλιστών, υιοθέτησε μια πιο μοιρολατρική διατύπωση: "Μόνο ο Θεός μπορεί να κάνει κάτι τώρα", είπε φεύγοντας από τη συνάντηση με τους Δημοκρατικούς και τον Βρανίτσκι, νωρίς χθες το απόγευμα.

Ο Φίνο σχεδιάζει να προωθήσει στη Βουλή τη δική του πρόταση για τον εκλογικό νόμο και ταυτόχρονα να ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης, στις 15 του Μάη. Αν η Βουλή, στην οποία κυριαρχούν οι Δημοκρατικοί, αρνηθεί, η κυβέρνηση "εθνικής συμφιλίωσης" και ο ίδιος θα παραιτηθούν.

Αυτό, σύμφωνα με τον Ιταλό υπουργό Εξωτερικών Λαμπέρτο Ντίνι, ίσως οδηγήσει στην απόσυρση της πολυεθνικής "αστυνομευτικής" δύναμης από την Αλβανία. Οπως είπε χτες στο Γαλλικό Πρακτορείο "κάθε παρέμβαση της διεθνούς κοινότητας στην Αλβανία εδράζεται στην ύπαρξη μιας κυβέρνησης εθνικής συμφιλίωσης. Αν εκλείψει, παύει να υπάρχει και η βάση για τη δική μας παρέμβαση".

Ο Ιταλός υπουργός Αμυνας Μπενιαμίνο Αντρεάτα είχε πει προχτές στο Ιταλικό Κοινοβούλιο ότι, αν η αλβανική κυβέρνηση πέσει, πρέπει να αναθεωρηθούν και οι λόγοι της παρουσίας της πολυεθνικής δύναμης στην Αλβανία, και ενδεχομένως να αποφασιστεί η αποχώρησή της. Ο Ντίνι επανέλαβε ότι οι εκλογές πρέπει να γίνουν τον Ιούνιο, άλλως...

Από την πλευρά του ο Αλβανός Πρωθυπουργός, Μπασκίμ Φίνο εξέφρασε τη "λύπη" του για την "απειλή" της Ιταλίας. Απευθύνοντας έκκληση προς τον Μπερίσα να συναινέσει σε ένα συμβιβασμό, επανέλαβε το επιχείρημα ότι "αυτή είναι η τελευταία ευκαιρία για όλους τους Αλβανούς, όχι μόνο για την έξοδο από την κρίση, αλλά και για το μέλλον της χώρας, ιδιαιτέρως για την οικοδόμηση θεσμών, για την επικράτηση του νόμου και για τη δημιουργία μιας πανίσχυρης οικονομίας της αγοράς".

Στο μεταξύ οι Δημοκρατικοί του Μπερίσα επιχειρούν να αποκαταστήσουν τα ερείσματά τους στη Δύση, ειδικά στη Γερμανία, την οποία επισκέφθηκε χτες αντιπροσωπεία του. Σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες, πάντως, το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα, με το οποίο ο Μπερίσα και οι Δημοκρατικοί είχαν άριστες σχέσεις πριν το ξέσπασμα της κρίσης, υιοθέτησε "αυστηρούς" τόνους. Συνέστησε δηλαδή στους συνομιλητές του "να μην τορπιλίσουν τη διεξαγωγή των εκλογών" και να βρουν ένα συμβιβασμό με το Σοσιαλιστικό Κόμμα και την κυβέρνηση Φίνο για την αλλαγή του εκλογικού συστήματος, από πλειοψηφικό σε μια μορφή αναλογικής.

ΑΓΚΥΡΑ.-

Οι πολιτικοί ηγέτες της Τουρκίας, ειδικά οι κυβερνώντες, αποδύονται σε μια σειρά "σπειροειδών" ελιγμών τις τελευταίες μέρες, με αντικειμενικό στόχο να παραμείνουν στην εξουσία, μεσοπρόθεσμα ή βραχυπρόθεσμα: για άλλη μια φορά, το πολιτικό σκηνικό της γείτονος αποκτά χαρακτηριστικά λαβύρινθου- χωρίς μίτο της Αριάδνης. Το κύριο άρθρο της "Turkish Daily News" είχε προχτές έναν πολύ εύγλωττο τίτλο: "Το χάος στο οποίο έχουμε βρεθεί"...

Ο πρωθυπουργός και ηγέτης του "ισλαμικού" Κόμματος Ευημερίας Νετσμετίν Ερμπακάν "προκάλεσε" ξανά χτες τους στρατηγούς, λέγοντας ότι η άρνηση στους μαθητές του δικαιώματος να φοιτούν σε θρησκευτικά σχολεία ισοδυναμεί με παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Οπως μετέδωσε το πρακτορείο Ανατολή, ο Ερμπακάν τόνισε ότι "είναι το φυσικότερο δικαίωμα των ανθρώπων να διδάσκουν τη θρησκεία τους στα παιδιά τους από νεαρή ηλικία... Είναι ένα δικαίωμα αναγνωρισμένο από τα Ηνωμένα Εθνη και τις ευρωπαϊκές διακηρύξεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Είναι αναγνωρισμένο σε όλο τον κόσμο". Τι σημαίνει η δήλωση; Πολύ απλά, την αντίθεση του Ερμπακάν στο αίτημα του στρατού - όπως το εξέφρασε το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας - να αυξηθεί η υποχρεωτική εκπαίδευση στα οκτώ χρόνια από πέντε που είναι σήμερα, δηλαδή ουσιαστικά να καταργηθεί η μεσαία βαθμίδα των κρατικών θρησκευτικών σχολείων, στην οποία οι μαθητές αρχίζουν να φοιτούν από την ηλικία των 11 ετών.

Την ίδια ώρα, η υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Τανσού Τσιλέρ, επιχείρησε να "συνετίσει" τους στρατηγούς, απειλώντας με αποστρατεύσεις και κατηγορώντας τους για "ανάμειξη στην πολιτική" - για να προσκρούσει στην οξεία αντίδραση του αρχηγού του γενικού επιτελείου στρατηγού Ισμαϊλ Χακί Καρανταγί.

Οι "Χουριέτ" και "Σαμπάχ" ανέφεραν ότι η Τσιλέρ, σε συνάντησή της με τον Καρανταγί την 16η Απρίλη, επέκρινε τις δηλώσεις πολιτικού περιεχομένου, στις οποίες είχε προβεί ο υπαρχηγός του γενικού επιτελείου, στρατηγός Τσεβίκ Μπιρ.

"Οι συνάδελφοί μου κάνουν το καθήκον τους και δεν αναμειγνύονται στην πολιτική (...) κάνετε ό,τι μπορείτε", απάντησε ο Καρανταγί, κατά τις ίδιες πηγές.

Σε μια σαφή ένδειξη πολιτικού αμοραλισμού, η Τσιλέρ - πάντα κατά τις δύο εφημερίδες - ζήτησε παράλληλα την υποστήριξη του στρατού, σε μια προσπάθεια "εξουδετέρωσης" του ισλαμικού Κόμματος της Ευημερίας του πρωθυπουργού Ερμπακάν και εταίρου της στον κυβερνητικό συνασπισμό. Ο Καρανταγί αρνήθηκε, επαναλαμβάνοντας την επωδό ότι "ο στρατός δεν αναμειγνύεται στις πολιτικές υποθέσεις".

Στο μεταξύ, ο πρώην υπουργός της κυβέρνησης Ερμπακάν, Γιαλίμ Ερέζ, είπε χτες ότι ελπίζει σθεναρά στο σχηματισμό μιας συμμαχίας για την ανατροπή της.

Ο Ερέζ επιχειρεί να σχηματίσει μια συμμαχία πολιτικών που υποστηρίζουν τον κοσμικό χαρακτήρα του τουρκικού κράτους, αφότου παραιτήθηκε από τη θέση του υπουργού Εμπορίου και Βιομηχανίας, τον περασμένο μήνα, με αφορμή την απροθυμία της κυβέρνησης να "καταστείλει τις δραστηριότητες των ισλαμιστών".

Ο ηγέτης του Κόμματος της Δημοκρατικής Αριστεράς Μπουλέντ Ετζεβίτ "πιστεύει στην ανάγκη να δημιουργηθεί μια ισχυρή σκιώδης κυβέρνηση για να ασκήσει πίεση στους Ισλαμιστές και να τους διώξει από την εξουσία", αλλά απέφυγε να υποστηρίξει σαφώς τον Ερέζ.

"Συμφωνούμε ότι η κυβέρνηση αυτή πρέπει να φύγει το συντομότερο δυνατό. Συμφωνούμε επίσης ότι μια εναλλακτική κυβέρνηση πρέπει να έχει βρεθεί προηγουμένως", δήλωσε ο Ετζεβίτ, έπειτα από τις συνομιλίες του με τον πρώην υπουργό.

ΑΓΚΥΡΑ.-

Οι πολιτικοί ηγέτες της Τουρκίας, ειδικά οι κυβερνώντες, αποδύονται σε μια σειρά "σπειροειδών" ελιγμών τις τελευταίες μέρες, με αντικειμενικό στόχο να παραμείνουν στην εξουσία, μεσοπρόθεσμα ή βραχυπρόθεσμα: για άλλη μια φορά, το πολιτικό σκηνικό της γείτονος αποκτά χαρακτηριστικά λαβύρινθου- χωρίς μίτο της Αριάδνης. Το κύριο άρθρο της "Turkish Daily News" είχε προχτές έναν πολύ εύγλωττο τίτλο: "Το χάος στο οποίο έχουμε βρεθεί"...

Ο πρωθυπουργός και ηγέτης του "ισλαμικού" Κόμματος Ευημερίας Νετσμετίν Ερμπακάν "προκάλεσε" ξανά χτες τους στρατηγούς, λέγοντας ότι η άρνηση στους μαθητές του δικαιώματος να φοιτούν σε θρησκευτικά σχολεία ισοδυναμεί με παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Οπως μετέδωσε το πρακτορείο Ανατολή, ο Ερμπακάν τόνισε ότι "είναι το φυσικότερο δικαίωμα των ανθρώπων να διδάσκουν τη θρησκεία τους στα παιδιά τους από νεαρή ηλικία... Είναι ένα δικαίωμα αναγνωρισμένο από τα Ηνωμένα Εθνη και τις ευρωπαϊκές διακηρύξεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Είναι αναγνωρισμένο σε όλο τον κόσμο". Τι σημαίνει η δήλωση; Πολύ απλά, την αντίθεση του Ερμπακάν στο αίτημα του στρατού - όπως το εξέφρασε το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας - να αυξηθεί η υποχρεωτική εκπαίδευση στα οκτώ χρόνια από πέντε που είναι σήμερα, δηλαδή ουσιαστικά να καταργηθεί η μεσαία βαθμίδα των κρατικών θρησκευτικών σχολείων, στην οποία οι μαθητές αρχίζουν να φοιτούν από την ηλικία των 11 ετών.

Την ίδια ώρα, η υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Τανσού Τσιλέρ, επιχείρησε να "συνετίσει" τους στρατηγούς, απειλώντας με αποστρατεύσεις και κατηγορώντας τους για "ανάμειξη στην πολιτική" - για να προσκρούσει στην οξεία αντίδραση του αρχηγού του γενικού επιτελείου στρατηγού Ισμαϊλ Χακί Καρανταγί.

Οι "Χουριέτ" και "Σαμπάχ" ανέφεραν ότι η Τσιλέρ, σε συνάντησή της με τον Καρανταγί την 16η Απρίλη, επέκρινε τις δηλώσεις πολιτικού περιεχομένου, στις οποίες είχε προβεί ο υπαρχηγός του γενικού επιτελείου, στρατηγός Τσεβίκ Μπιρ.

"Οι συνάδελφοί μου κάνουν το καθήκον τους και δεν αναμειγνύονται στην πολιτική (...) κάνετε ό,τι μπορείτε", απάντησε ο Καρανταγί, κατά τις ίδιες πηγές.

Σε μια σαφή ένδειξη πολιτικού αμοραλισμού, η Τσιλέρ - πάντα κατά τις δύο εφημερίδες - ζήτησε παράλληλα την υποστήριξη του στρατού, σε μια προσπάθεια "εξουδετέρωσης" του ισλαμικού Κόμματος της Ευημερίας του πρωθυπουργού Ερμπακάν και εταίρου της στον κυβερνητικό συνασπισμό. Ο Καρανταγί αρνήθηκε, επαναλαμβάνοντας την επωδό ότι "ο στρατός δεν αναμειγνύεται στις πολιτικές υποθέσεις".

Στο μεταξύ, ο πρώην υπουργός της κυβέρνησης Ερμπακάν, Γιαλίμ Ερέζ, είπε χτες ότι ελπίζει σθεναρά στο σχηματισμό μιας συμμαχίας για την ανατροπή της.

Ο Ερέζ επιχειρεί να σχηματίσει μια συμμαχία πολιτικών που υποστηρίζουν τον κοσμικό χαρακτήρα του τουρκικού κράτους, αφότου παραιτήθηκε από τη θέση του υπουργού Εμπορίου και Βιομηχανίας, τον περασμένο μήνα, με αφορμή την απροθυμία της κυβέρνησης να "καταστείλει τις δραστηριότητες των ισλαμιστών".

Ο ηγέτης του Κόμματος της Δημοκρατικής Αριστεράς Μπουλέντ Ετζεβίτ "πιστεύει στην ανάγκη να δημιουργηθεί μια ισχυρή σκιώδης κυβέρνηση για να ασκήσει πίεση στους Ισλαμιστές και να τους διώξει από την εξουσία", αλλά απέφυγε να υποστηρίξει σαφώς τον Ερέζ.

"Συμφωνούμε ότι η κυβέρνηση αυτή πρέπει να φύγει το συντομότερο δυνατό. Συμφωνούμε επίσης ότι μια εναλλακτική κυβέρνηση πρέπει να έχει βρεθεί προηγουμένως", δήλωσε ο Ετζεβίτ, έπειτα από τις συνομιλίες του με τον πρώην υπουργό.