Μια φοβερή κατολίσθηση στα φράγματα του Νέστου (για το οποία έχουμε αναφερθεί στο παρελθόν) έφερε ξανά το θέμα στην επικαιρότητα. Τουλάχιστο στο Νομό Δράμας, μια και τα αθηναϊκά ΜΜΕ αρκούνται στις δηλώσεις του Πάγκαλου για την "κάλυψη των εγκληματιών" από αυτούς που αντιδρούν στη ΣυνθήκηΣΕΝΓΚΕΝ,τις υγιεινές χορτόσουπες της κυρίας Δάφνης (λέγε με Ρέππα) και τα εκσυγχρονοκεντροαριστερά σενάρια των Τσουκάτου - Πανταγιά - Κύρκου - Παπαγιαννάκη - Δαμανάκη και δε συμμαζεύεται.
Από τον προηγούμενο Σεπτέμβρη σταμάτησε να κυλά ο Νέστος κατάντι των φραγμάτων, με ό,τι αυτό σημαίνει για τη γεωργία και τα υπόγεια ύδατα της περιοχής. Το Νοέμβρη του 1996 ζημιά στο δεύτερο θυρόφραγμα είχε σαν αποτέλεσμα να πλημμυρίσει το υπόγειο του εργοστασίου ηλεκτροπαραγωγής. Κανένας ποτέ δεν έμαθε την πλήρη έκταση της καταστροφής. Μέχρι σήμερα γνωρίζαμε ότι το απόρρητο αφορούσε στρατιωτικά μυστικά, άντε κι ορισμένες πτυχές της εξωτερικής μας πολιτικής. Οχι όμως και τις... πατάτες της ΔΕΗ. Οι κατολισθήσεις σ' όλη την περιφέρεια της λίμνης του Θησαυρού,όπως επισημαίνει η εφημερίδα "Καλημέρα κυρά - ΓΗ",ήταν συνεχείς. Οπου το νερό έρχεται σε επαφή με το έδαφος. Κι αυτό γιατί σύμφωνα με τη γνώμη ειδικών επιστημόνων "το έδαφος της περιοχής είναι σαθρό κι επειδή τα πρανή των λιμνών είναι κατακόρυφα".Ομως με βάση αυτά τα δυο στοιχεία δεν έπρεπε να σχεδιαστούν τα φράγματα. Οι ίδιοι επιστήμονες διατύπωσαν την άποψη ότι "οι κατολισθήσεις θα συνεχίζονται και θα αυξάνονται" κι ότι τελικά "η ΔΕΗ θα αναγκαστεί κάποια στιγμή να εγκαταλείψει το έργο".
Στα μέσα του Απρίλη έγιναν εκτεταμένες κατολισθήσεις κοντά στη γέφυρα Παπάδων που πρόσφατα είχε φτιάξει η ΔΕΗ. Ξεκίνησαν από ύψος εκατό μέτρων από την επιφάνεια της λίμνης, που διαμορφώθηκε στο σημείο αυτό με τη δημιουργία του φράγματος Θησαυρού. Το μέγεθός τους ήταν τέτοιο που συμπαρέσυραν και το οδόστρωμα του επαρχιακού δρόμου που συνδέει το Σιδερόνερο και τη Σκαλωτή με τον υπόλοιπο νομό. Το μήκος της λίμνης που σχηματίστηκε είναι σαράντα χιλιόμετρα και φτάνει μέχρι τις παρυφές των χωριών Ποταμοί και Πέρασμα. Οι κλίσεις των πρανών είναι πολύ μεγάλες και η κοίτη του ποταμού σε μεγάλο βάθος. Οταν συνεπώς ανυψώνεται η στάθμη της λίμνης θα διαβρέχονται τα χαλαρά και εύθραυστα εδάφη, με αποτέλεσμα να ανατρέπονται λόγω βαρύτητας, όπως ήδη αναφέραμε. Μάλιστα στη διαδρομή μεταξύ των δυο φραγμάτων Πλατανόβρυσης και Θησαυρού διαδραματίζονται συνεχώς κατολισθήσεις που μπορεί να παρατηρήσει ο καθένας.
Ας ξεκινήσουμε με την απροθυμία της συστηματικής έρευνας από τη ΔΕΗ γύρω από το τι ακριβώς συμβαίνει στο βυθό της λίμνης, το μέγεθος των επιπτώσεων στα πρανή του ταμιευτήρα, την ανυπαρξία μελέτης για την κίνηση των στερεών στην κοίτη του ποταμού, αλλά και τη μακροβιότητα του έργου και εν τέλει τη χρησιμότητα του φράγματος. Να κλείσουμε με τη "φροντίδα" της ΔΕΗ να αποκαταστήσει την επικοινωνία της Δράμας με τα χωριά που αναφέραμε κατασκευάζοντας ένα δρόμο λίγα μέτρα μακριά από αυτόν που κατακρημνίστηκε. Αντί γι' αυτές τις προχειρότητες θα έπρεπε να κατασκευαστεί μια ασφαλής παρακαμπτήριος. Γιατί μπορεί αυτή τη φορά από σύμπτωση να μη θρηνήθηκαν θύματα, τίποτα όμως δεν αποκλείει αυτό να συμβεί την επόμενη φορά. Και τότε ποιος θα αναλάβει την ευθύνη; Ο νομάρχης που κάνει ότι δεν καταλαβαίνει; Η διοίκηση της ΔΕΗ; Η μήπως η υπερυπουργός "Ανάπτυξης"; Τότε όλοι θα νίπτουν τας χείρας τους ως άλλοι Πόντιοι Πιλάτοι κι ο ένας θα ρίχνει τις ευθύνες στον άλλον. Πριν μπούμε σ' ένα τέτοιο τοπίο που δεν επιθυμεί κανείς, καλό θα είναι να παρθούν μέτρα. Προτάσεις υπάρχουν. Είναι θέμα πολιτικής βούλησης και συνειδητοποίησης από τους φιλελεύθερους κυβερνώντες, που αρέσκονται στην προσωνυμία "σοσιαλιστές", ότι οι ανθρώπινες ζωές ούτε μπορεί, ούτε πρέπει να κοστολογούνται όπως λ.χ. οι πατάτες μετά από κάποιο ατύχημα.Πρέπει να αποτρέπονται τουλάχιστο αυτά που μπορούν να προβλεφτούν. Και η περίπτωση των φραγμάτων ανήκει σ' αυτή την περίπτωση.
Η παρουσία του ΙΜΔΑ (Ινστιτούτο Μαραγκοπούλου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου) υπό τη διεύθυνση της καθηγήτριας Αλίκης Μαραγκοπούλου, είναι κάτι παραπάνω από εμφανής εδώ και χρόνια. Φυσικά το κέντρο βάρος των δραστηριοτήτων του είναι τα ανθρώπινα δικαιώματα που καθημερινά καταπατούνται σ' όλα τα γεωγραφικά μήκη και πλάτη της Γης. Ετσι η έκδοση του παρόντος βιβλίου για το δικαίωμα στο περιβάλλον, αποτελεί μια ευχάριστη έκπληξη. Κι αυτό γιατί όταν ένα Ιδρυμα με τη σοβαρότητα του ΙΜΔΑ ασχολείται με οικολογικά ζητήματα, μόνο θετικές υπηρεσίες μπορεί να προσφέρει. Βέβαια, για να ακριβολογούμε, το 1987 και το 1988 είχε διοργανώσει δύο δημόσιες συζητήσεις. Για τις νομικές απόψεις της προστασίας του περιβάλλοντος και τη ρύπανση στην Πτολεμαϊδα. Αυτή τη φορά υπάρχει μια συστηματική θεώρηση πάνω στα παγκόσμια προβλήματα του περιβάλλοντος (πρώτο μέρος) και τα ελληνικά - μεσογειακά ζητήματα (δεύτερο μέρος). Τα κείμενα υπογράφουν δεκαέξι διακεκριμένοι επιστήμονες μεταξύ των οποίων οι Θ. Λέκκας, Γ. Σιούτη, Μ. Σκούλλος, Β. Ρώτης, Π. Καζάκος και Θ. Σκουλικίδης. Ειδικά ο τελευταίος έχει γράψει ένα εξαίρετο κείμενο που αφορά την επίδραση της ρύπανσης στα μνημεία. Θέμα που απασχολεί με ιδιαίτερη οξύτητα την Αθήνα, αν αναλογιστούμε τις ζημιές που υφίσταται η Ακρόπολη και άλλα μνημεία από τη χημική ρύπανση. Τα SOS και οι λύσεις που υπάρχουν κατατίθενται από τους επιστήμονες. Το ζήτημα είναι αν ο κύριος αποδέκτης - που είναι η κυβέρνηση - τα λαμβάνει. Κι αν ναι, είναι διατεθειμένοι να προχωρήσουν σε μέτρα για τη σωτηρία του περιβάλλοντος πέρα από τις επετειακές διακηρύξεις και τις προεκλογικές υποσχέσεις...
Εικόνα από την κατολίσθηση του Απρίλη. Ευτυχώς δεν υπήρξαν θύματα
Το βουνό καταρρέει, χωρίς να ιδρώνει το αυτί κανενός αρμοδίου
Προσπάθεια να διορθωθούν τα... αδιόρθωτα
Η ΔΕΗ σε μια νέα σοσιαλνεοφιλελεύθερη εκδοχή τού "αποφασίζομεν και διατάσσομεν"
Η Οικολογική Κίνηση Δράμας, από τις πιο δραστήριες του συγκεκριμένου χώρου πανελλαδικά, ζήτησε από τη ΔΕΗ να αδειάσει τη λίμνη 20-30 μέτρα, έτσι ώστε, αφού τη φωτογραφήσει, να μελετήσει τις κατολισθήσεις στην περιφέρεια της λίμνης Θησαυρού. Μόνο έτσι θα μπορέσουν να βρουν αποτελεσματικούς τρόπους αντιμετώπισης των φαινομένων. Παράλληλα, ζήτησε από την επιχείρηση - μέσω του εκπροσώπου της στο Νομαρχιακό Συμβούλιο - τα παρακάτω:
- Την καταβολή μισθώματος για τη χρήση γης.
- Την πληρωμή 20 δρχ. ανά κυβικό μέτρο νερού που αντλείται από τους παραπόταμους της Δράμας και που υπολογίζονται σε 250 εκατ. κυβικά μέτρα.
- Το 1/20 του νερού να επαναφέρεται για την άρδευση του κάμπου της Δράμας.
- Η αποζημίωση των αγροτών που το νερό κατέκλυσε τα χωράφια τους, από 600.000 δρχ. το στρέμμα να γίνει 5.000.000 δρχ.
- Να δίνεται μηνιαία αποζημίωση στους κατοίκους (σ.σ. σε όσους μένουν ακόμα εκεί) των χωριών Ποταμός και Πέρασμα 80.000 δρχ. το μήνα.
- Να ανακατασκευάσει τις ζημιές που προκάλεσε.
- Και, τέλος, να εφαρμόσει όλα όσα προβλέπονται από την ΜΠΕ.