ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

UFO τύπου Συνασπισμού

1. Δε θα ήθελα να μιλήσω με όρους πολιτικούς για την εμφάνιση του Αλέξη Τσίπρα κατά την προεκλογική περίοδο, γιατί περισσότερο μ' ενδιαφέρει εδώ ο ρόλος που έπαιξαν οι image makers για τη θεαματική προβολή του. Ενα διαφημιστικό γραφείο έστησε τον Τσίπρα σαν λαϊκό μοντέλο του οίκου Ασλάνη έτοιμο να παίξει σε τηλεοπτικό σίριαλ επιπέδου Μανούσου Μανουσάκη. Το επόμενο βήμα τους ήταν να δώσουν όνομα στο σίριαλ και βρήκαν αυτό της Ανοιχτής Πόλης. Πρόκειται για το όνομα λογοτεχνικού περιοδικού που εξέδιδαν στην Αμερική περιθωριακοί, οι οποίοι ουδεμία σχέση είχαν με το αμερικάνικο κράτος και τα παρακλάδια του. Δεν περίμενα φυσικά από τους διαφημιστές να σεβαστούν το περιοδικό και τις ιδέες του, γιατί γνωρίζω πόσο τυχάρπαστα άτομα είναι. Ο,τι τους κάτσει. Ετσι όμως γεννήθηκε το UFO Τσίπρας, που, ξετυλίγοντας τη γυαλιστερή ένδειά του, αποφάσισε με το ρόλο αυτό να κάνει αισθητή την παρουσία του στο χώρο της γενικής και αόριστης Αριστεράς.

2. Ο Αλαβάνος, ερμηνεύοντας τον κόσμο του θεάματος σαν λαϊκό μέντιουμ σε περιτύλιγμα Πυθίας, εκπαραθύρωσε τον υποψήφιο Παπαγιαννάκη στο όνομα της AGB, δηλαδή της τηλεοπτικής χωματερής. Σαν αριστερός (να μην ξεχνιόμαστε κιόλας), έδωσε το χέρι του στο νέο χειλάκι πετροκέρασο και μάγουλο βερίκοκο προσέχοντας τους τρόπους, την εμφάνιση και, το κυριότερο, αν είναι άξιο το UFO για την ασυλία που θα απολαμβάνει από δω και στο εξής.

3. Στο κέντρο του θεάματος, το UFO του Συνασπισμού δεν άργησε να περάσει στο παραλήρημα και στο μεγαλοϊδεατισμό, που είναι μόνιμα μοτίβα αυτών των ουράνιων σχηματισμών.

4. Πίσω από το UFO κρύβεται η πείνα και η δίψα του Συνασπισμού για ποσοστά. Πίσω από τους επαίνους του Αλαβάνου για τη νεότητα κρύβεται η επιβίωση των βετεράνων του ιστορικού συμβιβασμού. Η περιφρόνηση, που ήταν προϊόν του αλτρουισμού της νεότητας, τώρα καταλήγει σε μια γήρανση άνευ όρων θυσία στη μάχη των ποσοστών.

5. Παραφράζοντας τον Μάιστερ Εκχαρτ, θα έλεγα πως προτιμώ να μείνει η νεολαία στην κόλαση της πραγματικότητας παρά στον παράδεισο που απλόχερα μοιράζει το θέαμα δυστυχώς και μέσω του Τσίπρα.

6. Από τη στιγμή που ο Τσίπρας, αγαπημένος του θεάματος, στέφτηκε βασιλιάς των ποσοστών, ας του θυμίσει κάποιος τα λόγια του Ιταλο Καλβίνο: «Το σκήπτρο πρέπει να το κρατάς όρθιο, με το δεξί, αλίμονο αν θελήσεις να το αφήσεις, άλλωστε δε θα ήξερες πού να το ακουμπήσεις, δίπλα στο θρόνο δεν υπάρχουν τραπεζάκια ή μπουφέδες ή τρίποδα στα οποία να μπορείς ν' ακουμπήσεις, σαν πούμε, ένα ποτήρι, ένα τασάκι, ένα τηλέφωνο^. ο θρόνος είναι απομονωμένος, σε περίοπτη βέβαια θέση, στο τέλος μιας μικρής αλλά απότομης σκάλας, κι αν σου πέσει κάτι, αμέσως κατρακυλάει και δεν το ξαναβρίσκεις. Αν το σκήπτρο σου πέσει από το χέρι, εσύ θα πρέπει να σηκωθείς, να κατέβεις από το θρόνο και να το μαζέψεις, αφού κανείς δεν επιτρέπεται να το αγγίξει εκτός από τον βασιλιά· και δεν είναι βέβαια ωραίο θέαμα ένας βασιλιάς να σέρνεται στο πάτωμα για να μαζέψει το σκήπτρο του που κατέληξε κάτω από κάποιο έπιπλο ή την κορόνα, που είναι εύκολο να γλιστρήσει από το κεφάλι σου αν κάνεις πως σκύβεις».

7. Τώρα που το UFO του Συνασπισμού έχει ξεφύγει εντελώς, θα πρέπει το επιτελείο που τον ανέδειξε να του υποδείξει το φυσικό του χώρο, που δεν είναι άλλος από το πλανητάριο. Εκεί ο μικρός Αλέξης θα διαπιστώσει πως δεν είναι μόνος στο σύμπαν.

Του
Γιώργου ΚΑΚΟΥΛΙΔΗ

ΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ

Ζωγράφος του εργατικού μόχθου

Στο έργο ενός μεγάλου και πρωτοπόρου εικαστικού καλλιτέχνη της γενιάς του '30, του Διαμαντή Διαμαντόπουλου (1914-1995), είναι αφιερωμένη η εκδήλωση που διοργανώνει αύριο (8.30μ.μ.) στην αίθουσα εκδηλώσεων του Δημαρχείου Νίκαιας (Π. Τσαλδάρη 10) η Πνευματική Εστία Νίκαιας. Θα μιλήσει ο ακαδημαϊκός και ιστορικός Τέχνης, καθηγητής, Χρύσανθος Χρήστου με θέμα: «Διαμαντής Διαμαντόπουλος, ο ζωγράφος του ανθρώπινου μόχθου και της καθημερινής πραγματικότητας». Παράλληλα, θα προβληθούν διαφάνειες.

Ο Δ. Διαμαντόπουλος υπήρξε πρωτοπόρος της τέχνης. Μιας τέχνης με συνείδηση του κοινωνικού ρόλου της και ταξική επιλογή στο περιεχόμενό της. Ισως, λόγω αυτής της συνειδητής ταξικής επιλογής στην τέχνη και τη ζωή του, ο μεγάλος ζωγράφος, γλύπτης και χαράκτης Διαμαντής Διαμαντόπουλος, ένας από τους πρωτοπόρους της γενιάς του '30, έμεινε τόσο μοναχικός. Σίγουρα γι' αυτό προτίμησε να βγάζει τον επιούσιο δουλεύοντας σαν οικοδόμος, παρά να υποκύψει στις δοσοληψίες με τα εμπορικά κυκλώματα της τέχνης. Γι' αυτό διάλεξε το δρόμο της καλλιτεχνικής, ανθρώπινης και ιδεολογικής ακεραιότητας, δρόμος που φαινόταν, αλλά δεν ήταν, παραγωγική και κοινωνική «σιωπή». Γι' αυτό προτίμησε, συνειδητά, το «περιθώριο» του φτωχικού προσφυγικού σπιτιού του στο Βύρωνα, όπου μεγαλούργησε, ζωγραφίζοντας, κυρίως, τον απλό, λαϊκό άνθρωπο του καθημερινού μόχθου.

Ο Δ. Διαμαντόπουλος γεννήθηκε το 1914 στη Μαγνησία της Μικράς Ασίας. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, ήρθε στην Αθήνα. Μαθητής ακόμη, με παρότρυνση του φίλου του Φώτη Γιοφύλλη, εξέθεσε το 1930 τις πρώτες του τέμπερες. Στα χρόνια 1931 - 1936 σπούδασε στην ΑΣΚΤ κοντά στους Δ. Μπισκίνη και Κ. Παρθένη. Το 1934, σπουδαστής ακόμη στην ΑΣΚΤ, φιλοτέχνησε σκηνικά και κοστούμια για την «Αλκηστη» του Ευριπίδη, που ανέβασε ο Κ. Κουν στη «Λαϊκή Σκηνή». Από τις πρώιμες ακόμη εργασίες του, πριν ακόμη τελειώσει τις σπουδές του στην ΑΣΚΤ, διαφαίνεται ότι έχει επαφή με τις σύγχρονες αναζητήσεις. Μετά τις σπουδές του, ταξίδεψε στην Ελλάδα, το Παρίσι, τη Ρώμη και τη Νάπολη. Με τη στροφή του Δ. Διαμαντόπουλου προς την ανθρώπινη μορφή, μετά το 1937, έχουμε μια τομή στην καλλιτεχνική του δημιουργία, που συνοδεύεται και από την έμφαση σε θέματα ανάλογα με αυτά του Τσαρούχη (εσωτερικά, φαντάρους και νέους).

Οπως σημειώνει ο Χρύσανθος Χρήστου στο «Λεξικό Εικαστικών Καλλιτεχνών» (εκδόσεις «Μέλισσα»), «από το 1940 ο καλλιτέχνης διευρύνει τη θεματογραφία του, πλουτίζει το μορφοπλαστικό του λεξιλόγιο και με την προτίμησή του στα γαιώδη χρώματα και τους χαμηλούς τόνους, δίνει νέες προεκτάσεις στη ζωγραφική του γλώσσα. Μάλιστα, όσο περνούν τα χρόνια, τόσο και περισσότερο μεταφέρει το κέντρο βάρους στα θέματα του ανθρώπινου μόχθου, τη μητέρα και το παιδί και τις μεγάλες συνθέσεις».

Ο Δ. Διαμαντόπουλος εντάχτηκε στο ΕΑΜ και αγωνίστηκε με τα δικά του «όπλα» ενάντια στον κατακτητή. Θεωρούμενος σαν ένας από τους κορυφαίους δημιουργούς, επιλέχθηκε (με 25 έργα του) για την πρώτη μεταπολεμική έκθεση στο εξωτερικό. Είναι από τους λίγους της γενιάς του, που στη στροφή προς το λαϊκό, αποδίδουν την κοινωνική σημασία του. Από τα χρόνια του εμφυλίου και μέχρι τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης, ο Δ. Διαμαντόπουλος αποτραβήχτηκε από την εκθεσιακή δημοσιότητα, χωρίς να πάψει να δημιουργεί. Η ζωγραφική του θα ξαναδείξει το «φως» στην «Ωρα» του Ασαντούρ Μπαχαριάν. Τρία χρόνια αργότερα, η Εθνική Πινακοθήκη τον τιμά με αναδρομική έκθεση έργων του, ενώ μαζί με τον Κ. Κουλεντιανό προτείνεται και εκπροσωπεί την Ελλάδα στην Μπιενάλε της Βενετίας.

Βαθιά ανθρωποκεντρικός ζωγράφος, ανέπτυξε ένα περήφανο, μαχητικό και ανεξάρτητο φρόνημα. Στο έργο του ερμήνευσε το μοντέρνο, με τρόπο ελληνικό - γεροσύνη, απλότητα, μέγεθος πλαστικό.

«Πρόκειται για μια ζωγραφική», υπογραμμίζει ο Χρ. Χρήστου, «που πέρα από τη σχηματοποίηση και την αποσπασματικοποίηση των μορφών, το συνδυασμό τύπων της παράδοσης και προσωπικών κατακτήσεων, υποβάλλει, με τους προσωπικούς συνδυασμούς του, κάτι από τον ίδιο το χαρακτήρα των καιρών μας. Κατορθώνει να συνδυάσει αναγκαιότητα και ελευθερία, παρόν και ιστορία, βεβαιότητα και ανασφάλεια, ζωή και θάνατο. Και αυτά, όχι τόσο με τα θεματικά στοιχεία, όσο με τη γνησιότητα και την πηγαιότητα της εκφραστικής του γλώσσας, τη σύνθεση και το μορφοπλαστικό λεξιλόγιο, το χώρο και το χρώμα, δηλαδή τις καθαρά ζωγραφικές αξίες».

Η. ΜΟΡΤΟΓΛΟΥ