Πλήρης συμμόρφωση της λειτουργίας ολόκληρου του συστήματος της δημόσιας εκπαίδευσης στα ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια της «ελεύθερης αγοράς» είναι ο απώτερος στόχος της επιδιωκόμενης αναθεώρησης του άρθρου 16 του Συντάγματος από τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ, σύμφωνης με τις ευρωενωσιακές κατευθύνσεις. Στόχος που αν επιτευχθεί θα διαμορφώσει μια εφιαλτική πραγματικότητα για την εργατική λαϊκή οικογένεια, καθώς θα επιφέρει ένα συντριπτικό πλήγμα στο δικαίωμα των παιδιών της για πρόσβαση και απόκτηση μόρφωσης.

Η αναβολή της συζήτησης για την ενδεχόμενη αναθεώρηση του άρθρου και η μετάθεσή της για το Γενάρη ή το Φλεβάρη του 2007, δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να οδηγήσει στον εφησυχασμό το κίνημα. Είναι διακηρυγμένη η συμφωνία της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ για την αναθεώρηση του άρθρου, που θα σημάνει ουσιαστικά την κατάργηση της δημόσιας και δωρεάν Παιδείας.

Το εργατικό λαϊκό κίνημα οφείλει να ιεραρχήσει ως κύρια προτεραιότητα την πάλη ενάντια σε μια τέτοια εξέλιξη, συνειδητοποιώντας πως συνέπεια της αναθεώρησης του άρθρου 16 δε θα είναι μόνο το άνοιγμα του δρόμου για ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων ή αναγνώριση όσων μαγαζιών διαδίδουν σήμερα ότι λειτουργούν ως «ιδιωτικά πανεπιστήμια». Αυτό είναι το πρώτο βήμα για μια συνολική αναδιάρθρωση του εκπαιδευτικού συστήματος από το πανεπιστήμιο έως το νηπιαγωγείο, προκειμένου η εκπαίδευση να υπαχθεί ολοκληρωτικά στις σύγχρονες αναδιαρθρώσεις της καπιταλιστικής οικονομίας.

Για την ανάπτυξη αυτής της πάλης πρέπει εξαρχής να απορριφτεί το μύθευμα πως με τη λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων θα ανακοπεί η φοιτητική μετανάστευση. Να μάθει ο λαός την αλήθεια πως τα ιδιωτικά «πανεπιστήμια» των χωρών της ΕΕ παίζουν παντού και πάντα δευτερεύοντα, συμπληρωματικό και συχνά προσωρινό ρόλο. Και να κατανοηθεί βαθιά ότι η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων είναι αναγκαία για την άρχουσα τάξη και τους πολιτικούς της εκφραστές ώστε να δημιουργηθούν συνθήκες αγοράς που θα εξαναγκάσουν τα δημόσια πανεπιστήμια να λειτουργήσουν όπως τα ιδιωτικά, «με ενότητα και ομοιογένεια», όπως λέει και το ΠΑΣΟΚ.

-- Μείωση της ήδη ισχνής κρατικής χρηματοδότησης στα περισσότερα δημόσια πανεπιστήμια. Καθώς στο πλαίσιο του «υγιούς (σ.σ. για τα κέρδη των κεφαλαιοκρατών) ανταγωνισμού» τα ποσά που σήμερα κατευθύνονται στη δημόσια εκπαίδευση θα μοιράζονται σε όλα τα ανώτατα ιδρύματα, τόσο στα δημόσια όσο και στα ιδιωτικά. Αν, δε, επικρατήσει και το ευρωενωσιακό κριτήριο της μοιρασιάς με βάση την ισχύ κάθε ιδρύματος, τότε είναι εύκολα κατανοητό ότι η χρηματοδότηση προς τα ιδρύματα θα κατανέμεται ανισομερώς, με καθαρά «αγοραία» κριτήρια, πράγμα που θα οδηγήσει σε οικονομικό στραγγαλισμό ιδρύματα και ειδικότητες που ...δεν «πουλάνε».

-- Αύξηση του κόστους των ανώτατων σπουδών για τη λαϊκή οικογένεια που ήδη υφίσταται τεράστια οικονομική αιμορραγία με επιβολή διδάκτρων, κατάργηση των δωρεάν συγγραμμάτων, της όποιας φοιτητικής μέριμνας, ακόμα και των υποτροφιών, που ήδη έχουν αρχίσει να αντικαθίστανται από ανταποδοτικά βοηθήματα έναντι εργασίας των φοιτητών και τον τραπεζικό δανεισμό.

-- Υποβάθμιση των ανώτατων σπουδών για τα παιδιά της εργατικής τάξης και των άλλων φτωχών λαϊκών στρωμάτων (καθώς στα δημόσια πανεπιστήμια θα ασκείται ασφυκτική πίεση από τους μάνατζερ, που προβλέπεται να αναλάβουν τη διαχείρισή τους), στην κατεύθυνση της αντικατάστασης της βασικής ακαδημαϊκής αρχής για όμοια κατά επιστημονικό αντικείμενο προγράμματα σπουδών με τη σύγχρονη επιχειρηματική κατεύθυνση για ευέλικτη και διαφοροποιημένη «παραγωγή» πτυχίων και αποφοίτων μιας χρήσης.

-- Δραματική συρρίκνωση εργασιακών δικαιωμάτων και μισθών για τους πτυχιούχους που πλέον θα ...«παράγονται» σε αφθονία από τα κάθε λογής κολέγια. Αντίστοιχη επιδείνωση θα γνωρίσουν και οι εργασιακές σχέσεις του διδακτικού προσωπικού των κατ' όνομα πλέον δημόσιων πανεπιστημίων, που θα δουν τους όρους εργασίας να εξομοιώνονται προς τα κάτω με αυτούς των συναδέλφων τους στα ιδιωτικά.

Η σημαντικότερη ωστόσο συνέπεια μιας τέτοιας εξέλιξης θα είναι η ολοσχερής αναίρεση του κοινωνικού ρόλου των πανεπιστημίων και της επιστήμης. Η θηλιά της «ανταγωνιστικότητας» που θα περαστεί στο «λαιμό» τους και η εξάρτηση της επιβίωσής τους από την ικανότητά τους να προσελκύουν ιδιωτικά κεφάλαια θα ανοίξουν διάπλατα την πόρτα για την οριστική εγκατάσταση στο δημόσιο πανεπιστήμιο των επιχειρηματιών-χορηγών που φυσικά σε ανταπόδοση θα επιβάλλουν τους δικούς τους όρους στην έρευνα και τη διδασκαλία. Τα ιδρύματα θα εξαναγκάζονται να προσφέρουν επιστημονική κάλυψη σε κάθε τι που ωφελεί τα δικά τους κέρδη, το καπιταλιστικό σύστημα συνολικά, και όχι τις ανάγκες του λαού, με τις οποίες μπορεί να έρχεται σε σύγκρουση, να τις υπονομεύει. Π.χ., τι θα αποφανθεί ένα ίδρυμα σχετικά με την επικινδυνότητα για τον ανθρώπινο οργανισμό ενός γενετικά τροποποιημένου προϊόντος όταν χορηγός του είναι η εταιρεία που το παράγει;

Είπαμε και προηγούμενα ότι από το πανεπιστήμιο θα γίνει η αρχή. Αυτό το μοντέλο λειτουργίας - διακηρυγμένο από την ΕΕ, τον ΟΟΣΑ - θέλουν να εφαρμοστεί σε όλη την κλίμακα του δημόσιου εκπαιδευτικού συστήματος. Μιλάνε για «αποκέντρωση» και «αυτονομία» της σχολικής μονάδας. Εννοούν αποδέσμευση του κράτους από την ευθύνη για χρηματοδότηση και διαμόρφωση του σχολικού προγράμματος, υπαγωγή κάθε σχολείου στους όρους που θα θέτουν οι χορηγοί του. Επιδιώκουν ένα ταξικά διαφοροποιημένο σχολείο, περικυκλωμένο από επιχειρήσεις, πλήρως συμμορφωμένο στις απαιτήσεις τους, όπως αυτές θα διαμορφώνονται από το κυνήγι του κέρδους. Ενα σχολείο που το επίπεδό του θα εξαρτάται από τις τσέπες των γονιών και τις ικανότητες του διευθυντή που θα το «μανατζάρει» να προσελκύει χρηματοδότες.

Πρόκειται για έναν πραγματικό εφιάλτη όχι πολύ μακρινό αν η εργατική τάξη δε βάλει οριστικά φραγμό στα σχέδιά τους, στην αντιλαϊκή συμμαχία ΠΑΣΟΚ και ΝΔ. Περιθώρια αναμονής δεν υπάρχουν. Οι αντιδραστικές μεταρρυθμίσεις προχωρούν ταχύτατα. Αντίστοιχη πρέπει να είναι και η ανάπτυξη της πάλης εναντίον τους, εναντίον της αναθεώρησης του άρθρου 16, με πάνδημο αίτημα: Ενιαία, δημόσια, δωρεάν Παιδεία, συνδεδεμένη με τις πραγματικές ανάγκες του λαού κι όχι των επιχειρήσεων.