ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 7 Μάη 2006
Σελ. /24
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΙΣΤΟΡΙΑ
ΚΑΡΛ ΜΑΡΞ
Σκοπός της ζωής του η απελευθέρωση του προλεταριάτου

Στα 188 χρόνια από τη γέννησή του

Ο Μαρξ γεννήθηκε στις 5 Μάη του 1818, στη γερμανική πόλη Τριρ. Από τον πατέρα του που ήταν δικηγόρος στο επάγγελμα και άνθρωπος ευρύτερα μορφωμένος, έμαθε και ο ίδιος να διαβάζει, πέρα από τα αναγκαία για τη σχολική του μόρφωση. Ετσι διάβαζε Λοκ, Βολταίρο, Ντιντερό, Ρουσσώ, Λέσινγκ κ.ά. Τελειώνοντας το κολέγιο της ιδιαίτερης πατρίδας του στα 1935, ο Μαρξ γράφεται στη Νομική Σχολή του πανεπιστημίου της Βόννης, ενώ ένα χρόνο αργότερα παίρνει μεταγραφή για το πανεπιστήμιο του Βερολίνου.

Μελετώντας όλα τα φιλοσοφικά ρεύματα της εποχής του, στάθηκε στη φιλοσοφία του Χέγγελ, ενώ παίρνει μέρος στο κίνημα των νεοχεγγελιανών, που διακρίνονταν για το ριζοσπαστισμό τους, την κριτική τους στη θρησκεία και από την προσπάθειά τους να κατανοήσουν τους νόμους της κοινωνικής εξέλιξης.

Τις σπουδές του τις ολοκλήρωσε το 1841 στο πανεπιστήμιο της Ιένας, το οποίο του απένειμε τον τίτλο του διδάκτορα της φιλοσοφίας, για την εργασία του πάνω στις διαφορές της Επικούρειας και Δημοκρίτειας φιλοσοφίας.

Ο Μαρξ μελέτησε κριτικά τη φιλοσοφία από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες του και στάθηκε ιδιαίτερα στη γερμανική κλασική φιλοσοφία (Χέγγελ - Φόυερμπαχ). Από τον Φόυερμπαχ αξιοποίησε τον υλισμό και απέρριψε τον ιδεαλισμό του. Στον Χέγγελ ανακάλυψε τη βασική εσωτερική του αντίθεση ανάμεσα στο σύστημα (ιδεαλιστικό) και τη μέθοδο (διαλεκτική). Απέρριψε τον ιδεαλισμό και πήρε τη διαλεκτική του μέθοδο. Ενωσε, όμως, οργανικά τον υλισμό με τη διαλεκτική και έτσι δημιουργήθηκε ο Διαλεκτικός Υλισμός, γεγονός που σήμανε και την ολοκληρωτική ήττα του ιδεαλισμού και της μεταφυσικής. Αλλά και σε σχέση με την ανακάλυψη του νόμου εξέλιξης της ανθρώπινης ιστορίας, ο Μαρξ απέδειξε επιστημονικά το αναπόφευκτο του περάσματος από τον καπιταλισμό στον κομμουνισμό, στην αταξική κοινωνία, με κινητήριο μοχλό την ταξική πάλη, την οποία όπως είπε ο ίδιος δεν την ανακάλυψε αυτός, αλλά άλλοι πριν απ' αυτόν. «Ολη η ως τώρα ιστορία των κοινωνιών είναι ιστορία της ταξικής πάλης», γράφει μαζί με τον Ενγκελς (Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος).

«Ο,τι καινούριο έκανα εγώ, λέει ο Μαρξ, ήταν για να αποδείξω:

1. ότι η ύπαρξη των τάξεων συνδέεται απλώς με ορισμένες φάσεις ανάπτυξης της παραγωγής,

2. ότι η ταξική πάλη οδηγεί αναγκαστικά στη δικτατορία του προλεταριάτου,

3. ότι η ίδια αυτή η δικτατορία αποτελεί μονάχα το πέρασμα στην κατάργηση όλων των τάξεων και σε μια αταξική κοινωνία». (Κ. Μαρξ - Φρ. Ενγκελς, «Διαλεχτά Εργα», τ. 1, σελ. 530).

Ετσι δημιουργήθηκε ο Ιστορικός Υλισμός.

Η ανατομία της αστικής κοινωνίας πρέπει να αναζητηθεί στην Πολιτική Οικονομία

Το Γενάρη του 1842 εκδίδεται η «Εφημερίδα του Ρήνου», γύρω από την οποία συσπειρώνονται και δραστηριοποιούνται οι νεοχεγγελιανοί αριστεροί. Τον Απρίλη του 1842, ο Μαρξ γίνεται συνεργάτης της εφημερίδας και τον Οκτώβρη του ίδιου χρόνου αρχισυντάκτης της.

Είναι η περίοδος που ο Μαρξ αρχίζει να ενδιαφέρεται και να ασχολείται με τα κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα της εποχής του. Οι αντιφάσεις που συναντούσε, δεν μπορούσαν να ερμηνευτούν, με τον χεγγελιανικό ιδεαλισμό.

Ο ίδιος θα γράψει αργότερα στον πρόλογο στην «Κριτική της Πολιτικής Οικονομίας»: «Το 1842 - '43, σαν συντάχτης της "Εφημερίδας του Ρήνου" βρέθηκα για πρώτη φορά στη δύσκολη θέση να μιλήσω για τα λεγόμενα υλικά συμφέροντα. Οι συζητήσεις στο Λάνταγκ (Βουλή) της Ρηνανίας για τις κλεψιές της ξυλείας και για το κομμάτιασμα της γαιοκτησίας, η επίσημη πολεμική που άρχισε ο κύριος φον Σάπερ, που ήταν τότε πρώτος πρόεδρος της επαρχίας του Ρήνου, με την "Εφημερίδα του Ρήνου" για την κατάσταση των αγροτών του Μοζέλ, οι συζητήσεις, τέλος, για το ελεύθερο εμπόριο και τους προστατευτικούς δασμούς, αποτέλεσαν τις πρώτες αφορμές για ν' ασχοληθώ με τα οικονομικά προβλήματα. Απ' την άλλη μεριά, την εποχή εκείνη, όταν η καλή θέληση "να πάμε μπρος" ξεπερνούσε πολλές φορές τις γνώσεις των πραγμάτων, διαφαίνονταν στην "Εφημερίδα του Ρήνου" ένας αδύνατος, φιλοσοφικά χρωματισμένος αντίλαλος του γαλλικού σοσιαλισμού και κομμουνισμού. Τάχθηκα ενάντια σ' αυτόν τον ερασιτεχνισμό, ταυτόχρονα όμως σε μια λογομαχία με τη "Γενική Εφημερίδα του Αουγκσμπουργκ"ομολόγησα ορθά κοφτά ότι οι ως τα τότε μελέτες μου δε μου επέτρεπαν να αποτολμήσω ο ίδιος να εκφράσω κάποια γνώμη για το περιεχόμενο των γαλλικών κατευθύνσεων. Ετσι άδραξα πιο πρόθυμα την αυταπάτη των εκδοτών της "Εφημερίδας του Ρήνου" που νόμιζαν ότι με μια πιο χαλαρή στάση της εφημερίδας θα ανακαλούσαν την εκδομένη θανατική της καταδίκη, για να αποτραβηχτώ από τη δημόσια σκηνή στο δωμάτιο των μελετών.

Η πρώτη εργασία που έκανα για τη λύση των αμφιβολιών που με κατέτρωγαν ήταν μια κριτική αναθεώρηση της Φιλοσοφίας του Δικαίου του Χέγγελ, μια εργασία, που η εισαγωγή της δημοσιεύτηκε στα "Γερμανο-γαλλικά Χρονικά" που εκδόθηκαν το 1844 στο Παρίσι. Η έρευνά μου κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τόσο οι νομικές σχέσεις, όσο και οι κρατικές μορφές δεν μπορούν να κατανοηθούν ούτε απ' αυτές τις ίδιες, ούτε από τη λεγόμενη γενική εξέλιξη του ανθρώπινου πνεύματος, αλλά ότι, αντίθετα, είναι ριζωμένες μέσα στις υλικές συνθήκες ζωής, που στο σύνολό τους ο Χέγγελ τις συνοψίζει, σύμφωνα με τη μέθοδο των Αγγλων και των Γάλλων του 18ου αιώνα, με την ονομασία "αστική κοινωνία", ότι λοιπόν η ανατομία της αστικής κοινωνίας πρέπει να αναζητηθεί στην Πολιτική Οικονομία». (Καρλ Μαρξ, «Κριτική της Πολιτικής Οικονομίας -Πρόλογος». (Μαρξ - Ενγκελς, «Διαλεχτά Εργα», Εκδόσεις «Γνώσεις», τόμ. 1ος σελ. 423 - 424).

Και έτσι άρχισε τη μελέτη της Πολιτικής Οικονομίας. Που τον οδήγησε στη μελέτη και έρευνα του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής, τους οικονομικούς του νόμους. Τα αποτελέσματα αυτής του της δραστηριότητας αποτυπώθηκαν στο αξεπέραστο επιστημονικό του έργο «Το Κεφάλαιο». Σ' αυτό απέδειξε ότι η ανάπτυξη του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής οδηγεί αντικειμενικά και αναπόφευκτα στον ανώτερο κομμουνιστικό τρόπο παραγωγής, ενώ για την έρευνα και τη μελέτη του ακολούθησε τη διαλεχτική μέθοδο, αποδεικνύοντας, ταυτόχρονα, ότι οι νόμοι κίνησης της κοινωνίας είναι αντικειμενικοί, ανεξάρτητοι από τη θέληση των ανθρώπων, αλλά δρουν μέσω της δράσης των ανθρώπων.

Το έργο του Καρλ Μαρξ, δεν αναλώθηκε μοναχά στη διαμόρφωση της θεωρίας του επιστημονικού κομμουνισμού. Ηταν ο ίδιος άνθρωπος της δράσης. «Η επιστήμη ήταν για τον Μαρξ μια ιστορικά κινητήρια επαναστατική δύναμη, θα πει ο Ενγκελς. Οσο μεγάλη χαρά κι αν αισθανόταν για κάθε νέα ανακάλυψη, σε οποιαδήποτε θεωρητική επιστήμη που δεν μπορούσε ίσως να προβλεφτεί ακόμα καθόλου η πραχτική της εφαρμογή - αισθανόταν μια εντελώς αλλιώτικη χαρά, όταν επρόκειτο για μια ανακάλυψη που επιδρούσε αμέσως επαναστατικά στη βιομηχανία και γενικά στην ιστορική εξέλιξη. Ετσι παρακολούθησε επισταμένα την πορεία των ανακαλύψεων στον τομέα του ηλεκτρισμού... Γιατί ο Μαρξ ήταν προπάντων επαναστάτης. Ο πραγματικός σκοπός της ζωής του ήταν να βοηθήσει με έναν οποιονδήποτε τρόπο στην ανατροπή της κεφαλαιοκρατικής κοινωνίας και των κρατικών θεσμών που έχει δημιουργήσει, να πάρει μέρος στην απελευθέρωση του σύγχρονου προλεταριάτου, που αυτός τού έδωσε για πρώτη φορά τη συνείδηση της θέσης του και των αναγκών του, τη συνείδηση των όρων της χειραφέτησής του. Ο αγώνας ήταν το στοιχείο του. Και αγωνίστηκε με πάθος επιμονή, με επιτυχία, όσο λίγοι». (Φρ. Ενγκελς, «Λόγος στον τάφο του Καρλ Μαρξ» (Μαρξ - Ενγκελς, «Διαλεχτά Εργα», Εκδόσεις «Γνώσεις», τόμ. 2, σελ. 188 - 189).

Αλλωστε, η «Ενωση Κομμουνιστών», το πρώτο στην ιστορία του εργατικού κινήματος Κομμουνιστικό Κόμμα, η «Διεθνής Ενωση των Εργατών», η Πρώτη Διεθνής δημιουργήθηκαν βασικά με τη δική του αποφασιστική δράση, ενώ ο ίδιος είχε συμμετοχή και στην καθοδήγηση της πάλης του προλεταριάτου της Γαλλίας στην Παρισινή Κομμούνα και όχι μόνο.

Από τον Μαρξ η εργατική τάξη απέκτησε τη συνείδηση της θέσης της στην ιστορική εξέλιξη, ως υποκείμενο του περάσματος της κοινωνίας από τον καπιταλισμό στον κομμουνισμό.

Στο σημερινό αφιέρωμα παρουσιάζουμε αποσπάσματα, συγκεκριμένα το τρίτο και το τέταρτο μέρος από το έργο του Καρλ Μαρξ, «Μισθωτή εργασία και κεφάλαιο», (Μαρξ - Ενγκελς, «Διαλεχτά Εργα», τόμ. 1ος σελ. 87 - 99, Εκδόσεις «Γνώσεις»). Στα συγκεκριμένα αποσπάσματα ο Μαρξ αποκαλύπτει ότι το κεφάλαιο δεν είναι αντικείμενα, εμπορεύματα, αλλά κοινωνική σχέση, το πώς αυτή αναπαράγεται αναπαράγοντας τη μισθωτή σκλαβιά, καθώς και το γεγονός ότι όσο αυξάνεται το κέρδος και το κεφάλαιο, μειώνεται ο μισθός της εργασίας, αποδεικνύοντας έτσι τα διαμετρικά αντίθετα συμφέροντα της τάξης των κεφαλαιοκρατών με την εργατική τάξη.

(Οι υπότιτλοι είναι δικοί μας).


Σ.



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ