ΠΑΙΔΕΙΑ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΠΑΙΔΕΙΑ

ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Ενισχύεται το διπλό ανισότιμο σχολικό δίκτυο

Εκτιμήσεις, διαπιστώσεις, θέσεις από την ΕΣΑΚ-ΔΕΕ

Motion Team

Με αφορμή το πρόσφατο Δελτίο Τύπου του ΥΠΕΠΘ (19/1/2006) και τα διάφορα προσχέδια νόμου που κυκλοφορούν στον ημερήσιο Τύπο (20/1/2006) η ΕΣΑΚ-ΔΕΕ εκτιμάει ότι:

Επιχειρείται η ενίσχυση - μαζικοποίηση του διπλού ανισότιμου σχολικού δικτύου (Λύκειο - ΤΕΕ), και με τη διάσπαση του τεχνικοεπαγγελματικού σκέλους σε δύο υποκατηγορίες, όπου η μία (ΕΠΑΣ = Επαγγελματικές Σχολές, διετούς φοίτησης) είναι σαφώς υποδεέστερη από την άλλη (ΕΠΑΛ = Επαγγελματικά Λύκεια).

Χαρακτηριστικά, ο ίδιος ο υφυπουργός Παιδείας προσδιορίζει το περιεχόμενο των ΕΠΑΣ ως κατάρτιση, με διατυπώσεις όπως «την κατάρτιση θα τη δώσουμε στις ΕΠΑΣ, για να πάρουν τα παιδιά μια ειδικότητα ως κατάρτιση» κ.ά.

Γι' αυτό άλλωστε το ΕΠΑΛ υπάγεται αποκλειστικά στο ΥΠΕΠΘ ως καθαρή εκπαίδευση, ενώ οι ΕΠΑΣ θα μπορούν να ιδρύονται από διάφορα υπουργεία, όπως Εργασίας, Υγείας, Τουρισμού, Αγροτικής Ανάπτυξης κλπ.

Με δεδομένη την υπερπροσφορά φτηνής εργασίας από αποφοίτους με ανώτερα εκπαιδευτικά προσόντα, είναι παραπάνω από βέβαιο ότι οι απόφοιτοι των ΕΠΑΣ θα προστεθούν στη μεγάλη στρατιά των μελλοντικών ανέργων ή στην καλύτερη περίπτωση των άμισθων ψευτοαπασχολούμενων.

Η τοποθέτηση των ΕΠΑΣ μετά την αποφοίτηση από την Α' Λυκείου είναι πρόσχημα που προσπαθεί να πείσει για τις παρακάτω καλές προθέσεις της κυβέρνησης: α) ότι τηρεί το πρόγραμμά της για σταδιακή επέκταση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης στα 12 χρόνια β) ότι ο θεσμός των ΕΠΑΣ είναι αναβαθμισμένος και προσαρμοσμένος στις σύγχρονες συνθήκες, που απαιτούν η κατάρτιση να ακουμπά σε ευρύτερο θεωρητικό υπόβαθρο, επομένως δεν πρόκειται για επαναφορά των ΤΕΣ και γ) ότι η κοινή αυτή τάξη φοίτησης αμβλύνει τα μορφωτικά χάσματα ανάμεσα στην τεχνική και γενική εκπαίδευση (ΕΠΑΛ, ΕΠΑΣ και Γενικό Λύκειο). Το μέτρο αυτό, αν μάλιστα συνδεθεί και με το γενικότερο πλαίσιο ρυθμίσεων για τη διαφοροποίηση και ταξική κατηγοριοποίηση προγραμμάτων και σχολείων στην υποχρεωτική εκπαίδευση, που διογκώνει τις μορφωτικές ανισότητες, δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση αναβάθμιση των ΕΠΑΣ.

Τα ΕΠΑΛ, παρά την εξαγγελλόμενη ένταξη στη λυκειακή βαθμίδα, διατηρούν την ανισοτιμία τους απέναντι στο Γενικό Λύκειο, καθώς ούτε γενική παιδεία παρέχουν ούτε τεχνικοεπαγγελματική μόρφωση. Από τα ενημερωτικά κείμενα του ΥΠΕΠΘ γίνεται ξεκάθαρο ότι μέσα από μια εκπαίδευση σε ευρύτερους επαγγελματικούς τομείς ή κλάδους, αποσκοπούν στην προετοιμασία ευέλικτων «απασχολήσιμων», που με συνεχείς καταρτίσεις και επανακαταρτίσεις στα ΙΕΚ θα αποκτούν πρόσκαιρες εξειδικεύσεις. Οσο για την υποτιθέμενη δυνατότητα των μαθητών του ΕΠΑΛ να συμμετέχουν ισότιμα στις διαδικασίες πρόσβασης είναι ουσιαστικά ανύπαρκτη. Αναμφίβολα μηδαμινό θα είναι το ποσοστό των μαθητών των ΕΠΑΛ που θα αποτολμούν να συναγωνιστούν σε πανελλαδικές εξετάσεις τους μαθητές των Γενικών Λυκείων, οι οποίοι για τρία χρόνια προετοιμάζονται γι' αυτές με μαθήματα εξ ολοκλήρου γενικής παιδείας.

Ετσι, παρά την προσπάθεια εξωραϊσμού τους, στην ουσία τα ΕΠΑΛ και οι ΕΠΑΣ είναι απλοί προθάλαμοι για μαζική έξοδο στην πρόχειρη κατάρτιση των ΙΕΚ. Μύθος όμως είναι και η περιβόητη κινητικότητα, ελευθερία και οριζόντια διασύνδεση των δύο τύπων Λυκείου, καθώς αυτή σταματά μετά την αποφοίτηση από την Α' τάξη τους.

Τέλος, ανεξάρτητα από τα επίπεδα επαγγελματικών πτυχίων που θα αποκτούν οι απόφοιτοι των ΕΠΑΛ και ΕΠΑΣ και τη συμβατότητα με την Ευρωπαϊκή Οδηγία 36/2005, η ουσία βρίσκεται στο ότι το όποιο αντίκρισμα πιστοποιητικών και τίτλων σπουδών εξανεμίζεται, εφόσον σύμφωνα με το νόμο για τη Διά Βίου Μάθηση τα επαγγελματικά προσόντα θα υπόκεινται σε μια συνεχή διαδικασία πιστοποίησης ανά τακτά διαστήματα από «ανεξάρτητο» φορέα, ελεγχόμενο από την εργοδοσία, που θα καθορίζει κάθε φορά το περιεχόμενο των απαιτουμένων προσόντων, ανάλογα με τις ανάγκες και τα συμφέροντά της. Στις διαδικασίες αυτές ανανέωσης της κατάρτισης θα υποβάλλονται ισόβια οι τιτλούχοι κάθε είδους και μάλιστα με δική τους ευθύνη και έξοδα...

Οι θέσεις των άλλων δυνάμεων

Οι μέχρι τώρα ανακοινώσεις - δηλώσεις εκπροσώπων των παρατάξεων και οι διατυπωμένες σε ΔΣ, εκπαιδευτικά και συνδικαλιστικά συνέδρια θέσεις τους για τη δομή και το περιεχόμενο της τεχνικο-επαγγελματικής εκπαίδευσης (ΤΕΕ) ειδικότερα δείχνουν ότι:

-- Η ΠΑΣΚ πιθανότητα θα ασχοληθεί με δευτερεύοντα ζητήματα όπως οι ανύπαρκτες εργαστηριακές υποδομές, η διασφάλιση και ταχύτατη αξιοποίηση πόρων πριν τις νομοθετικές ρυθμίσεις, η κατοχύρωση επαγγελματικών δικαιωμάτων, η διεύρυνση της πρόσβασης στην Ανώτατη Εκπαίδευση κ.ά.

-- Η Συνεργασία ζητά ουσιαστική αναβάθμιση της δευτεροβάθμιας ΤΕΕ, καταγγέλλει προχειρότητες στον κυβερνητικό σχεδιασμό και επικεντρώνει την κριτική όχι στην ύπαρξη του διπλού δικτύου, αλλά στο διαχωρισμό της τεχνικο-επαγγελματικής εκπαίδευσης σε ΕΠΑΛ και ΕΠΑΣ. Συγκεκριμένα διαμαρτύρεται ότι η πολυδιάσπαση της ΤΕΕ υπονομεύει την επέκταση της δωδεκάχρονης υποχρεωτικής, που υποσχέθηκε η κυβέρνηση, κατακρίνει την κουτσουρεμένη πρόσβαση στην τριτοβάθμια και τη μη τήρηση της Ευρωπαϊκής Οδηγίας ως προς τα επίπεδα των χορηγούμενων τίτλων!

-- Οι Παρεμβάσεις δέχονται το διπλό δίκτυο, αφού και αυτές στις επίσημες θέσεις τους ζητούν μιαν αναβαθμισμένη και ενιαία δευτεροβάθμια τεχνική εκπαίδευση με συνύπαρξη του γενικού δικτύου και κατεύθυνση να συνενωθούν κάπου κάποτε όλα αυτά σε ένα σχολείο, που άλλοτε ονομάζει κοινό και άλλοτε ενιαίο. Καταγγέλλουν τις αλλαγές στο τεχνικό σκέλος του διπλού δικτύου σαν διάσπαση των μεταγυμνασιακών σπουδών, με ιδιαίτερη έμφαση στον αρνητικό ρόλο των ΕΠΑΣ.

Και οι τρεις αυτές παρατάξεις λίγο - πολύ συμφωνούν στη διατήρηση του ανισότιμου σχολικού δικτύου με μόνη διαφορά ότι η λεγόμενη «εκπαιδευτική αριστερά» (Παρεμβάσεις, ΣΥΝ) δείχνει να επιμένει στον όσο γίνεται πιο ενιαίο χαρακτήρα της δευτεροβάθμιας τεχνικο-επαγγελματικής εκπαίδευσης, ενώ αποδέχονται έστω τη μεταδευτεροβάθμια κατάρτιση. Ταυτόχρονα αυτές οι παρατάξεις επιδεικτικά αποκρύπτουν ότι πηγή εκπόρευσης των αλλαγών αυτών στην τεχνικο-επαγγελματική εκπαίδευση είναι η επιδίωξη προσέγγισης του μέσου όρου της ΕΕ για το ποσοστό των μαθητών που στρέφονται στην πρόωρη επαγγελματική εκπαίδευση - κατάρτιση, το οποίο μετά την απαξίωση των ΤΕΕ έπεσε στη χώρα μας στο 33% και πρέπει να υπερβεί το 50%.

Η επικαιρότητα και αναγκαιότητα της δικής μας πρότασης

Τα μέτρα αυτά ενισχύουν τον ταξικό - επιλεκτικό χαρακτήρα της εκπαίδευσης και αναδεικνύουν σαν μοναδική διέξοδο από το λαβύρινθο της δομής της την πρόταση για Ενιαίο Δωδεκάχρονο Υποχρεωτικό Σχολείο Βασικής Εκπαίδευσης πριν από οποιαδήποτε επαγγελματική επιλογή ή ειδίκευση, με σκοπό την ολόπλευρη διαμόρφωση της προσωπικότητας και την ισόρροπη ανάπτυξη των ικανοτήτων κάθε νέου. Στην κατεύθυνση αυτή απαιτείται η κατάργηση του ανισότιμου διπλού σχολικού δικτύου (Γενικό - Επαγγελματικό Λύκειο) και της διάσπασης του σχολείου σε Δημοτικό - Γυμνάσιο - Λύκειο, καθώς και η ακύρωση κάθε μέτρου - όπως η αξιολόγηση των σχολικών μονάδων και των εκπαιδευτικών, η «ελεύθερη» επιλογή σχολείου, η «αποκέντρωση» κρίσιμων εκπαιδευτικών λειτουργιών (υποδομές, βιβλία, προγράμματα) - που διευρύνει τις μορφωτικές και κοινωνικές ανισότητες. Η επαγγελματική εκπαίδευση πρέπει να παρέχεται σε «μεταλυκειακό» επίπεδο μέσα από σύστημα δημόσιων και δωρεάν τεχνικών και επαγγελματικών σχολών, που θα εξασφαλίζουν ουσιαστική επαγγελματική μόρφωση, βασισμένη στη σύνδεση θεωρητικών και πρακτικών γνώσεων. Τα ΙΕΚ, ΚΕΚ και τα άλλα ιδρύματα εφήμερης και πρόχειρης «κατάρτισης» πρέπει άμεσα να καταργηθούν, αφού μόνη τους αποστολή είναι να μοιράζουν ψευδαισθήσεις επαγγελματικής αποκατάστασης. Το δικαίωμα πρόσβασης στο επάγγελμα πρέπει να κατοχυρώνεται αμέσως μετά την απόκτηση του πτυχίου, γι' αυτό κάθε φορέας πιστοποίησης και διαπίστευσης της επαγγελματικής ικανότητας και προσόντων επιβάλλεται να καταργηθεί.

Γι' αυτό άλλωστε μέσα στις γραμμές του ταξικού συνδικαλιστικού κινήματος και του ΠΑΜΕ παλεύουμε για Ενιαία Λαϊκή Παιδεία στην υπηρεσία των σύγχρονων αναγκών της εργατικής τάξης και του λαού, που θα ανοίγει τους ορίζοντες της σκέψης και θα συμβάλλει στην απαλλαγή της ανθρώπινης ζωής από την αμάθεια και τις στερήσεις, αντί να χρησιμοποιείται για τη διαιώνιση της κοινωνικής αδικίας και της εκμετάλλευσης, υλικής και πνευματικής.