Σε σύγχρονο «Γεφύρι της Αρτας» έχει μετατραπεί ο πολεοδομικός σχεδιασμός της χώρας, με αποτέλεσμα να έχει αναπτυχθεί ήδη και ...πέμπτη γενιά αυθαιρέτων! Βασική αιτία για την κατάσταση αυτή είναι η πολιτική των κυβερνήσεων των τελευταίων δεκαετιών, η οποία δε χρηματοδοτεί με τα απαραίτητα χρήματα τις πολεοδομικές μελέτες, που έχει καθιερώσει δαιδαλώδη νομοθεσία, θέλοντας να «βολέψει» τα μεγάλα συμφέροντα που αποκομίζουν τεράστια κέρδη από το εμπόριο της γης, ενώ αποκρούει μετά βδελυγμίας κάθε μέτρο και ενέργεια για φτηνή και ποιοτική λαϊκή κατοικία.

Τα στοιχεία που ανακοινώθηκαν σε πρόσφατη διημερίδα με τίτλο «Πόλις», που πραγματοποίησαν στη Θεσσαλονίκη το ΤΕΕ και η ΚΕΔΚΕ, είναι πολύ αποκαλυπτικά για τους ρυθμούς χελώνας, με τους οποίους προχωρά ο πολεοδομικός σχεδιασμός. Συγκεκριμένα, από τον Απρίλη του 1985, οπότε εγκρίθηκαν τα πρώτα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια στο πλαίσιο της περιβόητης Επιχείρησης Πολεοδομικής Ανασυγκρότησης, που εξήγγειλε ο τότε υπουργός ΠΕΧΩΔΕ Α. Τρίτσης, μέχρι και σήμερα έχουν εγκριθεί σε όλη τη χώρα 419 σχέδια που αφορούν 2.000 πολεοδομικές ενότητες. Είκοσι πέντε ολόκληρα χρόνια από τότε και από αυτές τις 2.000 πολεοδομικές ενότητες, ολοκληρώθηκαν μόνο οι 950 (ποσοστό 48%), ενώ και από αυτές τις 950 ενότητες που ολοκληρώθηκαν, πράξεις εφαρμογής (δηλαδή, οριστική ένταξη στο σχέδιο) ολοκληρώθηκαν μόνο σε ποσοστό 26,4%!

Με βάση τους χρόνους έναρξης - ολοκλήρωσης των θεσμοθετημένων Πολεοδομικών Μελετών, προκύπτει ότι, στην καλύτερη περίπτωση, ο χρόνος ολοκλήρωσης μιας Πολεοδομικής Μελέτης είναι από 3 έως 5 χρόνια από την ημερομηνία ανάθεσής της, με μέσους χρόνους ανάθεσης από 6 έως 12 μήνες. Οι προαναφερόμενοι χρόνοι, όμως, καταγράφονται μόλις στο 20% των εγκεκριμένων Πολεοδομικών Μελετών μια και στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι απαιτούμενοι χρόνοι κυμαίνονται από 8 έως 12 χρόνια! Οι αντίστοιχοι χρόνοι για την ολοκλήρωση των Πράξεων Εφαρμογής κυμαίνονται σε ελάχιστες περιπτώσεις από 2 έως 4 χρόνια, ενώ κατά κανόνα οι χρόνοι αυξάνουν στα 4 έως 6 χρόνια.

Για την επίσπευση, υποτίθεται, των διαδικασιών θεσπίστηκαν δύο νέοι νόμοι το 1997 και το 1999. Με αυτό το νέο θεσμικό πλαίσιο ανατέθηκαν 252 Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια και Σχέδια Χωρικής Οικιστικής Οργάνωσης Ανοιχτής Πόλης. Ωστόσο, μέχρι τον Οκτώβρη του 2005 καμία από αυτές τις μελέτες, που αφορούν την ένταξη στο σχέδιο πόλης 120.000 στρεμμάτων, δεν έχει θεσμοθετηθεί! Ηδη, όμως, και αυτές οι μελέτες κινδυνεύουν να τιναχτούν στον αέρα, καθώς η κυβέρνηση ανέθεσε την ευθύνη τους στις αρμοδιότητες της Νομαρχιακής και Τοπικής Αυτοδιοίκησης, προκειμένου να αποφύγει τον έλεγχο του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου και να εντάσσονται στο σχέδιο ακόμη και δασικές εκτάσεις, ρύθμιση η οποία ακυρώθηκε πρόσφατα από το Συμβούλιο της Επικρατείας.

Ακόμη, όμως, και τα νέα σχέδια πόλης καθορίζουν συνθήκες δόμησης κατά τα πρότυπα της Αθήνας, που ασφυκτιά, προκειμένου να εξυπηρετηθούν τα ιδιωτικά συμφέροντα που θέλουν να αξιοποιήσουν κάθε σπιθαμή γης. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις πόλεις που ήδη έχουν εγκριθεί οι πολεοδομικές ρυθμίσεις κατοχυρώνεται ιδιαίτερα υψηλός συντελεστής δόμησης. Συγκεκριμένα, στο 20,45% των περιπτώσεων κυμαίνεται από 2,5 έως 3,0, στο 26,53% από 2,0 έως 2,5, στο 32,65% από 1,5 έως 2,0 και μόλις στο 20,4% από 1,0 έως 1,5.