Ωραίο μήλο λαμπερό στην όψη,

μα, μέσα στην καρδιά του σάπιο.

Ω! τι όμορφη φαντάζει η απάτη

Ο Κ. Μαρξ, στα «Οικονομικά και φιλοσοφικά χειρόγραφα», αναφέρεται στο διεπιστημονικό χαρακτήρα της γνώσης ως θεμελιακού συνεκτικού κρίκου της επιστήμης. Οι αστοί παιδαγωγοί, που χαρακτηρίστηκαν «προοδευτικοί» και χρίστηκαν αρχιερείς της διαθεματικότητας στις αρχές της δεκαετίας του '70 (Young, Holt, Chomsky, και ο B. Berstein), με έναν εύκολο και διαστρεβλωτικό τρόπο κρατούν από το Μαρξισμό την ιδέα της ενότητας των επιστημών και προσπαθούν να εισάγουν στο αστικό σχολείο τη «διαθεματικότητα», την κατάργηση δηλαδή των διακριτών μαθημάτων και τη διδασκαλία τους μέσα από ένα κεντρικό θέμα με πολλές ενότητες υποθεμάτων. Πυρήνας της ιδεολογικής μας προσέγγισης είναι η αντικειμενική θέση και νομοτέλεια: ότι για να αλλάξει το σχολείο και το περιεχόμενο της εκπαίδευσης, πρέπει να αλλάξει ταυτόχρονα και η κοινωνία.

Οι «προοδευτικοί» αστοί παιδαγωγοί διαμορφώνουν προτάσεις αλλαγής του σχολείου, χωρίς να απαιτούν τον απαραίτητο, συνοδευτικό κοινωνικό μετασχηματισμό. Οι ακυβέρνητες αυτές προτάσεις τους υιοθετήθηκαν από νεοφιλελεύθερες αρχικά και σοσιαλδημοκρατικές στη συνέχεια κυβερνήσεις, που έσπευσαν να συνδέσουν ψήγματα της διαθεματικότητας με ευέλικτες μαθήσεις, όπως αγωγή υγείας, καταναλωτή, περιβάλλοντος, επιχειρηματικότητας, οδικής κυκλοφορίας κ.ά. Ιδιαίτερα μετά από την απόφαση της σύσκεψης των Ευρωπαϊκών Παιδαγωγικών Ινστιτούτων (1999), η κατεύθυνση αυτή άρχισε να γενικεύεται σε όλο το φάσμα των εκπαιδευτικών συστημάτων της ΕΕ.

Ολα αυτά τα μαθησιακά υποπροϊόντα δεν είναι τίποτα άλλο για τους μαθητές μας από ένα μαύρο βαλιτσάκι με τα πρώτα σύνεργα - «δεξιότητες» για την αποδοχή της κατάρτισης και την αρχική τους ένταξη στην αγορά εργασίας (διάβαζε: ανεργία, ημιαπασχόληση). Οι διαθεματικές προτάσεις ακόμη και θετικό χαρακτήρα να είχαν, δε θα μπορούσαν να αλλάξουν το περιεχόμενο της εκπαίδευσης και να υπερβούν τον επιλεκτικό ταξικό χαρακτήρα του αστικού σχολείου. Η συνάρτησή τους πάλι με τις ευκαιριακές αυτές εκμαθήσεις αναπαράγουν στο μέγιστο βαθμό και στο σύνολο της υποχρεωτικής εκπαίδευσης την αμάθεια και διογκώνουν τον κατακερματισμό και την πολυδιάσπαση της παιδικής προσωπικότητας, ενισχύοντας θεαματικά τους ταξικούς φραγμούς στη μόρφωση και επιτείνοντας τις κοινωνικές ανισότητες. Ετσι, καταρρίπτεται ο μύθος για την αναβάθμιση της εκπαίδευσης μέσα από τις διαθεματικές προσεγγίσεις και τις «καινοτόμες» ευέλικτες δράσεις.

1. Ισχυρίζονται: Η διαθεματικότητα και η θεραπαινίδα της η Ευέλικτη Ζώνη οδηγούν στην ολιστική προσέγγιση της γνώσης.

Απάντηση: Απ' ό,τι δείχνει και η διεθνής πείρα αναπτύσσεται ένα παραεκπαιδευτικό σύστημα, που με φτηνά υποκατάστατα αναιρεί κάθε στοιχείο μόρφωσης. Στόχος τους δεν είναι η συνολική γνώση, αλλά αυτό που δηλώνει ο τέως πρόεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου κ. Αλαχιώτης: «Πρέπει να τεθούν οι βάσεις από την υποχρεωτική εκπαίδευση για τη διά βίου μάθηση» (σελ. 7 του βιβλίου για το δάσκαλο της Ευέλικτης Ζώνης, ΟΕΔΒ 2002).

Οι μαθητές κρατούν στα χέρια τους τμήματα ενός παζλ, που δεν πρόκειται ποτέ να συνθέσουν για να σχηματίσουν ενιαία εικόνα του κόσμου και της ύπαρξής τους.

2. Λένε: Η διαθεματικότητα, με βάση την εμπειρία του παιδιού, αναιρεί τις μορφωτικές ανισότητες (Bernstein).

Απάντηση: Οσο η κοινωνία είναι ταξική και η εκπαίδευση παραμένει ταξική. Οι ανισότητες αναπαράγονται και δεν καταργούνται με συνταγές για διάχυτα πολυθέματα και ζώνες.

3. Τονίζουν: Η γνώση και το σχολείο με τις ευέλικτες ζώνες συνδέονται με τη ζωή και ανοίγονται στην κοινωνία.

Απάντηση: Ανοιχτό στην κοινωνία σχολείο (βλέπε θέσεις ΠΑΣΟΚ, ΣΥΝ και ΝΔ) σημαίνει υπαγωγή του στην αυτοδιοίκηση, στους ιδιώτες, στις τοπικές επιχειρήσεις στο όνομα της αποκέντρωσης, με αποτέλεσμα μαζί με τους δασκάλους στις αίθουσες να κάνουν μάθημα η SIEMENS, η ΙΝΤΡΑΚΟΜ και άλλοι αξιοθαύμαστοι παιδαγωγοί. Ανοιχτά προωθούνται πια η διαφοροποίηση προγραμμάτων και σχολείων, η ιδιωτικοποίηση, η «ανταποδοτικότητα».

Η ανακοίνωση της υπουργού Παιδείας μετά τη συνάντηση (27/9/05) κατά τη γνώμη μας δεν αναιρεί τη γενίκευση της Ευέλικτης Ζώνης, απλά δίνει ανοχή χρόνου στα σχολεία που δεν την εφάρμοσαν για διάφορους λόγους να συμμορφωθούν άμεσα και προοπτικά. Καλεί μάλιστα τους Συλλόγους Διδασκόντων να δηλώσουν ανεπάρκεια, προκειμένου να εξαιρεθούν για λίγο από την εφαρμογή της, μέχρι να «επιμορφωθούν». Δεν αναγνωρίζει, δηλαδή, κανένα δικαίωμα αμφισβήτησης της αντιδραστικής φιλοσοφίας και του αντιπαιδαγωγικού περιεχομένου του ταξικά διαφοροποιημένου σχολείου, το οποίο προωθούν. Η στάση αυτή της υπουργού όσο και ο επικείμενος ψευτοδιάλογος ΔΟΕ - ΥΠΕΠΘ κινούνται στο γράμμα και στο πνεύμα της απόφασης της ΔΟΕ (8/9/05) που ψηφίστηκε από την ΠΑΣΚ και τις Παρεμβάσεις. (Βέβαια, η ΔΑΚΕ συμφωνεί απόλυτα και η στήριξή της στην κυβερνητική πολιτική θεωρείται δεδομένη, ενώ η ΑΥΤΟΝΟΜΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ του ΣΥΝ, όπως φαίνεται από το σχετικό δημοσίευμα της «ΑΥΓΗΣ» στις 30/9, συμφωνεί όχι μόνο με την ευέλικτη ζώνη, αλλά και με την υποχρεωτικότητα αυτής και επιδίδεται σε κλαψουρίσματα για τη δήθεν υπαναχώρηση της κυβέρνησης). Η απόφαση αυτή της πλειοψηφίας ΠΑΣΚ - ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ, αλλά και η στάση πλήρους αποδοχής των ΔΑΚΕ - ΑΥΤΟΝΟΜΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ (ΣΥΝ) έδωσαν την ευκαιρία στο ΥΠΕΠΘ να ελιχθεί και να βγει από τα αδιέξοδα. Τώρα οι ΠΑΣΚ και ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ κομπάζουν γιατί πέτυχαν - λένε - προσωρινή αναστολή. Οι Παρεμβάσεις ειδικά παραπληροφορούν τον κλάδο, γιατί έβλεπαν και βλέπουν τα μέτρα σαν αυταρχική μόνο μεθόδευση και σκόπιμα αγνοούν το περιεχόμενο και τις συνέπειές τους, ζητώντας γενικά και αόριστα «παιδαγωγική ελευθερία», επειδή στην ουσία συμφωνούν μ' αυτά. Οσον αφορά την απαξίωση της συνδικαλιστικής κάλυψης για την οποία μας αιτιώνται, δηλώνουμε απερίφραστα ότι οι δυνάμεις μας πρωτοστάτησαν σε συνεδριάσεις Συλλόγων Διδασκόντων, σε γενικές συνελεύσεις και ΔΣ για την ακύρωση της Ευέλικτης Ζώνης στην πράξη, στάση που προϋποθέτει και συνεπάγεται κάθε είδους στήριξη (πολιτική, ηθική, συνδικαλιστική). Αυτό αποδεικνύει η δράση μας στους συλλόγους: «Ελλη Αλεξίου», «Ρόζα Ιμβριώτη», «Σωκράτης», «Θουκυδίδης», Αιγάλεω, Αγίας Βαρβάρας - Κορυδαλλού. Ας πάψουν πια οι Σειρήνες της παραπλάνησης, τα προσωπεία πέσανε.

Για όλους αυτούς τους λόγους απαιτούμε:

Να ακυρωθούν στην πράξη τα Ευρωπαϊκά Προγράμματα και η Ευέλικτη Ζώνη.

Η «ευέλικτη» τακτική που φαίνεται να ακολουθεί η υπουργός Παιδείας, βασισμένη στην πρακτική ενσωμάτωσης που ακολουθεί η πλειοψηφία της ΔΟΕ και ο προσχηματικός διάλογος ΔΟΕ και ΥΠΕΠΘ είναι ένας ελιγμός, μια απάτη για την πλήρη εφαρμογή της Ευέλικτης Ζώνης χωρίς αναταράξεις και αντιδράσεις.

Καλούμε τους συναδέλφους, με αποφάσεις Συλλόγων Διδασκόντων, ΔΣ των Συλλόγων και Γενικών Συνελεύσεων να αρνηθούν να τα υλοποιήσουν, να πουν το μεγάλο ΟΧΙ στο σχολείο της αγοράς και στην εκπαίδευση της αμάθειας.

* Το κείμενο είναι κοινή επεξεργασία των στελεχών του ΠΑΜΕ Γ. Ηρακλέους, μέλους του ΔΣ του ΚΕΜΕΤΕ/ΟΛΜΕ και Κ. Παπλωματά, μέλους του ΔΣ της ΔΟΕ.