Θα επιχειρήσω με ειλικρίνεια ν' απαντήσω σ' αυτά τα ερωτήματα, έχοντας για γνώμονα την αγάπη προς τη μουσική. Ας απαντήσουμε στο πρώτο ερώτημα «ποια είναι η σύγχρονη λόγια μουσική»;

Αρχικά να πούμε ότι όλες οι μουσικές εκφράσεις, δημιουργίες κλπ. δεν είναι ίδιες. Π.χ. άλλο χορευτική μουσική και άλλο μουσική για σόλο όργανο και συμφωνική ορχήστρα, π.χ. κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα. Στην πρώτη περίπτωση βάζουμε το CD και χορεύουμε. Στη δεύτερη παρακολουθούμε με το πνεύμα, συμμετέχουμε σε μια μουσική ιεροπραξία. Εδώ δεν μπαίνει το «πονηρό» - πολλές φορές - επιχείρημα «δίλημμα» της «καλής» και της «κακής» μουσικής, δηλαδή ότι όλα τα καλά και όλοι οι καλοί πάνε μαζί. Κάτι τέτοιο μπορεί ν' αποβεί ισοπεδωτικό. Η σύγχρονη λόγια μουσική απευθύνεται κυρίως στο εσωτερικό αυτί του ακροατή. Ο Τάσος Λιγνάδης γράφει: «Η ποίηση του Αισχύλου κινηματογράφησε κυριολεκτικά στους - "Πέρσες" - τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας. Το κοινό δεν ακούει απλώς, "βλέπει" και "πιάνει" κατά το "νους ορά, και νους ακούει"...». Αυτό θέλει από τους ακροατές της η σύγχρονη λόγια μουσική. Αυτό, το «ΝΟΥΣ ΟΡΑ ΚΑΙ ΝΟΥΣ ΑΚΟΥΕΙ»¹...

Τι «προτείνεται» έμμεσα ως λόγια μουσική;Και εδώ το «πονηρό» πολλές φορές «επιχείρημα» της «καλής» και της «κακής» μουσικής παίζει το ρόλο του. Ανθρωποι από διαφορετικούς μουσικούς χώρους αβασάνιστα γράφουν, απλά μουσικά κομμάτια και τα «ντύνουν» με ορχηστρικό ήχο. Δίνουν τα κομμάτια αυτά σε ενορχηστρωτές που τους τα φτιάχνουν. Συνηθισμένο θέαμα είναι τραγουδιστές να παρουσιάζουν τραγούδια με μεγάλες συμφωνικές ορχήστρες. (Κάτι τέτοιο δεν απαγορεύεται εάν παρουσιάζεται με το σωστό τρόπο). Από τους υποστηρικτές τους όμως ακούγονται βαρύγδουπα λόγια. Κανείς τους βέβαια δε δηλώνει ότι δημιουργεί ή ερμηνεύει σύγχρονη λόγια μουσική. Δε θα μπορούσαν να το πουν αυτό. Ο τρόπος όμως που διαφημίζεται η δουλιά τους, το ύφος της συμπεριφοράς τους παραπέμπει στο χώρο της σύγχρονης λόγιας μουσικής, π.χ. ακούμε ότι η Α συμφωνική ορχήστρα θα συνοδεύσει το Β γνωστό τραγουδιστή.

Στις οθόνες των τηλεοράσεων περνάνε εικόνες με μαέστρους που διευθύνουν. Οι διαφημιζόμενοι μιλάνε σαν να πρόκειται ν' ανεβάσουν ένα δύσκολο λυρικό έργο. Εύκολα κάποιος που δεν ξέρει, π.χ. ένα παιδί, μπορεί να τα μπερδέψει. Αλλο όμως είναι η μουσική του Ν. Σκαλκώτα, κι άλλο αυτά που τραγουδάει ο γνωστός με συνοδεία ορχήστρας. Οπως λέει και μια λαϊκή παροιμία «άλλο ο ναύτης και άλλο ο καντηλανάφτης».

Είναι πολιτιστικό κέντρο το Ηρώδειο;Το Ηρώδειο, είναι ένας ιστορικός, ξακουστός χώρος - σύμβολο που χρησιμοποιήθηκε αρχικά για εκδηλώσεις μουσικές. Βρίσκεται κάτω από το βράχο της Ακρόπολης, εκεί που πολλές φορές στο παρελθόν «Δικά και ξέν' αγριόσκυλα, ζευγάρι, σε μαγαρίζουν, κοσμογόνε βράχε!».² Το Ηρώδειο ήταν, είναι και θα παραμείνει Ω-ΔΕΙ-Ο... Εχουν επιλέξει όμως να λειτουργεί σαν πολιτιστικό κέντρο. Στα προγράμματα του θεάτρου να βρουν τη θέση τους η συμφωνική μουσική, οι Ελληνες μουσουργοί, «κλασικοί», νέοι και νεότεροι, το ορατόριο, η καντάτα, η όπερα, η μουσική δωματίου. Να σταματήσει ο πολιτιστικός τσελεμεντές. Ολίγο ορατόριο, ολίγη ελαφρά μουσική, ολίγη μοντέρνα μουσική του 1970, ολίγη όπερα, ολίγο ελαφρολαϊκό. Αυτά δεν είναι προγράμματα για ιστορικό χώρο, θυμίζουν σμυρναίικη κουζίνα και... ολίγον «πιπέρι παρακαλώ».

Οι χώροι της σύγχρονης λόγιας μουσικής στην Ελλάδα είναι: Οι αίθουσες συναυλιών μερικών Ωδείων, κάποιες αίθουσες που φιλοξενούν και λόγια μουσική και ινστιτούτα, όπως το Γαλλικό το Γερμανικό κ.ά. Οι μεγάλες μουσικές σκηνές λειτουργούν καθαρά με τη λογική του εμπορίου, εκεί ο χώρος της σύγχρονης λόγιας μουσικής είναι περιορισμένος. Χώρος υπάρχει για την παλαιότερη λόγια μουσική, για διάφορες άλλες μουσικές και μουσικά σχήματα. Στους χώρους αυτούς φιλοξενούνται γνωστοί εμπορικοί τραγουδιστές και σολίστες, που εμφανίζονται συνέχεια τα τελευταία επτά - οκτώ χρόνια, κάθε χρόνο, σαν να είναι ταγμένοι. Οπως κάποιες γριούλες που πηγαίνουν κάθε χρόνο στην Παναγιά της Τήνου. Ετσι κι αυτοί κάθε χρόνο, το 'χουν τάμα. Αλίμονο αν δεν εμφανιστούν οπωσδήποτε σ' αυτές τις σκηνές. Ο σκεπτόμενος πολίτης θ' αναρωτηθεί: Μα δεν υπάρχουν άλλοι δημιουργοί; Αλλοι συνθέτες; Αλλοι ερμηνευτές; Μόνο αυτοί, κάθε χρόνο; ΟΙ ΑΛΛΟΙ; Πού είναι οι ΑΛΛΟΙ; Γνωρίζω πολλούς από τους άλλους...

Εχει επικρατήσει η λαϊκιστική άποψη για την καλλιτεχνική εγκυρότητα του γνωστού;Ο γνωστός είναι αυτός που τιμάται από την πολιτεία. Από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Αυτός κάνει για όλα. Οταν ο γνωστός είναι και εμπορικός χωράει παντού, θα φέρει κόσμο, θα γεμίσει την αίθουσα. Ο Χρήστου, ο Ξενάκης, ο Δραγατάκης, που σαν ονόματα δεν είναι τόσο γνωστά στο μεγάλο κοινό, όπως τα ονόματα του Α και του Β τραγουδιστή του Γ τραγουδοποιού, τι θα γίνει με το έργο τους, αφού το όνομά τους δεν πουλάει; Ο παγκόσμιου φήμης σημαντικός καλλιτέχνης Δημήτρης Μητρόπουλος έδωσε δύο συναυλίες με συμφωνική ορχήστρα στο Ηρώδειο, αν δε μ' απατά η μνήμη μου. Κάποιοι γνωστοί το Ηρώδειο το έχουν «ψωμοτύρι», δώσ' τους Ηρώδειο και πάρτους την ψυχή.

Διανύουμε μια δύσκολη πολιτιστική περίοδο. Ολα κινούνται μέσα σε μια πολιτιστική και λαϊκιστική φιέστα. Καλό είναι να επιστρατεύσουμε τις αισθητικές μας μνήμες, αυτές θα μας βοηθήσουν να προχωρήσουμε, να δούμε καθαρά το αληθινό, πολιτιστικό μας πρόσωπο. Ετσι «όταν κάποτε κινδυνεύει η πατρίδα να χάσει την ταυτότητά της, να χάσει το πρόσωπό της, όλες αυτές οι μνήμες που είναι Εθνικές, αισθητικές μνήμες, έρχονται στην επιφάνεια»³. Αυτά είναι τα λόγια του Γιάννη Ρίτσου για τις αισθητικές μνήμες. Ν' ανασύρουμε λοιπόν τις εθνικές πολιτιστικές και αισθητικές μας μνήμες, που θα βοηθήσουν στην καθαρότητα της πολιτιστικής μας σκέψης και πράξης. Επίθεση τώρα, με «πολιτιστικές χειροβομβίδες». Παρέμβαση, συνεργασία, αλληλεγγύη. Πολύ επίκαιρο είναι στις μέρες μας, ένα ποιητικό τμήμα του Διονυσίου Σολωμού. «Ναι, αλλά τώρα αντιπαλεύει Κάθε τέκνο σου με ορμή»⁴, μας προτρέπει στην επίθεση. Επίθεση με τη λόγια ελληνική μουσική στην πρώτη γραμμή.

Σε ολόκληρη τη χώρα, χιλιάδες μαθητές, σπουδαστές, φοιτητές, παρακολουθούν μαθήματα μουσικής. Παίρνουν πτυχία, διπλώματα. Απ' αυτά τα παιδιά και απ' τους ανήσυχους πνευματικά πολίτες, μπορεί αύριο να δημιουργηθεί ένα κοινό. Το κοινό της ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΜΑΣ.

Μεγάλα χρηματικά ποσά ΟΦΕΙΛΕΙ η πολιτεία στη «Φτωχούλα του Θεού». Στην παραμελημένη τέχνη. Τη ΛΟΓΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ, ή όπως τη λένε πολλοί τη σύγχρονη ελληνική κλασική μουσική ή όπως θέλει να την ονομάζει ο καθένας μας, με το δικό του τρόπο.

«Παν το εναντιούμενον τω δυναστεύοντι

δήμος ωνόμασται» (ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ).

1) Τάσος Λιγνάδης, Θεατρολογικά Ι. Εκδόσεις Χαρ. Μπούρας

2) ΚΩΣΤΑΣ ΒΑΡΝΑΛΗΣ, ΟΡΓΗ ΛΑΟΥ, Εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ

3) ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ, για τη Ζωή και την Τέχνη. Εκδόθηκε από το «Ριζοσπάστη»

4) ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΣΟΛΩΜΟΥ, ΥΜΝΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΝ