ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Οδός άνω κάτω

Νομίζω πως καλύτερος τίτλος από τον παραπάνω, τον οποίο είχαν δώσει οι Προσωκρατικοί σ' ένα κείμενό τους, δε θα μπορούσε να εκφράσει πιο καλά την τρέλα των ημερών. Διάλεξα δύο επεισόδια, μέσα από την καθημερινότητα που μας χτύπησαν σαν γέλιο. Επεισόδιο πρώτο: Το άτυχο καρπούζι.

Φίλος ο ζωγράφος και φωτογράφος Τότσικας, φιλτάτη όμως η αλήθεια. Είναι γνωστή πλέον η ιστορία του άτυχου καρπουζιού. Πρέπει να δηλώσω πρώτ' απ' όλα ότι δε συμφωνώ καθόλου με την κομμώτρια, που, θιγμένη από τη στάση του ζωγράφου με το καρπούζι, με ξεφωνητά θεούσας, έσκισε το έργο μέσα στην έκθεση. Δικαίωμα είχε να το κάνει αυτό, μόνο αν το ίδιο το φρούτο ήταν δικό της. Αλλά και σ' αυτήν την περίπτωση, η Δικαιοσύνη θα σήκωνε ψηλά τα χέρια, γιατί δε θα μπορούσε να καταλήξει, αν το αδίκημα ήταν αποπλάνηση ή απλή κλοπή.

Ας επιστρέψουμε όμως στον ζωγράφο, που ομολογώ πως με ξάφνιασε. Γνωρίζω πως πολλοί καλλιτέχνες, όταν περνάνε μια κρίση, καταφεύγουν στο αλκοόλ και διάφορες ουσίες, με κορυφαία και πιο βαριά τη συναναστροφή τους με την εξουσία. Αλλες φορές, όταν προσπαθούν ματαίως να αναπαραστήσουν μια νεκρή φύση και δεν μπορούν, στο τέλος καταλήγουν να την καταβροχθίσουν. Ο Τότσικας καινοτόμησε με το βιασμό επί του καρπουζιού, διότι λειτούργησε παρορμητικά, εν θερμώ, αγνοώντας τις επιπτώσεις. Και δεν εννοώ την επίμαχη φωτογραφία, που κόσμησε τις σοβαροκίτρινες εφημερίδες, αλλά το τι ακολούθησε των δημοσιεύσεων.

Πρώτη επίπτωση είναι ότι από δω και στο εξής ουδείς θα μπορεί να κοιτάζει ένα καρπούζι χωρίς να θυμάται τον γυμνό Τότσικα. Οπως μαζί με τη Μιμή θυμόμαστε και τον Αντρέα, τον Μιμίκο με τη Μαίρη, τις αδελφές Τατά από τον Λαγκαδά που ήταν δύο μοναχά, τις αδελφές Καλουτά, μέχρι και τους αδελφούς Κατσάμπα. Ασε που από δω και στο εξής το καρπούζι θα πουλιέται ως «ιερόδουλο» και θα το αγοράζουμε μέσω ροζ τηλεφωνημάτων και των γύφτων, που θα μας το φέρνουν στο σπίτι. Εννοείται πως όποιος τολμήσει να αγοράσει καρπούζι από λαϊκή αγορά θα είναι ύποπτος, πόσο μάλλον κι αν απαιτήσει από τον μανάβη να γίνει η περίφημη δοκιμή με το μαχαίρι και τη βούλα.

Ο Τότσικας θα μείνει αξέχαστος, γιατί πρόσθεσε άλλη μία διαστροφή πλάι στις άλλες: Την καρπουζοφιλία! Και, ως εκ τούτου, η πανεπιστημιακή ιατρική κοινότητα θα του χρωστάει πολλά.

Επεισόδιο δεύτερο: Οι άνθρωποι που έγιναν μερίδες. Μετά το θαύμα στο γάμο εν Καννά, όπου ο γλυκύτατος Ιησούς μετέτρεψε το νερό σε κρασί, έφτασε κι η ώρα του Χριστόδουλου να δοκιμάσει τις δυνάμεις του για ένα θαύμα. Ηταν μεγάλη επιτυχία. Με μια απλή κίνηση, ο αρχιεπίσκοπος μετέτρεψε τους ανθρώπους σε μερίδες φαγητού. Για τα θαύματά του, ο Ιησούς δεν είχε επιτελεία διαφημιστών και είχε αφεθεί στη φιλοτιμία των μαθητών του. Ο Χριστόδουλος, αντίθετα, έδωσε εντολή να τυπωθεί αφίσα με περιεχόμενο το θαύμα του και να αναρτηθεί παντού, όπου διαβάζεται η ελληνική γλώσσα. Στην αφίσα αναγράφεται με υπερμεγέθη στοιχεία ο αριθμός «1.563.316» και από κάτω, επίσης με τεράστια γράμματα, η φράση «μερίδες εκλεκτού φαγητού», η οποία ακολουθείται από τη λέξη «έρανος», ενώ με ψιλά γράμματα μόλις και μπορεί να διαβαστεί η λέξη «άποροι», δηλαδή εκείνοι για τους οποίους έγινε το θαύμα.

Να, λοιπόν, που ο αρχιεπίσκοπος, αντίθετα με τις εντολές των αγίων πατέρων, που δηλώνουν κατηγορηματικά ότι, όταν δίνεις, δεν πρέπει να γνωρίζει η δεξιά τι ποιεί η αριστερά της, φρόντισε, μετρώντας τις μπουκιές των φτωχών, να γνωρίζουμε όλοι επακριβώς τι προσφέρουν τα χέρια του. Γι' αυτό, σώσον Κύριε τον φτωχό σου, πριν τον φάει η μερίδα του.

Του
Γιώργου ΚΑΚΟΥΛΙΔΗ

«Χρώματα» γιορτής από τα Μουσεία

Από το Πωλητήριο του Μουσείου Μπενάκη

Οι γιορτινές μέρες έφτασαν. Βιβλία τέχνης, αντίγραφα εικόνων, κοσμημάτων αρχαίων και βυζαντινών, σπάνιες εκδόσεις, αφίσες, μεταξοτυπίες σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων, αλλά και αντικείμενα από την πλούσια παράδοσή μας, προσφέρονται στα πωλητήρια των Μουσείων σε εξαιρετικά προσιτές τιμές και αποτελούν αναμφισβήτητα ένα ξεχωριστό δώρο. Είτε αγαπάτε το κλασικό και το παραδοσιακό, είτε είστε ενθουσιώδεις οπαδοί καθετί νέου και πρωτοποριακού, οι χώροι των μουσείων θα καλύψουν ακόμη και τους πιο απαιτητικούς. Μια περιήγηση στο χριστουγεννιάτικο μικρόκοσμο των Μουσείων της πρωτεύουσας θα σας γυρίσει σε γοητευτικές εποχές, προσφέροντας «νότες» νοσταλγίας και αίσθηση οικειότητας και θαλπωρής.

ΜΕΓΑΛΗ ποικιλία με πρωτότυπα και καλαίσθητα δώρα μπορείτε να βρείτε στο Πωλητήριο του Μουσείου Μπενάκη (τηλ. 210.3627.367, 210.3671.002). Δώρα προσωπικά και επαγγελματικά, υψηλής αισθητικής και σημαντικής προέλευσης. Από τα νέα αντικείμενα που διατίθενται στο πωλητήριο, περιλαμβάνονται ακόμη, ακριβή αντίγραφα των εκθεμάτων του Μουσείου και ελεύθερες αποδόσεις λεπτομερειών και θεμάτων από τις συλλογές. Ορισμένα από αυτά είναι δημιουργίες σχεδιαστών και νέων καλλιτεχνών αποκλειστικά για το πωλητήριο του Μουσείου Μπενάκη. Ειδικά για τη φετινή χρονιά, κατασκευάστηκαν μια σειρά από αντικείμενα που σχετίζονται με τον αθλητισμό, όπως αντίγραφα αγγείων και εργαλείων που χρησιμοποιούσαν οι αθλητές στην αρχαία Ελλάδα. Επίσης, τυπώθηκαν δύο ημερολόγια με φωτογραφίες των Ολυμπιακών Αγώνων του 1896 από το σπάνιας αξίας λεύκωμα του Γερμανού φωτογράφου Αλμπερτ Μάγιερ (Albert Mayer). O Mayer θεωρείται ο πρώτος φωτορεπόρτερ των Ολυμπιακών Αγώνων και το λεύκωμά του φυλάσσεται στο τμήμα Ιστορικών Αρχείων του Μουσείου. Επίσης, όπως κάθε χρόνο, διατίθεται το καθιερωμένο πρωτοχρονιάτικο φλουρί και η νέα σειρά ευχετηρίων καρτών.

Τα φετινά γούρια του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου

ΣΕ ΟΣΟΥΣ θέλουν να συνδυάσουν τα γιορτινά ψώνια με μια απολαυστική βόλτα σε ένα ξεχωριστό Μουσείο, που προσεγγίζει με μοντέρνο βλέμμα την πανάρχαιη τέχνη του πηλού, συνιστούμε την πρόταση του Μουσείου Νεότερης Κεραμικής (Μελιδώνη 4-6, Κεραμεικός, κοντά στον ΗΣΑΠ Θησείου, τηλ. 210.3318.491-6). Στο Πωλητήριο του Μουσείου μπορεί κανείς να βρει αυθεντικά κεραμικά φτιαγμένα από τους λιγοστούς αληθινά παραδοσιακούς μάστορες του πηλού, αλλά και έργα σύγχρονων κεραμιστών, με ξεχωριστό ταλέντο και ύφος. Επίσης, ο επισκέπτης μπορεί να βρει ενδιαφέρουσες εκδόσεις για την κεραμική, βιντεοταινίες και καρτ - ποστάλ. Για τους μικρούς μας φίλους προτείνουμε παιδικές εκδόσεις, παραδοσιακά παιχνίδια (νεροσφυρίχτρα, πήλινες κούκλες, σφραγίδες κ.ά.).

Η ΑΥΘΕΝΤΙΚΟΤΗΤΑ, το μεράκι, η καλαισθησία και η έμπνευση χαρακτηρίζουν το Πωλητήριο του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου, που στεγάζεται στο Μέγαρο Παλαιάς Βουλής (Σταδίου 13, τηλ. 210.3222.266, 210.3237.617). Στο Πωλητήριο του Μουσείου διατίθενται πιστές ή ελεύθερες αναπαραγωγές ιστορικών αντικειμένων και έργων ελληνικής παραδοσιακής τέχνης από τις συλλογές του. Κοσμήματα από ελληνικές παραδοσιακές ενδυμασίες, διακοσμητικά ή χρηστικά αντικείμενα και κεντήματα, συνθέτουν μαζί με τις εκδόσεις του Μουσείου, μία μεγάλη ποικιλία αναμνηστικών και δώρων για κάθε επισκέπτη. Τέλος, στους χώρους του μπορείτε να βρείτε τα μοναδικά φιλοτεχνημένα γούρια του 2004. Το ένα είναι από το αναμνηστικό Μετάλλιο των Ολυμπιακών Αγώνων, Αθήνα 1986, ενώ το άλλο είναι η εμβληματική εικόνα περιστεριού και ελιάς, οικουμενικά σύμβολα αγάπης, ειρήνης και συναδέλφωσης των λαών.

«Τραπέζι με αντικείμενα», έργο του Τάσσου

ΞΕΧΩΡΙΣΤΕΣ οι προτάσεις του Μουσείου Λαϊκών Οργάνων (Διογένους 1-3, Πλάκα, τηλ. 210.3250.198, 210.3254.119) και σ' αυτές τις γιορτινές μέρες. Στο Πωλητήριο του Μουσείου μπορείτε να βρείτε CD με παραδοσιακή μουσική, αλλά και κάλαντα Χριστουγέννων, βιβλία που αναφέρονται στη μουσική και χριστουγεννιάτικα παιδικά βιβλία ή βιβλία με βιογραφίες συνθετών και μουσικών. Ακόμη, καρφίτσες σε ασήμι και μπρούντζο με μουσικά όργανα. Από τα εκθέματα ξεχωρίζουμε τα «Ελληνικά παραδοσιακά μουσικά όργανα» του ιδρυτή του Μουσείου, Φ. Ανωγειανάκη, την πλήρη μέθοδο κρητικής λύρας του Γ. Μπουχαλάκη και τα βιβλία «Ούτι» του Κ. Καλαϊτζίδη και «Λαούτο» του Δ. Γρηγοριάδη.

ΑΝΑΝΕΩΜΕΝΟ και εμπλουτισμένο με νέα αντικείμενα είναι το Πωλητήριο του Μουσείου Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης (Κυδαθηναίων 17, τηλ. 210.3229.031, 210.3239.813). Στους χώρους του μπορείτε να βρείτε έργα σύγχρονης χειροτεχνίας εμπνευσμένα από παραδοσιακά θέματα και μορφές, όπως ξυλόγλυπτα, έργα αργυροχοΐας, κοσμήματα, κεραμικά, κεντήματα κ.ά., καθώς και πιστά αντίγραφα από τα εκθέματα των συλλογών του. Το σχέδιο και η κατασκευή για φετινό ασημένιο γούρι του, που κυκλοφορεί σε περιορισμένο αριθμό, ανήκει στη Λιλή Φραγκάκη. Πηγή έμπνευσης στάθηκαν τα «λέρια», δηλαδή τα κουδούνια των προβάτων και τα σήμαντρα των εκκλησιών. Ακόμη, κυκλοφορεί καλαίσθητο ημερολόγιο με πλούσιο φωτογραφικό υλικό από τις συλλογές του Μουσείου.

Ασημένια καρφίτσα από το Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης

ΜΕΤΑΞΟΤΥΠΙΕΣ και λιθογραφίες από έργα του Α. Τάσσου μπορείτε να βρείτε στα γραφεία της Εταιρείας Εικαστικών Τεχνών «Α. Τάσσος» (Λ. Φωτιάδου 2, τηλ. 210.9243.100). Τα έργα κυκλοφορούν σε πολύ περιορισμένο αριθμό αντιτύπων και αποτελούν μια ξεχωριστή και ποιοτική πρόταση δώρου. Ακόμη, μπορείτε να βρείτε τα βιβλία του Α. Τάσσου «Ασμα Ασμάτων» και «Λυσιστράτη», καθώς επίσης και πρωτότυπες δημιουργίες του μεγάλου μας καλλιτέχνη.

Η. ΜΟΡΤΟΓΛΟΥ