Πάει το καλοκαίρι, πέρασε ανάμνηση αποτελεί, ακόμη κι αν η καλοκαιρία συνεχίζεται. Η μαγική λέξη «διακοπές 2003» νοσταλγία προκαλεί και μόνον. Χαλαρωμένοι. Ξαπλωμένοι σε πανέμορφες χρυσές παραλίες, βουτηγμένοι και εξαγνισμένοι σε κρυστάλλινες σμαραγδένιες θάλασσες, με σκέπη καταγάλανους ουρανούς, πασπαλισμένοι με θυμάρι, ιώδιο, άμμο και αλμύρα, ανέμελοι με ένα σορτσάκι... Εικόνες που σιγά σιγά απομακρύνονται. Σήμερα, ντυμένοι αστικά πια προσπαθείτε να προσαρμοστείτε. Να προσγειωθείτε και να μην τρελαθείτε. Εμείς δε διατρέχουμε τέτοιον κίνδυνο. Κι αυτό, επειδή τις μέρες που εσείς ζούσατε αυτές τις υπέροχες στιγμές, εμείς ακίνητοι και αμετακίνητοι παραμέναμε πιστοί στο... «τάμα» μας. Να μην απομακρυνόμαστε και φυλάμε την Αθήνα κάθε Αύγουστο. Από ποιον; Μα από τους βαρβάρους, όποιοι κι αν είναι αυτοί τέλος πάντων. Παρόλο που φέτος πολλοί μας μιμήθηκαν και γι' αυτό οι δρόμοι δεν άδειασαν, τα σπίτια δεν έκλεισαν τα παράθυρά τους ερμητικά, παρόλο που υπήρχε αρκετή ζωή στην πολύπαθη πόλη μας, εμείς απολαύσαμε λίγες μέρες εκεί στα μέσα του μήνα.

Θέλετε να σας πούμε πού πήγαμε, τι είδαμε, τι κάναμε και περάσαμε τόσο ευχάριστα; Ακούστε. Τριγυρίσαμε έτσι, χωρίς πρέπει, χωρίς πρόγραμμα, χωρίς σκοπό, χωρίς βιασύνη. Κανείς δε μας περιμένει, κανέναν δεν περιμέναμε, και ό,τι κάναμε και ό,τι βλέπαμε είχαμε την αίσθηση ότι ήταν η πρώτη φορά. Ανεβήκαμε στον Λυκαβηττό μετά από πολλά χρόνια και ανοίξαμε τα μάτια μας για να χωρέσει όλη η Αθήνα. Μεγάλη που είναι... Τεράστια. Το εκκλησάκι του Αϊ - Γιώργη ήταν κλειστό μα έστω κι απ' έξω προσευχηθήκαμε να μας φυλάει από τους δράκους... Γιατί εκείνος που σκοτώθηκε από το χέρι του αγίου είχε, αλίμονο, προλάβει να διαιωνίσει το είδος...

Κατεβήκαμε πεζοί στην Πλάκα, διασχίσαμε την πάλαι ποτέ όμορφη οδό Κυδαθηναίων, στρίψαμε αριστερά στην Αδριανού. Και σαν ορμητικός χείμαρρος ξεχύθηκαν οι αναμνήσεις. Αντε να τις μαζέψεις τώρα. Πάνω η οδός Τριπόδων ακουμπά στο Φανάρι του Διογένους που χτίστηκε από τον Λυσικράτη το 335-334 π.Χ. και που χρησίμευε ως βάθρο για το χάλκινο τρίποδα στην κορυφή του οποίου στηριζόταν έπαθλο του νικητή χορηγού. Επιτόπου στροφή στην Ηρώδου του Αττικού, διότι σκεφτήκαμε ότι μια επίσκεψη στην Ακρόπολη είναι ό,τι πρέπει. Ο Παρθενώνας δεν πονάει, η θέα του και το συναίσθημα που μας προξενεί είναι διαχρονικό και ευχάριστο. Αρχίζει από τον... Περικλή, φτάνει μέχρι και τα μαθητικά μας χρόνια, συνεχίζει στην ωριμότητά μας και εξαντλητικές ξεναγήσεις που υποχρεωθήκαμε κατά καιρούς να κάνουμε σε φίλους αγαπητούς αλλά αλλοδαπούς. Ομως πώς να το κάνουμε, πονάει ή όχι, ο ιερός βράχος πάντα μας συγκινεί διότι είναι ο σπουδαιότερος και ο κομψότερος αρχαιολογικός χώρος που είχε κατοικηθεί από τη Νεολιθική εποχή.

Στους Μυκηναϊκούς χρόνους οχυρώθηκε με τείχη ενώ στην Πρώιμη Ιστορική Εποχή στη θέση των ανακτόρων υπήρχε ναός αφιερωμένος στον Ποσειδώνα και την Αθηνά. Στα Αρχαία Χρόνια ο ναός αυτός καταστράφηκε και ξαναχτίστηκε δυο φορές. Τη δεύτερη φορά στολίστηκε με θαυμάσια γλυπτά αετώματα. Μετά την καθιέρωση των Παναθηναίων, το 566 π.Χ., οικοδομήθηκαν τα πρώτα Προπύλαια, ένας βωμός της Αθηνάς Νίκης και δυστυχώς το 480 π.Χ. τα ιερά της Ακρόπολης και ολόκληρη η πόλη των Αθηνών κάηκαν από τους Πέρσες. Αυτό όμως που θαυμάζουμε σήμερα οφείλεται στον Περικλή και στο στενό συνεργάτη του τον Φειδία που ξανάχτισε τα ιερά της Ακρόπολης αφού ολοκλήρωσε την ανοικοδόμηση των τειχών που είχε αρχίσει ο Κίμων. Στα πόδια μας είναι το Ωδείο του Ηρώδου του Αττικού που οικοδομήθηκε στη μνήμη της γυναίκας του Ρηγίλλης που πέθανε το 160 μ.Χ. Μετατοπιζόμαστε προς τα δυτικά. Βορειοδυτικά από την Ακρόπολη βρίσκεται ο Αρειος Πάγος, εκεί που συνεδρίαζε η Βουλή του Αρείου Πάγου, το αρχαιότερο πολιτικό και δικαστικό σώμα της Αθήνας. Στην Αρχαία Αγορά που περιλαμβάνει εκτός από την Αρχαία Αγορά το ναό του Ηφαίστου, το Θησείο και τη Στοά του Αττάλου. Και πού δεν πήγαμε. Στη Ρωμαϊκή Αγορά που χτίστηκε μεταξύ 19 και 11 π.Χ. από τις δωρεές του Ιούλιου Καίσαρα και του Αυγούστου. Στην Πνύκα, στο μικρό λόφο απέναντι στον Αρειο Πάγο εκεί όπου συνεδρίαζε η Εκκλησία του Δήμου.

Εξαντλημένοι από το πολύ περπάτημα κάποια στιγμή νιώσαμε την ανάγκη να σταματήσουμε. Και καθίσαμε σ' ένα καφενεδάκι στο Θησείο, παραγγείλαμε ένα καφέ, ανάψαμε ένα τσιγάρο και κάναμε μια ευχή. Να επιστρέψετε όλοι γεροί πίσω και να είμαστε πάλι εδώ του χρόνου.

Το μιλκσέικ γενικώς είναι ένα αθώο ποτό, δυναμωτικό θα λέγαμε. Το μιλκσέικ μπανάνα, ειδικώς, ομολογουμένως, είναι κάπως παχυντικό αλλά είναι πολύ εύγευστο. Και, πώς να το κάνουμε, έρχονται στιγμές που θέλουμε να ζήσουμε χωρίς μη και χωρίς πρέπει. Να αφεθούμε, να γευτούμε, να απολαύσουμε ένα ποτό, χωρίς αλκοόλ αλλά μερικές θερμίδες παραπάνω... Ε, δε χάλασε ο κόσμος.

Ενάμισι ποτήρι γάλα, ενάμισι ποτήρι γάλα καρύδας, τρεις κουταλιές της σούπας ζάχαρη και δύο μεγάλες μπανάνες κομμένες και λίγη βανίλια. Θα βάλουμε στο μίξερ τις μπανάνες, τη ζάχαρη και τη βανίλια, θα προσθέσουμε το γάλα και θα χτυπήσουμε μέχρι να διαλυθούν. Αμέσως μετά θα ρίξουμε το γάλα καρύδας και θα το χτυπήσουμε για δυο λεπτά. Σερβίρουμε σε ανάλογα ποτήρια και θα πασπαλίσουμε το καθένα ποτήρι με λίγο κακάο. Αν θέλουμε να προσθέσουμε λίγο ρούμι δεν πάει άσχημα. Μπορούν να μείνουν στο ψυγείο για ένα εικοσιτετράωρο. Εις υγείαν και χωρίς τύψεις!!!

Από τις εκδόσεις «Πιτσιλός» κυκλοφόρησε η δεύτερη έκδοση του εξαιρετικού ιστορικού μυθιστορήματος της Βάσως Αγγελίδη «Τα απομνημονεύματα του Περικλή. Ο ρόλος της Ασπασίας». Το βιβλίο αρχίζει από το τέλος, από τον Περικλή άρρωστο στο κρεβάτι, που νιώθει έντονα την ανάγκη εξομολογητικής αναφοράς. Τελευταία νιώθει τη μνήμη του οξυμένη, όπως στους τυφλούς οξύνεται η αφή και στους κουφούς η όραση... και δεν κάνει τίποτε άλλο από το να θυμάται. Ανάμεσα στις πολλές και εξαιρετικά ενδιαφέρουσες αναμνήσεις του είναι και η πρώτη συνάντησή του με την Ασπασία (σελ. 145).

«Ο χειμώνας που ακολούθησε δεν έμοιαζε με κανέναν άλλον της ζωής μου. Εκείνη τη φθινοπωρινή μέρα πέρασα απ' του Φειδία, ήταν μοιραία για μένα. Είχα συνήθεια να τον επισκέπτομαι στο εργαστήρι του και ευφραίνομαι με τη θέαση των έργων του. Θυμάμαι, στάθηκα μπροστά στο μαρμάρινο άγαλμα της Αφροδίτης, που μόλις είχε αποτελειώσει ο μαθητής του Φειδία, Αλκαμένης. Η θεά στεκόταν καμαρωτή κρατώντας στον όμως της ένα άκρο του χιτώνα της που είχε γλιστρήσει και άφηνε να χαρούν τα μάτια μας ένα έξοχο γυναικείο κορμί...». Το κορμί της Ασπασίας, φυσικά. Ομως, καθώς υποστηρίζει ο ίδιος, δεν ήταν το σώμα αλλά το πνεύμα της νεαρής γυναίκας που τελικά τον κατέκτησε.

Η Βάσω Αγγελίδου είναι διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Αθήνας από το 1961 και μέλος της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών. Συνεπώς ό,τι γράφει δεν είναι αποκυήματα μιας πλούσιας φαντασίας αλλά τεκμηριωμένα ιστορικά γεγονότα γραμμένα λογοτεχνικά. Ενα βιβλίο που σας το προτείνουμε ανεπιφύλακτα.

Η νιότη πονάει. Η νιότη πονάει πολύ. Γνωρίζει τόσα λίγα και θέλει τόσα πολλά. Φοβερά και πολλά. Θέλει την αγάπη... Μπορεί να ήταν κι οι δυο τους καλοί μαθητές στο σχολείο, μπορεί να σπούδασαν, να πήραν πτυχία, να έμαθαν απέξω τόμους και συγγράμματα και να πέτυχαν στις εξετάσεις του πανεπιστημίου, όμως ξέρουν ακόμα τόσο λίγα. Πιστεύουν πως δικαιούνται την ψυχή του άλλου. Μπορούν να γίνονται μπαρούτι και να εκδικούνται γι' αυτά. Λένε ακόμη αγάπη τον έρωτα, λένε έρωτα το «σε θέλω», λένε πόνο το θυμό, λένε «μου μάτωσες» την καρδιά τον παγωμένο εγωισμό. Προσπαθούν να γνωριστούν παίζοντας την τυφλόμυγα... Γράφει στο οπισθόφυλλο του βιβλίου της «Ερωτας: Το γελοίο και το δέος», η Μάρω Βαμβουνάκη, που κυκλοφορεί σε 4η έκδοση από τις εκδόσεις «Φιλιππότη».

Πραγματικά μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει το καλαίσθητο βιβλίο των εκδόσεων «Φιλιππότη» με την εμπεριστατωμένη ιστορική μελέτη της Ευθυμίας Ε. Μαυρομιχάλη η οποία πραγματεύεται τη ζωή και το έργο του μεγάλου τηνιακού καλλιτέχνη, με τον τίτλο «Ο Γλύπτης: Δημήτριος Ζ. Φιλιππότης».

Διαβάζοντας το βιβλίο και θαυμάζοντας τις εξαιρετικές φωτογραφίες που απεικονίζουν τα έργα του καλλιτέχνη, συνειδητοποιούμε, με ένα ίχνος ντροπής, τα ελάχιστα που γνωρίζαμε για αυτόν το μεγάλο δημιουργό που δόξασε το νησί αλλά και την Ελλάδα. Στον πρόλογό της, η συγγραφέας, σημειώνει: «Σκοπός του βιβλίου αυτού είναι να αναδειχτεί η καλλιτεχνική φυσιογνωμία του γλύπτη μέσα από την τεκμηριωμένη βιογραφία του, την παρουσίαση και την ένταξη του έργου του στο καλλιτεχνικό περιβάλλον της εποχής του. Η καλλιτεχνική παρουσία του Δημήτριου Φιλιππότη, κατά την τελευταία τριακονταετία του 19ου αιώνα, υπήρξε ιδιαίτερα σημαντική. Είναι ο πρώτος που εισάγει στη νεοελληνική γλυπτική θέματα με τις παιδικές μορφές σε καθημερινές σκηνές και δημιουργεί τις πρώτες ελεύθερες συνθέσεις, χωρίς να προηγηθεί παραγγελία, μέσα σε μια ατμόσφαιρα του ρομαντικού ρεαλισμού, που ήκμαζε ήδη στην Ευρώπη. Από την άποψη αυτή ο Φιλιππότης διαλέγεται και προκαλεί με ένα δικό του, προσωπικό τρόπο το καλλιτεχνικό κατεστημένο της εποχής του, όπως είχε παγιωθεί μέσα στο κλίμα του κλασικισμού». Στο πρώτο μέρος της μονογραφίας εξετάζεται η ζωή του καλλιτέχνη, η καλλιτεχνική του πορεία και δραστηριότητα, στο δεύτερο μέρος αναλύεται το έργο του, ενώ στο τρίτο μέρος περιλαμβάνεται ο κατάλογος των πρότυπων έργων του Φιλιππότη.

Εκείνα τα οποία εμείς γνωρίζαμε είναι πως ο Φιλιππότης γεννήθηκε στα 1839 στον Πύργο της Τήνου και πέθανε στην Αθήνα στα 1919. Ηταν γιος αρχιτέκτονα και ακολούθησε τον πατέρα του από μικρά ηλικία σε διάφορες εργασίες στο Αγιον Ορος και στην Κωνσταντινούπολη όπου δούλευε με τους Τηνιακούς μαρμαρογλύπτες. Τέλειωσε τη Σχολή Καλών Τεχνών και με υποτροφία συνέχισε τις σπουδές του στη Ρώμη αποσπώντας όχι μόνον όλα τα βραβεία της Ακαδημίας αλλά κερδίζοντας την αγάπη και την εκτίμηση των ομότεχνών του. Αυτά. Καιρός όμως είναι να μάθουμε περισσότερα για τον Δημήτρη Φιλιππότη